Szkolenie
advertisement
PSYCHOLOGICZNE ASPEKTY PRZEMOCY W RODZINIE Czym jest przemoc w rodzinie wg polskiego prawa? Preambuła ustawy o przemocy w rodzinie: „Uznając, że przemoc w rodzinie narusza podstawowe prawa człowieka, w tym prawo do życia i zdrowia oraz poszanowania godności osobistej, a władze publiczne mają obowiązek zapewnić wszystkim obywatelom równe traktowanie i poszanowanie ich praw i wolności, a także w celu zwiększania skuteczności przeciwdziałania przemocy w rodzinie stanowi się, co następuje (…); Ustawa z 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz.U.05.180.1493) Przez przemoc w rodzinie należy rozumieć jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie naruszające prawa lub dobra osobiste członków rodziny (tj. zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy osób najbliższych takich jak: małżonek, wstępny, zstępny, rodzeństwo, powinowaty w tej samej linii lub stopniu, osoba pozostająca w stosunku przysposobienia oraz jej małżonek, a także osoba pozostająca we wspólnym pożyciu oraz osób wspólnie zamieszkujących lub gospodarujących), w szczególności narażające te osoby na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia, naruszające ich godność, nietykalność cielesną, wolność, w tym seksualną, powodujące szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także wywołujące cierpienia i krzywdy moralne u osób dotkniętych przemocą. PRZEMOC W RODZINIE TO ZAMIERZONE I WYKORZYSTUJĄCE PRZEWAGĘ SIŁ DZIAŁANIE PRZECIW CZŁONKOWI RODZINY, NARUSZAJĄCE PRAWA I DOBRA OSOBISTE, POWODUJĄCE CIERPIENIE I SZKODY. Mity o przemocy • przemoc nas nie dotyczy fakt: przemoc istnieje wszędzie, niezależnie od rasy, wyznania, czy narodowości • maltretowanie to tylko chwilowa utrata panowania nad swoim zachowaniem fakt: maltretowanie to legalny związek polegający na kontroli i strachu • przemoc zdarza się w sferze biedoty fakt: przemoc jest częstym zjawiskiem w rodzinach inteligenckich i zamożnych • popchnięcie, klaps, bicie pięścią nie jest niczym złym, nie jest przemocą, nie powoduje obrażeń, jest potrzebne w wychowaniu dzieci fakt: nawet najmniejsza forma aktywności ludzkiej zmierzająca do godzenia w czyjąś osobistą wolność jest aktem przemocy • maltretowana kobieta lub dziecko mogą swobodnie opuścić swój dom fakt: powiadomienie o pobiciu i opuszczenie domu może skończyć się śmiercią • bicie jest dowodem miłości, kobieta lubi jak jest bita, mężczyzna ma prawo bicia własnej żony fakt: pozostałości myślenia panującego w systemie patriarchalnym Rodzaje przemocy • Fizyczna - klapsy, bicie pięścią, spoliczkowanie, szarpanie, popychanie, uderzenia, kopanie, itp. Skutki: zranienia, zasinienia, stłuczenia, złamania, cięcia, a czasem i wewnętrzne obrażenia ciała. • Emocjonalna –ma na celu pozbawić ofiarę zaufania do siebie i swoich kompetencji. Objawia się ona wyzywaniem, upokarzaniem ofiary wobec innych członków rodziny i znajomych, ciągłym krytykowaniem i poniżaniem. • Psychiczna - polega na zadawaniu cierpień psychicznych np. kontrolowanie i ograniczanie kontaktów ofiary z przyjaciółmi, szkołą, znajomymi, zastraszaniem i grożeniem wyrządzenia krzywdy fizycznej ofierze bądź bliskim jej osobom. • Ekonomiczna - ofiara staje się zależna finansowo od sprawcy, co zmusza ją do próśb o każdy grosz, kłamstw na temat wydatków. Nie może ona jednak podjąć pracy zarobkowej, bo sprawca na to nie pozwala. • Seksualna to zmuszanie ofiary do odbywania stosunków seksualnych w formie czy czasie, który jej nie odpowiada. Szczególnie okrutne i drastyczne są akty kazirodztwa, bo niszczą one psychikę dziecka oraz jego zaufanie do dorosłych. K. Browne i M. Herbert do form maltretowania zaliczają również zaniedbanie, które jest przemocą w sensie metaforycznym, ale może powodować obrażenia fizyczne i psychiczne. Zaniedbanie może mieć charakter: • rozmyślny - polega na odmowie wypełniania lub niewłaściwym wypełnianiu obowiązków opiekuńczych, w tym świadome stwarzanie emocjonalnych i fizycznych zagrożeń, np. ofiara celowo jest porzucana lub pozbawiana pożywienia. • nieświadomy - zaniedbanie spowodowane jest często niezrównoważeniem psychicznym sprawcy, brakiem właściwej wiedzy, lenistwem czy chorobą. Przemoc w rodzinie charakteryzuje się tym, że: • • • • JEST INTENCJONALNA Przemoc jest zamierzonym działaniem człowieka i ma na celu kontrolowanie i podporządkowanie ofiary. SIŁY SĄ NIERÓWNOMIERNE W relacji jedna ze stron ma przewagę nad drugą. Ofiara jest słabsza a sprawca silniejszy. NARUSZA PRAWA I DOBRA OSOBISTE Sprawca wykorzystuje przewagę siły narusza podstawowe prawa ofiary (np. prawo do nietykalności fizycznej, godności, szacunku itd.). POWODUJE CIERPIENIE I BÓL Sprawca naraża zdrowie i życie ofiary na poważne szkody. Doświadczanie bólu i cierpienia sprawia, że ofiara ma mniejszą zdolność do samoobrony. Ofiarami przemocy w rodzinie są najczęściej kobiety (58%) oraz dzieci do lat 13 (24%). Natomiast sprawcami przemocy są głównie mężczyźni (96%), będący często pod wpływem alkoholu. Zachowanie ofiar przemocy Syndrom wyuczonej bezradności Wyuczona bezradność jest poddaniem się, zaprzestaniem działania, które wynika z przekonania, że cokolwiek się zrobi, nie będzie to miało żadnego znaczenia, gdyż zawsze znajdzie się powód do zachowań agresywnych. Czynniki wysokiego ryzyka rozwoju wyuczonej bezradności Doświadczenia z dzieciństwa: - przemoc fizyczna; - napaść seksualna lub molestowanie; - sytuacje traumatyczne (śmierć lub rozwód rodziców, alkoholizm, choroba bliskich itp.); - kłopoty w nauce; - problemy zdrowotne. Doświadczenia wyniesione ze związków w życiu dorosłym: - przemoc (istotny jest czas trwania, rodzaj i częstość przemocy); - patologiczna zazdrość; - gwałt, przymuszanie do nieakceptowanych form współżycia; - groźby pozbawienia życia. Wyuczona bezradność prowadzi do wielu negatywnych skutków, które mogą