w całości poświęcone tematyce człowieka w starości

CZŁOWIEK W STAROŚCI
PROBLEMY STAROŚCI
GERONTOLOGIA
ZDROWIE- AKTYWNOŚC FIZYCZNA I UMYSŁOWA
ŚRODOWISKO CZŁOWIEKA STAREGO – RODZINA
UCZESTNICTWO W KULTURZE
WYBÓR LITRATURY
Starzy ludzie
Nie lubią proszków
przy aspirynie się krzywią
czekają na miłość dobroć
powrót ojca i matki
tak jak w dzieciństwie
wszystkiemu się dziwią
cieszą się gwiazdką choinką
zimą tęsknią do wiosny
Starzy - to dzieci które za szybko urosły
Ks. Jan Twardowski
1
GERONTOLOGIA
Artykuły z czasopism:
1. Edukacja gerontologiczna – założenia i praktyka, prezentacja badań i działań
własnych / Agata Chabor // Zeszyty Naukowe WSH-E. – 2000, nr 7,
s. 85 – 90
2. Edukacja w profilaktyce gerontologicznej / Jolanta Twardowska-Rajewska //
Edukacja Ustawiczna Dorosłych. – 2004, nr 1, s. 30 – 37
3. Edukacyjne funkcje gerontologii / Olga Czerniawska // Zeszyty Naukowe WSHE. – 2000, nr 7, s. 53 – 61
4. Gerontologia – moja fascynacja / Elżbieta Dubas // Zeszyty Naukowe
WSH-E. – 2000, nr 7, s. 7 – 17
5. Gerontologia i jej związek z andragogiką / Olga Czerniawska // Edukacja
Dorosłych. –1996, nr 2, s. 25-32
6. Gerontologia społeczna i oświatowa w Akademii Pedagogicznej w Krakowie /
Zofia Szarota // Zeszyty Naukowe WSH-E. – 2000, nr 7, s. 63 – 78
7. Gerontologia społeczna w dydaktyce i poszukiwaniach badawczych / Elżbieta
Trafiałek // Zeszyty Naukowe WSH-E. – 2000, nr 7, s. 47 – 52
8. Gerontologia wychowawcza. Próba przybliżenia pewnej koncepcji / Brunon Synak
// Zagadnienia Wychowawcze a Zdrowie Psychiczne. – 1987, nr 5/6, s. 14 – 26
9. Godność starości w opinii Jeana Vaniera / Janusz Tomczak // Edukacja
Dorosłych. – 2000, nr 1, s. 59 – 62
10. Kształcenie postaw na zajęciach z gerontologii / Zofia Zaorska // Zeszyty
Naukowe WSH-E. – 2000, nr 7, s. 35 – 39
11. Moje zainteresowania badawcze ludźmi starszymi / Anna Zawadzka // Zeszyty
Naukowe WSH-E. – 2000, nr 7, s. 29 – 33
12. Poradnictwo gerontologiczne / Małgorzata Malec // Edukacja Dorosłych. – 2002,
nr 4, s. 43 – 51
13. Przesłanie Aleksandra Kamińskiego dla współczesnej andragogiki i gerontologii /
Olga Czerniawska // Edukacja Dorosłych. – 2003, nr 2, s. 87 – 99
14. Realizacja problematyki gerontologicznej w Instytucie Pedagogiki Uniwersytetu
Szczecińskiego / Beata Bugajska // Zeszyty Nukowe WSH –E. – 2000, nr 7,
s. 79 – 84
15. Rozwój gerontologii i geriatrii jako wymóg współczesnej cywilizacji / Elżbieta
Trafiałek // Edukacja Dorosłych. -1996, nr 1, s. 36-44
16. Wychowanie do starości / Renata Ilnicka // Edukacja i Dialog. – 2006, nr 4,
s. 69 – 72
Rozdziały z książek:
