Dr hab. Nina Półtorak Materiały do wykładu "Stosowanie prawa Unii Europejskiej przez polskie sądy i organy administracji" w roku akademickim 2011/2012 Podstawowe zagadnienia Zasada efektywności prawa UE Zasada autonomii proceduralnej i instytucjonalnej państw członkowskich Pojęcie roszczenia unijnego Środki prawne przysługujące jednostkom w zakresie wykonywania roszczeń unijnych Sądy polskie jako sądy unijne Pytania prejudycjalne polskich sądów Pojęcie państwa w prawie UE Stosunek prawa polskiego do prawa UE Orzecznictwo polskich sądów, w tym Trybunału Konstytucyjnego, dotyczące relacji prawa polskiego do prawa UE 10. Obowiązki polskich sądów i organów administracji wynikające z prawa UE (m.in. bezpośredni skutek, pierwszeństwo, prounijna wykładnia, ubi ius ibi remedium) 11. Kwestia podnoszenia prawa UE z urzędu 12. Wznowienie postępowań sądowych i administracyjnych zakończonych prawomocnym wyrokiem lub ostateczną decyzją 13. Odpowiedzialność odszkodowawcza państwa z tytułu naruszenia prawa UE 14. Roszczenia restytucyjne w prawie UE 15. Praktyka orzecznicza polskich sądów i organów administracyjnych w odniesieniu do prawa UE 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. Literatura podstawowa 1. 2. Stosowanie prawa Unii Europejskiej przez sądy, Tom I, 2.wydanie, A. Wróbel – red., Warszawa 2010: rozdział II: Zasady ogólne (podstawowe) prawa Unii Europejskiej: (tylko pkt 1, 2 i 5) rozdział V: Pytania prawne sądów państw członkowskich do Trybunału Sprawiedliwości UE (A. Wróbel) rozdział VII: Właściwość sądów państw członkowskich (W. Postulski) rozdział VIII: Sprawa unijna (D. Miąsik) rozdział XI: System tymczasowej ochrony prawnej jednostek w prawie unijnym (E. Skotnicka) N. Półtorak, Ochrona uprawnień wynikających z prawa Unii Europejskiej w postępowaniach krajowych, Warszawa 2010 – wybrane rozdziały podawane na zajęciach Literatura uzupełniająca 1. 2. 3. S. Biernat, Zasada efektywności prawa wspólnotowego w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, [w:] Studia z prawa Unii Europejskiej, pod red. St. Biernata, Wydawnictwo UJ, Kraków 2000, s. 27-75.4. S. Biernat, Przystąpienie Rzeczypospolitej Polskiej do Unii Europejskiej: wyzwania dla organów stosujących prawo, w: Prawo polskie a prawo Unii Europejskiej, pod red. E. Piontka, Warszawa 2003, s. 99-110 N. Półtorak, Odpowiedzialność odszkodowawcza państwa w prawie Wspólnot Europejskich, Zakamycze 2002, rozdział II, Zasada efektywności prawa 4. 5. 6. 7. 8. 9. wspólnotowego jako uzasadnienie odpowiedzialności odszkodowawczej państw, s. 41-118. N. Półtorak, Pojęcie państwa w prawie Wspólnot Europejskich - zarys problemu [w:] Studia z prawa Unii Europejskiej w piątą rocznicę utworzenia Katedry Prawa Europejskiego Uniwersytetu Jagiellońskiego, S. Biernat – red., 2000, s. 91 - 107. N. Półtorak, Glosa do wyroku Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości w sprawie C224/01, Gerhard Köbler v. Austria, "Kwartalnik Prawa Publicznego" nr 4/2003. A. Wróbel, Dopuszczalność odmowy zastosowania rozporządzenia Komisji Europejskiej przez krajowe organy administracji publicznej i sądy, Europejski Przegląd Sądowy, nr 1/2006, s. 48 B. Banaszkiewicz, Prawo polskie a prawo Unii Europejskiej w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego, Europejski Przegląd