Zakład Biofarmacji - Uniwersytet Medyczny w Łodzi

Treści Programowe Przedmiotów Standardowych Na Kierunku Farmacja, Wykładanych Na
Wydziale Farmaceutycznym Uniwersytetu Medycznego W Łodzi
Od 2002 R.
PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO
1.
Historia farmacji
Pracownia Historii Farmacji i Muzeum w Katedrze Historii Medycyny i Farmacji UM w Łodzi
Wzbogacenie wiedzy fachowej studenta w elementy historyczne, ze szczególnym uwzględnieniem postępowych
tradycji zawodowych; rozwijanie intelektu; kształtowanie odpowiednich postaw zawodowych. Głównym
założeniem nauczania przedmiotu jest humanizacja zawodu
Zasadnicze treści przedmiotu:
Wprowadzenie do historii farmacji. Symbolika i etymologia pojęć w medycynie i farmacji. Początki stosowania
środków leczniczych. Dawne terapie. Lek, jego formy oraz sposoby wytwarzania do XVIIIw. Postęp w dziedzinie
badań nad lekami w XIX i XX w. oraz ich związek z innymi dyscyplinami naukowymi. Dawne apteki i aptekarze.
Etapy kształtowania się zawodu. Dzieje nauk farmaceutycznych w Polsce w XIX i XX wieku. Ewolucja nauczania
farmaceutycznego w Europie (ze szczególnym uwzględnieniem Polski). Tradycje i kultura medycznofarmaceutyczna.
2.
Etyka zawodowa
Pracownia Historii Farmacji i Muzeum w Katedrze Historii Medycyny i Farmacji UM w Łodzi
Zapoznanie studentów z zasadami etyki i deontologii zawodu farmaceutycznego w przeszłości i obecnie.
Kształtowanie wrażliwości i pożądanych postaw moralnych, niezbędnych do etycznie słusznego rozstrzygania
moralnych dylematów. Wyrabianie umiejętności łączenia uzyskanej wiedzy z codzienną praktyką zawodową.
Zasadnicze treści przedmiotu:
Wprowadzenie do ogólnoludzkiej etyki normatywnej. Zagadnienia etyczno - moralne w systemach filozoficznych.
Rozwój etyki i deontologii farmaceutycznej na tle poprzedzającej je etyki lekarskiej w dziejach powszechnych.
Kształtowanie się zasad etyki i deontologii zawodu farmaceutycznego w Polsce (cz. I - do 1939r.). Kształtowanie
się zasad etyki i deontologii zawodu farmaceutycznego w Polsce (cz. II - po 1945r.). Kodyfikacja zasad etyki i
deontologii zawodu farmaceutycznego. Kodeksy etyczno - deontologiczne - problemy definicyjne, cele i zadania,
ich ocena przez różne środowiska w Europie i w Polsce. Aktualnie obowiązujące w Polsce kodeksy etyki i
deontologii zawodu farmaceutycznego oraz ogólna ich charakterystyka (Zasady etyczne i deontologiczne
polskiego farmaceuty, Kodeks etyki aptekarza RP, Dobre obyczaje w nauce, Kodeks marketingu farmaceutyków).
Problemy etyczne odpowiedzialności zawodowej aptekarza. Odpowiedzialność za leki sporządzane i wydawane z
apteki. Postępowanie w sprawach odpowiedzialności zawodowej aptekarzy, rola rzecznika odpowiedzialności
zawodowej oraz wybrane przykłady wykroczeń. Zasady postępowania aptekarza wobec pacjenta. Analiza
wybranych przykładów z praktyki aptekarskiej pod względem ich zgodności z obowiązującymi kodeksami etyczno
- deontologicznymi i normami moralności ogólnoludzkiej.
3.
Psychologia z socjologią
Katedra Medycyny Społecznej i Zapobiegawczej UM w Łodzi
Zapoznanie z przedmiotem i problematyką badawczą socjologii i socjologii medycyny oraz wybranymi aspektami
patologii życia społecznego (dezorganizacja, zmiana społeczna, anomia).
Zasadnicze treści przedmiotu:
Przedmiot i problematyka badawcza socjologii. Pojęcie „życie społeczne” i jego rzyrodnicze i ekonomiczne
podstawy. Socjologia potoczna i naukowa – wzajemne relacje. Zakres i metody badań socjologicznych.
Szczegółowe dyscypliny socjologiczne i ich związek z socjologią ogólną. Przedmiot i problematyka badawcza
socjologii medycyny. Socjologia medycy jako szczegółowa dyscyplina socjologiczna. Relacja: medycyna –
socjologia; warunki przydatności wiedzy socjologicznej w medycynie, główne kierunki badań. Kultura.
Socjologiczna interpretacja zjawiska. Definicje. Struktura wewnętrzna kultury. Mechanizmy wpływu kultury na
życie społeczne. Osobowość. Socjologiczna koncepcja człowieka. Pojęcie „natura ludzka”. Osobowość społeczna
i jej elementy składowe. Rola uczestnictwa w życiu społecznym w kształtowaniu cech osobowości jednostki.
Przemiany w medycynie a problemy kontroli społecznej. Modele organizacji i usług w opiece zdrowotnej.
Ekspansja medycyny w życie społeczne (medykalizacja). Społeczne skutki przerostu tzw. orientacji inżynieryjnej
w medycynie. Zdrowie i choroba jako pojęcia społeczne; ewolucja tych pojęć. Norma i dewiacja. Rola medycyny
w identyfikacji tych stanów. Wybrane aspekty patologii życia społecznego. Leczenie i rehabilitacja osób
uzależnionych od alkoholu. Narkomania. Społeczne przyczyny i autodestrukcyjne skutki uzależnienia. Działania
zapobiegawcze i rehabilitacyjne wobec narkomanów. Samobójstwo (socjologiczna interpretacja zjawiska).
4.
Matematyka
Pracownia Matematyki, Zakład Chemii Fizycznej i Biokoordynacyjnej UM w Łodzi
Rozszerzenie wiadomości ze szkoły średniej o te elementy rachunku różniczkowego i całkowego, które są
wykorzystywane na zajęciach z innych przedmiotów. Doskonalenie umiejętności logicznego myślenia.
Zasadnicze treści przedmiotu:
Rozszerzenie wiadomości o funkcjach ze szczególnym uwzględnieniem funkcji y=lnx oraz y=e x. Badanie
monotoniczności funkcji. Ekstrema lokalne funkcji jednej zmiennej. Wyznaczanie przedziałów wypukłości,
wklęsłości oraz punktów przegięcia krzywej. Różniczka funkcji jednej zmiennej. Definicja i własności całki
nieoznaczonej. Całkowanie przez podstawienie. Rozkład wybranych funkcji wymiernych na ułamki proste
pierwszego rodzaju. Całka niewłaściwa na przedziale niewłaściwym. Definicja funkcji dwóch zmiennych.
Dziedzina. Wykres. Pochodne cząstkowe rzędu pierwszego i drugiego. Wyznaczanie ekstremów lokalnych funkcji
dwóch zmiennych. Różniczka zupełna. Równania różniczkowe zwyczajne rzędu pierwszego. Całka ogólna i całka
szczególna równania różniczkowego. Równania różniczkowe o zmiennych rozdzielonych. Równania różniczkowe
liniowe. Metoda uzmiennienia stałej. Aproksymacja metodą najmniejszych kwadratów. Siatki funkcyjne.
5.
Statystyka
Pracownia Matematyki, Zakład Chemii Fizycznej i Biokoordynacyjnej UM w Łodzi
Zapoznanie studentów z pojęciami statystyki matematycznej i podstawowymi metodami wnioskowania
statystycznego.
Zasadnicze treści przedmiotu:
Zmienna losowa jednowymiarowa. Dystrybuanta zmiennej losowej. Zmienna losowa ciągła. Charakterystyki
liczbowe zmiennej losowej. Rozkład normalny, normalny standaryzowany, t Studenta, χ 2, Fischera – Snedecora.
Statystyka opisowa. Estymacja przedziałowa. Test zgodności Kołmogorowa – Lillieforsa. Testy parametryczne:
test dla wartości oczekiwanej, test t Studenta, test Cochrana – Coxa, test różnic. Testy nieparametryczne: test
Wilcoxona, test niezależności χ2. Korelacja i regresja.
6.
Informatyka
Pracownia Informatyki - Komputerowej Analizy Leku (Katedra Chemii Medycznej)
Przyswojenie terminologii informatycznej i biostatystycznej w zakresie zastosowań do różnorodnych zagadnień w
nauce, doświadczalnictwie i przyszłej pracy zawodowej farmaceuty. Umiejętność opracowania wyników
doświadczenia biologicznego i chemicznego przy pomocy standardowych i ewentualnie dostępnych
profesjonalnych programów komputerowych.
Zasadnicze treści przedmiotu
Przyswojenie terminologii informatycznej, umiejętność korzystania z komputera pracującego w sieci LAN w
systemie Windows. Umiejętność znajdowania informacji w Internecie. Opanowanie zasad posługiwania się
typowymi programami komputerowymi: edytorem tekstu Word, arkuszem kalkulacyjnym Excel do graficznej
prezentacji danych i opracowywania statystycznego wyników badań biologicznych, oraz programem do
prezentacji Power Point, wchodzących w skład pakietu Microsoft Office. Przenoszenie elementów prac pomiędzy
wymienionymi aplikacjami. Używanie profesjonalnych
Statgraphics, pokaz pracy programu Statistica.
7.
programów
statystycznych.
Praca
z programem
Historia filozofii
Zakład Etyki i Filozofii Medycyny UM w Łodzi.
Zapoznanie słuchaczy z podstawowymi filozoficznymi modelami bytu w kulturze Zachodu.
Pokazanie ich wpływu na samowiedzę współczesnego człowieka, w szczególności na jego pojmowanie
cierpienia, choroby, śmierci i zła moralnego. Danie filozoficznych podstaw etyki farmaceutycznej. Wyrobienie
umiejętności dostrzegania i dyskutowania problematyki filozoficzno-moralnej.
Zasadnicze treści przedmiotu
Powstanie i szczytowy okres filozofii greckiej. Bóg, człowiek i świat w filozofii św. Augustyna i św. Tomasza.
Kartezjański przełom w filozofii nowożytnej. Etyka rygorystyczna Kanta. Kultura i jednostka w ujęciu Freuda.
Teoria prawdy. Pojęcie filozoficznego modelu bytu. Przedmiot i funkcje filozofii. Problem istnienia zła we
wszechświecie. Prawda i dobro w ujęciu filozofii metafizycznej. Problem istnienia zła w ujęciu mitu. Dobro i
prawda w filozofii niemetafizycznej. Kant, Nietzsche. Postęp jako kategoria filozoficzna. Utopia świata bez chorób.
Zło i cierpienie. Ontologiczne i fizjologiczne (funkcjonalne) ujęcie choroby. Choroba jako metafora. Moralne
problemy śmierci i umierania. Wstęp do tanatologii.
8.
Język obcy
Centrum Nauczania Języków Obcych UM w Łodzi
Głównym zadaniem nauczania języków obcych na poziomie zaawansowanym (francuskiego, angielskiego,
niemieckiego oraz rosyjskiego) jest doskonalenie praktycznej znajomości danego języka w ramach czterech
podstawowych sprawności językowych - mówienia, rozumienia, czytania i pisania. Celem prowadzonych zajęć
jest: wyrównanie różnic w stopniu opanowanie języka obcego pomiędzy poszczególnymi studentami poprzez
powtórzenie materiału leksykalnego i gramatycznego ze szkoły średniej; usprawnienie kompetencji
komunikacyjnej w sytuacjach codziennych (hotel, pociąg, lotnisko, sklep, rozmowa telefoniczna, prośba o
informację, etc.); wprowadzenie podstawowego słownictwa specjalistycznego; wdrażanie do samodzielnego
korzystania z piśmiennictwa fachowego pod kątem przyszłych potrzeb zawodowych ((indywidualna praca z
piśmiennictwem profesjonalnym); ćwiczenie umiejętności porozumiewania się na tematy zawodowe; prowadzenie
podstawowej korespondencji handlowej Zasadnicze treści przedmiotu Kursy na poziomie zaawansowanym:
I semestr: tematyka ogólna (sytuacje codzienne, podróż, rozmowa towarzyska,etc.) i para-medyczna (zdrowy styl
życia, diety, witaminy i minerały, palenie, cholesterol etc.)
II semestr: słownictwo anatomiczne i fizjologiczne ( części ciała, budowa komórki, krew), III i IV semestr:
słownictwo anatomiczne i fizjologiczne (układ trawienny, krążenia, oddechowy) ogólna klasyfikacje chorób,
podstawowe badania diagnostyczne typy leków , informacje o lekach.
Czasy, strona bierna, czasowniki modalne, zdania warunkowe,
grzecznościowe, tryb przypuszczający, zdania pytające
tworzenie pytań, rozkazów, zdania
Materiał gramatyczny i ćwiczenia dostosowane do poziomu grupy i aktualnych potrzeb
8a. Język łaciński
Centrum Nauczania Języków Obcych UM w Łodzi
Kursy na poziomie podstawowym:
Głównym zadaniem nauczania języka łacińskiego na poziomie podstawowym jest zapoznanie studentów za
słownictwem medycznym oraz z zasadami fleksji i słowotwórstwa z zakresu terminologii medycznej.
Cele nauczania: opanowanie podstawowych zasad gramatyki łacińskiej ze szczególnym uwzględnieniem
charakterystyki
łaciny
medycznej;
wprowadzanie
ogólnego
mianownictwa
anatomicznego
oraz
farmaceutycznego; wprowadzenie podstawowych zwrotów i skrótów używanych w terminologii medycznej;
wykształcenie umiejętności pisania i przekładu krótkiego tekstu łacińskiego – w szczególności recepty;
zapoznanie z sentencjami łacińskimi. Zasady wymowy i akcentowanie w języku łacińskim ; Czasownik – idicativus
praesentis activi et passive; Rzeczownik – deklinacja I- III ; Przymiotnik – odmiana, miejsce oraz zgodność z
rzeczownikiem; Budowa zdania łacińskiego; Przyimki łacińskie i ich reakcja; Przedrostki i przyrostki używane w
terminologii medycznej; Wybrane skróty i zwroty medyczne; Rzeczownik – deklinacje III – V; Przymiotnik –
stopniowanie; Liczebnik; Czasownik – coniunctivus praesentis activi et passivi; Wybrane sentencje łacińskie;
Pisanie recepty
9.
Wychowanie fizyczne
Studium Wychowania Fizycznego i Sportu
Wyrabianie umiejętności samodzielnego wyboru formy aktywności ruchowej w zależności od sprawności psychofizycznej, stanu zdrowia i umiejętności. Wyrabianie nawyku systematycznego uprawiania aktywności fizycznej.
Wyrabianie prawidłowego stosunku do działań prozdrowotnych: dbanie o sprawność psycho-fizyczną i
higieniczny tryb życia. Kształtowanie cech osobowości wyrabianych podczas uprawiania poszczególnych
dyscyplin sportowych. Przekazanie podstawowej wiedzy z zakresu: wpływu różnych form aktywności fizycznej na
zdrowie fizyczne i psychiczne; roli systematycznej aktywności fizycznej w zwalczaniu chorób cywilizacyjnych;
relaksacji, gimnastyki korekcyjnej, oddychania i wyrównywania napięć mięśniowych; nowych form rekreakcji i
fitnessu.
Zasadnicze treści przedmiotu:
Technika, taktyka i podstawowe przepisy w grach zespołowych (siatkówka, koszykówka, mini hokej salowy, tenis
ziemny i stołowy, piłka nożna mężczyzn. Pływanie (styl klasyczny, dowolny, grzbietowy i delfin), podstawy
ratownictwa wodnego. Zajęcia ogólnorozwojowe: lekkoatletyczne, wolne i w siłowni. Kształtowanie sylwetki na
zajęciach gimanstycznych przy muzyce (callanetics, calisthenics, body – scup, stretching) oraz w siłowni. Zajęcia
relaksujące ciało i umysł oparte na technikach oddychania i medytacji, elementach stretchingu, Hatha Yoga i Tai
Chi. Stretching i zajęcia korekcyjne oddechowe i wyrównujące napięcia mięśniowe. Narciarstwo zjazdowe
(szkoleniowe obozy zimowe). Sport akademicki przy współpracy z Klubem Uczelnianym AZS
PRZEDMIOTY PODSTAWOWE
1.
Chemia ogólna i nieorganiczna
Zakład Chemii Bionieorganicznej.
Celem nauczania przedmiotu jest zapoznanie studentów z zagadnieniami chemii roztworów, właściwościami
pierwiastków, wykształcenie umiejętności wykonywania obliczeń chemicznych, poznanie charakterystycznych
reakcji identyfikacji (kationy i aniony) i wykształcenie umiejętności przeprowadzania jakościowej analizy związków
nieorganicznych w roztworach i substancjach stałych w skali półmikro. Zagadnienia zostały tak dobrane, aby
stanowiły podstawę do nauki innych przedmiotów kontynuowanych czasie studiów. Szczególną uwagę zwrócono
na pierwiastki mające znaczenie biologiczne.
Zasadnicze treści przedmiotu:
Wykłady: W dwu semestralnym cyklu wykładów z chemii ogólnej i nieorganicznej przedstawione są następujące
główne zagadnienia: Podstawowe prawa chemiczne. Reakcje odwracalne i nieodwracalne. Szybkość reakcji
chemicznych. Prawo działania mas Guldberga i Waage 'go. Elekrolity i dysocjacja elektrolityczna. Stała i stopień
dysocjacji. Prawo rozcieńczeń Ostwalda. Rola elektrolitów w organizmie. Kwasy i zasady - teorie Brönsteda,
Lewisa, Pearsona. Iloczyn jonowy wody - pojęcie pH i pOH. Wskaźniki kwasowo-zasadowe. Hydroliza soli.
Roztwory buforowe – zastosowanie w medycynie. Rozpuszczalność związków i iloczyn rozpuszczalności.
Wykorzystanie tych zagadnień w medycynie. Przenoszenie elektronów w reakcjach chemicznych (reakcje
utlenienia i redukcji). Szereg elektrochemiczny metali. Budowa atomu. Liczby kwantowe. Zakaz Pauliego i reguła
Hunda. Budowa pierwiastków a układ okresowy - przewidywanie właściwości pierwiastków na podstawie
konfiguracji elektronowej, promieni atomowych i jonowych, elektroujemności, potencjałów jonizacyjnych,
powinowactwa elektronowego. Teoria orbitali. Hybrydyzacja. Rodzaje wiązań chemicznych (jonowe, atomowe,
spolaryzowane, koordynacyjne, wodorowe). Systematyka pierwiastków - struktury elektronowe pierwiastków w
stanie podstawowym i wzbudzonym, występowanie w przyrodzie, otrzymywanie, właściwości fizyko-chemiczne*/.
Wodór: Wodór atomowy, cząsteczkowy, izotopy, tworzenie połączeń z pierwiastkami – wodorki Fluorowce: Tlenki.
Fluorowcowodory. Kwasy tlenowe i ich sole. Związki między- halogenowe. Płyn Lugola, jodyna, 5-fluorouracyl.
