Twój przewodnik po leczeniu lekiem BOTOX®
advertisement
Twój przewodnik po leczeniu lekiem BOTOX® (toksyna botulinowa typu A) Przewodnik dostarczony w ramach działań edukacyjnych prowadzonych przez firmę Allergan dla pacjentów, którym przepisano lek BOTOX® we wskazaniu: nietrzymanie moczu u pacjentów dorosłych z nadreaktywnością mięśnia wypieracza pęcherza moczowego o podłożu neurogennym po stabilnych urazach rdzenia kręgowego poniżej odcinka szyjnego oraz u pacjentów ze stwardnieniem rozsianym (toksyna botulinowa typu A) Spis treści BOTOX®: leczenie pozwalające na kontrolę nietrzymania moczu u pacjentów z nadreaktywnością mięśnia wypieracza pęcherza moczowego o podłożu neurogennym 4 ........................................................................................................ Pęcherz neurogenny 4 ........................................................................................................ Co może się wydarzyć, gdy uszkodzeniu ulegnie rdzeń kręgowy? 6 ........................................................................................................ W jaki sposób leczenie to może mi pomóc? 8 ........................................................................................................ Z czym wiąże się leczenie? 10 ........................................................................................................ Czego należy się spodziewać po podaniu leczenia? 15 ........................................................................................................ Czy konieczne będzie ponowne zgłoszenie się do mojego lekarza? 18 ........................................................................................................ Gdzie mogę zasięgnąć dalszych informacji na temat pęcherza neurogennego i leczenia za pomocą leku BOTOX®? 18 ........................................................................................................ Ważne Jak każdy lek, BOTOX® może powodować działania niepożądane, chociaż nie u każdego one wystąpią. W celu uzyskania bardziej szczegółowych informacji należy zapoznać się z Ulotką dla Pacjenta dołączoną do opakowania leku lub zapytać lekarza. 2 3 BOTOX®: leczenie pozwalające na kontrolę nietrzymania moczu u pacjentów z nadreaktywnością mięśnia wypieracza pęcherza moczowego o podłożu neurogennym Lekarz zalecił Pani/Panu zastosowanie toksyny botulinowej typu A w związku z nietrzymaniem moczu, aby pomóc w kontrolowaniu wycieku moczu, którego Pani/Pan aktualnie doświadcza. moczowody, odpływ moczu z nerek do pęcherza moczowego Niniejsza broszura zawiera informacje na temat pęcherza neurogennego, sposobie jego leczenia oraz informacje, w jaki sposób leczenie może pomóc osobom z nadreaktywnością mięśnia wypieracza pęcherza moczowego o podłożu neurogennym, cierpiącym na nietrzymanie moczu. Pęcherz neurogenny Prawidłowa czynność pęcherza moczowego Prawidłowa czynność pęcherza moczowego polega na stopniowym gromadzeniu moczu wraz z jego produkcją, tak by można było oddać mocz w odpowiednim i wygodnym dla Pani/Pana czasie i miejscu. Gdy moczu jest coraz więcej, pęcherz moczowy rozciąga się tak jak balon, by pomieścić produkowany mocz. W pewnym momencie ulega takiemu rozciągnięciu i napełnieniu moczem, że nerwy wysyłają sygnał do mózgu poprzez rdzeń kręgowy, iż konieczne jest jego opróżnienie. Gdy Pani/Pana mózg odbierze ten sygnał, daje to Pani/Panu znać, że konieczne jest poszukanie toalety. Gdy jest Pani/Pan gotowa/gotowy do opróżnienia pęcherza moczowego, mózg wysyła sygnał poprzez rdzeń kręgowy, dający mięśniom zwieracza sygnał, by się rozluźniły, a mięśniom pęcherza moczowego, by się skurczyły w celu wypchnięcia całego zgromadzonego moczu. Wówczas cały proces może rozpocząć się od nowa. pęcherz moczowy mięsień wypieracz pęcherza szyja pęcherza moczowego W ciągu dnia, przeciętna osoba oddaje mocz około 4-8-krotnie. Przez pozostały czas pęcherz moczowy pracuje w “trybie magazynowania”, po cichu gromadząc mocz i dając nam możliwość skupienia się na naszych codziennych aktywnościach. 