przejawiać się w trzech sferach: 1. Deficyty poznawcze, które polegają na ogólnym przekonaniu, iż nie ma takich sytuacji, w których możliwa jest zmiana, że w konkretnej sytuacji nic nie można zrobić i nikt nie jest w stanie pomóc; 2. Deficyty motywacyjne, które polegają na tym, że osoba zachowuje się biernie, jest zrezygnowana, nie podejmuje żadnych działań, aby zmienić swoją sytuację; 3. Deficyty emocjonalne, które objawiają się stanami apatii, lęku, depresji, uczucia zmęczenia, niekompetencji i wrogości. ZJAWISKO „PRANIA MÓZGU" 1. Szereg zabiegów, które celowo są stosowane przez grupę (np. ośrodki kierownicze państw, organizacje społeczne i wychowawcze, organizacje polityczne itp.) lub jednostkę, by zmienić czyjeś przekonania, nastawienia, światopogląd (wymuszona indoktrynacja); 2. Szereg zabiegów stosowanych w celu zmiany osobowości (uczuć, potrzeb, postaw), aby osoba manipulowana działała zgodnie z oczekiwaniami manipulatora. Typowe zachowania sprawców przemocy, stosujących technikę „prania mózgu" • • • • • • • izolacja, monopolizację uwagi, doprowadzenie do wyczerpania, wywoływanie lęku i depresji, naprzemienność kary i nagrody, demonstrowanie wszechmocy i wszechwładzy, wymuszanie drobnych przysług. Konsekwencje „prania mózgu": • Degradacja własnego obrazu - zmniejszenie aktywności, wycofanie się z działania i unikanie podejmowania trudnych zadań. Uleganie sugestiom i manipulacjom. Zmiana swoich poglądów, przyzwyczajeń, by dostosować się do życzeń sprawcy. Negatywne przekonania na swój temat. • Przeżywanie silnego poczucia lęku i zagrożenia - poczucie winy, wstydu i lęku; oczekiwanie od sprawcy jedynie kary; kierowanie złości i agresji w stronę własnej osoby. W efekcie, sprawca może czuć się bezkarnie. • Wyzwalanie silnych stanów regresji - regresja jest mechanizmem obronnym, polegającym na nawrotach do zachowań i sposobów działania z wcześniejszych okresów życia. Skutki: bezradność, zanik krytycznego myślenia, powrót do myślenia życzeniowego, czasami zanik uczuć wyższych; całkowite podporządkowanie, utrata poczucia własnej wartości i własnych przekonań oraz bezkrytyczne przyjmowanie rzeczywistości, wykreowanej przez sprawcę. CYKL PRZEMOCY W RODZINIE 1. Faza narastania napięcia Partner jest napięty i stale poirytowany. Każdy drobiazg wywołuje jego złość, często robi awanturę, zaczyna więcej pić, przyjmować narkotyki lub inne substancje zmieniające świadomość. Może poniżać partnerkę, poprawiając swoje samopoczucie. Prowokuje kłótnie i staje się coraz bardziej niebezpieczny. Sprawia wrażenie, że nie panuje nad swoim gniewem. • Kobieta stara się jakoś opanować sytuację - uspokaja go, spełnia wszystkie zachcianki, wywiązuje się ze wszystkich obowiązków. Często przeprasza sprawcę. Ciągle zastanawia się nad tym, co może zrobić, aby poprawić mu humor, uczynić go szczęśliwym i powstrzymać przed wyrządzeniem krzywdy. • Niektóre kobiety w tej fazie mają różne dolegliwości fizyczne, jak bóle żołądka, bóle głowy, bezsenność, utratę apetytu. Inne wpadają w apatię, tracą energię do życia, lub stają się niespokojne i pobudliwe nerwowo. Jest to wynik narastania napięcia, które po pewnym czasie staje się nie do zniesienia. Zdarza się, że kobieta wywołuje w końcu awanturę, żeby "mieć to już za sobą". • 2. Faza gwałtownej przemocy • Partner staje się gwałtowny. Wpada w szał i wyładowuje się. Eksplozję wywołuje zazwyczaj jakiś drobiazg, np. lekkie opóźnienie posiłku. Skutki użytej przemocy mogą być różne podbite oko, połamane kości, obrażenia wewnętrzne, poronienie, śmierć. • Kobieta stara się zrobić wszystko, żeby go uspokoić i ochronić siebie. Zazwyczaj, niezależnie od tego jak bardzo się stara, wściekłość partnera narasta coraz bardziej. Czuje się bezradna, bo ani przekonywanie sprawcy, ani bycie miłą, ani unikanie , ani bierne poddawanie się mu nie pomaga i nie łagodzi jego gniewu. • Po zakończeniu wybuchu przemocy, kobieta jest w stanie szoku. Nie może uwierzyć, że to się na prawdę stało. Odczuwa wstyd i przerażenie. Jest oszołomiona. Staje się apatyczna, traci ochotę do życia, odczuwa złość i bezradność. 3. Faza miodowego miesiąca • • • • Gdy sprawca wyładował już swoją złość i wie że posunął się za daleko nagle staje się inną osobą. Szczerze żałuje tego, co zrobił, okazuje skruchę i obiecuje, że to się nigdy nie powtórzy. Stara się znaleźć jakieś wytłumaczenie dla tego, co zrobił i przekonuje ofiarę, że to był jednorazowy, wyjątkowy incydent, który już się nigdy nie zdarzy. Sprawca okazuje ciepło i miłość. Staje się znowu podobny do tego, jaki był na początku znajomości. Przynosi kwiaty, prezenty, zachowuje się jakby przemoc nigdy nie miała miejsca. Rozmawia z ofiarą, dzieli się swoimi przeżyciami, obiecuje, że nigdy już jej nie skrzywdzi. Dba o ofiarę spędza z nią czas i utrzymuje bardzo satysfakcjonujące kontakty seksualne. Sprawca i ofiara zachowują się jak świeżo zakochana para. Ofiara zaczyna wierzyć w to, że partner się zmienił i że przemoc była jedynie incydentem. Czuje się kochana, myśli, że jest dla niego ważna i znowu go kocha. Spełniają się jej marzenia o cudownej miłości, odczuwa bliskość i zespolenie z partnerem. Życie we dwoje wydaje się piękne i pełne nadziei. Faza miodowego miesiąca przemijają i znowu rozpoczyna się faza narastania napięci. Zatrzymuje ona ofiarę w cyklu przemocy, bo łatwo pod jej wpływem zapomnieć o koszmarze pozostałych dwóch faz. Prawdziwe zagrożenie, jakie niesie ze sobą faza miodowego miesiąca jest związane z tym, że przemoc w następnym cyklu jest zazwyczaj gwałtowniejsza. ZESPÓŁ STRESU POURAZOWEGO PTSD • Zdarzenie traumatyczne jest to sytuacja (krótkotrwała lub długotrwała) o charakterze wyjątkowo zagrażającym lub katastrofalnym, której towarzyszy subiektywne poczucie silnego stresu. • Do zdarzeń traumatycznych można zaliczyć: walkę zbrojną, wojnę, obozy, akty