Tlenowce: Tlen, siarka (alotropia). Woda - struktura wody i lodu, hydraty, związki higroskopijne. Nadtlenek
wodoru - struktura, właściwości (woda utleniona, perhydrol). Tlenowe kwasy siarki, selenu, telluru i ich sole.
Połączenia z fluorowcami. Związki tlenohalogenowe siarki. Azotowce: Amoniak. Tlenki. Kwasy azotu i ich sole.
Woda królewska. Amidki, imidki, azotki, hydrazyna, hydroksyloamina. Fosfor (alotropia). Kwasy i sole fosforu,
arsenu. Rola jonów fosforanowych w strukturze DNA. Związki bizmutu i jego preparaty farmaceutyczne.
Węglowce: Alotropia węgla. Wodorki węgla i krzemu (węglowodory, krzemowodory). Tlenki (CO) i ditlenki.
Połączenia węgla z siarką (CS2) i azotem. Kwasy - węglowy, tiowęglowy, cyjanowodorowy, tiocyjanowy,
izotiocyjanowy i ich sole. Pojęcie mezomerii i tautomerii. Węgliki. Karbonylki. Właściwości związków cyny i ołowiu
(reakcje redoks, amfoteryczność). Borowce: Związki deficytoelektronowe. Efekt nieczynnej pary elektronowej.
Borowodory. Kwas borowy, boraks. Właściwości glinu - reakcje z tlenem, kwasami i zasadami, glin jako reduktor.
Preparaty glinu w medycynie. Berylowce: Tlenki, wodorotlenki, wodorki, halogenki. Rola jonów wapnia i magnezu.
Preparaty wapnia i magnezu stosowane w medycynie. Litowce: Tlenki, nadtlenki, ponadtlenki. Wodorotlenki i sole
litowców - zastosowanie. Kompleksy litowców. Ogólna charakterystyka skandowców i lantanowców. Pierwiastki
przejściowe: paramagnetyzm, diamagnetyzm, ferromagnetyzm. Związki koordynacyjne. Jony metali
przejściowych w diagnostyce i medycynie np. związki technetu (Cardiolite), srebra. Kompleksy w biologii i
medycynie np. leki złota (Solganal, Myocrisin), platyny (cis-platyna, karboplatyna). Rola biopierwiastków w
prawidłowym funkcjonowaniu organizmu. Terapia chelatowa w detoksykacji metali toksycznych. Ćwiczenia:
Zajęcia laboratoryjne prowadzone wg opracowanego w Zakładzie skryptu p.t. „Ćwiczenia z chemii ogólnej z
elementami chemii nieorganicznej i bionieorganicznej (rok wyd. 2002). Wstęp teoretyczny (60 min) poprzedza
wykonanie doświadczeń związanych z tematyką danego ćwiczenia. Ćwiczenia obejmują nastepujące
zagadnienia: Podstawy obliczeń chemicznych. Szybkość reakcji chemicznych a stan równowagi. Kwasy i
zasady. Hydroliza soli i roztwory buforowe. Iloczyn rozpuszczalności. Przenoszenie elektronów, reakcje utlenienia
i redukcji. Związki kompleksowe. Chromatografia. Obliczenia chemiczne – zajęcia prowadzone według w/w
skryptu, w którym zawarte są przykłady obliczeń rachunkowych związanych z danych ćwiczeniem oraz
dodatkowe uzupełnienie wiedzy z innych podręczników. Program zajęć obejmuje: Obliczanie stężeń roztworów
(procentowe, molowe), uwzględnienie zmian objętości i wzajemnego przeliczania stężeń. Obliczenia związane z
szybkością reakcji i stanem równowagi. Obliczenia wartości pH różnych związków chemicznych (mocne, słabe
elektrolity, bufory). Dysocjacja kwasów i zasad. Obliczenia związane z rozpuszczalnością związków (iloczyn
rozpuszczalności). Obliczenia oparte na prawidłowym zapisie reakcji red-oks. Istota związków kompleksowych
(tworzenie, budowa, nomenklatura, stałe trwałości). Związki nieorganiczne stosowane w lecznictwie,
biopierwiastki, związki toksyczne. Ćwiczenia laboratoryjne z chemii jakościowej związków nieorganicznych
prowadzone są w oparciu o wiadomości z zakresu chemii roztworów. Systematyczna metoda jakościowa analizy
jonów polega na rozdzieleniu ich na grupy za pomocą selektywnych reakcji strąceniowych i potwierdzeniu ich
obecności charakterystycznymi reakcjami. Ćwiczenia laboratoryjne obejmują samodzielne wykonanie 14 analiz
jakościowych związków nieorganicznych: 5 analiz kationów w tym 1 złożona, 4 analizy anionów w tym jedna
złożona, 1 zadanie kontrolne (kationy + aniony), 3 identyfikacje substancji stałych, 1 analiza kwasu lub zasady.
2.
Chemia analityczna
Zakład Chemii Analitycznej
Katedra Chemii Medycznej Uniwersytetu Medycznego w Łodzi
Celem nauczania chemii analitycznej i instrumentalnej jest przedstawienie oraz ugruntowanie podstaw
teoretycznych, na których opierają się metody analityczne i wdrożenie zasadniczych umiejętności praktycznych
umożliwiających kompetentną pracę analityka w pełnym zakresie potrzeb zawodu farmaceuty. Ma to pozwolić na
wybór i wykorzystanie odpowiedniej metody analitycznej takiej, która będzie ściśle odpowiadać na pytania
stawiane przez problem badawczy lub zleceniodawcę. Przeprowadzenie wiarygodnych badań rodzaju i składu
substancji chemicznych (leczniczych) wraz z krytyczną oceną wartości otrzymanych wyników, zgodnie z
zasadami GLP.
Zasadnicze treści przedmiotu:
Wykłady: analiza klasyczna: metody oparte na reakcjach: I – wytrącania; II –
utleniania i redukcji; IV – kompleksowania
kwasowo-zasadowych; III –
analiza instrumentalna: I – ogólne zasady analizy instrumentalnej; II – metody pektroskopowe; III – elektroanaliza;
IV – metody radiometryczne; V – metody rozdzielcze; VI – opracowanie wyników;
VII – automatyzacja w
analizie chemicznej.
Ćwiczenia Analiza klasyczna; a). Analiza wagowa: 1. Oznaczanie magnezu w postaci hydroksychinolanu
Mg(C9H6NO)2 b). Analiza miareczkowa (w każdym dziale analizy miareczkowej student przyrządza roztwór
mianowany): 1. Alkacymetria - oznaczanie: 1. węglanów - K2CO3; 2. mocnego kwasu – HCl. 2.
Nadmanganometria – oznaczanie wody utlenionej H2O2. 3. Jodometria 4. Argentometria – oznaczanie chlorków
metodą Mohra – NaCl
5. Kompleksometria – oznaczanie cynku – ZnSO4. Analiza instrumentalna. Studenci
zapoznają się z działaniem i obsługą współczesnej aparatury, przy czym szczególną uwagę zwraca się na
stosowanie wzorców i przeprowadzanie krzywych kalibrowania. Ponadto każdy student otrzymuje zadanie do
oznaczenia wydane przez asystenta prowadzącego ćwiczenie. a). Oznaczanie zawartości słabego kwasu metodą
potencjometryczną – kwas octowy, kwas salicylowy, kwas cytrynowy. b).Pomiary pH metodą potencjometryczną.
Pehametryczne oznaczanie zawartości węglanów i wodorowęglanów w mieszaninie, oznaczanie siarczany
atropiny. c). Potencjometryczne miareczkowanie red-ox Oznaczanie Fe2+ roztworem
Miareczkowanie
potencjometryczne wytrąceniowe: oznaczanie Ag + lub Cl-. d). Elektrody jonoselektywne. Charakterystyka
chlorkowej elektrody jonoselektywnej. e). Miareczkowanie konduktometrczne – kwas borowy, kwas barbiturowy.
f). Kolorymetria: oznaczanie charakterystyki spektralnej barwnika; kolorymetryczne oznaczanie Fe 3+ metodą
rodankową; charakterystyka spektralna ryboflawiny (UV/VIS). g). Metody spektrofotometryczne.
Spektrofotometryczne badania zmian krzywych absorpcji w funkcji pH na przykładzie aldehydu phydroksybenzoesowego (UV/VIS). h). Spektroskopia w podczerwieni – Specord M-40. Analiza strukturalna
chloramfenikolu metodą spektrofotometrii w podczerwieni. i). Fotometria płomieniowa. Oznaczanie niskich stężeń
sodu, potasu i wapnia w mieszaninie – oznaczenia w wodach mineralnych. j). Oznaczenie fluorymetryczne
chininy. k). Nefelometria i turbidymetria. Nefelometryczne oznaczanie chlorków przy użyciu spektrofotometru
Specol. Badanie zawiesin (związki glinu w zawiesinach leczniczych – Alugastrin, Malox, Manti) przy użyciu
mętnościomierza. l). Chromatografia cienkowarstwowa i bibułowa.
Seminaria Ćwiczenia rachunkowe z zakresu analizy chemicznej na bazie własnego skryptu.
3.
Chemia organiczna
Zakład Chemii Bioorganicznej
Poznanie nazewnictwa, budowy, właściwości fizycznych i reaktywności poszczególnych klas związkow
organicznych oraz produktów naturalnych; nabycie umiejętności wykonywania syntez związków organicznych i
opanowanie podstawowych metod wyodrębniania, oczyszczania i analizy związków organicznych.
Zasadnicze treści przedmiotu:
Wykłady Wstęp do chemii organicznej. Wiązania chemiczne. Węglowodory (alkany, alkeny, alkadieny, alkiny).
Izomeria. Konformacja. Reakcje rodnikowe i jonowe. Wolne rodniki. Nukleofile i elektrofile. Karbokationy.
Przegrupowania. Teoria rezonansu. Tautomeria. Polimeryzacja. Stereochemia. Chiralność. Konfiguracja względna i absolutna. Enancjomery, diastereoizomery i związki mezo. Projekcje Fishera. R/S i E/Z. Prochiralność.
Stereochemia i mechanizmy reakcji. Cykloalkany. Izomeria mono i dwupodstawionych cykloalkanów. Analiza
konformacyjna. Stereochemia cyklopentanów, cykloheksanów, dekalin i cykloheksenu. Węglowodory
aromatyczne. Aromatyczność. Elektrofilowe podstawienie aromatyczne. Chlorowcopochodne. Podstawienie
nukleofilowe. Związki metaloorganiczne. Alkohole i fenole. Kwasy i zasady. Wiązania wodorowe. Tiole. Etery i
oksirany. Aminy. Aldehydy i ketony. Addycje do grupy karbonylowej. Kondensacje aldolowe. Enolany. Kwasy
karboksylowe i pochodne (estry, amidy, chlorki i bezwodniki). Estryfikacja i hydroliza estrów. Tłuszcze. Lipidy.
Hydroliza amidów. Mocznik. Związki -nienasycone. Reakcja Michaela. Chinony. Nitryle. Związki nitrowe.
Guanidyna. Nazewnictwo związków organicznych - podsumowanie. Weglowodany. Aldozy i ketozy. Hemiacetale.
Konformacja piranoz. Mutarotacja. Efekt anomeryczny. Epimeryzacja monosacharydów. Disacharydy.
Polisacharydy. Aminokwasy i peptydy. Konfiguracja absolutna. Punkt izoelektryczny. Grupy ochronne.
Konformacja wiązania amidowego. Analiza i synteza peptydów. Związki heterocykliczne. Pirol. Furan. Tiofen.
Pirydyna. Indol. Pirazol. Imidazol. Chinolina. Pirymidyna. Puryna. Tiazol. Adenina. Guanina. Uracyl. Tymina.
Cytydyna. Nukleozydy. Nukleotydy. AMP. ATP. RNA. DNA. Alkaloidy. Terpeny. Steroidy. Prostaglandyny.
Pracownia syntezy i analizy organicznej
Podstawowe przekształcenia organiczne - syntezy i oczyszczanie siedmiu związków. Jakościowa analiza
organiczna - identyfikacja trzech nieznanych związków.
4.
Chemia fizyczna
Zakład Chemii Fizycznej i Biokoordynacyjnej
Nauczenie wielu zagadnień i pojęć przydatnych do opanowania innych przedmiotów podstawowych i
farmaceutycznych. Zapoznanie ze sprzętem i aparaturą pomiarową. Wdrożenie ścisłości rozumowania w zakresie
wiedzy przyrodniczej oraz bezbłędnego posługiwania się wartościami liczbowymi.
Zasadnicze treści przedmiotu
Miejsce chemii fizycznej w naukach chemicznych, metody badawcze. Znaczenie chemii fizycznej dla farmacji i
analityki medycznej. Materia. Stany skupienia. Substancje. Mieszaniny. Równanie stanu gazu doskonałego.
Prawo Avogadra. Gęstość i masa molowa gazu doskonałego. Dyfuzja i efuzja. Ciepło molowe gazu doskonałego.
Gazy rzeczywiste - równanie van der Waalsa. Ciecze. Adhezja i kohezja, kąt zwilżania, zależność nap. pow. od
temperatury, lepkość - ciecze niutonowskie i nieniutonowskie. Ciepło reakcji chemicznych - termochemia. Prawo
Hessa. Równanie Gibbsa-Helmholtza. Prawo działania mas, izoterma vant Hoffa. Powinowactwo chemiczne.
Reakcje odwracalne i stan równowagi. Izobara vant Hoffa - zależność stałej równowagi od temperatury.
Współrzędna reakcji. Wpływ ciśnienia na położenie stanu równowagi. Potencjał chemiczny. Prawo działania mas
w przypadku ogólnym. Elementy termodynamiki roztworów. Równowagi fazowe. Układy jednoskładnikowe
dwufazowe. Skraplanie gazów, parametry krytyczne. Prężność pary nasyconej - równanie Clausiusa-Clapeyrona.
Układy jednoskładnikowe trójfazowe, reguła faz, wykresy fazowe. Równowagi fazowe w układach
dwuskładnikowych. Roztwory gazów w gazach (prawo Daltona). Roztwory gazów w cieczach - prawo Henryego.
Roztwory cieczy w cieczach - ciecze mieszające się nieograniczenie. Prawo Raoulta. Roztwory doskonałe.
Układy zeotropowe i azeotropowe. Roztwory ciał stałych w cieczach. Rozpuszczalność ciał stałych. Prężność
pary nasyconej nad roztworem. Podwyższenie temperatury wrzenia (ebuliometria). Obniżenie temperatury
krzepnięcia (kriometria). Osmoza i ciśnienie osmotyczne. Właściwości koligatywne. Ograniczona mieszalność
dwóch cieczy. Ciecze niemieszające się wzajemnie - destylacja z parą wodną, równowaga podziału Nernsta.
Równowagi w układach ciało stałe - ciecz. Równowagi w układach trójskładnikowych (układ trzech cieczy).
Zjawiska powierzchniowe. Adsorpcja na granicy faz: ciało stałe-gaz, izotermy adsorpcji. Adsorpcja na granicy faz:
ciecz-ciało stałe (wymiana jonowa). Adsorpcja na granicy faz: ciecz-gaz (tenzydy), równanie Gibbsa.
Solubilizacja. Kinetyka chemiczna. Podstawowe pojęcia kinetyki chemicznej. Równania kinetyczne reakcji
prostych. Reakcje złożone. Elementy farmakokinetyki - model jednokompartmentowy podania dożylnego i pozanaczyniowego. Metody wyznaczania rzędu reakcji. Wpływ temperatury na szybkość reakcji - równanie
Arrheniusa. Metoda przyspieszonego starzenia. Teoria zderzeń aktywnych. Kataliza jednofazowa i wielofazowa.
Autokataliza. Kataliza enzymatyczna. Szybkość rozpuszczania się ciał stałych. Roztwory elektrolitów. Dysocjacja i
stopień dysocjacji elektrolitów. Dysocjacja wody - wykładnik jonów wodorowych (pH). Aktywność i współczynnik
aktywności. Elektrolity mocne i słabe. Dysocjacja słabych kwasów i zasad. Roztwory buforowe. Miareczkowanie
potencjometryczne. Amfolity - punkt izojonowy i punkt izoelektryczny. Miareczkowanie aminokwasów.
Elektrochemia. Ruchliwość jonów, liczby przenoszenia. Przewodnictwo elektryczne elektrolitów. Przewodnictwo
właściwe i równoważnikowe (molowe) elektrolitów. Przewodnictwo molowe graniczne. Ogniwa galwaniczne.
Termodynamika ogniw galwanicznych. Elektroliza. Polaryzacja. Polarografia. Układy dyspersyjne. Koloidy.
Otrzymywanie i oczyszczanie koloidów. Właściwości układów koloidalnych - ruchy Browna, dyfuzja, sedymentacja, ultrawirowanie, równowagi Donnana, własności optyczne, własności elektryczne - elektroforeza.
Koagulacja zoli. Działanie ochronne i sensybilizacja. Emulsje - budowa i znaczenie emulsji, emulgowanie,
fizyczna trwałość emulsji, zawiesiny - trwałość zawiesin. Wybrane fizyczne metody badania struktury molekuł.
Wielkości addytywne. Refrakcja molowa. parachora. Czynność optyczna związków. Polaryzacja liniowa światła.
Fotochemia i chemia radiacyjna - elementarne pojęcia.
5.
Doraźna pomoc Medyczna
Zakład Medycyny Ratunkowej i Medycyny Katastrof Katedry Anestezjologii i Intensywnej Terapii UM w Łodzi
Celem prowadzonych zajęć jest zapoznanie studentów studentów zasadami udzielania pierwszej pomocy w
nagłych wypadkach.
Zasadnicze treści przedmiotu :
Program: Pojęcie śmierci klinicznej, definicja reanimacji. Przyczyny i mechanizmy zatrzymania krążenia i
oddechu. ABC w resuscytacji. Wytyczne Europejskiej Rady ds. Resuscytacji. Rozpoznawanie zatrzymania
oddechu i krążenia. Podstawowe czynności reanimacyjne : techniki bezprzyrządowe udrażniania dróg
oddechowych i wentylacji płuc; technika masażu pośredniego serca. Zaawansowane czynności reanimacyjne :
techniki przyrządowe udrażniania dróg oddechowych i wentylacji płuc. Farmakoterapia w resuscytacji, drogi
podawania leków. Zastosowanie wczesnej defibrylacji. Resuscytacja noworodków i dzieci. Pozycja boczna
ustalona. Ćwiczenia na fantomach
6.
Biofizyka
Zakład Chemii Fizycznej i Biokoordynacyjnej
Przypomnienie i nauczenie wybranych elementów fizyki w aspekcie funkcjonowania organizmów żywych,
wykorzystywanych w innych przedmiotach, a także w działaniu praktycznym
Zasadnicze treści przedmiotu :
Układy materialne jednoskładnikowe i jednofazowe. Gazy - gaz doskonały i gazy rzeczywiste. Ciecze,
oddziaływania międzycząsteczkowe, napięcie powierzchniowe, lepkość dynamiczna i kinetyczna. Ciekłe kryształy. Ciała stałe - krystaliczne i bezpostaciowe, izomorfizm, polimorfizm. Elementy termodynamiki. Energia
wewnętrzna. Pierwsza zasada termodynamiki. Entalpia. Ciepło molowe substancji. Pomiary kalorymetryczne.