4 5 Co może się wydarzyć, gdy uszkodzeniu ulegnie rdzeń kręgowy? Gdy dojdzie do uszkodzenia rdzenia kręgowego, czy to wskutek wypadku, czy choroby, takiej jak stwardnienie rozsiane, przesyłanie sygnałów pomiędzy mózgiem a pęcherzem moczowym nie działa tak jak powinno. Nerwy mogą wysyłać sygnały, które powodują, że pęcherz moczowy kurczy się znacznie częściej, co sprawia, że mięsień pęcherza moczowego (znany również pod nazwą ‘wypieracz’) stanie się ‘nadaktywny’. Gdy tak się stanie, pęcherz moczowy nie jest już w stanie się właściwie rozciągnąć by zmagazynować ilość moczu, jaką powinien być w stanie zgromadzić. Wszystkie skurcze mogą również prowadzić do sytuacji, gdy pęcherz moczowy podejmuje próby zdecydowanie zbyt częstego opróżniania się. W konsekwencji uszkodzenia rdzenia kręgowego mogą również wystąpić zaburzenia czynności zwieraczy, co z kolei może prowadzić do braku koordynacji pomiędzy czynnością zwieracza a czynnością pęcherza moczowego. Zjawisko to może spowodować wystąpienie stanu, który lekarz określić może jako ‘dyssynergia wypieraczowo-zwieraczowa’, w przypadku której pęcherz moczowy próbuje się opróżnić, ale zwieracz nie rozluźnia się na tyle, żeby mocz mógł wypłynąć. W takiej sytuacji wystąpić może długotrwałe zaleganie moczu w pęcherzu moczowym, co z kolei może powodować zakażenia dróg moczowych. 6 Powyższe stany mogą powodować występowanie przeróżnych objawów, które dla pacjentów mogą być bardzo niepokojące. Zależnie od tego, czy cierpi Pani/Pan na stwardnienie rozsiane lub uszkodzenie rdzenia kręgowego wskutek wypadku, doświadczyć może Pani/Pan niektórych lub wszystkich następujących objawów: n wyciek moczu, niezależny od woli pacjenta n nagłe uczucie konieczności jak najszybszego oddania moczu n potrzeba częstego chodzenia do toalety, nawet jeśli pęcherz moczowy nie jest pełny n potrzeba wstawania w nocy w celu udania się do toalety, lub moczenie nocne n niezdolność do całkowitego opróżnienia pęcherza moczowego Zależnie od poziomu oraz rodzaju uszkodzenia rdzenia kręgowego, może Pani/Pan już korzystać z cewnika w celu opróżniania pęcherza moczowego. Samocewnikowanie to wykonywane przez pacjenta w regularnych odstępach czasu wprowadzanie do pęcherza moczowego cienkiej rurki cewnika poprzez cewkę moczową w celu opróżnienia pęcherza moczowego z moczu. Jest to dobre rozwiązanie, gdyż nie ma konieczności noszenia ze sobą przez cały czas worka do gromadzenia moczu, a cewnik usuwany jest przez pacjenta za każdym razem po opróżnieniu pęcherza moczowego. 7 W jaki sposób leczenie to może mi pomóc? Lek BOTOX® pozwala na rozluźnienie nadaktywnego mięśnia wypieracza pęcherza moczowego, co z kolei pozwala wyeliminować wiele objawów, które pacjenci uważają za tak bardzo kłopotliwe. Lek BOTOX® może: 3 3 ograniczyć skurcze pęcherza moczowego zwiększyć ilość moczu, jaką pęcherz moczowy może zmagazynować 3 3 ograniczyć wyciek moczu zmniejszyć uczucie konieczności nagłego udania się do toalety 3 8 zmniejszyć częstość odczucia potrzeby oddania moczu 9 3 Z czym wiąże się leczenie? Przed zastosowaniem leczenia Lekarz wyjaśni, z czym wiąże się leczenie, tak by Pani/Pan mogła/ mógł zdecydować, czy jest dla Pani/Pana odpowiednie. Przed zaleceniem leku BOTOX®, lekarz przeprowadzi szereg badań w celu sprawdzenia, czy lek może być stosowany. Nie należy stosować leku BOTOX®: n u osób o znanej nadwrażliwości na kompleks neurotoksyny Clostridium botulinum typu A lub na którykolwiek ze składników leku, n u pacjentów z zakażeniem dróg moczowych w momencie terapii; n u pacjentów z ostrym zatrzymaniem moczu w momencie terapii, którzy nie są rutynowo poddani cewnikowaniu; n u pacjentów, którzy nie chcą i/lub nie mogą rozpocząć cewnikowania po terapii, jeśli byłoby to konieczne. Lek BOTOX® nie jest także zalecany u kobiet w ciąży lub karmiących piersią. Po leczeniu za pomocą leku BOTOX®, ze względu na ‘rozkurczenie’ pęcherza moczowego, część pacjentów obserwuje niemożność całkowitego opróżnienia pęcherza moczowego bez zastosowania techniki znanej jako samocewnikowanie. Nie wszyscy pacjenci leczeni lekiem BOTOX® wymagają cewnikowania, jednak należy być świadomym możliwości wystąpienia takiej konieczności, a Pani/Pana lekarz wyjaśni co należy robić. Gdy już opanuje Pani/Pan technikę samocewnikowania, konieczne będzie udawanie się do toalety w celu opróżnienia pęcherza moczowego jedynie co 3-4 godziny, w dogodnym dla Pani/Pana momencie. 