rozwoj czlowieka

Około 10-30% populacji jest dotknięta bezpłodnością, natomiast
około 20% par ma trudności z poczęciem dziecka.
Problemy pojawiają się u coraz większej liczby par i są one często
wynikiem niekorzystnych zmian cywilizacyjnych, nieprawidłowej
diety, zmęczenia i stresu czy zanieczyszczonego środowiska,
które zakłócają płodność, naturalne cykle kobiety i procesy
spermatogenezy u mężczyzn.
Kiedy dochodzi do ciąży cykliczne funkcje jajników i macicy zostają przerwane.
Ciałko żółte nie degeneruje, nie zachodzi menstruacja, a ściana macicy pogrubia się
umożliwiając implantację (zagnieżdżenie) i jego dalszy rozwój (bruzdkowanie zarodek).
Bruzdkowanie zarodka człowieka. a) przedjądrza męskie i żeńskie przed
połączeniem, b) stadium dwukomórkowe, c) stadium ośmiokomórkowe,
d) dalsze bruzdkowanie prowadzi do stadium moruli.
ok. 7 dnia po zapłodnieniu
blastocysta przemieszcza się do
odpowiedniego miejsca w macicy,
gdzie rozpoczyna zagnieżdżanie.
Komórki trofoblastu namnażają się i
wnikają w błonę śluzową macicy.
ok. 45 dnia zarodek wraz z błonami
płodowymi ma rozmiar piłeczki
pingpongowej, ale matka wciąż
może nie wiedzieć ze jest w ciąży.
Owodnia wypełniona płynem
owodniowym otacza zarodek i chroni
go przed uszkodzeniem. Worek
żółtkowy staje się częścią
powstającego sznura
pępowinowego. Ustala się przepływ
krwi przez sznur pępowinowy do
łożyska.
Owodnia - tworząca bezpośrednią warstwę okrywającą zarodek (gadów,
ptaków i ssaków), zwanych owodniowcami.
Owodnię wypełnia płyn surowiczy (węglowodany, tłuszcze wykorzystywane
przez zarodek) tworzący tzw. wody płodowe, wydzielane przez komórki warstwy
wewnętrznej owodni ( chroni płód przed urazami mechanicznymi i uciskami, a
także utratą wilgotności, może dostosowywać się położeniem do ciała matki.
Omocznia - (u gadów, ptaków i ssaków), pełniąca rolę zbiornika produktów
przemiany materii zarodka. Powstaje wskutek uwypuklenia jelita zarodkowego. U
gadów i ptaków bierze również udział w procesach oddechowych zarodka, u
ssaków narząd szczątkowy, który zanika we wczesnym okresie ciąży, a jej
pozostałość wchodzi w skład sznura pępowinowego płodu.
Kosmówkę - błona zewnętrzna, której powierzchnia pierwotnie w całości, następnie
zaś w części pokryta jest tzw. kosmkami. W kosmkach wykształca się układ
naczyniowy dzięki któremu dokonuje się wymiana substancji odżywczych i gazowych
między matką a płodem i wydalanie produktów przemiany materii płodu. Z kosmówki
powstaje w dalszej kolejności łożysko.
Łożysko - narząd łączący zarodek ze ścianą macicy matki. W dalszym rozwoju
zarodka kosmówka ulega silnemu rozrostowi i ok. 16-18 tygodnia ciąży
przekształca się w łożysko, które rozwija się dalej aż do 36 tygodnia ciąży.
Umiejscowienie łożyska w macicy uzależnione jest od pierwotnej implantacji jaja
płodowego w jamie macicy.
Spełnia rolę organu wymiany między matką a płodem. Za pośrednictwem krwi
matki dostarczane są do przestrzeni międzykosmkowej substancje odżywcze, jak
białka, aminokwasy, węglowodany, lipidy, witaminy, woda, hormony, a także tlen
oraz inne substancje, jak np. środki farmakologiczne.