Druga zasada termodynamiki, entropia. Kierunek procesów, energia i entalpia swobodna. Procesy odwracalne i
stan równowagi. Spalanie glukozy i magazynowanie energii w ATP. Przewodnictwo elektronowe i jonowe.
Ogniwa galwaniczne. Potencjał elektrody. Siła elektromotoryczna. Równanie Nernsta. Potencjał dyfuzyjny.
Ogniwa stężeniowe. Elektryczność i magnetyzm. Drgania i fale. Drgania akustyczne. Natężenie dźwięku.
Głośność. Ultradźwięki. Fale elektromagnetyczne. Zakresy widmowe. Ogólne podstawy spektroskopii
absorpcyjnej i rezonansowej. Zjawisko laserowe. Elementy fizyki jądrowej. Promieniotwórczość naturalna i
sztuczna. Prawo rozpadu promieniotwórczego. Aktywność. Oddziaływanie promieniowania ,  z materią,
oddziaływanie fotonów z materią. Biologiczne skutki promieniowania jonizującego. Radiofarmacja. Przygotowanie
radiofarmaceutyków. Detekcja promieniowania jonizującego.
7.
Biologia z genetyką
Zakład Biologii i Botaniki Farmaceutycznej, Katedra Biologii i Biotechnologii Farmaceutycznej
Zapoznanie studentów z podstawami cytologii roślin, parazytologii i genetyki człowieka. Nauczanie umiejętności
rozpoznawania najważniejszych pasożytów człowieka. Nabycie właściwej postawy wobec osób dotkniętych
chorobami genetycznymi i zwrócenie uwagi na etyczne aspekty współczesnej genetyki.
Zasadnicze treści przedmiotu:
Cytologia - Budowa i funkcja podstawowych składników komórki roślinnej. Porównanie z komórką zwierzęcą.
Parazytologia - Najważniejsze pojęcia parazytologiczne. Układ żywiciel – pasożyt. Cechy adaptacyjne pasożytów.
Biologia, morfologia i wykrywanie najważniejszych pasożytów człowieka. Profilaktyka parazytoz. Genetyka Cechy charakterystyczne chromosomów człowieka. Płeć chromosomowa, chromatynowa i molekularna.
Aberracje chromosomowe i mutacje genowe. Zespoły chromosomowe spowodowane aneuploidiami. Cechy
monogenowe sprzężone i niesprzężone z płcią. Podstawowe układy grupowe krwi. Zjawiska współdziałania i
hamowania genów. Analiza rodowodów. Wykonywanie krzyżówek mendlowskich i biologicznych. Dziedziczenie
poligenowe alternatywne i kumulatywne. Uwarunkowania wieloczynnikowe cech człowieka. Pojęcie
odziedziczalności. Podstawowe zagadnienia genetyki populacji. Częstość genów i genotypów w populacji
mendlowskiej. Znaczenie genetyki we współczesnym świecie. Problemy etyczne w genetyce.
8.
Botanika farmaceutyczna
Zakład Biologii i Botaniki Farmaceutycznej, Katedra Biologii i Biotechnologii Farmaceutycznej
Zapoznanie studentów z systematyką, morfologią, histologią i organografią oraz z podstawami biotechnologii
roślin w zakresie pozwalającym na wykorzystanie roślin polskich i obcych naszej florze jako źródeł leku
naturalnego. Poznanie tych zagadnień ma również przygotować studentów do zrozumienia treści nauczania z
farmakognozji, a także w pewnym stopniu, z bromatologii, mikrobiologii, biotechnologii i z innych dziedzin
związanych z lekiem naturalnym i szeroko pojętą ochroną zdrowia człowieka.
Zasadnicze treści przedmiotu
Elementy systematyki roślin. Farmakopea i inne lekospisy. Pojęcie surowca roślinnego. Podstawy morfologii,
histologii i organografii roślin. Metody histochemiczne i mikroskopowe identyfikacje składników komórek i tkanek
roślinnych. Taksonomiczny przegląd roślin leczniczych (glony, rośliny zarodnikowe i kwiatowe) oraz grzybów i
porostów. Rozpoznawanie roślin leczniczych (przynależność systematyczna, charakterystyka rodziny, nazwa
gatunku i surowca). Zasady posługiwania się kluczem do oznaczania roślin. Metodologia poszukiwania nowych
roślin i surowców leczniczych. System ochrony roślin. Podstawy biotechnologii roślin – kultury in vitro
9.
Anatomia
Zakład Anatomii Prawidłowej Wydziału Lekarskiego UM
Zapoznanie studentów z ogólną budową ciała ludzkiego i obejmują kompleksowo histologię, mikro- i
makroanatomię, uwzględniając prawidłowe mianownictwo polskie, a odnośnie najważniejszych narządów także
mianownictwo łacińskie.
Zasadnicze treści przedmiotu
Wiadomości z zakresu histologii i mikroanatomii obejmują ogólną budowę komórek, tkanek i mikrostruktur
tworzących poszczególne narządy. Wiadomości z zakresu makroanatomii dotyczą budowy narządów i układów,
uwzględniając ich unaczynienie i unerwienie, a także nawiązują do ich czynności. Zajęcia przeprowadzane są w
jednym semestrze w wymiarze 12 godzin wykładów oraz 18 godzin ćwiczeń, w czasie, których oprócz
przekazywania wiadomości teoretycznych, demonstrowane są naturalne preparaty anatomiczne, modele
narządów.
10. Fizjologia
Zakład Patofizjologii Katedry Patofizjologii UM – Wydział Lekarski
Celem nauczania fizjologii jest zapoznanie studenta z wiedzą z zakresu czynności poszczególnych narządów,
mechanizmów integracyjnych na różnych poziomach organizacji organizmu oraz mechanizmów utrzymujących
homeostazę ustroju. Ponadto student powinien wykazać się znajomością pewnych elementów fizjologii klinicznej
pozwalających na ocenę podstawowych czynności ustroju.
Zasadnicze treści przedmiotu:
Fizjologia komórki Budowa i czynność organelli komórkowych. Mechanizmy wybranych funkcji życiowych
komórki Transport błonowy i transport wewnątrzkomórkowy. Wymiana informacji między komórkami. Kontrola
cyklu życiowego komórki.
Hormonalna kontrola czynności ustroju Mechanizmy działania hormonów na poziomie komórkowym i
molekularnym, regulacja wydzielania, transport i degradacja hormonów w ustroju. Rola poszczególnych
hormonów w utrzymaniu stałości środowiska wewnętrznego ustroju. Hormony układu podwzgórze-część
nerwowa przysadki. Hormony układu podwzgórze-część gruczołowa przysadki. Hormony tarczycy. Hormony kory
i rdzenia nadnerczy. Hormonalna regulacja gospodarki wapniowo-fosforanowej. Hormony trzustki. Hormony
szyszynki i grasicy.
Nerwowa kontrola czynności ustroju Czynność neuronu. Mechanizm pobudzenia neuronu. Synapsy,
przekaźniki nerwowe i receptory. Łuk odruchowy. Podstawowe rodzaje czucia i czynność narządów zmysłów.
Rola swoistych i nieswoistych dróg przewodzenia impulsacji. Ośrodki nerwowe. Zachowanie się człowieka.
Ośrodki motywacyjne. Rola układu siatkowatego i układu limbicznego. Mechanizmy pamięci. Rytmy dobowe, sen
i czuwanie. Kontrola prawidłowej postawy i ruchów ciała. Organizacja czynnościowa układu autonomicznego;
wpływ układu autonomicznego na czynność narządów. Rola płynu mózgowo-rdzeniowego. Metabolizm tkanki
nerwowej.
Układ krwionośny Czynność serca Automatyzm mięśnia sercowego – mechanizmy potencjału czynnościowego
w układzie bodźcoprzewodzącym i komórkach roboczych mięśnia sercowego. Prawidłowy elektrokardiogram.
Cykl pracy serca. Właściwości przepływu krwi przez tętnice, żyły i naczynia włosowate. Ogólnoustrojowa i
miejscowa regulacja ciśnienia tętniczego. Specyfika krążenia mózgowego, wieńcowego i nerkowego. Krew i
limfa Udział krwi w mechanizmach integracyjnych i homeostatycznych ustroju. Powstawanie, rola i krążenie
chłonki. Czynność śledziony.
Układ oddechowy Wentylacja płuc. Mechanizm wymiany gazowej w płucach i w tkankach. Regulacja
oddychania. Kontrola podstawowych parametrów wydolności układu oddechowego.
Mięśnie Mechanizm pobudzenia i skurczu mięśni szkieletowych. Kontrola napięcia mięśni szkieletowych.
Rodzaje skurczów mięśni szkieletowych. Mechanizm pobudzenia i skurczu mięśni gładkich.
Czynność nerek Budowa nefronu i mechanizm powstawania moczu Rola nerek w utrzymaniu prawidłowego
bilansu wodno-elektrolitowego i równowagi kwasowo-zasadowej ustroju. Czynność wewnątrzwydzielnicza nerek.
Kontrola wydalania moczu.
Układ trawienny Obróbka pokarmu w przewodzie pokarmowym. Czynność wydzielnicza i motoryczna żołądka.
Regulacja nerwowa i humoralna czynności żołądka. Czynność jelita cienkiego – trawienie i wchłanianie. Rola
wątroby. Czynność zewnątrzwydzielnicza trzustki. Regulacja nerwowa i humoralna czynności wątroby i trzustki.
Rola jelita grubego – mechanizmy defekacji. Mechanizmy termoregulacji Wysiłek fizyczny i jego wpływ na
czynność ustroju. Rozród. Jajnik Cykl jajnikowy Hormony jajnika Rozwój płodowy Funkcje łożyska Jądro
Znaczenie androgenów Czynność gruczołów dodatkowych i prącia
Leki a czynność narządów Przykłady punktów uchwytu leków modyfikujących czynność narządów
11. Patofizjologia
Zakład Patofizjologii Katedry Patofizjologii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi
Przedmiotem fizjologii patologicznej jest poznanie patogenezy chorób człowieka, a dokładniej czynnościowych
mechanizmów prowadzących do ich rozwoju. Student powinien znać główne zależności czynnościowe organizmu
wynikające z między-układowych powiązań regulacyjnych i korelacyjnych, a na tej podstawie zrozumieć i
przyswoić mechanizmy leżące u podstaw łańcuchów patogenetycznych, warunkujących rozwój i przebieg
procesu chorobowego.
Zasadnicze treści przedmiotu
Tematy realizowane na wykładach : Patofizjologia układu dokrewnego Mechanizmy odczynu apalnego.
Patofizjologia układu krążenia Patofizjologia nerek. Patofizjologia krwi Zaburzenia przemiany materii - cukrzyca
Tematy ćwiczeniowe Wpływ czynników środowiskowych na organizm. Mechanizmy rozwoju nowotworów.
Zaburzenia termoregulacji ustroju. Mechanizmy odczynu zapalnego. Sprawdzenie wiadomości Zaburzenia
przemiany materii: zaburzenia przemiany aminokwasów, lipidów, węglowodanów (cukrzyca), nukleotydów
Zaburzenia równowagi gospodarki wodno-elektrolitowej oraz równowagi kwasowo-zasadowej Patofizjologia krwi
– niedokrwistości. Podstawy zaburzeń układu odpornościowego Patofizjologia układu dokrewnego Patofizjologia
układu krążenia Patofizjologia nerek
12. Mikrobiologia
Zakład Mikrobiologii Farmaceutycznej.Katedra Biologii i Biotechnologii Farmaceutycznej
Jest nim zapoznanie przyszłych farmaceutów z różnorodnością mikroorganizmów ze szczególnym zwróceniem
uwagi na drobnoustroje chorobotwórcze i ich relacje z organizmem gospodarza. Przekazywana wiedza ma
pomóc zrozumieć jak zwalczać aktywność drobnoustrojów szkodliwą dla ludzi i wykorzystywać korzystne efekty
ich działania. Ma stanowić podstawę dla poznania znaczenia drobnoustrojów dla człowieka, szczególnie w
zakresie produkcji leków i racjonalnej terapii, ale także szeroko pojętej profilaktyki.
Zasadnicze treści przedmiotu
Cechy organizmów prokariotycznych. Taksonomia bakterii. Anatomia czynnościowa komórki bakteryjnej.
Morfologia mikroskopowa bakterii Hodowla bakterii: wymagania wzrostowe, pożywki, morfologia wzrostu, czysta
hodowla. Fizjologia i metabolizm bakterii. Genetyka bakterii. Indukcja mutacji. Mutageneza. Testy mutagenności
wykorzystywane w badaniu substancji genotoksycznych (test Ames’a, test reperacji DNA) Przegląd
drobnoustrojów chorobotwórczych dla człowieka (klasyfikacja, cechy charakterystyczne pomocne w identyfikacji,
chorobotwórczość, fizjologiczna flora bakteryjna człowieka) Wirusologia ogólna (priony, wiroidy, wirusoidy ,
genomy i ich osłona, replikacja, wpływ środowiska)Wirusologia szczegółowa (rodzaje infekcji wirusowych,
epidemiologia zakażeń wirusowych, przegląd wirusów chorobotwórczych dla człowieka). Namnażanie wirusów w
warunkach laboratoryjnych. Identyfikacja: efekt cytopatogenny, hemaglutynacja. Bakteriofagi. Grzyby
chorobotwórcze i wykorzystywane w biotechnologii – morfologia, hodowla, identyfikacja, chorobotwórczość.
Wpływ środowiska na drobnoustroje: czynniki fizyczne i chemiczne. Drobnoustroje w otoczeniu. Zasady aseptyki i
antyseptyki. Dezynfekcja i sterylizacja. Mikrobiologiczne zanieczyszczenia leków: kontrola jałowości i czystości
mikrobiologicznej leków. Antybiotyki i racjonalna antybiotykoterapia.
13. Immunologia
Zakład Mikrobiologii Farmaceutycznej Katedra Biologii i Biotechnologii Farmaceutycznej
Celem jest przekazanie podstawowej wiedzy w zakresie immunologii i immunopatologii. Przygotowanie w tym
zakresie ma umożliwić przedstawienie problemów zakażeń bakteryjnych i wirusowych wobec reakcji organizmu –
rolę odpowiedzi immunologicznej w infekcjach, w tym aktualną wiedzę na temat szczepionek, ale także
konieczny dla pełnego wykształcenia farmaceuty zasób wiedzy w dziedzinie immunopatologii: niedoborów
odpornościowych, alergii i chorób autoimmunizacyjnych.
Zasadnicze treści przedmiotu
Podstawy: układ odpornościowy organizmu, antygeny, komórki fagocytujące, limfocyty immunoglobuliny,
receptory komórek T, białka zgodności tkankowej, odporność komórkowa i cytokiny, selekcja klonalna i tolerancja
immunologiczna, tworzenie przeciwciał, przeciwciała monoklinalne, układ dopełniacza, Immunologia infekcyjna:
Odpowiedź immunologiczna na zakażenia drobnoustrojami, Czynniki chorobotwórczości drobnoustrojów –
unikanie i zaburzanie aktywności układu immunologicznego, Immunologia nowotworów: Niedobory odporności.
Nadwrażliwość, Choroby autoimmunizacyjne, Transplantacje, Immunoprofilaktyka i immunoterapia
14. Biochemia
Zakład Biochemii Farmaceutycznej
Poznanie prawidłowych procesów biochemicznych zachodzących w organizmie człowieka w stopniu
pozwalającym na zrozumienie mechanizmów działania leków i związków toksycznych, a także na zrozumienie
molekularnych podstaw stanów patologicznych i przydatności diagnostycznej wskaźników biochemicznych.
Zasadnicze treści przedmiotu
Struktura i funkcje biologiczne białek. Biokataliza, enzymy - grupy czynne, kinetyka reakcji, jednostki i regulacja
aktywności, enzymy allosteryczne, izoenzymy, diagnostyczne znaczenie enzymów. Utlenianie biologiczne i
bioenergetyka, cykl kwasów trikarboksylowych, fosforylacja substratowa, łańcuch oddechowy i jego inhibitory,
fosforylacja oksydacyjna, zawiązki makroenergetyczne. Metabolizm węglowodanów, glikoliza i glukoneogeneza,
metabolizm galaktozy i fruktozy, szlak pentozowy, biosynteza i fosforoliza glikogenu, zaburzenia i regulacja
przemiany węglowodanowej. Metabolizm lipidów, wchłanianie i transport (lipoproteiny), katabolizm i biosynteza
kwasów tłuszczowych, ketogeneza, prostaglandyny, tromboksany i prostacykliny, biosynteza lipidów i
cholesterolu, zaburzenia przemiany lipidowej, współzależność szlaków metabolicznych na przykładzie przemiany
węglowodanów i lipidów. Katabolizm białek, enzymy hydrolizujące białka, wchłanianie aminokwasów, deaminacja,
mechanizmy usuwania jonów NH4+, transaminacja i dekarboksylacja aminokwasów, aminy biogenne,
enzymopatie wrodzone i bloki metaboliczne. Porfiryny, synteza hemu, porfirie, katabolizm hemu, bilirubina i jej
znaczenie diagnostyczne, transport i wiązanie żelaza. Mikrosomalny łańcuch biotransformacji obcych związków,
leki jako modyfikatory procesów metabolicznych. Nukleotydy, katabolizm puryn i pirymidyn, rodzaje budowa i
funkcje kwasów nukleinowych, molekularne mechanizmy replikacji i transkrypcji, organizacja genomu i regulacja
ekspresji genów, mutageneza i systemy naprawcze DNA. Biosynteza białka, kod genetyczny, aktywacja
aminokwasów i translacja, potranslacyjna modyfikacja białek. Struktura i funkcje błon plazmatycznych,
mechanizmy transportu, budowa receptorów i transmisja sygnałów w komórce.
Ćwiczenia: Enzymy - kinetyka reakcji, wyznaczanie typu inhibicji. Oznaczanie aktywności dehydrogenazy
mleczanowej i aminotransferaz (AspAT i AlAT). Lipoproteiny osocza - oznaczanie zawartości HDL i LDL,
triacylogliceroli i cholesterolu. Oznaczanie zawartości bilirubiny. Aktywność metaboliczna tkanek (na przykładzie
glikolizy lub cyklu Krebsa). Krzepnięcie krwi i fibrynoliza. DNA - izolowanie, analiza ilościowa, denaturacja
termiczna, hybrydyzacja.
15. Biologia molekularna
Zakład Biochemii Farmaceutycznej, Pracownia Biologii Molekularnej
Zapoznanie studentów z: podstawowymi technikami biologii molekularnej i wskazanie na ich przydatność w
poszukiwaniu nowych celów działania leków, w monitorowaniu dysfunkcji genów kodujących receptory i enzymy
metabolizujące leki; procesami biotechnologicznymi wytwarzania leków nowej generacji przez komórki pro- i
eukariotyczne.
Zasadnicze treści przedmiotu:
Genom człowieka, wprowadzenie do inżynierii genetycznej. Cykl komórkowy, apoptoza. Molekularne metody
analityczne stosowane w medycynie i farmakogenomice (hybrydyzacja, technika PCR i jej modyfikacje)
Przydatność tych metod w poszukiwaniu mutacji w genach kodujących receptory i enzymy metabolizujące leki.
Terapia genowa. Mikromacierze DNA jako metoda oceny działania leków na poziomie genomu. Biologia
molekularna w biotechnologii leków (organizmy transgeniczne). Rekombinantowe leki nowej generacji
(przeciwciała, hormony, szczepionki).