10 Jeśli zdecyduje się Pani/Pan na zastosowanie leczenia, Pani/Pana lekarz będzie również musiał sprawdzić czy nie ma Pani/Pan zakażenia układu moczowego w chwili zastosowania leczenia. Konieczne będzie również krótkotrwałe leczenie antybiotykiem w celu zapobieżenia zakażeniu. Jeśli przyjmuje Pani/Pan preparaty przeciwpłytkowe (produkty o działaniu podobnym do aspiryny) i/lub leki przeciwkrzepliwe (rozrzedzające krew), lekarz omówi z Panią/Panem możliwości czasowego ich odstawienia. 11 3 Z czym wiąże się leczenie? Gdy podany zostanie lek n Podanie leku BOTOX® odbywa się w szpitalu. n Zależnie od rodzaju uszkodzenia rdzenia kręgowego, lekarz omówi z Panią/Panem możliwości ogólnego lub miejscowego znieczulenia w celu ograniczenia do minimum dyskomfortu związanego z procedurą n W celu podania leku BOTOX® do pęcherza moczowego, lekarz zastosuje cystoskop. Jest to cienka rurka, zawierająca maleńką kamerę, umożliwiająca lekarzom zajrzenie do wnętrza pęcherza moczowego (patrz zdjęcie po przeciwnej stronie) n Lekarz poda lek BOTOX® do mięśnia Pani/Pana pęcherza moczowego. Cała procedura powinna zakończyć się w około 30 minut n Większość pacjentów otrzymujących lek BOTOX® do pęcherza moczowego opisuje zabieg jako ‘nieprzyjemny’, ale nie bolesny. pęcherz moczowy cystoskop 12 13 3 Czego należy się spodziewać po podaniu leku? Po zastosowaniu leczenia Ważne jest przestrzeganie zaleceń pielęgnacyjnych Pani/Pana lekarza po podaniu leku BOTOX® do pęcherza moczowego. Lekarz zaleci Pani/Pan krótkotrwałe leczenie antybiotykiem w celu zapobieżenia zakażeniu. Jeśli stosowano samocewnikowanie przed podaniem leku BOTOX® Otrzyma Pani/Pan zalecenia pielęgnacyjne oraz umówiona zostanie wizyta kontrolna. Jeśli nie stosowano samocewnikowania przed podaniem leku BOTOX® n Pani/Pana lekarz zbada Panią/Pana w ciągu 2 tygodni po wstrzyknięciu w celu sprawdzenia, czy Pani/Pana pęcherz moczowy prawidłowo się opróżnia. n Zostanie Pani/Pan poproszona/poproszony o oddanie moczu, a następnie za pomocą ultrasonografii zostanie zmierzona objętość moczu pozostałego w Pani/Pana pęcherzu moczowym n Pani/Pana pęcherz moczowy powinien się prawidłowo opróżniać, ale jeśli tak się nie stanie, Pani/Pana lekarz omówi z Panią/Panem co można zrobić by tak było n Lekarz poinformuję Panią/Pana, czy konieczne jest ponowne zgłoszenie się na to samo badanie w okresie najbliższych 12 tygodni W badaniach leku BOTOX®, większość pacjentów z wyciekiem moczu/nietrzymaniem moczu spowodowanym stwardnieniem rozsianym lub uszkodzeniem rdzenia kręgowego stwierdziła, że leczenie: n doprowadziło do znacznego ograniczenia wycieku moczu lub zupełnie wyeliminowało wyciek moczu n zwiększyło objętość moczu, jaką pęcherz moczowy może zmagazynować przed wystąpieniem potrzeby jego opróżnienia n miało pozytywny wpływ na komfort życia codziennego i zapewniło pacjentom możliwość szerszego wyboru aktywności, dając poczucie bezpieczeństwa Poprawa z reguły zauważalna jest w ciągu 2 tygodni po podaniu iniekcji, a efekt utrzymuje się zwykle przez 8-10 miesięcy. Po tym czasie współnie z lekarzem prowadzącym możecie Państwo zdecydować, czy konieczne jest ponowne podanie leku. Jak każdy lek, BOTOX® może powodować działania niepożądane, chociaż nie u każdego one wystąpią. W celu uzyskania bardziej szczegółowych informacji należy zapoznać się z Ulotką dla Pacjenta dołączoną do opakowania leku lub zapytać lekarza. Jedymi z najczęstszych działań niepożądanych, które moga wystąpić po podaniu leku są krew w moczu oraz pewnego stopnia ból pęcherza moczowego bezpośrednio po zabiegu. Objawy te stosunkowo szybko ustępują samoistnie, w razie konieczności lekarz może zalecić leki przeciwbólowe. n Należy skontaktować się z lekarzem jeśli w dowolnym momencie nie będzie Pani/Pan zdolna/zdolny do oddania moczu Jeśli musi Pani/Pan rozpocząć stosowanie techniki samocewnikowania, nie ma powodu do niepokoju. (Patrz strony 7 i 10 w celu uzyskania dodatkowych informacji na temat samocewnikowania) 14 15 3 Ważne W przypadku wystąpienia któregokolwiek z następujących objawów niepożądanych