terrorystyczne, klęski żywiołowe (np. powódź), poważne wypadki, nagłą, gwałtowną śmierć kogoś bliskiego, doznanie przemocy (np. fizycznej, seksualnej), bycie świadkiem przemocy, szantaże, porwania dla okupu. Objawy PTSD • • • • • • • • Nasilone objawy stresu: niepokój, nerwowość, kołatanie serca, duszności, problemy z oddychaniem); Natarczywie powracające wspomnienia traumy wywołujące dyskomfortowi wyobrażenia, myśli i spostrzeżenia. Trudności w zasypianiu, „płytki sen” lub koszmary nocne. Mimo upływającego czasu ciągłe przeżywanie wydarzenia traumatycznego jakby trwało nadal, „tu i teraz”, co prowadzić może do trudności w powróceniu do codziennych zajęć i obowiązków. Depresja: unikanie różnych form aktywności, które do tej pory się wykonywało, znacznie ograniczone spotkania towarzyskie, zmniejszone zainteresowanie ważnymi sprawami, poczucie obojętności, wyłączenia i wyobcowania, poczucie braku perspektyw na przyszłość, poczucie winy z powodu przeżywania pozytywnych emocji. Nadpobudliwość: nasilone i wyolbrzymione reakcje lękowe, nadmierna czujność, niekontrolowana drażliwość i wybuchy gniewu, problemy w koncentracji uwagi. Konflikty i zaniedbania zarówno na płaszczyźnie prywatnej jak i zawodowej. Zaburzenia lękowe i somatyczne, agresja oraz nadużywanie alkoholu i innych środków zmieniających świadomość (a w konsekwencji uzależnienie). Do 6 miesięcy po zdarzeniu traumatycznym (stresorze) występuje ostry stan dystresu – NATURALNA REAKCJA NA TRAUMĘ. Powyżej 6 miesięcy • u większości osób (ok. 75%) symptomy ostrej reakcji na stres stopniowo zanikają – NASTĘPUJE ADAPTACJA POTRAUMATYCZNA • u części osób (ok. 25 – 30%) symptomy ostrej reakcji na stres utrwalają się PRZYBIERAJĄC FORMĘ PTSD DLACZEGO KOBIETY NIE SZUKAJĄ POMOCY? • Odczuwają lęk przed zemstą ze strony partnera. • Odczuwają wstyd i upokorzenie. • Czują się winne, mogą myśleć, że gdyby były lepsze, ataki agresji nie występowałyby. • Myślą, że nie zasługują na żadną pomoc. • Są zależne finansowo do partnera. • Posiadają błędne przekonania: „w każdym małżeństwie istnieje przemoc”. • Są przekonane, że skutki przemocy są zbyt małe, by komukolwiek o tym mówić. • Mają nadzieję, że przemoc była incydentalna, a sam partner zmieni się na lepsze. • Uważają, że przemoc jest sprawą rodzinną i nie można liczyć na pomoc z zewnątrz. • Utraciły wiarę w pomoc. • Nie chcą złamać tradycji kulturowo-religijnych. Dzieci jako ofiary przemocy • Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. Nr 9, poz. 59, z późn. zm.) • Art. 96 Osobom wykonującym władzę rodzicielską oraz sprawującym opiekę lub pieczę nad małoletnim zakazuje się stosowania kar cielesnych. • Art. 12.a Odebranie dziecka w razie bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia dziecka • 1. W razie bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia dziecka w związku z przemocą w rodzinie pracownik socjalny wykonujący obowiązki służbowe ma prawo odebrać dziecko z rodziny i umieścić je u innej niezamieszkującej wspólnie osoby najbliższej (tj. małżonka, wstępnego, zstępnego, rodzeństwa, powinowatego w tej samej linii lub stopniu, osoby pozostającej w stosunku przysposobienia oraz jej małżonka, a także osoby pozostającej we wspólnym pożyciu), w rodzinie zastępczej lub w całodobowej placówce opiekuńczo-wychowawczej. Krzywdzenie dzieci przez dorosłych sprawców przemocy można podzielić na cztery kategorie działań: • Celowe wyrządzanie krzywdy fizycznej, traktowane także, jako sposób grożenia ofierze i kontrolowania jej. • Mimowolne wyrządzanie im krzywdy fizycznej w czasie ataku na partnerkę, kiedy dziecko przypadkowo podejdzie pod rękę lub kiedy próbuje interweniować. • Stwarzanie środowiska, w którym dzieci są świadkami samej przemocy lub jej skutków - z badań wynika, że oglądanie przemocy domowej ma taki sam wpływ na dzieci, jak fizyczne i seksualne maltretowanie. • Wykorzystywanie dzieci, by w wymuszony sposób kontrolować maltretowaną partnerkę, albo podczas trwania związku albo po separacji, wyłącznie z chęci utrzymania kontroli, bez żadnych względów na krzywdę wyrządzaną dzieciom. Wpływ przemocy na dzieci Doświadczanie przemocy może powodować szereg problemów natury fizycznej, psychicznej, jak i problemów dotyczących zachowania się dzieci oraz ich funkcjonowania wśród ludzi. • efekty przemocy fizycznej: rany, otarcia, siniaki, złamania; • udzielanie pomocy matce lub rodzeństwu, np. fizyczne zasłanianie przed sprawcą – co może powodować uszkodzenia fizyczne, okłamywanie sprawcy w celu chronienia innych członków rodziny; • przedwczesna dojrzałość i poczucie odpowiedzialności niewspółmierne do wieku; • agresja/złość skierowana do matki i innych osób; • wycofanie się z życia, zamknięcie we własnym świecie; • poczucie winy, obwinianie się za prowokowanie sprawcy; • przekonanie, że należy to trzymać w sekrecie; • poczucie rozgoryczenia; • strach, lęk, brak poczucia bezpieczeństwa; • ucieczki z domu; • kłopoty z nauką; • wagarowanie; • trudności ze zrozumieniem swoich uczuć wobec rodziców – emocjonalne rozchwianie (ambiwalencja uczuć); • moczenia nocne (regres w rozwoju); • koszmary senne; • kłopoty ze snem; • problemy z jedzeniem; • samookaleczenia; • utrata wagi ciała; • opóźnienia rozwojowe; • depresja/przygnębienie; • problemy z budowaniem zaufania wobec innych osób; • niska samoocena; • trudność z nawiązywaniem kontaktów z innymi lub nadmierna łatwość w ich nawiązywaniu. Dzieci doświadczają przemocy w dwojaki sposób: będąc celem ataków sprawcy lub będąc świadkiem ataku na osobę im bliską. Dzieci bardziej przeżywają/odczuwają strach i przerażenie matki, niż nawet sam akt przemocy (Wolfe, Jaffe,Wilson and Zak 1985, Hershorn and Rosenbaum 1985) Czynniki decydujące o wpływie przemocy domowej na dzieci: Wiek dziecka: Wiek jest podstawowym czynnikiem decydującym o tym, w jaki sposób dziecko rozumie swoje