16. Medycyna katastrof
Zakład Medycyny Ratunkowej i Medycyny Katastrof, Katedra Anestezjologii i Intensywnej Terapii UM
Umiejętność przeprowadzenia podstawowych czynności resuscytacyjnych. Motywacja do podejmowania
studentów popularyzacji działań ratowniczych. Przekazanie wiedzy na temat podstawowych zagrożeń
cywilizacyjnych oraz wiedzy na temat systemu ratownictwa studentów Polsce.
Zasadnicze treści przedmiotu
Podstawowe pojęcia i definicje dotyczące medycyny ratunkowej i katastrof. Pierwsza pomoc w nagłych
przypadkach (ćwiczenie). Współczesna koncepcja opieki przedszpitalnej. Problemy prawne i etyczne związane z
niesieniem pomocy w stanach zagrożenia życia. Psychologia ofiary nagłego zdarzenia, masowego wypadku i
katastrofy. Zjawisko paniki i reakcji tłumu. Psychologia ratownika. Wybrane problemy prawa międzynarodowego.
Konwencje Genewskie. Międzynarodowa pomoc w katastrofach. Główne zagrożenia epidemiologiczne i
ekologiczne związane z katastrofami. Bioterroryzm. Zasady prowadzenia segregacji i ewakuacji medycznej.
(ćwiczenie) Katastrofa chemiczna i ostry wypadek radiacyjny. Ogólne zasady postępowania w przypadku skażeń
chemicznych chemicznych substancjami promieniotwórczymi. Ustawa o powszechnym obowiązku obrony
Rzeczpospolitej Polskiej. Zadania i struktura organizacyjna systemu obrony cywilnej.
PRZEDMIOTY KIERUNKOWE
1.
Farmakognozja
Zakład Farmakognozji Katedry.Farmakognozji.UM w.Łodzi
Zapoznanie studentów z roślinnymi surowcami leczniczymi i związkami biologicznie czynnymi odpowiedzialnymi
za ich działanie farmakologiczne oraz metodami identyfikacji i oceny jakości surowców.
Zasadnicze treści przedmiotu
Wykłady: wiadomości ogólne, część szczegółowa – węglowodany i surowce węglowodanowe, tłuszczowce, olejki
eteryczne, kwasy organiczne, witaminy, fenolokwasy, garbniki, glikozydy, alkaloidy.
Ćwiczenia: elementy morfologii i anatomii roślinnych surowców leczniczych, analiza fotochemiczna roślinnych
surowców leczniczych – analiza jakościowa składu chemicznego surowców roślinnych, analiza ilościowa
związków biologicznie czynnych w surowcach roślinnych.
2.
Chemia leków
Zakład Chemii Farmaceutycznej i Analizy Leków Uniwersytetu Medycznego w Łodzi
Celem nauczania przedmiotu jest: wielokierunkowe podejście do substancji leczniczej jako związku chemicznego
o określonej strukturze odpowiedzialnej za aktywność biologiczną, działającego według określonego
mechanizmu, którego budowa determinuje sposób i rodzaj zastosowanej analizy jakościowej i ilościowej.
nauczanie umiejętności identyfikacji leków i substancji leczniczych, oznaczania ich czystości oraz pełnej analizy
różnych form leków.
Zasadnicze treści przedmiotu
Wykłady z chemii farmaceutycznej obejmują: Chemiczne mechanizmy działania leków. Właściwości
fizykochemiczne wpływające na aktywność biologiczną. Cechy strukturalne wpływające na działanie leków.
Metabolizm leków. Omówienie grup leków w układzie terapeutycznym z uwzględnieniem podstawowego
nazewnictwa chemicznego oraz wskazaniem elementów budowy odpowiedzialnych za metody analityczne
stosowane dla identyfikacji i oznaczania ilościowego danego leku. Zależność miedzy budową chemiczną, a
działaniem biologicznym w poszczególnych grupach terapeutycznych . Proleki
Ćwiczenia: nauczaniu metod identyfikacji i oznaczania zawartości leków w poszczególnych grupach
terapeutycznych, nauczaniu analitycznej oceny jakości leku oraz surowców służących do jego przygotowania,
umiejętności interpretacji, zgodności uzyskanych wyników analitycznych z wymogami sprecyzowanymi w
aktualnie obowiązujących standardach jakości leków, umiejętności zastosowania technik komputerowych do
interpretacji wyników analiz, umiejętności wykorzystania nowoczesnych programów komputerowych w zbieraniu
pełnej informacji o leku, Program zajęć na ćwiczeniach obejmuje: prelekcje dotyczące, analizy ilościowej leków
metodą
bromianometryczną,
azotynometryczną
(z
potencjometrycznym
wyznaczaniem
punktu
równoważnikowego) oraz w środowisku niewodnym. Analizy leków metodą HPLC. zagadnień stereochemicznych
w analizie leków, standardów jakości w analizie leków, analitycznego modelu badania tożsamości leków,
zastosowania metod spektrofotometrycznych w analizie leków, sześć ćwiczeń trzyczęściowych trwających po trzy
pracownie i składających się z: części teoretycznej – w czasie której asystent omawia metody analizy leków i
substancji leczniczych stosowanych w określonej grupie terapeutycznej, części praktycznej – w czasie której
student wykonuje: oznaczanie zawartości substancji czynnej w otrzymanych preparatach odpowiednio wybraną
metodą analizy ilościowej, analizę jakościową substancji leczniczej pochodzenia naturalnego, ustalenie
tożsamości substancji farmakopealnej, badanie czystości substancji farmakopealnej, części zaliczeniowej
obejmującej ocenę (w punktach) części praktycznej i teoretycznej, pięć ćwiczeń z analizy instrumentalnej
obejmujących zastosowanie: spektrofotometrii IR w analizie leków, spektrofotometrii UV w analizie leków,
spektrofotometrii emisyjnej VIS w analizie leków, technik komputerowych w analizie leków, technik
komputerowych w zbieraniu informacji o lekach. Realizowany program zajęć laboratoryjnych z analizy leków daje
studentom możliwość wyboru metod analitycznych w zależności od budowy chemicznej badanego leku. Pozwala
to na analizę poszczególnych elementów budowy różnymi technikami a następnie możliwość łącznej interpretacji
i oceny uzyskanych wyników. Efektem jest możliwość praktycznego zastosowania przewidzianych programem
technik analitycznych do identyfikacji i oznaczania znanych lub nieznanych leków. Zakres tematyczny ćwiczeń,
ich organizacja oraz sposób oceny studenta zawarte są w opracowanym regulaminie ćwiczeń z Chemii Leków,
który udostępniony jest studentom na początku zajęć. Seminaria. Zajęcia seminaryjne odbywają się w grupach
dwudziestoosobowych. Obejmują one zagadnienia z zakresu: struktury i zależności pomiędzy budową i
aktywnością biologiczną w wybranych grupach leków. Problemów związanych z narkotykami i narkomanią w
Polsce.
3.
Synteza i technologia środków leczniczych
Zakład Syntezy i Technologii Środków Leczniczych
Metody poszukiwania związków biologicznie aktywnych i ich synteza. Substancje wiodące i ich optymalizacja,
HTS, chemia kombinatoryczna, wybrane metody ogólne otrzymywania produktów pośrednich i finalnych w
syntezie środków leczniczych. Fizyczne i chemiczne procesy jednostkowe, ich ekonomia i ekologia. Izomeria
optyczna, metody otrzymywania związków optycznie czynnych w wyniku rozdziału racematów i syntezy
asymetrycznej. Polimorfizm. Przykłady otrzymywania leków i grup leków. GMP. Przemysł farmaceutyczny w
Polsce. Ochrona patentowa.
Zasadnicze treści przedmiotu:
Podstawowe definicje (odnoszące się do Chemii Medycznej, Farmakologii Molekularnej, QSAR itp.), Rozwój
badań nad poszukiwaniem nowych leków. Odkrycia leków bez związku wiodącego. Poszukiwanie związku
wiodącego. Przypadkowe badania przesiewowe (random screening). Nieprzypadkowe badania przesiewowe
(nonrandom screening). Badania metabolitów leku. Obserwacje kliniczne. Racjonalne podejście do odkrycia
związku wiodącego. Modyfikacje związku wiodącego. Identyfikacja aktywnej części cząsteczki: farmakofor.
Modyfikacje grup funkcyjnych. Badania zależność struktura-aktywność – SAR. Modyfikacje strukturalne
zwiększające siłę działania i indeks terapeutyczny. Szereg homologiczny. Rozgałęzienie łańcucha.
Przekształcanie łańcucha w pierścień. Bioizosteryczność. Oddziaływania ligand-receptor. Siły uczestniczące w
powstawaniu kompleksu ligand-receptor. Wiązanie kowalencyjne. Oddziaływania jonowe (lub elektrostatyczne).
Oddziaływania jon-dipol i dipol-dipol. Wiązania wodorowe. Kompleksy z przeniesieniem ładunku. Oddziaływania
hydrofobowe. Siły dyspersyjne van der Waalsa lub Londona. Podsumowanie: udziału różnych sił uczestniczących
w powstawaniu kompleksu ligand-receptor. Jonizacja. Lek a chiralność receptora. Wpływ izomerii geometrycznej
na aktywność leku. Wpływ izomerii konformacyjnej na aktywność leku. Wpływ topologii pierścieni na aktywność
leku. Teorie oddziaływania ligand-receptor. Definicja "klucza". Teorie opisujące oddziaływanie ligand-receptor.
"Occupation" theory. “Rate" theory. "Induced-Fit" theory. "Activation-Aggregation" theory. Kompetytywny
antagonism. Odwracalny antagonizm kompetetywny (równanie Gadduma). Mechanizmy odpowiedzialne za
pobudzanie receptora i powstawanie odpowiedzi biologicznej. Natura mechanizmów pobudzenie-odpowiedź
biologiczna. Wyznaczanie parametrów agonistów. Wyznaczanie powinowactwa antagonistów do badanego
receptora (równanie Schilda). Oznaczanie wiązalności ligandu z receptorem metodami radioizotopowymi.
Ilościowy opis zależności struktura-aktywność. Historia i rozwój QSAR. Anliza biologicznych wyników badań.
Addytywność grup funkcyjnych odpowiedzialnych za aktywność. Zależność zmian aktywności związków w funkcji
kombinacji ich parametrów fizykochemicznych. Równanie Hanscha. Równanie Free-Wilsona. Anliza
biologicznych wyników badań. Addytywność grup funkcyjnych odpowiedzialnych za aktywność. Parametry
stosowane w analizie QSAR. Lipofilowość. Wyznaczanie współczynnika podziału i innych parametrów
związanych z lipofilowością. Obliczanie współczynników podziału. Parmetry polaryzowalności cząsteczki.
Parmetry elektronowe. Parmetry steryczne. Zastosowanie Analizy Hanscha Rozpoznawanie mechanizmu
działania. Przewidywanie aktywności. Klasyfikacja metod QSAR. Optymalizacja budowy strukturalnej liganiu.
Uściślanie celów syntetycznych Teoretyczne i praktyczne aspekty stosowania analizy Free-Wilsona. Planowanie
testowanej serii. Schemat operatorowy Toplissa - bezpośrednia optymalizacja związku wiodącego. Osiągnięcia i
perspektywy metod QSAR. Metody statystyczne. Analiza regresyjna. Znaczenie i potwierdzenie równań analizy
regresyjnej w QSAR. Analiza 3D QSAR. Stereochemia i działanie leku. Modele opisujące oddziaływania ligandów
z aktywnym miejscem receptora. Chemia Kombinatoryczna - rys historyczny. Techniki syntezy kombinatorycznej.
Metoda syntezy równoległej – zalety i wady. Metoda porcjowania i mieszania – zalety i wady. „Biblioteki
kombinatoryczne” Wybrane metody produktów pośrednich i finalnych jak np. metan, etan , propan i szereg
węglowodorów nienasyconych i ich pochodne w syntezie środków leczniczych. Fizyczne i chemiczne procesy
jednostkowe w kontekście nowoczesnych metod syntetycznych z uwzględnieniem środowiska naturalnego.
Przemysł farmaceutyczny w Polsce w odniesieniu do dostosowania się w Unii Europejskiej oraz ochrona
patentowa związków biologicznie czynnych i formy leku. Synteza kilkudziesięciu wybranych środków leczniczych,
zamieszczonych w Lekach Współczesnej Terapii, uwzględniając ich podział chemiczno- farmakologiczny. Metody
syntezy stosowane w przemyśle (wydajne i dogodne) wybranych środków leczniczych w zakresie ich działania
farmakologicznego z podziałem na pochodne. Zastosowanie w jednostce chorobowej i występowanie w
preparatach prostych i złożonych omawianego leku. Drogi modyfikacji struktury chemicznej związków aktywnych
biologicznie, powszechnie stosowanych, w oparciu o wyniki badań zamieszczone w bieżących czasopismach
naukowych. Działanie farmakologiczne zsyntetyzowanych nowych pochodnych określone wynikami
porównawczych badań biologicznych. Metody otrzymywania proleków na kilku wybranych przykładach w oparciu
o dane literaturowe zamieszczone w periodykach naukowych. Izomeria przestrzenna: optyczna i geometryczna,
oraz izomeria strukturalna: pierścieniowa i podstawienia, występująca w budowie chemicznej cząsteczek środków
leczniczych powszechnie stosowanych. Synteza optycznie czynnych środków leczniczych. Rozdział ich
mieszaniny racemicznej metodami ogólnie stosowanymi dla wydzielania enancjomerów. Określenie czystości
enancjomerycznej rozdzielonych izomerów metodami spektroskopowymi. Wykorzystanie syntezy asymetrycznej
w celu otrzymania enancjoselektywnych izomerów wybranych leków w oparciu o najnowsze rezultaty badań
zamieszczone w periodykach naukowych. Izomeria podstawienia w cząsteczce leku. Drogi syntezy selektywnego
wprowadzania podstawników do cząsteczki środków leczniczych. Wpływ położenia podstawników w pozycji: orto,
meta i para, oraz  i , w pierścieniu aromatycznym cząsteczki leku, na jego działanie. Izomeria geometryczna w
cząsteczce leku. Synteza stereoizomerów Z i E ( syn i anti) związków stosowanych w lecznictwie. Różnice w sile i
kierunku działania stereoizomerów. Polimorfizm, epimeryzacja i racemizacja. Synteza leków, których cząsteczki
występują w jednej odmianie polimorficznej i działanie stabilnej odmiany. Przykłady otrzymywania leków
ulegających przemianie in vivo z formy nieaktywnej stereoizomeru w formę aktywną na drodze selektywnej
inwersji lub racemizacji.
4.
Farmakologia z farmakodynamiką
Zakład Farmakodynamiki
Poznanie mechanizmu działań leków , zastosowania, dawkowania, działań
interakcji.
niepożądanych, przeciwskazań i
Zasadnicze treści przedmiotu:
Wykłady: Farmakologia ogólna. Receptory i kanały jonowe. Farmakodynamika leków działających na układ
wegetatywny: leki adrenomimetyczne, leki adrenolityczne, leki sympatolityczne, leki parasympatolityczne, leki
parasympatomimetyczne, leki ganglioplegiczne. Farmakodynamika leków wpływających na ośrodkowy układ
nerwowy: leki przeciwpsychotyczne, leki przeciwlękowe leki nasenne, leki przeciwdepresyjne, leki stosowane w
leczeniu choroby Parkinsona, leki przeciwpadaczkowe, leki prokognitywne i nootropowe. Farmakodynamika
leków działających na układ krążenia: leki stosowane w niewydolności serca, leki stosowane w leczeniu
nadciśnienia, leki stosowane w chorobie niedokrwiennej serca, leki stosowane w zaburzeniach rytmu serca.
Farmakodynamika leków
działających na układ oddechowy: leki przeciwkaszlowe,
leki wyksztuśne i
sekretolityczne, leki stosowane w dychawicy oskrzelowej. Antybiotyki: podział antybiotyków, antybiotyki 
laktanowe, makrolidy, linkozamidy, aminoglikozydy, tetracykliny, inne antybiotyki przeciwbakteryjne. Leki
przeciwgrzybicze, leki przeciwwirusowe, leki stosowane w leczeniu hipercholesterolemii i hiperlipidemii, leki
działające na układ kostny, leki przeciwnowotworowe, elementy farmakogenetyki. Uzależnienia: molekularne
podstawy uzależnień, zależność opiodowa, zależność od kanabinolu. Środki psychodysleptyczne, ekstazy,
fencyklidyna, środki wziewne. Zależność od leków przeciwbólowych. Zależność od benzodiazepin, środków
sedatywnych i barbituranów. Zależność od kokainy i innych środków psychostymulujących. Zależność od
nikotyny. Zespół uzależnienia od alkoholu etylowego.
Ćwiczenia: Prowadzone są systemem eksperymentalno-seminaryjnym. Pokazy doświadczalne prowadzone są z
udziałem studentów. Badania przedkliniczne i kliniczne leków. Metody i ocena efektów działania leków. Zwierzęta
używane w doświadczeniach farmakologicznych. Drogi wprowadzania leków do ustroju. Zależność szybkości
działania leku od sposobu jego podania. Neuromediatory i neuromodulatory. Receptory i kanały jonowe. Leki
znieczulenia miejscowego. Środki znoszące przewodnictwo nerwowo-mięśniowe. Metody badań środków
znoszących przewodnictwo nerwowo-mięśniowe. Premedykacja i znieczulenie ogólne. Fizjologia układu
wegetatywnego. Leki pobudzające układ współczulny. Leki pobudzające i blokujące układ przywspółczulny.
Metody badań leków działających na układ przywspólczulny. Leki stosowane do premedykacji i znieczulenia
ogólnego. Leki przeciwgorączkowe, przeciwbólowe i przeciwzapalne. Metody badań działania
przeciwgorączkowego, przeciwbólowego i przeciwzapalnego leków. Narkotyczne leki przeciwbólowe. Leki
neuroleptyczne. Metody badań leków neuroleptycznych. Leki anksjolityczne. Metody badań leków
anksjolitycznych. Leki przeciwdepresyjne. Metody badań leków przeciwdepresyjnych. Leki poprawiające
ukrwienie mięśnia sercowego oraz leki o działaniu inotropowo dodatnim.
Leki przeciwcukrzycowe. Hormony tylnego płata przysadki (wazopresyna i oksytocyna). Hormony kory nadnerczy
(mineralo- i glikokortykosteroidy). Hormony tarczycy i leki stosowane w chorobach tarczycy. Leki
przeciwhistaminowe i przeciwskurczowe. Leki stosowane w chorobie wrzodowej. Leki stosowane w nieżycie
nadkwaśnym żołądka i wzmagające łaknienie. Leki żółciopędne. Leki przeczyszczające. Leki przeciwbiegunkowe.
Leki przeciwpasożytnicze. Sulfonamidy przeciwbakteryjne. Chinolony. Leki wpływające na krzepnięcie krwi. Leki
przeciwpłytkowe. Środki krwiozastępcze. Leki wpływające na hematopoezę. Leki przeciwcukrzycowe. Interakcje
lekowe.
5.
