Maltretowane dzieci- objawy i odznaki alarmowe

Maltretowane dzieci - objawy i oznaki alarmowe
Zjawisko krzywdzenia dzieci jest problemem społecznym na całym świecie ,
również w Polsce.
Przemoc wobec dzieci zdarza się wszędzie- w rodzinach bogatych i
ubogich, w środowiskach marginesu społecznego i w tak zwanych dobrych
domach .Najczęściej sprawcami przemocy są rodzice, ale także opiekunowie ,
krewni , wychowawcy , znajomi. Większość sprawców to ludzie ” normalni” , a
tylko niewielu , to ludzie psychicznie niezrównoważeni lub chorzy.
Każdy rodzic czasami popełnia błędy i zachowuje się wobec dzieci
bezsensownie lub nawet okrutnie .Jeżeli jednak takie zachowanie staje się regułą
, to należy poszukać pomocy.
Dziecko – ofiara przemocy i jego rodzina nie są w stanie pomóc sobie
sami. Zazwyczaj jest to zaklęty krąg działań , z wzorami przekazywanymi z
pokolenia na pokolenie , z którego trudno się wyrwać.
Maltretowanie dzieci może mieć ogromne konsekwencje. Pozbawia jednostkę
bycia samodzielnym, twórczym i zaradnym członkiem społeczeństwa.
Przestępczość , alkoholizm i narkomania oraz inne przejawy niedostosowania
społecznego , a także maltretowanie własnych dzieci są znacznie częstsze u osób
, które były ofiarami przemocy w dzieciństwie.
Potrzebna jest pomoc i można ją uzyskać. Większość rodziców , którzy źle
traktują swoje dzieci , może się nauczyć być dobrym ojcem czy matką.
Wyróżnia się 4 rodzaje krzywdzenia , przemocy wobec dzieci:
1. Maltretowanie fizyczne : bicie, potrząsanie, szarpanie, kopanie,
przypalanie, oparzenia, rany cięte, kłute, wykręcanie kończyn , rozmyślne
głodzenie , krępowanie.
2. Krzywdzenie psychiczne (emocjonalne) : psychiczne znęcanie się,
odrzucenie, izolowanie, groźby, szantaże, krzyk , poniżanie, obelgi,
powtarzanie , że jest mało wartościowe, złe.
3. Wykorzystywanie seksualne oznacza wykorzystywanie dziecka przez
osoby dorosłe do zaspakajania potrzeb seksualnych. Wyróżnia się dwie
kategorie: nadużycia obejmujące dotyk ( stosunek lub próba odbycia
stosunku pochwowego, oralnego, analnego, dotykanie genitaliów) oraz
nadużycia bez dotyku ( rozmowy o seksie, ekshibicjonizm, zmuszanie do
rozbierania się). Sprawcy nie zawsze używają siły. Często wykorzystanie
seksualne dokonywane jest prze pomocy uwodzenia, straszenia lub
szantażowania dziecka.
4. Zaniedbywanie- niezaspokajanie potrzeb biologicznych i psychicznych.
Zaniedbywanie wynika najczęściej z alkoholizmu, ubóstwa rodzin. Może
przejawiać się również w głodzeniu , braku dbałości o jego higienę,
ubranie, zdrowie
Co wskazuje , że dziecko może być ofiarą przemocy?
1. Rozpoznanie krzywdzenia fizycznego.
Objawy zewnętrzne:
-siniaki, ślady uderzeń, pręgi, ślady oparzeń papierosem, złamania,
powtarzające się zwichnięcia, opuchlizny.
Zachowanie:
- niechęć do brania udziału w lekcjach wych.fiz.
- lęk przed nagłym dotknięciem, unik, kulenie się
- niestosowne do pory roku ubranie
- brak wiarygodnego wyjaśnienia urazu
- nadmierna agresja lub apatia
- lęk przed powrotem do domu
- nieadekwatny lęk przed konsekwencjami różnych działań
2. Zachowania mogące świadczyć o przemocy emocjonalnej:
bierność , wycofywanie
brak poczucia pewności siebie
zaburzenia mowy
wyraźnie nieposłuszne zachowanie , woli uzyskać nawet
negatywne zachowanie niż żadne
- nieustannie szuka uwagi i uczuć dorosłych osób, nadmiernie lgnie
do nich
- dolegliwości psychosomatyczne( bóle brzucha, głowy, mdłości)
- mimowolne ruchy mięśni, tiki nerwowe
- częste kłamstwa , nieadekwatne do sytuacji reakcje
- moczenie i zanieczyszczanie się bez powodu
- lęk przed niepowodzeniem, porażką
Przemoc emocjonalna nie zostawia śladów fizycznych, ale wyrządza
szkody w psychice utrudniające funkcjonowanie w dorosłym życiu zarówno
zawodowym jak i rodzinnym.