doświadczenie i rodzaj zachowań jakie wykazuje by wyrazić niepokój i obawy. dzieci w wieku przedszkolnym: • częściej objawy fizyczne, takie jak bóle brzucha, moczenie nocne, problemy ze snem; mogą również wykazywać opóźnienia w rozwoju fizycznym i emocjonalnym. dzieci w wieku szkolnym: • problemy w szkole, m.in. cierpią na trudności w koncentracji, źle wypadają na lekcjach, wpływ na sposób ich zachowania - często reagują wzmożoną złością, nierzadko wagarują. dzieci starsze i nastolatki: • ucieczki z domu lub podejmowanie wszelkich starań by jak najmniej w nim przebywać, narkotyki lub alkohol, kłopoty z nauką. Mogą się też pojawiać symptomy fizyczne, np. chwiejność nastroju, problemy z jedzeniem, próby samobójcze Nastolatki zaprzeczają temu, że coś złego dzieje się w ich domu, kłamią, że nic się nie stało, fantazjują na temat innej rzeczywistości, w której, żyją w bezpiecznym otoczeniu Częstotliwość i rodzaj przemocy • Dzieci które są świadkami przemocy fizycznej i psychicznej wykazują częściej problemy dotyczące ich zachowania, niż dzieci, które widzą tylko przemoc o charakterze werbalnym • Szczególnie dramatycznym dla dzieci przeżyciem jest przemoc seksualna – gwałt dokonany na dziecku, matce czy rodzeństwie Społeczno-ekonomiczny status rodziny • Ma on wpływ na całą sytuacje domową, a przede wszystkim na możliwości matki radzenia sobie z problemem samodzielnie, lub korzystania z pomocy wyspecjalizowanych organizacji pomagających ofiarom przemocy. Kobieta niezależna finansowo od partnera łatwiej decyduje się na podjęcie odpowiednich kroków niż ta zależna od pieniędzy partnera. • Tabu społeczne zaprzeczające istnieniu przemocy w tzw. dobrych domach również nie sprzyja wychodzeniu ze związku przemocowego. Płeć dziecka • Powszechne przekonanie: dziewczynka identyfikuje się matką (ofiarą) a chłopiec z ojcem (sprawcą) w konsekwencji - chłopiec będzie kopiował zachowania ojca, a dziewczynki skazane są na bycie w dorosłym życiu ofiarą swego partnera. Rzeczywistość jest jednak dużo bardziej skomplikowana. • O ile doświadczanie lub tylko bycie świadkiem przemocy w domu może mieć wpływ na przyszłe agresywne zachowania mężczyzn wobec partnerek, o tyle u kobiet to samo doświadczenie znacznie rzadziej przekłada się na skłonność kobiet do bycia ofiarami. (Pagelow 1981) • Kobiety i mężczyźni doświadczający w dzieciństwie przemocy wykazują taki sam stopień zachowań agresywnych wobec partnerów, a także są w takim samym stopniu podatne na stanie się ofiarą w związku przemocowym. (Kalmuss 1984) • Przemoc doświadczana przez dzieci ma raczej wpływ na ich postawę wobec tego typu zachowań w dorosłym życiu niż bezpośrednio na zachowanie. (Alexander, Moore and Alexander, 1991) Zespół Maltretowanego Dziecka jako choroba został po raz pierwszy przedstawiony przez amerykańskiego pediatrę H. Kampego na Zjeździe Pediatrów w Los Angeles w 1961 roku. Definiowany jest jako każde zamierzone lub niezamierzone działanie osoby dorosłej, społeczeństwa lub państwa, które ujemnie wpływa na zdrowie, rozwój fizyczny i psychospołeczny dziecka Zespoły maltretowania zostały usystematyzowane w X Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób, Urazów i Przyczyn Zgonów WHO w 1996 roku i zostały oznaczone symbolem T - 74. Wyróżnia się wśród nich: • • • • • Zespół dziecka bitego Zespół dziecka potrząsanego Zespół Münchausena per procura Nadużycia seksualne Maltretowanie dzieci przez dzieci. • • • • • • • Strategie przyjmowane przez dzieci doświadczające przemocy domowej Interwencja i obrona ofiary Obwinianie się Fantazje dotyczące zabicia agresywnego rodzica lub dania mu nauczki by zostawił ofiarę w spokoju Poszukiwanie pomocy na zewnątrz Odciążanie matki w pracach domowych, opieka nad młodszym rodzeństwem Opiekowanie się rodzicem stosującym przemoc, gdy ten grozi np. samobójstwem, jeśli partner odejdzie. Zmiana zachowania aby zapanował spokój – są np. bardzo grzeczne, spokojne, świetnie się uczą. SPRAWCY PRZEMOCY • Często słyszymy, że sprawcy przemocy domowej to po prostu psychopaci, bo tylko psychopata może wyrządzić tyle zła swojej rodzinie. • Psychopaci przez większość ludzi postrzegani są jako jednostki społecznie nieprzystosowane, naruszające normy moralne, społeczne i prawne. Ich zachowanie powoduje częste konflikty z otoczeniem. Są niezdolni do miłości, uczciwości, lojalności wobec innych osób. Odznaczają się lekkomyślnością, egoizmem, impulsywnością, niezdolnością do przeżywania poczucia winy, nieodpowiedzialnością. W odczuciu wielu ludzi, tym również profesjonalistów, pojęcie psychopatii ma negatywne znaczenie i nasuwa z reguły obraz osobnika brutalnego, gwałtownego, aspołecznego, popełniającego liczne zbrodnie. Osoby o osobowości nieprawidłowej • • • • • • • • • • • • • • trwała niezdolność do związków uczuciowych z innymi ludźmi, bezosobowy stosunek do życia seksualnego (przedmiotowe traktowanie partnera), brak poczucia winy, wstydu i odpowiedzialności, nieumiejętność odraczania satysfakcji (dążenie do natychmiastowego zaspokajania popędów i potrzeb), utrwalone i nieadekwatne zachowania antyspołeczne, autodestrukcyjny wzorzec życia (np. po okresie dobrego przystosowania, a nawet sukcesów, niszczenie dotychczasowych osiągnięć z przyczyn niezrozumiałych dla otoczenia), nieumiejętność planowania odległych celów (koncentracja na teraźniejszości), niezdolność przewidywania skutków swojego postępowania, niezdolność wyciągania wniosków z przeszłych doświadczeń (tj. nieefektywność uczenia się), brak wglądu, w miarę sprawna ogólna inteligencja, formalnie nie zaburzona, nierozróżnianie granicy między rzeczywistością a fikcją, prawdą a kłamstwem, brak lęku, nietypowa lub niezwykła reakcja na alkohol, częste szantażowanie samobójstwem i tendencje do samouszkodzeń. Skutkami powyższych cech jest : • niedostateczna adaptacja, • zachowania