Farmakokinetyka
Zakład Biofarmacji
Uzyskanie wiedzy merytorycznej i umiejętności praktycznych dotyczących: Znajomości losów leku w ustroju
(wchłanianie, dystrybucja i eliminacja), Wpływu czynników enetycznych i środowiskowych oraz stanów
patologicznych i wieku na farmakokinetykę leków, Umiejętności definiowania, obliczania i stosowania
podstawowych parametrów farmakokinetycznych w modelach jedno- i wielokompartmentowym, po jednokrotnym i
wielokrotnym podaniu leku, w farmakokinetyce liniowej, nieliniowej i niezależnej od modelu. Zasadnicze treści
przedmiotu
Tematyka wykładów: Losy leku w ustroju (LADME). anatomiczne i fizjologiczne podstawy wchłaniania leków,
mechanizmy transportu leku przez błony biologiczne, dystrybucja leków w organizmie, wiązanie leku z białkami
krwi i tkanek, biotransformacja leków (redukcje I i II fazy), charakterystyka enzymów uczestniczących w
procesach biotransformacji, wydalanie leków z ustroju. Czynniki wpływające na procesy wchłaniania, dystrybucji i
eliminacji leków. Podstawy farmakogenetyki. Genetycznie uwarunkowane różnice w farmakokinetyce leków.
Enzymopatie. Zmiany farmakokinetyki leków w różnych stanach patologicznych i w czasie wysiłku fizycznego,
Zmiany farmakokinetyki leków w wieku rozwojowym i podeszłym. Chronofarmakokinetyka. Wpływ rytmów
biologicznych na procesy wchłaniania, dystrybucji i eliminacji leków z ustroju.
Tematyka ćwiczeń: Podstawowe parametry farmakokinetyczne. Kinetyka leku po szybkiej iniekcji dożylnej.
Kinetyka leku po podaniu dożylnym ze stałą szybkością. Kinetyka leku po wielokrotnym podaniu dożylnym.
Wyznaczanie parametrów farmakokinetycznych dla modelu jedno- i wielokompartmentowego, Kinetyka leku po
podaniu pozanaczyniowym (4 godz.), podanie jednorazowe, model jednokompartmentowy, modele
wielokompartmentowe, podanie wielokrotne. Wyznaczanie parametrów farmakokinetycznych po podaniu
pozanaczyniowym. Podstawy farmakokinetyki nieliniowej. Farmakokinetyka niezależna od modelu. Wyznaczanie i
interpretacja parametrów niezależnych od modelu. Wykorzystanie danych farmakokinetycznych do ustalenia
schematu dawkowania leku.
6.
Farmakoterapia z naukową informacją o lekach
Zakład Biofarmacji
Uzyskanie wiedzy merytorycznej i umiejętności praktycznych dotyczących: Farmakoterapii wybranych schorzeń
ze szczególnym uwzględnieniem chorób cywilizacyjnych oraz chorób wymagających przewlekłego leczenia,
Problemów polipragmazji (klinicznie istotne następstwa interakcji leków), Znajomości powikłań polekowych i
monitorowania działań niepożądanych, Indywidualizacji farmakoterapii uwarunkowanej wiekiem, stanami
patologicznymi, czynnikami genetycznymi i środowiskowymi, Znajomości źródeł pozyskiwania informacji o leku,
dokumentacji oraz formy przekazywania danych, opieki farmaceutycznej.
Zasadnicze treści przedmiotu
Tematyka seminariów: Kliniczne następstwa interakcji leków. Rodzaje interakcji (farmakokinetyczne,
farmakodynamiczne). Interakcje lek - lek i lek - pokarm, Monitorowanie terapii stężeniem leku we krwi. Ustalanie
schematów dawkowania leków. Korekta dawek w niewydolności nerek i wątroby. Kliniczne metody monitorowania
farmakoterapii. Fazy badań klinicznych nad nowym lekiem. Podział leków wg. ATC. Działania toksyczne i
niepożądane leków w praktyce klinicznej. Powikłania polekowe. Monitorowanie działań niepożądanych. Wpływ
leków na wyniki badań dodatkowych (laboratoryjnych, elektrokardiograficznych, obrazowych i innych). Problemy
farmakoterapii u kobiet w ciąży i okresie laktacji. Kliniczne aspekty farmakoterapii wieku rozwojowego. Kliniczne
aspekty farmakoterapii wieku podeszłego. Leki a kierowcy. Farmakoterapia wybranych schorzeń ze szczególnym
uwzględnieniem chorób wymagających przewlekłego leczenia (np. terapia bólu, choroby wieńcowej, dychawicy
oskrzelowej, choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy, nadciśnienia tętniczego, chorób metabolicznych).
Przegląd i analiza wybranych źródeł informacji o leku. Przygotowanie informacji o leku dla poszczególnych
użytkowników leków (pacjenci, lekarze, farmaceuci). Opieka farmaceutyczna.
7.
Technologia Postaci Leku I, II, III
Katedra Farmacji Stosowanej – Zakład Technologii Postaci Leku, Pracownia Kosmetyki Farmaceutycznej
Przygotowanie studenta do odbycia praktyki wakacyjnej w aptece otwartej o pełnym zakresie czynności,
przygotowanie do zawodu farmaceuty
Zasadnicze treści przedmiotu
Wykłady monograficzne podstawową informację o przygotowaniu i zasadach wytwarzania: preparatów
galenowych, recepturowych układów rozproszonych (emulsje, skala HLB), leków do oczu, maści, proszków,
spirytusów leczniczych, a także dawkowanych postaci leku recepturowego (czopki, globulki)
Ćwiczenia – bloki tematyczne z zakresu: Pracownia Technologii Galenowej; Pracownia Receptury Aseptycznej
Pracownia Receptury Aptecznej. Studenci w trakcie ćwiczeń manualnych wykonują farmakopealne preparaty
galenowe (wg FPV), które następnie wprowadzają do recepturowych form leków – maści, czopków, pigułek,
kropli, mikstur, proszków i pudrów płynnych oraz spirytusów leczniczych. Ćwiczenia z receptury aseptycznej
obejmują preparaty kropli ocznych z substancjami biologicznie czynnymi o zróżnicowanych właściwościach
fizykochemicznych (antybiotyki, sulfonamidy, NLPZ). Na pracowni z Receptury każdy student pod opieką
asystenta wykonuje preparaty (leki) wg przepisu recepturowego. Recepty obejmują wszystkie formy leków
wykonywanych w aptece. Student zalicza każdy wykonany własnoręcznie lek i musi wykazać się znajomością
prawidłowego odczytania recepty, wykonania i zastosowania terapeutycznego (dawki). Łącznie student wykonuje
30 recept i przeprowadza kontrole jednej recepty zgodnie z obowiązującymi przepisami.
Przygotowanie studenta do samodzielnego wykonywania stałej doustnej postaci leku (kapsułka, tabletka,
drażetka, granulat) oraz 7-dmiu podstawowych leków. Zasadnicze treści przedmiotu (można załączyć
obowiązujący program przedmiotu): IV rok Farmacji – Technologia postaci leku II – semestr VII
Wykłady monograficzne obejmują swoim zakresem podstawową informację z zakresu technologii stałych
doustnych postaci (granulaty, kapsułki i tabletki) i technologii leku parenteralnego, łącznie z zasadami konserwacji
leków i ich przechowywaniem (wraz z oceną ich trwałości).
Ćwiczenia – bloki tematyczne z zakresu: Pracownia Technologii Postaci Leku (granulaty, kapsułki, tabletki).
Pracownia Leku Parenteralnego (wlewy, fiolki, ampułki, iniekcje). Zaliczenie obejmuje znajomość substancji
pomocniczych, metod otrzymywania granulatów i tabletek, technik powlekania a także metod badania
dostępności farmaceutycznej i interpretacji uzyskanych rezultatów. Obowiązuje biofarmaceutyczna interpretacja
przeprowadzonych badań (LADME). W przypadku technologii leku parenteralnego student wykonuje 7 rodzajów
leków parenteralnych w opakowaniach jedno- i wielorazowych (wielodawkowych) a także przeprowadza kontrolę
fozykochemiczną wykonanych preparatów. Zaliczenie obejmuje oddanie prawidłowo wykonanych i oznaczonych
preparatów oraz sprawdzenie wiadomości teoretycznych dotyczących leku parenteralnego.
IV rok Farmacji – Technologia Postaci Leku II – semestr VIII
Wykłady monograficzne obejmują swoim zakresem zagadnienia z technologii, form leków o przedłużonym
działaniu, form leków i kosmetyków podawanych na skórę (liposomy, mikroemulsje, emulsje kosmetyczne,
systemy terapeutyczne) oraz na błony śluzowe (pasta do zębów). W trakcie wykładów omawiane są wybrane
zagadnienia z technologii kremów kosmetycznych.
Ćwiczenia – bloki tematyczne z zakresu: Pracownia Kosmetyki Farmaceutycznej Pracownia Badania Trwałości i
Tożsamości Leku Parenteralnego. Ćwiczenia są realizowane w oparciu o własny przewodnik do ćwiczeń –
M.M.Zgoda, J.Kołodziejska „Technologia form leków i kosmetyków podawanych na skórę i błony śluzowe” AM
Łódź 2000r. W ramach zagadnień będących przedmiotem bloku ćwiczeniowego „Analiza fizykochemiczna płynów
parenteralnych” rozwiązywane są zadania dotyczące przygotowania i stosowania płynów parenteralnych;
ciśnienie osmotyczne, izotonia, doprowadzenie roztworów hipotonicznych do izotonii, wyrównanie niedoborów
elektrolitów w przypadku zaburzeń gospodarki wodno-elektrolitowej.
Technologia postaci leku o zdefiniowanej szybkości uwalniania (przenikania) środka leczniczego do
kompartmentu tkankowego i centralnego, oznaczenie trwałości praktycznej postaci leku
Zasadnicze treści przedmiotu (można załączyć obowiązujący program przedmiotu):
Wykłady monograficzne obejmują swoim zakresem między innymi zagadnienia związane z interakcją w fazie
farmaceutycznej, promotorami przejścia przezskórnego, rolą substancji pomocniczych, w wytwarzaniu postaci
leków o przedłużonym działaniu do podawania doustnego i do podawania pozajelitowego, a także wybrane
zagadnienia z technologii i receptury „leku sierocego”.
Ćwiczenia – bloki tematyczne z zakresu: Pracownia Badania Trwałości Postaci Leku. Pracownia Interakcji
Farmaceutycznej. Pracownia Receptury Aseptycznej Cytostatyków i Środków Przeciwbólowych (tzw. „lek
sierocy”). Ćwiczenia są realizowane w oparciu o własne przewodniki do ćwiczeń: M.M.Zgoda, M.Godlewska,
J.Kołodziejska „Technologia postaci leków i kosmetyków”, „Metody badania trwałości leków i kosmetyków z
oceną właściwości użytkowych preparatów” AM Łódź 2000r.
W toku ćwiczeń z interakcji farmaceutycznych każdy student na przykładzie 5-8 recept rozwiązuje teoretycznie i
doświadczalnie problemy związane z wykonaniem recept zawierających niezgodności a następnie demonstruje i
referuje swoje przykłady pozostałym uczestnikom ćwiczeń.
Omawiane są również występujące niezgodności w fazie farmaceutycznej w stałych doustnych formach leków.
Ćwiczenia z receptury aseptycznej cytostatyków i środków przeciwbólowych obejmują swoim zakresem
wytworzenie preparatów zgodnie z potrzebami chorego tzw. „lek sierocy”, tj. lek nie produkowany seryjnie.
Znaczna część wytworzonych preparatów jest przekazywana do terapii w Zakładzie Opieki Paliatywnej.
Zaliczenie nauczanego przedmiotu następuje po zdaniu egzaminu końcowego.
8.
Biofarmacja
Zakład Biofarmacji
Uzyskanie wiedzy merytorycznej i umiejętności praktycznych dotyczących: Wpływu na dostępność biologiczną
substancji leczniczych takich czynników jak: postać leku, droga podania, właściwości fizykochemiczne substancji
leczniczych i pomocniczych, czynniki fizjologiczne; Zaprojektowania i przeprowadzenia testu rozpuszczania
substancji leczniczych z różnych postaci leku; Zasad prowadzenia badań dostępności biologicznej; Oceny
wyników badania biodostępności i biorównoważności preparatów farmaceutycznych.
Zasadnicze treści przedmiotu
Ocena biofarmaceutyczna leków. Dostępność farmaceutyczna i biologiczna substancji leczniczych.
Biorównoważność preparatów farmaceutycznych. Wpływ na dostępność biologiczną substancji leczniczych takich
czynników jak: właściwości fizykochemiczne substancji leczniczych i pomocniczych, czynniki fizjologiczne, drogi
podania i postacie leków. Biofarmaceutyczne aspekty podawania leków drogą doustną. Wpływ czynników
farmaceutycznych, sposobu podania, stanu chorego. Możliwości regulacji schematu dawkowania i dostępności
biologicznej substancji leczniczej doborem postaci leku. Biofarmaceutyczne aspekty podawania leków na skórę.
Drogi wchłaniania substancji przez skórę. Wpływ właściwości fizykochemicznych substancji na ich zdolność
penetracji przez skórę. Metabolizm leku w skórze. Wpływ postaci leku na wchłanianie substancji leczniczej.
Biofarmaceutyczne aspekty podawania leków dożylnie, podskórnie i domięśniowo. Biofarmaceutyczne aspekty
podawania leków drogą wziewną. Działanie ogólne i miejscowe. Biofarmaceutyczne aspekty podawania leków
donosowo: miejscowo oraz jako alternatywna droga podawania leków o działaniu ogólnym. Biofarmaceutyczne
aspekty podawania leków do oka. Biofarmaceutyczne aspekty podawania leków doodbytniczo i dopochwowo.
Wybrane zagadnienia z zakresu farmacji klinicznej.
Tematyka ćwiczeń: Badanie szybkości uwalniania substancji leczniczych z różnych postaci leku. Oznaczanie
dostępności biologicznej substancji leczniczych. Parametry określające dostępność biologiczną. Metody
obliczania dostępności biologicznej.
9.
Bromatologia
Zakład Bromatologii Katedry Toksykologii i Bromatologii Uniwersytet Medyczny
Celem nauczania jest zapoznanie studentów z zagadnieniami dotyczącymi wartości odżywczej oraz jakości
zdrowotnej żywności.
Zasadnicze treści przedmiotu:
Wykłady : Celem nauczania jest zapoznanie studenta z: rolą żywności jako źródłem poszczególnych składników
odżywczych. Białko - rola, występowanie, podział pod względem żywieniowym. Węglowodany: rola,
występowanie, znaczenie błonnika pokarmowego w żywieniu i profilaktyce chorób na tle wadliwego żywienia.
Tłuszcze - rodzaje i występowanie w żywności, rola żywieniowa tłuszczy oraz wielo- i jednonienasyconych
kwasów tłuszczowych. Zapotrzebowanie i stosunek poszczególnych kwasów tłuszczowych w diecie. Makro- i
mikroelementy - występowanie w środkach spożywczych, rola, regulacja metabolizmu, zapotrzebowanie.
Witaminy i antywitaminy, fitaminy, rola, występowanie, skutki niedoboru i nadmiaru. Zagadnieniem
zanieczyszczeń żywności substancjami obcymi w powiązaniu z całokształtem skażenia środowiska związkami
chemicznymi, jak również i współczesną technologią: substancje celowo dodawane do żywności - barwniki, środki
konserwujące, substancje wzbogacające wartość odżywczą, sztuczne środki słodzące, substancje smakowe,
zapachowe; zanieczyszczenia techniczne: pozostałości po środkach ochrony roślin oraz po nawozach
mineralnych, metale, wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne, antybiotyki i leki weterynaryjne.
Ćwiczenia : przygotowanie i pobieranie próbek do analizy; ocena odżywcza wybranych produktów spożywczych
poprzez oznaczenie: wilgotności i suchej masy metodą suszarkową, temp. 105 oC i 130oC, białek na podstawie
ogólnej zawartości azotu metodą Kjeldahla, węglowodanów ogółem (po hydrolizie) metodą Bertranda, tłuszczu
metodą objętościową (Gerbera), witamin, makroskładników, identyfikacja tłuszczu oraz ocena przydatności do
spożycia, metody oznaczania wartości energetycznej.
10. Higiena i epidemiologia
Zakład Bromatologii
Celem nauczania jest zapoznanie studentów z czynnikami środowiska mającymi wpływ na fizyczne i psychiczne
zdrowie człowieka oraz z zagrożeniami wynikającymi ze spożycia żywności o złej jakości zdrowotnej.
Zasadnicze treści przedmiotu:
Wykłady: Hałas - definicja, jego parametry, jednostki, źródła i rodzaje ekspozycji, oddziaływanie na człowieka,
dopuszczalne poziomy; Promieniowanie jonizujące oraz sposoby zapobiegania ujemnym skutkom oddziaływania
na organizm człowieka; Wybrane zagadnienia związane z oceną higieniczną przedmiotów użytku (opakowania z
tworzyw sztucznych mających kontakt z żywnością, środki kosmetyczne); Higieniczna ochrona wody; Środki do
utrzymania czystości: substancje powierzchniowo czynne, enzymatyczne środki piorące; Kierunki zmian
zachodzących w czasie przechowywania i przetwarzania żywności.
Seminaria: Zagrożenie wynikające ze spożycia żywności o złej jakości zdrowotnej: zatrucia pokarmowe o etiologii
bakteryjnej oraz mikotoksyny; zatrucia chemiczne, Choroby odzwierzęce przenoszone przez środki spożywcze;
Sposoby zapobiegania chorobom i zatruciom pokarmowym w żywieniu indywidualnym i zbiorowym;
Postępowanie epidemiologiczne związane z nadzorem nad żywnością i żywieniem.
Ćwiczenia: Ocena higieniczna wody przeznaczonej do picia i potrzeb gospodarczych (analiza chemiczna i
mikrobiologiczna); Ocena higieniczna tworzyw mających kontakt z żywnością.
11. Toksykologia
Zakład Toksykologii
Celem nauczania toksykologii studentów IV roku Wydziału Farmaceutycznego jest zapoznanie ich z
problematyką toksykologii ogólnej obejmującej w szczególności problemy oceny toksyczności i efektów działania
toksycznego (toksykometria), bezpieczeństwa chemicznego i higieny pracy, losów substancji w ustroju
(dystrybucja, metabolizm i wydalanie), toksykologii metali, pestycydów, rozpuszczalników organicznych, tworzyw
sztucznych, substancji pylicotwórczych, leków itp. oraz ocena ryzyka zdrowia. Analiza toksykologiczna (powietrze
i materiał biologiczny) i interpretacja wyników dla celów diagnostycznych, monitoringu biologicznego, monitoringu
środowiska ogólnego i higieny pracy.
Zasadnicze treści przedmiotu
Program wykładów obejmuje następujące zagadnienia: rola i zadania współczesnej toksykologii, trucizna,
toksyczność, stopnie toksyczności, rodzaje zatruć, ocena toksyczności i mechanizmy zatruć; wchłanianie,
metabolizm i wydalanie substancji toksycznych; modele kinetyczne w toksykologii; elementy toksykologii
zawodowej i środowiskowej; toksykologia metali, związków alifatycznych i aromatycznych, pestycydów.