Sądowy, nr 3/2005, s. 49. K. Kowalik-Bańczyk Krystyna, Uwzględnianie przez sąd z urzędu zarzutów opartych na prawie wspólnotowym, Europejski Przegląd Sądowy 2007 nr 12 s. 10-20 S. Biernat, P. Wróbel, Stosowanie prawa Wspólnoty Europejskiej w polskim sądownictwie administracyjnym, Studia prawno-europejskie, Tom IX, 2007, s. 7-48, dostępne na stronie: http://www.nsa.gov.pl/index.php/pol/Media/Files/plik1 Wykaz orzeczeń 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 106/77 Simmenthal II, [zam. w:] Prawo Unii Europejskiej. Zagadnienia systemowe, s. 521 oraz rozwinięcie [w:] Orzecznictwo ETS, CD-ROM, orz. nr 14. 283/81 C.I.L.F.I.T, [zam. w:] Prawo Unii Europejskiej. Zagadnienia systemowe, s. 524 oraz rozwinięcie [w:] Orzecznictwo ETS, CD-ROM, orz. nr 19. 314/85 Foto-Frost, [zam. w:] Prawo Unii Europejskiej. Zagadnienia systemowe, s. 528 oraz rozwinięcie [w:] Orzecznictwo ETS, CD-ROM, orz. nr 21. 103/88 Fratelli Costanzo, [zam. w:] Prawo Unii Europejskiej. Zagadnienia systemowe, s. 530 oraz na stronie http://www.doc.ukie.gov.pl/dt/61988J0103.doc C-213/89 Factortame, [zam. w:] Prawo Unii Europejskiej. Zagadnienia systemowe, s. 531-532 oraz rozwinięcie [w:] Orzecznictwo ETS, CD-ROM, orz. nr 27. C-46/93 i 48/93 Brasserie du Pêcheur, [zam. w:] Prawo Unii Europejskiej. Zagadnienia systemowe, s. 542-543 oraz rozwinięcie [w:] Orzecznictwo ETS, CD-ROM, orz. nr 31. C-312/93, Peterbroeck, Prawo Unii Europejskiej. Zagadnienia systemowe, s. 541 C-430/93 i C 431/93 Joroen van Schijndel i Johannes Nicolaas van Veen, dostępne na stronie: http://www.doc.ukie.gov.pl/dt/61993J0430.doc C-224/97 Erich Ciola, Europejski Przegląd Sądowy, nr 1/2006, s. 54. C-99/00 Lyckeskog, [zam. w:] Prawo Unii Europejskiej. Zagadnienia systemowe, s. 548. C-453/00 Kühne & Heitz, tłumaczenia fragmentów orzeczenia dostępne na stronie: http://www.trybunal.gov.pl/epublikacje/download/PIERWSZENSTWO.pdf C-224/01 Gerhard Köbler p. Republice Austrii, Przegląd Prawa Europejskiego nr 2 (16) z 2004 r. Postanowienie C-168/06, Ceramika Paradyż sp. z o.o. p. Dyrektorowi Izby Skarbowej w Łodzi, http://curia.eu.int/pl/content/juris/index_form.htm C-119/05, Lucchini SpA (strona www jak wyżej) C-43/05, Unibet (strona www jak wyżej) C-2/06, Kempter (strona www jak wyżej) C-222/05 do C-225/05, van der Weerd (strona www jak wyżej) C-555/07 Seda Kücükdeveci przeciwko Swedex GmbH & Co. KG (strona www jak wyżej) C-118/08 Transportes Urbanos, (strona www jak wyżej) C-188/10 i C-189/10 Melki (strona www jak wyżej) 21. 22. 23. 24. 25. 26. Postanowienie WSA w Poznaniu I SA/Po 1756/07, http://www.nsa.gov.pl/index.php/pol/NSA/Prawo-Europejskie/Pytania-prejudycjalneWSA-i-NSA WYROK TK z dnia 11 maja 2005 r., Sygn. akt K 18/04, http://www.trybunal.gov.pl/OTK/doc/doc.htm POSTANOWIENIE TK z dnia 19 grudnia 2006 r., Sygn. akt P 37/05, http://www.trybunal.gov.pl/OTK/doc/doc.htm Postanowienie SN z 28 kwietnia 2010 r., III CZP 3/10 http://prawo.legeo.pl/prawo/iii-czp-3-10/ Wyrok SN z z dnia 14 kwietnia 2010 r., III SK 1/10, http://prawo.legeo.pl/prawo/iii-sk-1-10/?q=%20iii%20sk%201%2010 Pytania prejudycjalne polskich sądów administracyjnych dostępne na stronie: http://www.nsa.gov.pl/index.php/pol/NSA/Prawo-Europejskie/Pytania-prejudycjalneWSA-i-NSA [dodatkowe orzeczenia będą podawane w trakcie zajęć]