antyspołeczne, • brak wykształcenia pomimo "dobrej inteligencji", brak zawodu, • brak stałych związków rodzinnych, • uleganie nałogom (alkohol, rzadko inne uzależnienia), • częste konflikty z porządkiem prawnym, które raczej są drobne i przypadkowe (rzadziej są to przestępstwa złożone, planowane). Do dziś nie jest znana geneza osobowości nieprawidłowej (czynniki biologiczne czy społeczno-kulturowe - proces wychowania i socjalizacji). Osobowość nieprawidłową o podłożu organicznym nazywamy encefalopatią lub charakteropatią (tj. organicznymi zaburzeniami charakteru). Osobowość encefalopatyczną charakteryzują objawy zespołu organicznego, jak np. chwiejność emocjonalna, drażliwość, wybuchowość, skłonność do czynów impulsywnych, obniżenie sprawności intelektualnej itp. • Z badań wynika, że tylko część osób z nieprawidłową osobowością popełnia przestępstwa, jak również tylko u niektórych przestępców stwierdza się zaburzenia osobowości. Ocenia się, że osobowość nieprawidłowa występuje u około 3% populacji, 3 -10 razy częściej u mężczyzn niż u kobiet. Wśród więźniów odsetek ten wynosi 20-70%. • Badania potwierdzają, że osoby z osobowością nieprawidłową stanowią znaczny odsetek mężczyzn uporczywie znęcających się nad swoją rodziną. • Nie opracowano dotychczas skutecznych metod leczenia osobowości nieprawidłowej. • Nieefektywne okazały się próby leczenia psychofarmakologicznego ( poza chwilowym tłumieniem zachowań agresywnych) ani też terapia litem. • Za nieskuteczne uznano elektrowstrząsy i zabiegi psychochirurgiczne. • Równie nisko ocenia się wyniki różnego rodzaju psychoterapii. Osoby uzależnione od alkoholu • Według niektórych statystyk 95% przypadków bicia partnerki ma związek z alkoholem. Niektóre badania wskazują, że 40% partnerów znęcających się nad rodziną to osoby uzależnione od alkoholu. • Prawdopodobieństwo wystąpienia aktów przemocy w rodzinach alkoholowych jest ponad dwukrotnie większe niż w pozostałych. • Istnieją badania, które stwierdzają, iż w przypadku kobiet maltretowanych przez nadużywających alkohol mężów, wyraźna jest tendencja do powtarzania się w ich małżeństwie sytuacji rodzinnej z dzieciństwa. Córki brutalnych, nadużywających alkoholu ojców, decydowały się na małżeństwo z mężczyznami prezentującymi te same cechy czy skłonności. Pernanen (1981) w swoich badaniach nad wpływem alkoholu na przestępczość wskazuje, że istnieją trzy następujące mechanizmy: • alkohol redukuje zahamowania i wyzwala zachowania przestępcze, dewiacyjne; • alkohol zmienia aktywność neuroprzekaźników, co wiąże się z rozwojem zachowań agresywnych; • przewlekły alkoholizm prowadzi do dysfunkcji kory mózgowej, szczególnie płata skroniowego, co również sprzyja patologii zachowania. Autor ten zwraca również uwagę na mechanizm psychosomatyczny, w którym alkohol sprzyja powstaniu hypoglikemii i zaburzeń fazy REM snu, co z kolei wzmaga rozwój drażliwości i agresywności. Osoby z organicznym uszkodzeniem mózgu • W jednym z badań u prawie 90% mężczyzn bijących żony stwierdzono poważne urazy głowy, prowadzące do okresowej utraty świadomości. Seria innych badań wykazała, że 60% mężczyzn bijących swoje żony doznało wcześniej urazu głowy. Sam uraz nie musi być powodem agresji, ale może upośledzać zdolność jej kontrolowania. • Osoby ze schorzeniami ośrodkowego układu nerwowego powinny znajdować się pod stałą opieką neurologiczną i psychiatryczną. Osoby z padaczką skroniową • Od napadów rozdrażnienia po wybuchy wściekłości skierowanej przeciwko ludziom, zwierzętom czy przedmiotom, • Czasem bezładna przemoc, po której następuje amnezja. • Narastający gniew a w punkcie kulminacyjnym drgawki. • Dużym i małym napadom padaczkowym towarzyszą zwykle zmiany świadomości (stan dezorientacji, poczucie nierealności), a niekiedy i zaburzone zachowanie. Mogą pojawić się omamy wzrokowe i słuchowe. Zaburzeniom tym towarzyszy często lęk, niepokój, depresja, nienawiść. • Napady występują nagle, bez widocznego powodu. • Zaczyna się od przemocy werbalnej, nagłego potoku przekleństw i bluźnierstw. Nierzadko towarzyszy temu warczenie, szczerzenie zębów, groźne pomruki. • Fizyczna przemoc, jeśli do niej dochodzi, przybiera często formę kopania, drapania, plucia i gryzienia. • Według badań, u 50% pacjentów cierpiących na padaczkę skroniową stwierdzono incydenty przemocy. • W odróżnieniu od osób z osobowością nieprawidłową, osoby cierpiące na tę formę zaburzeń odczuwają po ataku wyrzuty sumienia. • Ważne jest właściwe zdiagnozowanie padaczki skroniowej, gdyż ataki padaczkowe powodujące wybuchy przemocy można z dobrym skutkiem leczyć. Osoby chore psychicznie • Gniew i związana z nim agresja mogą pojawić się w ostrych psychozach. • Jest to grupa chorób o dosyć ostrym (kilka godzin, dni, tygodni) początku, charakteryzująca się poważnym zaburzeniem związków człowieka z rzeczywistością: schizofrenia (ostry początek lub nawrót), choroby afektywne, zespoły związane z nadużywaniem narkotyków, psychozy związane z odstawieniem alkoholu. • Pacjent w ostrej psychozie może być niebezpieczny zarówno dla siebie, jak i otoczenia. W takich sytuacjach niezbędna jest pomoc psychiatryczna. Nieprawidłowe wzorce Korzenie przemocy w małżeństwie leżą w kulturowo i społecznie ugruntowanym przekonaniu o dominacji mężczyzn nad kobietami. Sprawcy, zgodnie z tą koncepcją, wybierają świadomie przemoc. Są przekonani, że do sprawowania władzy nad kobietami wolno mężczyznom używać wszelkich form przemocy. Czują się bezkarni, gdyż z własnego doświadczenia wnioskują, iż za przemoc wobec rodziny grożą im niewielkie konsekwencje prawne czy też społeczne. Świadek przemocy w rodzinie • • • • Ważne jest przede wszystkim to, żeby: wysłuchał osoby, która doznaje przemocy, uwierzył w to, co mówi, zapewnił ją o tym, że ma prawo szukać pomocy, zawiadomił osoby, które zajmują się udzielaniem pomocy w sytuacjach kryzysowych, art. 12 ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie Art. 12. 