W czasie ćwiczeń studenci zapoznają się i wykonują oznaczenia (w powietrzu i w materiale biologicznym) metali
(metoda ASA), alkoholi, leków i rozpuszczalników (metodą: GC, TLC i HPLC), trucizn lotnych z parą wodną itp.
12. Prawo farmaceutyczne
Zakład Biofarmacji
Zapoznanie studentów z podstawami teorii organizacji, kierowania, prawa farmaceutycznego oraz wyrobienie
umiejętności stosowania tej wiedzy w dobrej praktyce farmaceutycznej.
Zasadnicze treści przedmiotu:
Tematyka wykładów: Podstawy prawne ochrony zdrowia w Polsce. System ubezpieczeń zdrowotnych. Prawo
farmaceutyczne w Polsce i dyrektywy UE. Rola i zadania Nadzoru Farmaceutycznego oraz Izby Aptekarskiej.
Rejestracja produktów leczniczych i wyrobów medycznych.
Tematyka seminariów: Obrót środkami farmaceutycznymi - hurt, apteki, obrót pozaapteczny, Uregulowania
prawne dotyczące obrotu lekami. Prawa pacjenta. Marketing i reklama leków.
Tematyka ćwiczeń: Rejestracja i wytwarzanie środków farmaceutycznych. Zasady systemu refundacyjnego.
Odpłatności za leki. Czynności kierownicze i zarządzanie apteką. Odpowiedzialność prawna.
13. Farmakoekonomika
Zakład Biofarmacji
Poznanie podstaw ekonomiki farmacji, farmakoepidemiologii, farmakoekonomiki
Zasadnicze treści przedmiotu:
Tematyka wykładów: Podstawy farmakoekonomiki; definicja, rola, miejsce w naukach ekonomicznych.
Podstawowe typy analiz farmakoekonomicznych. Podstawy farmakoepidemiologii. Rola farmakoekonomiki i
farmakoepidemiologii w kształtowaniu polityki lekowej.
Tematyka ćwiczeń: Farmakoekonomika w szpitalu. Ekonomika farmacji w aptece. Apteka jako podmiot
gospodarczy. Analizy farmakoekonomiczne w praktyce. Farmakoekonomika w opiece zdrowotnej. Systemy
refundacyjne. Metody badania użytkowania leków.
14. Leki pochodzenia naturalnego
Zakład Farmakognozji
Przedmiot prowadzony w ramach bloku kierunkowego „Farmacja apteczna”. Wiedza na temat leków pochodzenia
roślinnego należących do grupy OTC stanowi podstawę doradztwa farmaceutycznego w zakresie samoleczenia i
profilaktyki.
Zasadnicze treści przedmiotu
Zakres wykorzystania surowców roślinnych; Leki tradycyjne i racjonalne; Czynniki wpływające na jakość
preparatów roślinnych; Zasady dobrej praktyki rolniczej (GAP) w zastosowaniu do upraw zielarskich; adjustacja
ziół; Technologia leku roślinnego; Formy leku roślinnego, metody ich otrzymywania oraz sposoby dawkowania;
Metody standaryzacji leku roślinnego; Metody badania aktywności i toksyczności leków roślinnych; Toksyczność i
działania niepożądane leków roślinnych; Substancje pochodzenia roślinnego i preparaty fitofarmaceutyczne w
leczeniu i profilaktyce chorób układu krążenia; Leki stosowane w chorobach przewodu pokarmowego i dróg
żółciowych; Leki ziołowe i substancje roślinne w przeziębieniu, grypie i infekcjach grypopodobnych: wykrztuśne i
przeciwkaszlowe, przeciwgorączkowe, napotne, wzmacniające odporność; Fitoterapia w chorobach nerek i dróg
moczowych; Preparaty fitofarmaceutyczne o aktywności sedatywnej i antydepresyjnej; Preparaty do użytku
zewnętrznego; Zioła i preparaty roślinne stosowane w ginekologii; Preparaty pochodzenia roślinnego stosowane
w chorobach reumatycznych; Zioła i substancje roślinne wspomagające leczenie cukrzycy; Substancje
cytostatyczne i leki przeciwnowotworowe pochodzenia roślinnego; problem stosowania preparatów ziołowych o
aktywności immunotropowej w chorobach nowotworowych; Zastosowanie leku roślinnego w pediatrii i geriatrii;
Używki, halucynogeny i narkotyki pochodzenia roślinnego.
15. Biotechnologia farmaceutyczna
Zakład Biosyntezy Środków Leczniczych
Poznanie podstaw biotechnologicznych metod wytwarzania leków.
Zasadnicze treści przedmiotu:
Mikrobiologiczna biosynteza naturalnych substancji leczniczych (antybiotyki, aminokwasy, witaminy, enzymy,
inhibitory enzymów, dekstran,) oraz ich chemiczna modyfikacja (antybiotyki, inhibitory enzymów). Procesy
biotransformacji z użyciem drobnoustrojów (leki steroidowe, witamina C) i enzymów (leki steroidowe, antybiotyki).
Immunobiotechnologia (szczepionki). Biofarmaceutyki  leki wytwarzane z wykorzystaniem inżynierii
genetycznej.Biotechnologia komórek i tkanek (organów) roślinnych i zwierzęcych w wytwrzaniu produktów
farmakologicznie czynnych. Na tle zarysu wiadomości podstawowych podane będą przykłady wytwarzania
wybranych substancji leczniczych.
16. Farmacja praktyczna w aptece
Katedra Farmacji Stosowanej
Przedmiot przyspasabiający studentów do pracy w aptece otwartej i szpitalnej wraz z zadaniami ekonomicznymi
dystrybucji i ekspensowanie leków
Zasadnicze treści przedmiotu:
Ćwiczenia – bloki tematyczne z zakresu: - Informatyka apteczna. Ćwiczenia w Aptece szkoleniowej otwartej.
Ćwiczenia w Aptece szkoleniowej szpitalnej. Studenci podczas pracy – ćwiczeń w aptece otwartej i szpitalnej
zdobywają niezbędne umiejętności z zakresu: zasad realizacji recept prostych i złożonych, ekspedycji leków,
realizacji receptariusza szpitalnego, obsługi komputerowych programów aptecznych i kasy fiskalnej, marketingu i
zarządzania apteką, informacji o lekach ekspensowanych w sprzedaży odręcznej oraz interakcji związanych z
terapią wielolekową. Studenci V roku Farmacji realizują ćwiczenia w grupach 3 osobowych pod opieką
nauczycieli akademickich czynnych zawodowo, którzy posiadają prawo do wykonywania zawodu i co najmniej 1o
specjalizacji z zakresu Farmacji Aptecznej.
17. Metodologia badań naukowych
Przedmiot realizowany indywidualnie przez kierownika i opiekuna pracy magisterskiej. Obejmuje metody
planowania i realizacji badań naukowych oraz technikę gromadzenia danych literaturowych i doświadczalnych,
opracowanie wyników i napisanie pracy.
PRZEDMIOTY FAKULTATYWNE W BLOKACH TEMATYCZNYCH
Blok przedmiotów kształcenia ogólnego – II rok studiów
Jeden z dwóch przedmiotów do wyboru.
1.
Język łaciński
Centrum Nauczania Języków Obcych UM w Łodzi
Głównym celem nauczania języka łacińskiego na II roku, w ramach zajęć fakultatywnych, jest znaczne
poszerzenie słownictwa stosowanego w recepturze, dokładne omówienie techniki zapisywania recept oraz
zapoznanie studentów z wybranymi zagadnieniami z zakresu słowotwórstwa, a także poszerzenie wiedzy ogólnej
na temat kultury antycznej.
Zasadnicze treści przedmiotu:
Powtórzenie materiału gramatycznego. Łacińskie nazewnictwo roślin leczniczych. Nomenklatura środków
farmaceutycznych. Recepta i jej części składowe. Przykłady recept dla poszczególnych postaci leków. Łacińska
nomenklatura stosowana w terapii i medycynie.
Historia farmacji. Medycyna w mitologii. Medycyna w przysłowiach. Sylwetki sławnych lekarzy i przyrodników
starożytnych. Prezentacja, tłumaczenie i omówienie wybranych fragmentów tekstów Celsusa i Pliniusza. Alfabet
grecki, ważniejsze przedrostki greckie i łacińskie. Synonimy polskich, łacińskich i greckich wyrażeń medycznych.
Tematy ważniejszych przymiotników greckich wchodzących w skład medycznych.
2.
Wychowanie fizyczne
Studium Wychowania Fizycznego i Sportu
Wyrabianie umiejętności samodzielnego wyboru formy aktywności ruchowej w zależności od sprawności psychofizycznej, stanu zdrowia i umiejętności. Wyrabianie nawyku systematycznego uprawiania aktywności fizycznej.
Wyrabianie prawidłowego stosunku do działań prozdrowotnych: dbanie o sprawność psychofizyczną i higieniczny
tryb życia. Kształtowanie cech osobowości wyrabianych podczas uprawiania poszczególnych dyscyplin
sportowych. Przekazanie podstawowej wiedzy z zakresu: wpływu różnych form aktywności fizycznej na zdrowie
fizyczne i psychiczne; roli systematycznej aktywności fizycznej w zwalczaniu chorób cywilizacyjnych; relaksacji,
gimnastyki korekcyjnej, oddychania i wyrównywania napięć mięśniowych; nowych form rekreakcji i fitnessu.
Zasadnicze treści przedmiotu:
Technika, taktyka i podstawowe przepisy w grach zespołowych (siatkówka, koszykówka, mini hokej salowy, tenis
ziemny i stołowy, piłka nożna mężczyzn. Pływanie (styl klasyczny, dowolny, grzbietowy i delfin), podstawy
ratownictwa wodnego. Zajęcia ogólnorozwojowe: lekkoatletyczne, wolne i w siłowni. Kształtowanie sylwetki na
zajęciach gimanstycznych przy muzyce (callanetics, calisthenics, body – scup, stretching) oraz w siłowni. Zajęcia
relaksujące ciało i umysł oparte na technikach oddychania i medytacji, elementach stretchingu, Hatha Yoga i Tai
Chi. Stretching i zajęcia korekcyjne oddechowe i wyrównujące napięcia mięśniowe. Narciarstwo zjazdowe
(szkoleniowe obozy zimowe). Sport akademicki przy współpracy z Klubem Uczelnianym AZS.
BLOK TEMATYCZNY – ANALITYKA FARMACEUTYCZNA
1.
Dietetyka
Zakład Bromatologii
Celem nauczania jest zapoznanie studentów z oceną żywności z punktu widzenia jej wartości odżywczej oraz
zapoznanie z zasadami żywienia człowieka zdrowego i chorego.
Zasadnicze treści przedmiotu:
W ramach przedmiotu student zapozna się z następującymi zagadnieniami: przegląd grup produktów
spożywczych w aspekcie składu chemicznego; z metodami obliczania podstawowej i całkowitej przemiany
materii; zasadami żywienia człowieka zdrowego i chorego; z normami żywienia i ich zastosowaniem;
planowaniem żywienia w zależności od wieku, płci, stanu fizjologicznego; zaleceniami żywieniowymi, rodzajami
diet, oceną sposobu żywienia i stanu odżywiania; z alergią i nietolerancją pokarmową.
2.
Chemia biokoordynacyjna
Zakład Chemii Fizycznej i Biokoordynacyjnej
Rozszerzenie wiedzy z zakresu chemii nieorganicznej, organicznej, fizycznej i biochemii w kierunku zagadnień
związanych z interakcją jonów metali z bioligandami w środowisku fizjologicznym. Zdobycie umiejętności badania
równowag protonowania i kompleksowania za pomocą nowoczesnych metod komputerowych. Wyrobienie
postawy krytycznej w stosunku do modelowych wyobrażeń o zachodzących zjawiskach oraz świadomości
współistnienia różnych form ligandów i kompleksów w mieszaninie równowagowej.
Zasadnicze treści przedmiotu:
Kwasowo-zasadowe
właściwości
bioligandów.
Kompleksy
aminokwasów.
Termodynamiczne i kinetyczne właściwości metaloenzymów i metaloprotein.
Kompleksy
peptydów.
Kompleksy metali z bioligandami typu cukrowego. Oddziaływania protonów i jonów metali z zasadami kwasów
nukleinowych. Wybrane metody badania równowag protonowania i kompleksowania w roztworze wodnym.
Komputerowe metody obliczania rownowag tworzenia w roztworach wodnych dla układów metal-proton-bioligand
(z pokazem dla środka leczniczego).
3.
Analiza strukturalna leków
Zakład Chemii Farmaceutycznej i Analizy Leków.
Przedmiot wykładany w ramach ścieżki „Analityka farmaceutyczna”. Umiejętność identyfikacji leków na podstawie
metod fizykochemicznych i spektroskopowych zgodnych z wymaganiami F.P.V i Farmakopei Europejskiej.
Zasadnicze treści przedmiotu:
Wykorzystanie analizy widmowej w zakresie IR,NMR,UV i MS w celu potwierdzenia struktury leku. Symulacje
widm przy użyciu programów komputerowych. Wyszukiwanie widm lub opisu widm w bazach danych.
4.
Instrumentalna analiza farmaceutyczna I
Zakład Chemii Farmaceutycznej i Aanalizy Leków
Teoretyczne podstawy metod instrumentalnych, samodzielna analiza i interpretacja otrzymanych widm,
umiejętność podstawowych obliczeń (stężeń, jednostek itp.)
Zasadnicze treści przedmiotu:
Zastosowanie podstawowych metod analitycznych w chemicznej kontroli jakości środków farmaceutycznych.
Pojęcie normy i metody farmakopealnej. Elektrochemiczne metody analizy: potencjometria, amperometria,
spektrofotometria UV i widzialna, fluorymetria, spektroskopia IR i NMR
5.
Diagnostyka zatruć grzybami
Zakład Bromatologii
Zajęcia prowadzone będą w ramach ścieżki tematycznej „Analityka farmaceutyczna”. Zapoznanie studentów z
gatunkami grzybów, cechami pozwalającymi odróżnić grzyby jadalne od trujących oraz wskazanie na
niebezpieczeństwo wynikające ze spożycia grzybów trujących (mylonych z gatunkami jadalnymi)
Zasadnicze treści przedmiotu:
Zapoznanie studenta z: epidemiologią zatruć grzybami, wykazem grzybów będących najczęstszą przyczyną
zatruć, sposobem przeprowadzenia wywiadu i jego znaczeniem, pobieraniem i zabezpieczeniem próbek do
badań laboratoryjnych, opisem botanicznym grzybów będących najczęstszą przyczyną zatruć w Polsce oraz
analiza makroskopowa i mikroskopową
6.
Instrumentalna analiza farmaceutyczna II
Zakład Chemii Farmaceutycznej i Aanalizy Leków
Teoretyczne podstawy metod instrumentalnych, samodzielna analiza i interpretacja otrzymanych widm,
umiejętność podstawowych obliczeń (stężeń, jednostek itp.)
Zasadnicze treści przedmiotu:
Zastosowanie podstawowych metod analitycznych w chemicznej kontroli jakości środków farmaceutycznych.
Spektroskopia MS. Metody chromatograficzne: TLC, GC, HPLC (pokaz), podstawy technik łączonych HPLC/MS.
Elektroforeza kapilarna.
7.
Analiza kontroli jakości żywności
Zakład Bromatologii
Celem nauczania jest zapoznanie studentów z organizacją nadzoru w kontroli żywności oraz z zagadnieniami
analitycznymi związanymi z oceną jakości produktów spożywczych
Zasadnicze treści przedmiotu:
Nadzór nad jakością zdrowotną żywności w świetle obowiązującego ustawodawstwa. Nadzór nad jakością
żywności w krajach Unii Europejskiej. Zasady pobierania i zabezpieczania próbek do analizy. Metody
mineralizacji materiału biologicznego. Metody stosowane w analizie substancji obcych. Walidacja stosowanych
metod analitycznych. Ocena statystyczna wyników.
8.
Interakcja żywność-lek
Zakład Bromatologii
Poznanie reakcji, jakie mogą zachodzić w organizmie człowieka pomiędzy składnikami pożywienia, a
substancjami celowo bądź przypadkowo wprowadzonymi do ustroju w tym również leków
Zasadnicze treści przedmiotu:
Wpływ żywności i jej składników na aktywność biologiczną leków, a w szczególności na transoport, wchłanianie i
biodostępność, metabolizm oraz wydalanie. Wpływ leków na trawienie i wchłanianie składników pożywienia oraz
wydalanie. Interakcje zachodzące pomiędzy lekami a substancjami biologicznie czynnymi występującymi w
żywności. Interakcje pomiędzy lekami a substancjami obcymi występującymi w żywności. Kiedy zażywać i czym
popijać lek. Nowe trendy w produkcji żywności, żywność funkcjonalna.
9.
Toksykologia II
Zakład Toksykologii
Celem nauczania toksykologii II studentów Wydziału Farmaceutycznego jest pogłębienie i rozszerzenie wiedzy z
zakresu toksykologii środowiska ogólnego i środowiska pracy oraz zapoznanie studentów z nowoczesnymi
metodami analizy toksykologicznej.
Zasadnicze treści przedmiotu
Program obejmuje następujące zagadnienia: monitoring biologiczny w toksykologii, toksykologia środowiska
pracy (przemysłowa), toksykologia środowiska ogólnego, efekty odległe – przykłady mechanizmów ich
powstawania, promieniowanie jonizujące, tworzywa sztuczne, przepisy prawne bezpieczeństwa chemicznego,
karty charakterystyki niebezpiecznych substancji toksycznych, szacowanie ryzyka dla substancji
kancerogennych. Studenci zapoznają się z metodami pobierania próbek do analiz i oznaczeń (w powietrzu, w
wodzie i w materiale biologicznym) typowych zanieczyszczeń środowiska ogólnego tj. metali ciężkich (metoda
ASA), pestycydów i rozpuszczalników (metody: GC-MS, TLC i HPLC) oraz szkodliwych gazów, pyłów itp.
10. Toksykologia III
Zakład Toksykologii
Celem nauczania toksykologii III studentów Wydziału Farmaceutycznego jest pogłębienie i rozszerzenie wiedzy z
zakresu toksykologii klinicznej, sądowniczej i bezpieczeństwa chemicznego.
Zasadnicze treści przedmiotu
Program obejmuje następujące zagadnienia: epidemiologia ostrych zatruć, diagnostyka toksykologiczna, objawy i
mechanizmy zatruć wybranych grup związków (alkohole, leki, pestycydy), organizacja ośrodków ostrych zatruć i
ratownictwa toksylogicznego w Polsce, nowoczesne metody analizy toksykologicznej. Studenci zapoznają się i
wykonują oznaczenia (w powietrzu i w materiale biologicznym) metali (metoda ASA), alkoholi, leków i
rozpuszczalników (metody: GC-MS, TLC i HPLC), wybranych enzymów istotnych w diagnostyce ostrych zatruć
itp.
11. Kontrola jakości wyrobów medycznych
Zakład Chemii Farmaceutycznej i Analizy Leków
Zdobycie wiedzy dotyczącej standardów jakości obowiązujących w produkcji i kontroli jakości leków i materiałów
medycznych; poznanie metod stosowanych w badaniu czystości i trwałości leków; nabycie umiejętności w
analizowaniu produktów rozkładu leków oraz w statystycznej ocenie i interpretacji wyników analiz.