1. Człowiek starszy w poglądach naukowych i działaniach praktycznych prof.
Olgi Czerniawskiej // W: Pedagogiczne drogowskazy / red. Barbara Juraś –
Krawczyk, Bogusław Śliwerski. – Kraków, 2000, s. 171 – 178
2. Człowiek stary / Elżbieta Trafiałek // W: Encyklopedia Pedagogiczna XXI wieku,
T.1. –Warszawa, 2003, s. 580 – 585
2
3. Geragogika / Jrzy Halicki // W: Encyklopedia Pedagogiczna XXI wieku, T.2. –
Warszawa, 2003, s. 29 - 30
4. Gerontologia / Mirosław Górecki // W: Encyklopedia Pedagogiczna XXI wieku,
T.2. –Warszawa, 2003, s. 30 – 31
5. Jakość życia w starości – definicja, pojęcia / Beata Tobiasz-Adamczyk / W:/
Zrozumieć starość/ red. Anna Panek, Zofia Szarota. – Kraków: TEST, 2000,
s. 69 – 78
6. Starość jako faza życia człowieka / Agnieszka Nowicka / W:/ Wybrane
problemy osób starszych /red. Agnieszka Nowicka. – Kraków: Impuls, 2006,
s. 17 – 25
ZDROWIE FIZYCZNE I PSYCHICZNE
AKTYWNOŚĆ RUCHOWA
Artykuły z czasopism:
1. ’’Psychologiczne problemy starzenia się człowieka” – J. Rembowski – rec. /
Czesław Wiśniewski // Zagadnienia Wychowawcze a Zdrowie Psychiczne. –
1985, nr 4, s. 109 – 117
2. Aktywność ruchowa ludzi starszych czynnikiem adaptacyjnym do określonego
wysiłku fizycznego / Anna Bicka // Kultura Fizyczna. – 2003, nr 5-6, s. 26 -27
3. Alkohol a starzenie się // Świat Problemów. – 2000, nr 3, s. 4 -31
4. Charakterystyka ludzi w średnim wieku uprawiających biegi długodystansowe /
Grzegorz Sadowski // Kultura Fizyczna. – 1996, nr 11- 12, s. 23 – 24
5. Dodajmy zdrowia do lat. Aktywna starość to lepsza starość / Krystyna Wolska –
Lipiec // Wychowanie w Przedszkolu. – 1999, nr 8, s. 574 - 577
6. Jak zapobiegać depresji u osób w starszym wieku? / Andrzej Mielczarek. –
Praca Socjalna. – 2007, nr 2, s. 66 – 78
7. Medyczne i psychologiczne problemy wieku podeszłego / Tadeusz Parnowski //
Problemy Rodziny. –1996, nr 5, s. 41-50
8. Oblicza starości / Agnieszka Czapczyska // Remedium. – 2006, nr 7-8,
s. 62 – 63
9. Pedagogiczne aspekty kresu życia człowieka / Janina A. Karney // Kwartalnik
Pedagogiczny. – 1999, nr 2, s. 104
10. Podróż w pamięci osób starszych / Olga Czerniawska // Edukacja Dorosłych. –
2003, nr 1, s. 40 – 46
11. Pomóc wyjść z cienia. Uwagi o aktywności osób starszych / Hanna Dąbrowiecka
// Niebieska Linia.- 2006, nr 6, s. 22- 24
12. Potrzeby psychiczne starszego człowieka / Teresa Olearczyk // Wychowawca. –
2005, nr 3, s. 16 – 17
13. Przygotowanie do starości / Grażyna Orzechowska // Edukacja Dorosłych. 2003, nr 3, s. 16-23
14. Społeczne i medyczne problemy związane z niepełnosprawnością w wieku
poprodukcyjnym / Irena D. Karwat // Zeszyty Naukowe WSH-E. – 2000, nr 7,
s. 19 – 27
3
15. Sport a sztuka starzenia się / Pierre Coubertin // Kultura Fizyczna . -1990,
nr 1 – 2, s. 29
16. Uwarunkowania samooceny stanu zdrowia u ludzi w starszym wieku / Grażyna
Franek // Auxilium Sociale. – 2003, nr 3/4 s. 162 – 171
17. Współpraca psychologiczna z rodzinami pacjentów depresyjnych w starszym
wieku / Anna Kwiecień, Teresa Leśniak // Problemy Rodziny. -1999, nr 2/3,
s. 6-9
18. Wydolność i aktywność fizyczna osób w starszym wieku / Józef Drabik, Piotr
Drabik // Wychowanie Fizyczne i Sport . -1997, nr 3, s. 47-54
19. Zapotrzebowanie na usługi zdrowotne i społeczne ludzi w starszym wieku /
Grażyna Franek // Auxilium Sociale. – 2002, nr 2, s. 94 – 106
Rozdziały z książek:
1. Biologiczne wyznaczniki starości/ Józef Kocemba / W:/ Zrozumieć starość/ red.
Anna Panek, Zofia Szarota. – Kraków: TEST, 2000, s. 107 – 110
2. Depresja wieku podeszłego – problemy, różnicowanie / Urszula Grabiec / W:/
Zrozumieć starość/ red. Anna Panek, Zofia Szarota. – Kraków: TEST, 2000,
s. 122 – 128
3. Higiena psychiczna ludzi starych/ Halina Szwarc / W:/ Zrowie psychiczne/ red.
K. Dąbrowski. – Warszawa:PWN, 1981, s. 487 – 498
4. Kulturowe uwarunkowania interpretacji aktywności ruchowej w życiu ludzi
starszych / Henryk Olszewski /W:/ Nowe wyzwania w rozwoju człowieka / red.
Bożydar Karczmarek. – Lublin:UMC-S, 2001, s. 229 – 235
5. Niepełnosprawność osób starszych na przykładzie choroby Alzheimera /
Agnieszka Nowicka //W: Człowiek niepełnosprawny w różnych fazach życia / red.