1.Osoby, które w związku z wykonywaniem swoich obowiązków służbowych lub zawodowych powzięły podejrzenie o popełnieniu ściganego z urzędu przestępstwa z użyciem przemocy w rodzinie, niezwłocznie zawiadamiają o tym Policję lub prokuratora. 2. Osoby będące świadkami przemocy w rodzinie powinny zawiadomić o tym Policję, prokuratora lub inny podmiot działający na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Pomoc pokrzywdzonym • Ustawą z 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz.U.05.180.1493) znowelizowana ustawą z dnia 10 czerwca 2010 r. • Ustawą o Wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi • Krajowy Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie • Zarządzenie nr 162 Komendanta Głównego Policji z dnia 18 lutego 2008 r. w sprawie metod i form wykonywania przez Policję zadań w związku z przemocą w rodzinie w ramach procedury "Niebieskie Karty" • Gminny program rozwiązywania problemów alkoholowych Zgodnie z Ustawą z 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz.U.05.180.1493) znowelizowaną ustawą z dnia 10 czerwca 2010 r. o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2010.125.842) osoba dotknięta przemocą w rodzinie ma prawo do następujących form pomocy: • Art. 3 1. Osobie dotkniętej przemocą w rodzinie udziela się bezpłatnej pomocy, w szczególności w formie: 1) poradnictwa medycznego, psychologicznego, prawnego, socjalnego, zawodowego i rodzinnego; 2) interwencji kryzysowej i wsparcia; 3) ochrony przed dalszym krzywdzeniem, przez uniemożliwienie osobom stosującym przemoc korzystania ze wspólnie zajmowanego z innymi członkami rodziny mieszkania oraz zakazanie kontaktowania się i zbliżania się do osoby pokrzywdzonej; 4) zapewnienia osobie dotkniętej przemocą w rodzinie bezpiecznego schronienia w specjalistycznym ośrodku wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie; 5) badania lekarskiego w celu ustalenia przyczyn i rodzaju uszkodzeń ciała związanych z użyciem przemocy w rodzinie oraz wydania zaświadczenia lekarskiego w tym przedmiocie; 6) zapewnienia osobie dotkniętej przemocą w rodzinie, która nie ma tytułu prawnego do zajmowanego wspólnie ze sprawcą przemocy lokalu, pomocy w uzyskaniu mieszkania. Art. 9a Zespoły interdyscyplinarne 1. Gmina podejmuje działania na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie, w szczególności w ramach pracy w zespole interdyscyplinarnym. 2. Zespół interdyscyplinarny powołuje wójt, burmistrz albo prezydent miasta. 3. W skład zespołu interdyscyplinarnego wchodzą przedstawiciele: 1) jednostek organizacyjnych pomocy społecznej; 2) gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych; 3) Policji; 4) oświaty; 5) ochrony zdrowia; 6) organizacji pozarządowych. 4. W skład zespołu interdyscyplinarnego wchodzą także kuratorzy sądowi. 5. W skład zespołu interdyscyplinarnego mogą wchodzić także prokuratorzy oraz przedstawiciele podmiotów innych niż określone w ust. 3, działających na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie. 10. Zespół interdyscyplinarny może tworzyć grupy robocze w celu rozwiązywania problemów związanych z wystąpieniem przemocy w rodzinie w indywidualnych przypadkach. (…) 13. Członkowie zespołu interdyscyplinarnego oraz grup roboczych wykonują zadania w ramach obowiązków służbowych lub zawodowych. 14. Prace w ramach grup roboczych są prowadzone w zależności od potrzeb zgłaszanych przez zespół interdyscyplinarny lub wynikających z problemów występujących w indywidualnych przypadkach. . • Art. 9d. 1. Podejmowanie interwencji w środowisku wobec rodziny dotkniętej przemocą odbywa się w oparciu o procedurę „Niebieskie Karty” i nie wymaga zgody osoby dotkniętej przemocą w rodzinie. WAŻNE: szczegóły działania programów „Niebieska Karta” nie zostały jeszcze ustalone przez Parlament. Art. 11a Zobowiązanie sprawcy przemocy do opuszczenia mieszkania 1. Jeżeli członek rodziny wspólnie zajmujący mieszkanie, swoim zachowaniem polegającym na stosowaniu przemocy w rodzinie czyni szczególnie uciążliwym wspólne zamieszkiwanie, osoba dotknięta przemocą może żądać, aby sąd zobowiązał go do opuszczenia mieszkania. 2. Sąd rozpoznaje sprawę w trybie przepisów ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, z późn. Zm.) o postępowaniu nieprocesowym. Postanowienie zapada po przeprowadzeniu rozprawy, która powinna odbyć się w terminie jednego miesiąca od dnia wpływu wniosku. Staje się ono wykonalne z chwilą ogłoszenia i może być zmienione lub uchylone w razie zmiany okoliczności. 3. Do wykonania obowiązku orzeczonego na podstawie ust. 1 stosuje się odpowiednio przepisy o egzekucji obowiązku opróżnienia lokalu służącego zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych dłużnika. Policja Do podstawowych zadań policji należy m.in.: • ochrona życia i zdrowia ludzi oraz mienia przed bezprawnymi zamachami naruszającymi te dobra, • inicjowanie i organizowanie działań mających na celu zapobieganie popełnianiu przestępstw i wykroczeń oraz zjawiskom kryminogennym i współdziałanie w tym zakresie z organami państwowymi, samorządowymi i organizacjami pozarządowymi. • wykrywanie przestępstw i wykroczeń oraz ściganie ich sprawców. Działania chroniące ofiary przemocy domowej podejmowane przez policję zgodnie z obowiązującym prawem: • interwencja, • sporządzenie dokładnego opisu zdarzenia (notatka urzędowa), • zatrzymanie sprawców przemocy domowej stwarzających w sposób oczywisty zagrożenie dla życia bądź zdrowia ofiar, a także mienia, • wszczęcie postępowania przygotowawczego przeciwko sprawcy przemocy w przypadku zgłoszenia lub stwierdzenia popełnienia przestępstwa, • zabezpieczenie dowodów popełnienia przestępstwa, • podjęcie działań prewencyjnych wobec sprawcy przemocy, • udzielenie informacji ofiarom o możliwości uzyskania pomocy. Osoby wzywające policję mają prawo do: • uzyskania od policjantów zapewnienia doraźnego bezpieczeństwa, • uzyskania informacji, kto przyjechał na wezwanie - numer identyfikacyjny policjantów, nazwa i siedziba jednostki, • wykorzystania dokumentacji interwencji policyjnej jako dowodów w sprawie karnej przeciw sprawcy przemocy, • zgłoszenia interweniujących policjantów na świadków w sprawie sądowej. Zarządzenie nr 162 Komendanta Głównego Policji z dnia 18 lutego 2008 r. w sprawie metod i form wykonywania przez Policję zadań w związku z przemocą w rodzinie w ramach procedury • Rozdział 1 "Niebieskie karty" § 3. 