Łożysko jest również gruczołem wewnętrznego wydzielania. Wytwarza
gonadotropinę kosmówkową, progesteron i estrogeny. Łożysko stanowi
naturalną barierę immunologiczną.
Rozwijający się w macicy płód (przekrój przez ciało, płód z błonami płodowymi.
plemnik przebija się przez wieniec promienisty,
za pośrednictwem akrosomu trawi osłonkę przejrzystą i wnika co cytoplazmy
oocytu,
wzrasta stężenie jonów Ca, a to stymuluje jadro oocytu do kontynuowania
podziału mejotycznego (niezapłodniony oocyt znajduje się w metafazie
mejozy II) i wydzielanie ciałka kierunkowego,
jądro plemnika i oocytu odtwarza otoczkę jądrową i wchodzi w fazę S cyklu
komórkowego (tu: replikacja DNA, synteza histonów),
po ok. 15 godz. od zapłodnienia wytwarza się wspólne wrzeciono podziałowe,
po ok. 30 godz. od zapłodnienia – zygota dzieli się na 2 blastomery – na tym
etapie możliwe jest rozdzielenie blastomerów, z których powstaną 2
identyczne genetycznie zarodki = bliźnięta jednojajowe,
po 3-4 dniach zarodek osiąga stadium = 12-16 blastomerów jest to stadium
moruli (przypomina owoc morwy)
po 7 dniach morula przemieszcza się z jajowodu do macicy i tu przekształca
się w = blastocystę
zanika osłonka przejrzysta
na jednym z biegunów blastocysty wytwarza się skupisko komórek – węzeł
zarodkowy (embrioblast), a ścianki blastocysty są nazywane = trofoblastem
z węzła zarodkowego rozwija się właściwy zarodek, a z trofoblastu najpierw
w kosmówkę, a potem łożysko
proces implantacji zostaje zakończony 9 dnia
w 8 dniu węzeł zarodkowy przekształca się w tarczę zarodkową zbudowana z
2 warstw komórek (listków zarodkowych – ektodermy i endodermy) = jest to
proces gastrulacji, w 15 dniu – 3 listek zarodkowy = mezoderma,
w 2 i 3 tygodniu rozpoczyna się gastrulacja – zaczyna się tworzyć struna
grzbietowa, dalej tworzy się płytka nerwowa, dalej części mózgu
(przodomózgowie, śródmózgowie, tyłomózgowie), potem wyodrębniają się
zaczątki półkul mózgowych,
w 1 miesiącu rozwoju zaczyna bić serce (częstość 60 razy/min), w rejonie
gardzieli tworzą się tzw. kieszenie gardzieli i wykształcają się elementy
układu oddechowego, uchyłki przewodu pokarmowego z nich powstanie
wątroba, pęcherzyk żółciowy, trzustka,
pod koniec 1 miesiąca – zawiązki kończyn dolnych i górnych,
2 miesiąc – dalszy rozwój narządów, rozwijają się mięśnie, impulsy wysyłane z
mózgu regulują funkcje niektórych narządów i kształtują pierwsze reakcje
odruchowe,
od 3 miesiąca zarodek nazywamy płodem i ma już wygląd miniaturowego
człowieka, różnicuje się płeć, oczy i uszy, widoczne niektóre części szkieletu,
strunę grzbietową zaczyna zastępować kręgosłup, ruchy oddechowe pompują
płyn owodniowy do i z płuc (płód ma 56 mm i 14 g).
II TRYMESTR – serce bije 150 uderzeń/min,
w 5 miesiącu odczuwalne ruchy,
III TRYMESTR – płód rośnie szybko i zachodzi ostateczny rozwój tkanek i
narządów,
6 miesiąc – płód jest pomarszczony (prawdopodobnie skóra rośnie szybciej
niż leżąc pod nią tkanka łączna), jeżeli dochodzi do przedwczesnego porodu
niemowlę może oddychać i płakać ale najczęściej umiera, gdyż mózg i płuca
nie są dostatecznie wykształcone,
7 miesiąc – rozwijają się półkule mózgowe, odruchy chwytania, ssania, ciało
jest okryte puszystym owłosieniem (lanugo),
w ostatnich miesiącach skóra zostaje pokryta ochronną substancją tzw.