Zasadnicze treści przedmiotu
Zasady GMP, GLP, GCP w produkcji i kontroli jakości leków i materiałów medycznych, standardy jakości zawarte
w FP V, Pharm.Eur.itp.; badanie czystości i trwałości leków i materiałów medycznych; zastosowanie programów
komputerowych w ocenie statystycznej i interpretacji wyników analiz.
12. Analiza w terapii monitorowanej
Zakład Chemii Farmaceutycznej i Analizy Leków
Zdobycie wiedzy z zakresu chromatograficznych metod analitycznych (ze szczególnym uwzględnieniem
wysokosprawnej chromatografii cieczowej), spektrografii masowej oraz metod immunochemicznych i
immunoenzymatycznych.
Zasadnicze treści przedmiotu
Wysokosprawna chromatografia cieczowa: podstawy teoretyczne dotyczące zjawisk fizyko-chemicznych
zachodzących w czasie analizy, analiza jakościowa i ilościowa (metoda matematyczna i graficzna) – sposób
postępowania. Walidacja metody – metodyka postępowania. Przeprowadzenie walidacji metody dla konkretnego
leku.
Spektrografia masowa: podstawy teoretyczne dotyczące sposobu prowadzenia analizy i zasady działania MS.
Sposób wykorzystania parametrów MS do analizy jakościowej i identyfikacji metabolitów i leków w materiale
biologicznym.
Metody immunochemiczne i immunoenzymatyczne: Ogólne wiadomości dotyczące zasady działania metod oraz
możliwości wykorzystania w terapii monitorowanej. Analiza jakościowa i ilościowa – wykorzystywane parametry i
przykłady oznaczeń
13. Toksykologia leków
Zakład Toksykologii
Celem nauczania będzie zapoznanie ich z problemami zatruć wybranymi grupami leków, środków
uzależniających także mechanizmami działania toksycznego, szczególnie z mechanizmami na poziomie
subkomórkowym. W toku wykładów w szczególny sposób podkreślone będą problemy zawodowego ryzyka pracy
z lekami.
Zasadnicze treści przedmiotu
Program seminariów obejmować będzie następujące zagadnienia: przyczyny i epidemiologia ostrych zatruć
lekami ważnymi w zatruciach ostrych; objawy i mechanizmy zatruć wybranymi grupami leków (np.
antydepresanty, barbiturany, NLPZ); przyczyny zatruć przewlekłych i uzależnień; ocena zawodowego narażenia
na leki (np. cytostatyki); postępowanie w zatruciach ostrych; powikłania wczesne i późne po zatruciach;
wykrywanie i analiza ilościowa leków i ich metabolitów; interpretacje wyników analizy materiału biologicznego.
14. Projektowanie nowych leków
Zakład Chemii Farmaceutycznej i Analizy Leków
Poznanie podstawowych pojęć dotyczących metod poszukiwania nowych leków i terminów występujących w tym
zakresie(SAR, QSAR, logP, RMS), budowania struktur w programach komputerowych i obliczanie parametrów
QSAR.
Zasadnicze treści przedmiotu
Wyszukiwanie struktur leków, podobieństwa struktury z baz danych (Internet, bazy krystalograficzne i białkowe.
Inhibitory enzymów jako cel w poszukiwaniach leku. Modyfikacje struktury, analiza parametrów QSAR (.logP, pK,
parametry steryczne i elektronowe)
BLOK TEMATYCZNY – TECHNOLOGIA ŚRODKÓW LECZNICZYCH
I KOSMETYCZNYCH
1.
Perfumeria
Zakład Syntezy i Technologii Środków Leczniczych
Umiejętność różnicowania zapachów.
Zasadnicze treści przedmiotu
Podstawy chemorecepcji. Charakterystyka zmysłów powonienia i smaku. Funkcje zapachu dla ludzi i zwierząt.
Chemia naturalnych i syntetycznych produktów zapachowych. Olejki eteryczne. Produkty zapachowe
pochodzenia zwierzęcego. Ważniejsze syntetyczne związki zapachowe. Analiza produktów zapachowych.
Zastosowanie produktów zapachowych. Podstawy perfumerii. Kompozycje zapachowe do perfumowania
produktów kosmetycznych i wyrobów chemii gospodarczej. Zastosowanie olejków eterycznych w farmacji i w
środkach higieny oraz aromaterapii. Ćwiczenia laboratoryjne analizy sensorycznej. Rozpoznawanie
podstawowych zapachów. Ćwiczenia rozwijające pamięć zapachów. Analiza związków zapachowych metodami
chromatograficznymi. Podstawowe profile kompozycji zapachowych.
2.
Podstawy kosmetologii
Zakład Syntezy i Technologii Środków Leczniczych
Zapoznanie się z recepturą kosmetyków i aktualnościami w tym względzie
Zasadnicze treści przedmiotu
Nowe idee w kosmetyce. Liposomy i sposoby ich otrzymywania. Środki antyseptyczne w kosmetyce. Kwasy
organiczne (AHA , kwas hialuronowy i inne) w kosmetyce profesjonalnej. Hormony i fitohormony, ich aplikacja w
formach kosmetycznych. Kosmetyki ciekłokrystaliczne, kosmetyki nawilżające, ceramidy i preparaty białkowe,
ekstrakty roślinne, sposoby ich otrzymywania i aplikacja w formach kosmetycznych. Zastosowanie makro i mikro
elementów. Oleje roślinne w kosmetyce. Formy kosmetyczne w pielęgnacji stóp, dłoni, dekoltu, szyi i piersi.
Środki przeciw poceniu, środki owadobójcze. Witaminy w kosmetyce. Olejki eteryczne. Kosmetyka kolorowa.
Środki promienioochronne. Preparaty kosmetyczne stosowane w lecznictwie np. Cellulit. Nowoczesne systemy
transdermalne. Promotory przejścia przeskórnego. Szampony i odżywki do włosów.
3.
Technologia ogólna
Zakład Syntezy i Technologii Srodków Leczniczych
Wybrane przemysłowe procesy jednostkowe w przemyśle farmaceutycznym
Metody poszukiwania związków biologicznie aktywnych i ich synteza.
Zasadnicze treści przedmiotu
Wybrane przemysłowe procesy jednostkowe w przemyśle farmaceutycznym. Ropa naftowa i produkty z niej
otrzymywane. Węglowodory parafinowe i nienasycone jako podstawowe surowce procesów jednostkowych.
Acetylen i produkty z niego otrzymywane. Synteza okso w procesach chemii przemysłowej. Polimeryzacja i
zastosowanie tego procesu w przemyśle chemicznym. Przemysł papierniczy. Żywice jonowymienne. Sucha
destylacja węgla i drewna.
4.
Chemiczna analiza przemysłowa
Zakład Chemii Analitycznej
Celem nauczania przedmiotu jest poszerzenie wiedzy studentów na temat metod analitycznych stosowanych w
syntezie substancji biologicznie czynnych oraz produkcji leku i kosmetyku. Ma to na celu wykształcenie
umiejętności wyboru, wykorzystanie i interpretacji wyników odpowiedniej metody analitycznej takiej, która będzie
ściśle odpowiadać na pytania stawiane przez problem badawczy lub zleceniodawcę.
Zasadnicze treści przedmiotu
Zastosowanie analizy klasycznej w laboratorium przemysłowym: zakres wykorzystania i interpretacja wyników,
metody farmakopealne; zastosowanie analizy instrumentalnej: metody spektroskopowe; elektroanaliza; metody
rozdzielcze; opracowanie wyników; automatyzacja w analizie chemicznej; interpretacja wyników.
5.
Parametry fizykochemiczne substancji czynnej
Zakład Chemii Analitycznej i Pracownia Informatyki
Celem nauczania przedmiotu jest przedstawienie aktywności biologicznej związków jako wyniku zmiennych
właściwości fizykochemicznych; wskazanie metod pozyskiwania danych fizykochemicznych metodami
analitycznymi i obliczeniowymi; wykształcenie umiejętności krytycznej oceny i zastosowania uzyskanych wyników
w analizie SAR i parametrycznej analizie QSAR.
Zasadnicze treści przedmiotu
Czynniki fizykochemiczne wpływające na poziom aktywności farmakodynamicznej i dostępność
farmakokinetyczną substancji czynnej. Rodzaje parametrów fizykochemicznych stosowanych w analizie SAR i
parametrycznej analizie QSAR. Zbieranie danych z bibliografii. Sposoby wyznaczania wartości parametrycznych,
zakres wykorzystania i interpretacja wyników. Metody matematyczne i statystyczne obróbki danych.
6.
Synteza przemysłowa leku
Zakład Syntezy i Technologii Srodków Leczniczych
Zasadnicze treści przedmiotu:
Omówienie przemysłowych warunków syntez na przkładzie trzech grup chemoteraputyków:
Pochodne kwasu acetylosalicylowego – na przykładzie kwasu salicylowego. Instalacja do sublimacji kwasu
salicylowego. Acetylowanie kwasu salicylowego. Produkcja sulfonamidów na przykładzie sufanilamidu. Chemizm
otrzymywania sulfanilamidu. Wytwarzanie sulfanilamidu. Podstawy produkcji antybiotyków – na przykładzie
penicyliny. Przygotowanie kultur w szkle. Ideowy przebieg produkcji penicyliny.
7.
Inżynieria chemiczna
Zakład Syntezy i Technologii Środków Leczniczych
Zapoznanie się z podstawowymi aparatami, urządzeniami pomiarowymi i maszynami stosowanymi w przemyśle
chemicznym.
Zasadnicze treści przedmiotu
Materiałoznawstwo. Transport cieczy, gazów i ciał stałych. Przepływ płynów. Rodzaje pomp i sprężarek –
zastosowanie i charakterystyka. Rozwiązywanie problemów i zadań rachunkowych związanych z przepływem
płynów. Procesy cieplne. Sposoby prowadzenia procesów cieplnych – bilans cieplny. Nośniki ciepła. Aparaty
służące do wymiany ciepła
Chłodzenie. Rozwiązywanie problemów i zadań rachunkowych związanych z procesami cieplnymi. Rozdrabnianie
ciał stałych. Sposoby rozdrabniania ciał stałych. Urządzenia do rozdrabniania: wstępnego, średniego, drobnego,
bardzo drobnego i koloidalnego. Homogenizatory. Urządzenia do aglomeracji: prasy do brykietowania, tabletkarki
i granulatory. Mieszanie. Charakterystyka procesu mieszania. Urządzenia do mieszania w fazie gazowej.
Urządzenia do mieszania w fazie ciekłej. Urządzenia do mieszania w fazie stałej. Rozdzielanie mieszanin
niejednorodnych. Charakterystyka procesów rozdzielania mieszanin niejednorodnych. Aparaty do odpylania
gazów. Aparaty do rozdzielania układów ciecz – gaz
Aparaty do rozdzielania zawiesin. Rozwiązywanie problemów i zadań rachunkowych związanych z opadaniem
cząstek ciał stałych w środowisku gazowym i płynnym.
8.
GMP
Zakład Syntezy i Technologii Środków Leczniczych
Zapoznanie się z zasadami „dobrej praktyki wytwarzania leków” oraz związanej z tą praktyką zasadami „dobrej
praktyki laboratoryjnej”
Zasadnicze treści przedmiotu
Podstawowe wymagania GMP i GLP. Zarządzanie przez jakość – Normy ISO. Jakość i zarządzanie przez jakość.
Planowanie i rola polityki jakości w zarządzaniu przez jakość. Filozofia działań jakościowych. Wymagana
Dokumentacja wg Zasad GMP. Personel. Obowiązki Kierownika Działu Produkcji i Działu Kontroli Jakości. Zakres
czynności i działań Kontroli Jakości. Podstawy Organizacji Szkoleń. Rodzaje szkoleń. Organizacja szkoleń.
Dokumentacja szkoleń. Audity i Samokontrola. Inspekcja wewnętrzna w GMP.
Walidacja. Rewalidacja. Higiena. Pakowanie i Etykietowanie. Magazynowanie, remonty i konserwacje. Procedury
reklamacyjne. Ochrona środowiska.
9.
Synteza substancji leczniczych
Zakład Syntezy i Technologii Srodków Leczniczych
Zapoznanie studentów z nowoczesną strategia syntezy związków biologicznie aktywnych. Synteza wybranych
preparatów leczniczych z uwzględnieniem skali przemysłowej łącznie z aparaturą.
Zasadnicze treści przedmiotu
Synteza związków heterocyklicznych pięcioczłonowych pięcioczłonowych jednym i dwoma heteroatomami.
Synteza związków heterocyklicznych sześcioczłonowych pięcioczłonowych jednym i dwoma heteroatomami.
Metody otrzymywania wybranych związków heterocyklicznych heterocyklicznych skondensowanych
pierścieniach. Przykłady syntezy środków leczniczych leczniczych podziałem na grupy farmakologiczne
chemiczne. Omówienie wybranych mechanizmów reakcji i ich wykorzystania w syntezie środków leczniczych.
Drogi modyfikacji pierścieni heterocyklicznych związków aktywnych biologicznie w oparciu o dane bibliograficzne.
10. Aparatura przemysłu chemicznego
Zakład Syntezy i Technologii Środków Leczniczych
Zapoznanie się z podstawowymi aparatami, urządzeniami pomiarowymi i maszynami stosowanymi w przemyśle
chemicznym.
Zasadnicze treści przedmiotu
Krystalizacja. Charakterystyka procesu krystalizacji. Krystalizatory: z chłodzeniem; bębnowe; fluidyzacyjne; z
odparowaniem rozpuszczalnika. Kryteria doboru krystalizatora. Destylacja i rektyfikacja. Wstępne wiadomości o
procesie destylacji i rekrystalizacji. Destylatory do destylacji zwykłej, do destylacji z parą wodną, próżniowe.
Aparaty rektyfikacyjne. Ekstrakcja. Ogólna charakterystyka procesu ekstrakcji. Ekstraktory do ciał stałych i cieczy.
Suszenie i suszarki. Absorpcja i adsorpcja. Charakterystyka procesów absorpcji i adsorpcji oraz klasyfikacja
aparatów. Absorbery i adsorbery. Reaktory. Klasyfikacja reaktorów, odmiany reaktorów: okresowe, przepływowe,
półprzepływowe. Elementy obliczeń projektowania i wskazówki doboru reaktorów
11. Analiza QSAR
Zakład Chemii Analitycznej i Pracownia Informatyki
Celem nauczania przedmiotu jest: przedstawienie możliwości zastosowania analizy matematycznej i statystycznej
w przewidywaniu aktywności biologicznej związków chemicznych i poszukiwania nowych substancji aktywnych
biologicznie; przekazanie podstaw samodzielnego prowadzenia badań w tym zakresie i umiejętności krytycznej
oceny wyników badań dostępnych w bibliografii.
Zasadnicze treści przedmiotu
Analiza SAR i jej zastosowanie; analiza parametryczna QSAR; zastosowanie analizy nieparametrycznej QSAR;
metody statystyczne stosowane w analizie QSAR; sposoby doboru metody statystycznej stosowanej w analizie;
zbieranie danych parametrycznych z bibliografii; zastosowanie metod statystycznych w analizie SAR;
interpretacja i testowanie wyników statystycznych; metody ustalania struktury substancji wiodącej; metody
optymalizacji struktur; metody badania mechanizmu tworzenia kompleksu lek-receptor; metody ustalania celu
biologicznego; inne metody poszukiwania substancji wiodących i optymalizacji struktur; krytyczna ocena wartości
praktycznej stosowanych metod analitycznych.
BLOK TEMATYCZNY – BIOLEKI
1.
Chemia strukturalna
Zakład Chemii Bioorganicznej
Poznanie współczesnych metod analizy strukturalnej związków chemicznych oraz zakresu ich zastosowań;
nabycie umiejętności interpretacji widm NMR i MS w podstawowym zakresie; poznanie kryteriów wyboru metody
analitycznej.
Zasadnicze treści przedmiotu
Analiza strukturalna - rys historyczny; fizykochemiczne podstawy metod spektroskopowych; zakres zastosowań
spektroskopii UV, IR, NMR i MS; podstawy interpretacji widm NMR i MS; ustalanie struktury związków
organicznych na podstawie analizy widm UV, IR, NMR i MS; stereochemia z widm NMR; analiza
rentgenostrukturalna.
2.
Chiralność leków
Zakład Chemii Farmaceutycznej i Analizy Leków
Celem nauczania przedmiotu jest zapoznanie studentów z zagadnieniem chiralności związków leczniczych i jej
wpływem na aktywność farmakologiczną leków.
Zasadnicze treści przedmiotu
Przedstawienie struktur możliwych enancjomerów substancji leczniczych w poszczególnych grupach leków,
omówienie różnic w ich aktywności biologicznej , wykorzystanie chiralnosci w analizie leków.
3.
Mikrobiologia przemysłowa
Zakład Mikrobiologii Farmaceutycznej.
Celem nauczania jest ukazanie studentom znaczenia drobnoustrojów w produkcji przemysłowej. Zarówno pod
kątem ich wykorzystania w procesach biotechnologicznych jak i wskazania na potencjalne niebezpieczeństwo z
ich strony w procesie produkcji leków.
Zasadnicze treści przedmiotu
Charakterystyka mikroorganizmów wykorzystywanych w biotechnologii przemysłowej:
Drożdże; grzyby strzępkowe; bakterie i promieniowce; szczepy rekombinowane; drobnoustroje zaangażowane w
procesy degradacji środowiska i/lub jego biooczyszczanie. Kolekcje drobnoustrojów i ich przechowywanie. Szlaki
metaboliczne drobnoustrojów wykorzystywane w biotechnologii. Organizacja mikrobiologicznego laboratorium
przemysłowego. Źródła mikrobiologicznych zanieczyszczeń w przemyśle farmaceutycznym i analiza warunków
produkcji. Badanie powietrza, wody, analiza mikrobiologiczna surowców do produkcji leków. Kontrola warunków
produkcji – urządzeń; linii technologicznych. Badania personelu i ich znaczenie. Biotechnologia roślin leczniczych.
4.
Biotechnologia roślin leczniczych
Zakład Biologii i Botaniki Farmaceutycznej
Zapoznanie studentów z najnowszymi kierunkami rozwoju biotechnologii roślin.
Zasadnicze treści przedmiotu
Kierunki rozwoju biotechnologii roślin. Biosynteza metabolitów wtórnych w kulturach in vitro. Selekcja
wysokoproduktywnych linii komórkowych. Biotransformacja w kulturach in vitro. Przemysłowa produkcja
roślinnych metabolitów wtórnych z zastosowaniem kultur in vitro. Zastosowanie kultur komórek, tkanek i organów
do hodowli roślin leczniczych. Opracowanie nowych genotypów: otrzymywanie podwójnych haploidów,
somatyczna hybrydyzacja; otrzymywanie mutantów. Wprowadzenie nowych genów na drodze transformacji.
Otrzymywanie kultur organów transformowanych (korzenie włośnikowate) i transgenicznych roślin. Wykorzystanie
roślin transgenicznych. Modyfikacje genetyczne dróg biosyntezy metabolitów wtórnych. Przechowanie materiału z
hodowli in vitro. Społeczna ocena biotechnologii.
5.