1. Policjant podejmuje czynności w ramach procedury „Niebieskie Karty” w przypadku przeprowadzania interwencji domowej wobec przemocy w rodzinie. 2. Podstawą interwencji, o której mowa w ust. 1, jest: 1) polecenie wydane przez dyżurnego jednostki organizacyjnej Policji; 2) polecenie wydane przez inną upoważnioną osobę; 3) inicjatywa własna wynikająca z dokonanych ustaleń. 3. Policjant podejmuje także czynności w ramach procedury „Niebieskie Karty”, jeżeli podczas wykonywania innych, niż wymienione w ust. 1, obowiązków służbowych, w tym podejmowania różnych interwencji, uzyskał informację o istniejącej przemocy w rodzinie bądź ma uzasadnione podejrzenie jej występowania i jednocześnie zachodzi konieczność udzielenia pomocy jej ofiarom. • 2. Policjant przeprowadzający interwencję każdorazowo sporządza „Notatkę urzędową o przemocy w rodzinie”, zwaną dalej „Kartą A”, której wzór określa załącznik nr 1 do zarządzenia. W zależności od zaistniałych okoliczności policjant sporządza ją na miejscu interwencji lub bezpośrednio po jej zakończeniu w jednostce organizacyjnej Policji. 3. Policjant, o którym mowa w ust. 2, przekazuje ofiarom przemocy w rodzinie „Informację dla ofiar przemocy w rodzinie”, zwaną „Kartą B”, której wzór określa załącznik nr 2 do zarządzenia, informując jednocześnie o uruchomieniu procedury „Niebieskie Karty” i zasadach jej realizacji, w tym o możliwości przekazania przez Policję organom administracji rządowej i jednostkom samorządu terytorialnego bądź podmiotom, którym zleciły one realizację zadań z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie, informacji o sytuacji rodziny i potrzebie udzielenia jej pomocy. Prokuratura • Osoby poszkodowane na skutek przemocy domowej, a także świadkowie mogą złożyć w prokuraturze bądź na policji zawiadomienie o przestępstwie ściganym w trybie publicznoskargowym lub wniosek o ściganie przestępstwa (dotyczy to przestępstw ściganych na wniosek osoby poszkodowanej). • W przypadku uzasadnionego podejrzenia, że popełniono przestępstwo prokuratura wspólnie z policją ma obowiązek: • wszcząć postępowanie przygotowawcze mające na celu sprawdzenie czy faktycznie popełniono przestępstwo, • wyjaśnienia okoliczności czynu, • zebrania i zabezpieczenia dowodów, • ujęcia sprawcy, • w uzasadnionym przypadku zastosować środek zapobiegawczy wobec sprawcy przemocy w postaci – dozoru policyjnego, – tymczasowego aresztowania Działalność gmin • Obowiązek przeciwdziałania przemocy w rodzinie, szczególnie w rodzinie z problemem alkoholowym, spoczywa także na samorządach lokalnych. Możliwości działań na rzecz pomocy ofiarom przemocy domowej podejmowanych na terenie gmin: 1. Udostępnienie rodzinom, w których występuje przemoc, pomocy psychospołecznej i prawnej, poprzez: a) tworzenie i prowadzenie: • punktów informacyjno-konsultacyjnych • schronisk dla ofiar przemocy domowej • ośrodków interwencji kryzysowej • telefonów zaufania • programów środowiskowych b) inicjowanie powstawania i wspieranie: • organizacji społecznych pomagających ofiarom przemocy domowej, • grup wsparcia dla ofiar przemocy domowej, Zadania te powinny być umieszczone w Gminnym programie rozwiązywania problemów alkoholowych. Na realizację tego programu gmina przeznacza środki z opłat za zezwolenia na sprzedaż alkoholu. • • • • • • • • • • • 2. W przypadku gdy aktom przemocy towarzyszy picie alkoholu należy powiadomić gminną komisję rozwiązywania problemów alkoholowych, która zgodnie z prawem powinna: przeprowadzić dokładne rozeznanie sytuacji (wywiad środowiskowy), wezwać osobę nadużywająca alkoholu i stosującą przemoc na rozmowę ostrzegawczą, informującą o prawnych konsekwencjach stosowania przemocy wobec bliskich, udzielić wsparcia socjalnego, psychologicznego, prawnego osobom poszkodowanym, poinformować członków rodzin o możliwościach szukania pomocy w zakresie problemów alkoholowych i przemocy domowej, prowadzić dokumentację przypadku, w przypadku stwierdzenia bądź podejrzenia popełnienia przestępstwa powiadomić organy ścigania, w razie konieczności powiadomić policję i wnioskować o objęcie rodziny działaniami zgodne z kompetencjami, np. wizyty dzielnicowego, w razie konieczności powiadomić ośrodek pomocy społecznej i wnioskować o objęcie rodziny działaniami zgodne z kompetencjami, wnioskować do sądu rejonowego o zastosowanie, wobec osoby uzależnionej od alkoholu, obowiązku poddania się leczeniu w zakładzie lecznictwa odwykowego, współpracować z innymi instytucjami i organizacjami pomagającymi ofiarom przemocy domowej w środowisku lokalnym. Pomoc społeczna • przeprowadza wywiad środowiskowy umożliwiający diagnozę sytuacji rodziny lub osoby. (Niebieska karta – załącznik do wywiadu), • przygotowuje wszechstronny plan pomocy, • monitoruje efekty podjętych działań, • pomaga w załatwianiu spraw urzędowych i innych ważnych spraw bytowych, • udziela szeroko rozumianego poradnictwa, np. prawnego, psychologicznego lub wskazuje miejsca gdzie można uzyskać taką pomoc, • udziela informacji o przysługujących świadczeniach i formach pomocy • w uzasadnionych przypadkach: – udziela pomocy finansowej w formie zasiłków stałych, okresowych, celowych, – udziela pomocy rzeczowej