werniks (dziecko w chwili urodzenia waga ok. 3000g, 52 cm gł.),
ciąża trwa około 280 dni = 40 tygodni
Okres I - rozwierania - etap w którym dochodzi do wygładzenia części pochwowej i
rozwarcia szyjki macicy które wynosi 10 cm średnicy. Pierwszy okres porodu zaczyna
się, kiedy skurcze macicy stają się wystarczająco częste, silne i długie, aby rozpocząć
zauważalne wygładzenie i rozwieranie szyjki macicy. Okres rozwierania trwa u
wieloródek 7 - 9 godzin, a u pierwiastek (kobiety, które rodzą po raz pierwszy) 9-15
godzin.
Okres II - wydalania - obejmuje wydalanie płodu. Rozpoczyna się w chwili pełnego
rozwarcia szyjki i kończy się urodzeniem noworodka. Drugi okres trwa u wieloródek
0,5-1 godziny, a u pierwiastek 1-3 godzin.
Okres III - łożyskowy - obejmuje odklejenie się i wydalanie łożyska. Zaczyna się w
chwili urodzenia noworodka i kończy się wydaleniem łożyska.
Trwa u wieloródek 5-15 minut, a u pierwiastek 15-30 minut. Najczęściej łożysko zostaje
wydalane w ciągu 5 minut od urodzenia noworodka.
Okres położyskowy - to okres pierwszych 2 godzin po porodzie w których
obserwujemy kurczenie się macicy. W okresie tym obserwuje się krwawienie z dróg
rodnych oraz kontroluje się kanał rodny.
Poród prawidłowy – pomiędzy 28, a 42 tygodniem, poronienie – przed 21
tygodniem, przed 38 tygodniem – poród przedwczesny, po 42 tygodniu – poród
opóźniony.
Interpretacja punktacji skali Apgar po 1 minucie (odpowiadająca definicji WHO):
•8-10 punktów – noworodek żywotny
•6-7 punktów – lekkie zaburzenia adaptacji
•3-5 punktów – ciężkie zaburzenia adaptacji
•0-2 punkty – ciężka zamartwica
Fizjologia noworodka donoszonego.
normy masy ciała mieszczą się w granicach 2500 - 4600 g (chłopcy ważą
przeważnie więcej od dziewczynek – średnia waga chłopców wynosi 3200 - 3500 g,
średnia waga dziewczynek 3000 - 3200 g),
normy długości ciała mieszczą się w granicach 47 - 55 cm (średnio 50 cm),
długość ciemieniowo-siedzeniowa wynosi średnio 33 cm,
obwód główki noworodka mieści się w granicach 32 - 35 cm,
obwód klatki piersiowej 32-33 cm,
duża głowa stanowi ¼ długości ciała.
Stany przejściowe noworodka.
Bliźniaki jednojajowe powstają wtedy, gdy jeden plemnik zapładnia jedną
komórkę jajową a podział na dwa zarodki następuje później, dlatego też
bliźniaki jednojajowe są zawsze tej samej płci.
Bliźniaki dwujajowe powstają wtedy, gdy dwa plemniki zapładniają dwie
komórki jajowe. Bliźniaki mogą być tej samej bądź różnej płci. Po implantacji
w jamie macicy każdy z zarodków bliźniaków dwujajowych wytwarza
niezależną kosmówkę. W macicy istnieją więc dwa niezależne od siebie
zarodki z niezależnymi od siebie anatomicznie błonami płodowymi. Występują
dwa, niezależne od siebie łożyska, które najczęściej jednak ściśle do siebie
przylegają tworząc pozornie połączone łożysko.
Choroby matki stanowiące podłoże do porodu przedwczesnego.
Czynniki ryzyka ciąży.
blastocysta
wkłucie w oocyt
embrion składa się z 8 komórek i
jest gotowy do przeniesienia.