-
3. Oznaki mogące wskazywać na to, że dziecko było ofiarą nadużycia
seksualnego:
- otarcia naskórka, bolesność narządów płciowych i odbytu
- ból podczas oddawania moczu, przy chodzeniu, siadaniu
- opuchlizna w okolicach genitaliów
- dziwne i nowe zachowania seksualne : używanie nowych określeń ,
nadmierne zainteresowanie się seksualnością
- pseudo dojrzałość , uwodzące zachowanie wobec dorosłych
- sekrety: dziecko mówi , że ma jakąś tajemnicę, ale nie może jej
wyjawić
-
odgrywanie przemocy seksualnej na lalkach i zabawkach
dziwne opowieści o znajomym dorosłym
lęk przed określoną osobą, miejscem, sytuacją
moczenie nocne, ssanie palca i inne zachowania , z których dziecko
wyrosło
- nerwowość, złość , płacz bez wyraźnego powodu
5. Podstawowe objawy zaniedbania:
- wzrost i waga poniżej normy
- brudne włosy, ubranie, bielizna lub jej brak
- niestosowne do pory roku ubranie
- nie wyleczone rany
- zmęczenie, bierność , apatia
W jaki sposób pomóc dziecku krzywdzonemu?
Dzieci bardzo rzadko zwracają się o pomoc . Ukrywają swoje problemy z
poczucia lęku , wstydu , w szczególności w przypadku nadużyć seksualnych,
dlatego tak ważna jest wnikliwa i obserwacja , przy zachowaniu szczególnej
ostrożności .
Pomoc polega przede wszystkim na zapewnieniu mu poczucia bezpieczeństwa
w szkole. Nauczyciel powinien porozmawiać z uczniem o istniejącej lub
zaistniałej sytuacji oraz zapewnić go, że zrobi wszystko , aby przemoc się nie
powtórzyła. Nauczyciel może wspierać dziecko poprzez okazywanie mu
szczególnego zainteresowania, dodawania odwagi. Dziecko może
współpracować z nauczycielem, opowiedzieć o konkretnych wydarzeniach, ale
ma również prawo do milczenia. Na dorosłych spoczywa obowiązek
rozwiązania problemu. Należy przestrzegać obowiązku w zakresie
interweniowania i ochrony praw dziecka przed przemocą współdziałając z
pielęgniarką, lekarzem, psychologiem,
pedagogiem, ośrodkiem pomocy
społecznej, komisją rozwiązywania problemów alkoholowych i innymi
rządowymi lub pozarządowymi organizacjami zajmującymi się pomocą ofiarom
przemocy. Niekiedy tez z policją , sadem rodzinnym, prokuraturą.
System wsparcia dla ofiar przemocy:
„ Niebieska linia” Ogólnopolskie Pogotowie dla Ofiar Przemocy w Rodzinie
nr tel. 0 800 20002
„ Niebieska Karta” policyjna – dzielnicowy w każdej miejscowości
Krzywdzenie dziecka nie jest niestety problemem marginalnym. Statystyki
szpitalne rejestrują około 500 przypadków dzieci do lat 15 , w tym niemowląt ,
leczonych w oddziałach chirurgii dziecięcej z powodu skutków przemocy
fizycznej .Rocznie odnotowuje się kilkanaście przypadków zgonów tych dzieci.
Natomiast mniej drastyczne objawy przemocy fizycznej , zaniedbywania,
krzywdzenia psychicznego i seksualnego dzieci, pozostają często nie
zauważane. Rola nauczyciela we wczesnym wykrywaniu przypadków
krzywdzenia dziecka ,niesieniu mu pomocy , profilaktyce jest bardzo ważna.
W związku z powyższym głównym celem mojego referatu było
uwrażliwienie nauczycieli na problemy dziecka krzywdzonego ,poszerzenie ich
wiedzy i kompetencji w zakresie identyfikowania problemu i niesienia pomocy
dziecku .
Mam nadzieję ,że będzie również zachętą do podejmowania działań
społecznych i prawnych .Dziecko krzywdzone i jego rodzina muszą się spotkać
z większym niż dotąd zaangażowaniem ze strony nauczycieli, osób tzw.
pierwszego kontaktu.
Przemoc ma miejsce nie tylko w rodzinach patologicznych, z marginesu
społecznego, ale też w tak zwanych normalnych , porządnych domach. W 2/3
przypadków przemoc związana jest z alkoholem, 1/3 przypadków to tzw.
przemoc trzeźwa. Około 30% alkoholików stanowią osoby z wyższym
wykształceniem, pracujące na odpowiedzialnych , często eksponowanych
stanowiskach.
Musimy być czujni i uważni!
Opracowała : Maria Jasińska
Szkoła Podstawowa w Tychnowach