Biologia molekularna II
Zakład Biosyntezy Środków Leczniczych i Zakład Mikrobiologii Farmaceutycznej
Zapoznanie z molekularnymi podstawami biotechnologii leków
Zasadnicze treści przedmiotu
Genomika człowieka oraz drobnoustrojów patogennych. Farmakogenomika jako podstawa do poszukiwania
substancji wiodacych i projektowania nowych leków. Proteomika. Techniki inżynierii genetycznej w konstruowaniu
zrekombinowanych szczepów bakterii i grzybów do produkcji biofarmaceutyków.
6.
Analiza bioleków
Zakład Chemii Farmaceutycznej i Analizy Leków
Zdobycie wiedzy dotyczącej standardów obowiązujących w analizie chemicznej specyficznej dla przemysłu
biofarmaceutycznego
Zasadnicze treści przedmiotu
Techniki analityczne stosowane w analizie chemicznej w przemyśle biofarmaceutycznym
7.
Lek roślinny II
Zakład Farmakognozji
Zapoznanie studentów ze sposobami pozyskiwania roślinnych surowców leczniczych i wymaganiami odnośnie
ich jakości w skupie i obrocie oraz metodami standaryzacji (normalizacji) preparatów pochodzenia roślinnego.
Zasadnicze treści przedmiotu
Naturalne zasoby (podsiewy) i agrotechnika roślin leczniczych. Wymaganie jakościowe w skupie i obrocie
surowców. Standaryzacja (normalizacja) różnych postaci fitofarmaceutyków: mieszanka ziołowa, nalewka,
wyciąg, tabletka, granulat, preparat złożony.
8.
Lek homeopatyczny
Katedra Farmacji Stosowanej
Zapoznanie studentów z elementami receptury i technologii leku homeopatycznego.
Zasadnicze treści przedmiotu
Obejmują swoim zakresem podstawową wiedzę z zakresu homeopatycznego w układzie receptury indywidualnej
oraz produkcji przemysłowej. Pracownia Receptury Homeopatycznej. Rynkowe preparaty homeopatyczne. Lek
homeopatyczny kompleksowy.
Zaliczenie obejmuje znajomość technik wykonywania leku homeopatycznego z uwzględnieniem
wykorzystywanych substancji pomocniczych stosowanych do ich wytwarzania. W programie seminarium
uwzględniono technologię aktualnych linii preparatów homeopatycznych pozostających w farmakoterapii.
9.
Biotechnologia farmaceutyczna II
Zakład Biosyntezy Środków Leczniczych
Poszerzenie i pogłębienie wiedzy na temat biotechnologicznych metod wytwarzania leków.
Zasadnicze treści przedmiotu
Aparatutra biotechnologiczna. Inżynieria bioreaktorowa i bioprocesowa. Zagadnienia jakości oraz zasady GMP w
produkcji bioleków. Wybrane klasyczne biotechnologie szczegółowe wytwarzania bioleków  biotechnologie
wybranych antybiotyków, aminokwasów, enzymów, leków steroidowych, dekstranu, szczepionek. Biotechnologie
wytwarzania wybranych biofarmaceutyków  leki polipeptydowych syntetyzowanych przy udziale
zrekombinowanych szczepów (klonów) bakterii i komórek eukariotycznych. Wykorzystanie transgenicznych roślin
i zwierząt do wytwarzania produktów farmakologicznie czynnych. Prowadzone zajęcia mają charakter seminariów
wykładowych i seminariów praktycznych (ćwiczenia i pokazy)
10. Technologia postaci bioleków
Katedra Farmacji Stosowanej
Przygotowanie studenta do samodzielnego wykonania unikalnej stałej doustnej postaci leku studentów
rozdrobnionych ziół studentów ich mieszanin, studentów także studentów suchych ekstraktów roślin.
Zasadnicze treści przedmiotu
Podstawowa informacja o zasadach rozdrabniania materiału roślinnego, zarabianiu granulatu i tłoczeniu tabletek.
Technologia wytwarzania środków farmaceutycznych na bazie suchych mianowanych ekstraktów roślinnych wraz
z oceną dostępności farmaceutycznej. Technologia wytwarzania preparatów rozdrobnionych farmakopealnych
surowców roślinnych (kwiatostan, ziele, kłącze, kora, owoce i ich mieszaniny). Zasada doboru techniki
tabletkowania i substancji pomocniczych do charakteru i właściwości suchych ekstraktów roślinnych. Badania
dostępności farmaceutycznej środków leczniczych zawartych w tworzonej postaci leku (LADZE, FP V).
11. Biostatystyka
Pracownia Informatyki - Komputerowej Analizy Leku (Katedra Chemii Medycznej)
Umiejętność opracowania statystycznego wyników doświadczeń biologicznych przy pomocy standardowych i
ewentualnie dostępnych profesjonalnych programów komputerowych.
Zasadnicze treści przedmiotu
Przypomnienie zasad posługiwania się arkuszem kalkulacyjnym Excel do celów graficznej prezentacji danych i
opracowywania statystycznego danych otrzymanych w doświadczeniach. Zasady gromadzenia danych w bazie.
Obliczanie parametrów statystycznych. Dopasowywanie funkcji, obliczanie współczynników korelacji i regresji.
Wykresy średnich z odchyleniem lub błędem standardowym oraz wykresy linii trendu liniowego i krzywoliniowego.
Siatki funkcyjne. Używanie profesjonalnych programów statystycznych. Praca z programem Statgraphics, pokaz
pracy programu Statistica do różnego rodzaju analiz np. analizy skupień do klasyfikacji zbieranego materiału.
BLOK TEMATYCZNY – FARMACJA SZPITALNA
1.
Patofizjologia II
Zakład Patofizjologii Katedry Patofizjologii
Celem nauczania patofizjologii, w ramach zajęć fakultatywnych, na roku IV Wydz. Farmaceutycznego (kierunek:
Farmacja szpitalna) jest poszerzenie wiadomości w stosunku do zakresu podstawowego realizowanego na III
roku studiów. Absolwent tego kierunku powinien dokładnie znać najważniejsze zaburzenia czynności ustroju: ich
patogenezę oraz objawy.
Zasadnicze treści przedmiotu
Zaburzenia czynności układu nerwowego. Patofizjologia układu oddechowego. Patofizjologia tkanki łącznej.
Patofizjologia wątroby. Zaburzenia czynności żołądka. Patogeneza otyłości i głodzenia. Patogeneza miażdżycy.
Mechanizmy rozwoju nadciśnienia tętniczego. Patofizjologia tkanki łącznej.
2.
Patobiochemia
Zakład Biochemii Farmaceutycznej
Zasadnicze treści przedmiotu
Podstawy patologii molekularnej. Enzymy jako regulatory przemian. Zaburzenia ekspresji aktywności, bloki
enzymatyczne. Hormonalna regulacja metabolizmu. Regulacja i zaburzenia przemian i homeostazy
aminokwasów, białek, lipidów, płynów ustrojowych, lipoprotein, węglowodanów. Regulacja hormonalna i
narządowa objętości i składu płynów ustrojowych, podstawowe przyczyny zaburzeń osmolalnosci, natremii,
kalemii, chloremii, klirens wolnej wody, luka osmotyczna i anionowa. Równowaga kwasowo-zasadowa: podział,
przyczyny, ocena wyrównania. Pierwiastki śladowe. Zaburzenia syntezy i degradacji hemu i hemoglobiny. Rola
wątroby w utrzymaniu homeostazy ustrojowej. Zaburzenia metaboliczne w miażdżycy i cukrzycy oraz w
powikłaniach. Choroba zakrzepowo-zatorowa oraz inne zaburzenia hemostazy są obecnie najczęstszą przyczyną
zgonów w społeczeństwach rozwiniętych. Studenci w trakcie kursu powinni zdobyć podstawowe wiadomości
dotyczące biochemicznych mechanizmów hemostazy, a także zrozumieć etiologię powikłań koagulologicznych w
chorobie nowotworowej,
przyczyny genetycznie uwarunkowanych skaz krwotocznych (hemofilia) oraz
genetycznych skłonności do choroby zakrzepowo-zatorowej. Ponadto studenci powinni zapoznać się z budową i
mechanizmami działania ważniejszych leków fibrynolitycznych i przeciwzakrzepowych nowej generacji.
Hemostaza:
płytkowy układ krzepnięcia krwi, osoczowy układ krzepnięcia krwi, układ fibrynolityczny,
wykorzystanie substratów chromogennych w diagnostyce układu krzepnięcia. Molekularne podstawy choroby
zakrzepowo-zatorowej: oporność na aktywne białko C, polimorfizm genów kodujących czynniki krzepnięcia. Leki
trombolityczne i przeciwzakrzepowe nowej generacji. Molekularne podstawy zaburzeń krzepnięcia krwi w
chorobie nowotworowej: prokoagulanty, znaczenie nadkrzepliwości dla rozwoju nowotworu i formowania
przerzutów, mechanizm rozsianego krzepnięcia śródnaczyniowego. Molekularne podstawy hemofilii: hemofilia A,
hemofilia B.
3.
Analiza leku w materiale biologicznym
Zakład Chemii Farmaceutycznej i Analizy Leków
Zdobycie wiedzy z zakresu chromatograficznych metod analitycznych (ze szczególnym uwzględnieniem
wysokosprawnej chromatografii cieczowej), spektroskopii w UV, spektrografii masowej., które stosuje się do
analizy jakościowej i ilościowej leków i metabolitów w materiale biologicznym. Zapoznanie z metodami izolowania
leków i metabolitów z materiału biologicznego.
Zasadnicze treści przedmiotu
Ekstrakcja leków i metabolitów na fazie stałej. Wysokosprawna chromatografia cieczowa: podstawy teoretyczne
dotyczące zjawisk fizyko-chemicznych zachodzących w czasie analizy, analiza jakościowa i ilościowa (metoda
matematyczna i graficzna) – sposób postępowania. Walidacja metody – metodyka postępowania.
Przeprowadzenie walidacji metody dla konkretnego leku. Oznaczanie jakościowe i ilościowe leku (i metabolitu)
wyodrębnionego z materiału biologicznego. Spektrografia masowa: podstawy teoretyczne dotyczące sposobu
prowadzenia analizy i zasady działania MS. Sposób wykorzystania parametrów MS do analizy jakościowej i
identyfikacji metabolitów i leków w materiale biologicznym.
Spektroskopia w UV: podstawy teoretyczne dotyczące zjawisk fizykochemicznych zachodzących w trakcie
analizy, analiza jakościowa i ilościowa – sposób postępowania.
4.
Prawne i naukowe aspekty rejestracji leków
Zakład Biofarmacji
Poznanie i zrozumienie obowiązującej w Polsce procedury rejestracyjnej produktów leczniczych i wyrobów
medycznych. Nabycie podstawowych informacji o typach dokumentów rejestracyjnych. Poznanie zasad
prowadzenia badań klinicznych produktu leczniczego.
Zasadnicze treści przedmiotu
Wymagania dokumentacyjne w Prawie farmaceutycznym. Różnice i podobieństwa w wymaganiach
dokumentacyjnych i procedurach rejestracyjnych w krajach Unii, USA, Japonia. Rola Międzynarodowej
Konferencji Harmonizacji Wymagań dla Leków (ICH) w standaryzacji wymagań rejestracyjnych na podstawie
wybranych elementów dokumentacyjnych
5.
Wyroby medyczne
Zakład Biofarmacji
Poznanie rodzajów, właściwości i przeznaczenia wyrobów medycznych producentów krajowych i zagranicznych.
Zasadnicze treści przedmiotu
Metody systematyki wyrobów medycznych oparte na typach materiałów, technologii wytwarzania oraz
zastosowaniu, zasady i technika sterylizacji materiałów i sprzętu medycznego.
6.
Farmakokinetyka kliniczna
Zakład Biofarmacji
Celem nauczania przedmiotu jest nabycie wiedzy teoretycznej i praktycznej w zakresie: oceny parametrów
farmakokinetycznych w różnych stanach fizjologicznych i patofizjologicznych, a zwłaszcza u osób chorych.
Korygowania dawkowania leków przy uwzględnieniu zmienności fizjologicznych i biochemicznych ludzi.
Optymalizacji zależności dawka – efekt leczniczy- efekt niepożądany.
Zasadnicze treści przedmiotu
Wpływ zaburzeń fizjologicznych i biochemicznych związanych z przebiegiem chorób na farmakokinetykę leków.
Zmienność osobnicza parametrów farmakokinetycznych leków. Farmakokinetyka leków u kobiet w ciąży, osób
starszych oraz dzieci – zmiany fizjologiczne a farmakokinetyka leków. Wpływ pożywienia na farmakokinetykę
leków. Ustalanie schematów dawkowania w różnych stanach klinicznych. Praktyczne aspekty zastosowania
komputerów do optymalizacji dawkowania przy ogranicznych możliwościach oznaczania poziomu leków –
sposoby klasyczne i populacyjne(ESTRIP, NonMem, NPEM).
7.
Terapia monitorowana
Zakład Biofarmacji
Nabycie umiejętności bezpiecznego stosowania leku. Student powinien: zdobyć wiedzę teoretyczną w zakresie
działań niepożądanych leków, posiadać umiejętność kontroli i przewidywania powikłań polekowych oraz interakcji
lekowych, posiadać umiejętność ustalania indywidualnych schematów dawkowania. Umieć wykorzystywać
metody analityczne do oznaczania leków w materiale biologicznym.
Zasadnicze treści przedmiotu
Elementy etiopatogenezy, kliniki i terapii niektórych chorób wewnętrznych. Powikłania polekowe. Interakcje
lekowe. Wpływ leków na metabolizm ogólnoustrojowy. Indywidualizacja farmakoterapii. Wykorzystanie metod
analitycznych do oznaczania leków
Terapia monitorowana stężeniem leku - leki o wąskim indeksie terapeutycznym. Wykorzystywanie danych
klinicznych do optymalizacji terapii.
8.
Farmacja kliniczna
Zakład Biofarmacji i Zakład Farmakodynamiki
Celem nauczania przedmiotu jest nabycie wiedzy teoretycznej i praktycznej w zakresie: Oceny wiarygodności
informacji medycznych. Znajomości zasad dobrej praktyki laboratoryjnej (GLP). Znajomości zasad dobrej praktyki
klinicznej(GCP). Interpretacji poziomów leków i optymalizacji dawakowania. Chronofarmakologii.
Zasadnicze treści przedmiotu
Elementy etiopatogenezy, kliniki i terapii niektórych chorób. Interpretacja danych farmakoterapeutycznych w
oparciu o badania kliniczne i laboratoryjne. Wpływ leków na wyniki badań dodatkowych. Chronobiologiczne
aspekty farmakoterapii. Optymalizacja dawkowania wybranych leków u wcześniaków i noworodków(antybiotyki
aminoglikozydowe, wankomycyna, teofilina, leki przciwpadaczkowe). Sposoby kontaktów interpersonalnych z
personelem medycznym, pacjentami i ich rodzinami oraz przedstawicielami firm medycznych.
9.
Biostatystyka
Pracownia Informatyki - Komputerowej Analizy Leku (Katedra Chemii Medycznej)
Umiejętność opracowania statystycznego wyników doświadczeń biologicznych przy pomocy standardowych i
ewentualnie dostępnych profesjonalnych programów komputerowych.
Zasadnicze treści przedmiotu
Przypomnienie zasad posługiwania się arkuszem kalkulacyjnym Excel do celów graficznej prezentacji danych i
opracowywania statystycznego danych otrzymanych w doświadczeniach. Zasady gromadzenia danych w bazie.
Obliczanie parametrów statystycznych. Dopasowywanie funkcji, obliczanie współczynników korelacji i regresji.
Wykresy średnich z odchyleniem lub błędem standardowym oraz wykresy linii trendu liniowego i krzywoliniowego.
Siatki funkcyjne. Używanie profesjonalnych programów statystycznych. Praca z programem Statgraphics, pokaz
pracy programu Statistica do różnego rodzaju analiz np. analizy skupień do klasyfikacji zbieranego materiału.
10. Toksykologia leków
Zakład Toksykologii
Celem nauczania będzie zapoznanie ich z problemami zatruć wybranymi grupami leków, środków
uzależniających także mechanizmami działania toksycznego, szczególnie z mechanizmami na poziomie
subkomórkowym. W toku wykładów w szczególny sposób podkreślone będą problemy zawodowego ryzyka pracy
z lekami.
Zasadnicze treści przedmiotu
Program seminariów obejmować będzie następujące zagadnienia: przyczyny i epidemiologia ostrych zatruć
lekami ważnymi w zatruciach ostrych; objawy i mechanizmy zatruć wybranymi grupami leków (np.
antydepresanty, barbiturany, NLPZ); przyczyny zatruć przewlekłych i uzależnień; ocena zawodowego narażenia
na leki (np. cytostatyki); postępowanie w zatruciach ostrych; powikłania wczesne i późne po zatruciach;
wykrywanie i analiza ilościowa leków i ich metabolitów; interpretacje wyników analizy materiału biologicznego.
11. Organizacja serwisu farmaceutycznego
Zakład Biofarmacji
Poznanie podstawowych przepisów prawnych i finansowych regulujących działalność szpitali. Poznanie zasad
współpracy z zarządem szpitala, jednostkami organizacyjnymi szpitala i służbami administracyjnymi i
finansowymi. Poznanie sposobów dystrybucji leków i materiałów medycznych oraz ich wad i zalet. Opanowanie
metodologii kontroli zamówień i zapasów. Opanowanie umiejętności określania potrzeb asortymentowowartościowych szpitala z uwzględnieniem rachunku ekonomicznego. Opanowanie metod sprawozdawczości
dotyczących użytkowania leków i materiałów medycznych w szpitalu. Wykorzystanie aptecznych i szpitalnych
systemów informatycznych do zarządzania gospodarką lekami.
Zasadnicze treści przedmiotu
Struktura i zadania Serwisów Farmaceutycznych w systemie opieki zdrowotnej, Instytucje opieki zdrowotnej a
farmacja szpitalna – uwarunkowania prawne i zasady współpracy
Gospodarka finansowa szpitala - elementy rachunkowości zarządczej, Dokumentacja medyczna, materiałowa,
finansowa szpitala. Produkcja apteczna - zasady sporządzania płynnych i stałych postaci leku i ich kontroli,
przygotowywanie dawek indywidualnych,
Normy, zasady GMP, procedury operacyjne i programy zapewnienia jakości. Aspekty ekonomiczne produkcji
aptecznej. Organizacja procesu zamawiania, przyjmowania i kontroli zakupionych leków i materiałów
medycznych. Rola farmaceutów w przygotowaniu przetargu na leki i materiały medyczne oraz kontroli
rozstrzygnięć przetargowych. Sposoby zarządzania zapasami. Wykorzystanie metody ABC, stanów przeciętnych
i minimalnych. Planowanie potrzeb asortymentowo-finansowych. Organizacja różnych systemów dystrybucji
leków - system tradycyjny, „unit dose”, mieszany. Sposoby nadzorowania podawania i użytkowania leków na
oddziałach w różnych systemach dystrybucji. Kontrola i ekonomizacja zużycia leków i materiałów medycznych.
Dokumentacja aktywności farmaceutycznej, sprawozdawczość - rodzaje raportów szpitalnych i aptecznych.
Szpitalne systemy komputerowe (HIS). Apteczne systemy informatyczne – podobieństwa i różnice. Struktura
rekordu preparatu.