należy natychmiast skontaktować się z lekarzem: n Trudności w oddychaniu, przełykaniu lub mówieniu n Zakażenie układu moczowego (uczucie pieczenia podczas oddawania moczu oraz temperatura ponad 38°C) n Niemożność całkowitego opróżnienia pęcherza moczowego (zaleganie moczu) n Ciężka reakcja alergiczna (pokrzywka, obrzęk obejmujący okolice twarzy/gardła, świszczący oddech, uczucie mdlenia oraz duszność) Ponadto mogą wystąpić: n trudności w zasypianiu (bezsenność) n zaparcie n osłabienie mięśni n skurcz mięśni n bolesne oddawanie moczu po wstrzyknięciu leku* n wypukłość w ścianie pęcherza moczowego (uchyłek pęcherza) n zmęczenie n problemy z chodzeniem (zaburzenia chodu) n możliwe niekontrolowane reakcje odruchowe ciała (np. obfite pocenie się, tętniący ból głowy lub przyspieszenie tętna) podczas wstrzykiwania i bezpośrednio po nim (dysrefleksja autonomiczna)* n przewracanie się * Niektóre z opisanych częstych działań niepożądanych mogą być związane z procedurą wstrzyknięcia. W przypadku nasilenia się działań niepożądanych lub wystąpienia działań niepożądanych niewymienionych w niniejszej broszurze należy skontaktować się z lekarzem lub farmaceutą 16 17 3 Kiedy konieczne będzie ponowne zgłoszenie się do mojego lekarza w celu ponownego podania leku? Notatki Lekarz poinformuje Panią/Pana kiedy należy ponownie zgłosić się na wizytę, tak by można było ocenić Pani/Pana postępy w dłuższej perspektywie czasowej. Lekarz może zalecić wizytę po kilku miesiącach, by sprawdzić jak sobie Pani/Pan radzi. Może też poprosić Panią/Pana o umówienie się na wizytę gdy zauważy Pani/Pan, że działanie leku BOTOX® zaczyna słabnąć, np. gdy doświadczy Pani/Pan nasilenia wycieku moczu lub parć naglących. .............................................................................................. Gdzie mogę zasięgnąć dalszych informacji na temat pęcherza neurogennego i leku BOTOX®? .............................................................................................. n w razie jakichkolwiek wątpliwości należy przede wszystkim skontaktować się z lekarzem .............................................................................................. .............................................................................................. .............................................................................................. .............................................................................................. .............................................................................................. .............................................................................................. .............................................................................................. .............................................................................................. .............................................................................................. .............................................................................................. .............................................................................................. .............................................................................................. .............................................................................................. .............................................................................................. .............................................................................................. .............................................................................................. .............................................................................................. .............................................................................................. .............................................................................................. .............................................................................................. 18 19 Twój przewodnik po leczeniu lekiem BOTOX® (toksyna botulinowa typu A) Allergan Pharmaceuticals Ireland Castlebar Road Westport County Mayo, Irlandia PL/0085/2014, Przygotowano: marzec 2014