np. przekazanie odzieży, żywności, – udziela zasiłków i pożyczek na ekonomiczne usamodzielnienie się • informuje o możliwościach uzyskania pomocy w środowisku lokalnym, • wskazuje miejsca zajmujące się pomaganiem ofiarom przemocy domowej, w tym możliwości otrzymania schronienia np. w schroniskach, hostelach, ośrodkach, • w razie potrzeby bądź na życzenie zainteresowanych zwraca się do policji o podjęcie działań prewencyjnych wobec sprawcy, zgodnie z kompetencjami policji, • w przypadku stwierdzenia bądź podejrzenia popełnienia przestępstwa powiadamia organy ścigania, • może organizować i prowadzić np. punkty informacyjne, ośrodki pomocy, grupy wsparcia dla ofiar przemocy domowej, świetlice dla dzieci, • współpracuje z innymi instytucjami i organizacjami Służba zdrowia • • • • • • • W dziedzinie pomocy ofiarom przemocy domowej, oprócz zadań podstawowych, takich jak np. udzielenie pomocy medycznej, istotne jest: rozpoznanie sygnałów świadczących o występowaniu przemocy, szczególnie gdy ofiary bądź świadkowie próbują to ukryć, umiejętność przeprowadzenia rozmowy umożliwiającej rozpoznanie form przemocy i częstotliwości jej występowania, poinformowanie ofiar o możliwościach szukania pomocy, wystawienie na prośbę poszkodowanych zaświadczenia lekarskiego o stwierdzonych obrażeniach. poinformowanie ofiar o miejscach i warunkach wystawienia obdukcji, w przypadku stwierdzenia takiej konieczności lub na prośbę poszkodowanych powiadomienie innych służb np. pomocy społecznej, policji, gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych w przypadku stwierdzenia podczas badania lub podejrzenia popełnienia przestępstwa, np. ślady ciężkiego uszkodzenia ciała, ślady podejrzanych oparzeń, wykorzystania seksualnego, powiadomienie organów ścigania, Rozporządzenie Ministra Polityki Społecznej z 8 marca 2005 r. w sprawie domów dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży (Dz. U. 2005 nr 43 poz. 418 § 2. Dom dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży, zwany dalej "domem", zapewnia całodobowy, okresowy pobyt matkom z małoletnimi dziećmi i kobietom w ciąży, a także ojcom z małoletnimi dziećmi i innym osobom sprawującym opiekę nad dziećmi, zwanym dalej "mieszkańcami". § 3.1. Standard podstawowych usług świadczonych przez dom obejmuje: 1) w zakresie interwencyjnym: a) zapewnienie schronienia kobietom w ciąży w okresie okołoporodowym, b) izolowanie osób ubiegających się o pomoc przed sprawcami przemocy, c) wspieranie w przezwyciężaniu sytuacji kryzysowej, d) zapobieganie marginalizacji społecznej przez umożliwienie mieszkańcom odnalezienia miejsca w społeczeństwie i powrót do normalności po odrzuceniu ich przez rodziny, partnerów czy środowisko z powodu nieoczekiwanego macierzyństwa lub konieczności przezwyciężenia sytuacji kryzysowej, e) zapobieganie sieroctwu społecznemu przez przygotowanie do świadomego i odpowiedzialnego wypełniania roli rodzicielskiej, f) zapobieganie powielaniu złych wzorców rodzinnych i środowiskowych, a zwłaszcza wzorca wyuczonej bezradności. Organizacje pozarządowe Stowarzyszenia, fundacje, kluby w zakresie pomocy ofiarom przemocy domowej organizują: • telefony zaufania, punkty informacyjno - konsultacyjne, ośrodki pomocy, schroniska, hostele, świetlice dla dzieci W ramach swojej działalności oferują, m.in.: • pomoc psychologiczną, w grupie i kontakcie indywidualnym, • pomoc prawną, w tym pisanie pozwów, wniosków • pomoc socjalną • grupy wsparcia, • grupy samopomocowe, • pomoc socjoterapeutyczną dla dzieci, • udział w prowadzeniu wywiadów środowiskowych, • udział w pracach zespołów pomagających ofiarom przemocy np. przy gminnej komisji czy ośrodku pomocy społecznej, • udział w interwencjach, • pilotowanie przypadków, • pomoc w załatwianiu spraw urzędowych i innych Współpraca służb i instytucji Ofiary przemocy domowej potrzebują zwykle pomocy • psychologicznej, • prawnej, • materialnej, • socjalnej, • medycznej, • a także wsparcia. Niezmiernie istotna jest współpraca i przepływ informacji pomiędzy różnymi instytucjami i organizacjami zajmującymi się pomaganiem ofiarom przemocy domowej, a co za tym idzie tworzenie koalicji lokalnych. Niebieska Linia: (0-22) 668-70-00 • Poradnia działa w dni powszednie w godzinach 14.00 - 22.00; • Dyżur prawny w ramach poradni odbywa się w poniedziałki i piątki w godz.: 18.00 - 22.00. • Tam można uzyskać informacje o tym, jak znaleźć miejsce, które pomaga ofiarom przemocy w rodzinie na danym terenie i w jaki sposób zawiadomić o tej sytuacji odpowiednie instytucje. Poradnia telefoniczna dla osób w kryzysie emocjonalnym: 116123 • Pierwszą ogólnopolska, bezpłatna Poradnią Telefoniczną, w której można uzyskać profesjonalną pomoc psychologiczną w sytuacjach kryzysowych. • Od poniedziałku do piątku w godzinach od 14.00 do 22.00 pod numerem telefonu 116 123 dyżurują specjaliści Instytutu Psychologii Zdrowia PTP, udzielając wsparcia i pomocy psychologicznej osobom potrzebującym. • Połączenia z konsultantem Poradni 116 123 są bezpłatne – niezależnie od tego, z jakiej sieci jest połączenia, z jakiego miejsca w Polsce. • Dzwoniący ma prawo do zachowania całkowitej anonimowości. Zgodnie z Decyzją Komisji Europejskiej z dnia 15 lutego 2007 roku w sprawie rezerwacji krajowego zakresu numeracyjnego zaczynającego się na "116" na potrzeby zharmonizowanych usług o walorze społecznym numer 116 123 został zarezerwowany dla telefonu zaufania służącemu wsparciu emocjonalnemu osób dorosłych. Jednocześnie Decyzja ta rekomenduje, aby telefony ten spełniał określone warunki, w tym dostępność do usługi przez 24 godziny na dobę i 7 dni w tygodniu • Do tej pory w Polsce uruchomiono dwa projekty „116”: • 116111 – telefon zaufania dla dzieci i młodzieży prowadzony przez Fundację Dzieci Niczyje • 116000 – telefon w sprawie zaginionego dziecka prowadzony przez Fundację Itaka.