Jarosław Bąbka. – Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak:, 2004,
s. 258 – 271
6. Problemy rehabilitacji geriatrycznej – unieruchomienie, upadki, poruszanie
się / Marek Żak / W:/ Zrozumieć starość/ red. Anna Panek, Zofia Szarota. –
Kraków: TEST, 2000, s. 122 – 128
7. Starość // W: Ciało/ Anthony Smith. – Warszawa, PZWL, 1976, s. 333 – 344
CZŁOWIEK STARY W SPOŁECZEŃSTWIE
W SYSTEMIE POMOCY SPOŁECZNEJ
W DOMU POMOCY SPOŁECZNEJ
Artykuły czasopism:
1. Aktualny system instytucjonalnej pomocy człowiekowi staremu / Zofia Szarota //
Auxilium Sociale . – 1997, nr 3/4, s. 155 – 170
2. Aktywizacja mieszkańców domów pomocy społecznej / Anna Zawada // Praca
Socjalna . – 2007, nr 1, s. 90 – 96
4
3. Aktywność kulturalna i społeczna pensjonariuszy domu "Złota Jesień" w Opolu:
(komunikat z badań) / Joanna Janik // Edukacja Dorosłych. –2000, nr 4,s. 31-36
4. Bezpieczeństwo społeczne ludzi trzeciego wieku w Polsce / Anna Wessołowska //
Edukacja Dorosłych. – 2006, nr 1- 2, s. 25 -31
5. Codzienność, bezradność, pomoc. Trzy kategorie opisu sytuacji życiowej
człowieka starszego / Astrid Tokaj // Auxilium Sociale. – 2005, nr ¾, s. 80- 95
6. Estetyka starości / Wojciech Pędach // Auxilium Sociale. – 2000, nr 3-4,
s. 163 – 168 (o postawach społecznych wobec ludzi starych)
7. Integracja środowiska ludzi starszych z młodzieżą / Natalia Pawelak // Edukacja
Zdrowotna i Promocja Zdrowia. – 2005, nr 9,s. 51 -52
8. Jak opracować plan indywidualnego wsparcia seniora? / Andrzej Mielczarek //
Praca Socjalna . – 2007, nr 1, s. 74
9. Ludzie starzy w polskim społeczeństwie w pierwszych dekadach XXI wieku/
Tadeusz Fudała // Praca Socjalna. – 2007,nr 4, s. 130 – 135
10. Mówią Wedy … Starość w religiach świata / Andrzej Tokarczyk // Problemy
Rodziny. – 1996, nr 6, s. 31 – 36
11. Najtrudniejsza z ról : reportaż z Domu Aktora Weterana Scen Polskich
w Skolimowie / Agnieszka T. Kubik // Więź. -1997 nr 10 s. 49-62
12. Niebezpieczna starość / Jacek J. Pruszyński, Anita Gębka-Kuczerowsla //
Niebieska Linia. – 2006, Nr 6. s. 8 – 10 (o przemocy wobec ludzi starych)
13. Niewybrani przez bogów / Maria A. Hessel // Więź. -1999 nr 6 s. 73-76
14. Niezasłużony los / Anna Staszewska // Niebieska Linia. – 2003, nr 5,
s. 14 – 16
15. Nowe podejście do starszego pokolenia / Józefa Pieskowa // Małżeństwo
i Rodzina. – 2004, nr 3, s. 8 -12
16. O starości w Biblii / Anna Tokarczyk // Problemy Rodziny. – 1996, nr 3,
s. 31- 37
17. Opieka nad osobami starszymi w państwie opiekuńczym. Przykład Danii /
Magdalena Rosochacka-Stark // Auxilium Sociale. – 2004, nr 2, s. 64 – 76
18. Postawy wobec ludzi starszych w nowoczesnym społeczeństwie / Małgorzata
Dzięgielewska // Zeszyty Naukowe WSH-E. – 2000, nr 7, s. 7 – 17
19. Przemoc wobec osób starszych / Adrianna Starga // Niebieska Linia. – 2003,
nr 5, s. 5 – 6
20. Przemoc wobec osób starszych w Wielkiej Brytanii / Edyta Skwarzyńska
//Niebieska Linia. – 2005, nr 4, s. 29
21. Przemoc wobec starszych w Niemczech / Maria Burek // Niebieska Linia. –
2006, nr 6, s. 13 – 14
22. Społeczne konteksty życia i przemijania / Astrid Tokaj // Auxilium Sociale. –
1999, nr 1-2, s. 9 – 23
23. Starość w środowisku małego miasta / na przykładzie Chmielnika w woj.
świętokrzyskim / Elżbieta Trafiałek // Auxilium Sociale. – 2002, nr 1,
s. 231 – 249
24. Starość wyzwaniem dla współczesności / Paulina Kocimska // Niebieska Linia. –
2003, nr 5, s. 6 – 7
25. Starszy Pan, Starsza Pani (program z zakresu przeciwdziałania przemocy wobec
osób starszych)/ Renata Durda // Niebieska Linia. – 2006, nr 6, s. 17 – 20
26. Struktura demograficzna ludzi w starszym wieku wyznacznikiem zadań opieki
zdrowotnej i społecznej / Grażyna Franek, Eugeniusz Fojt // Auxilium Sociale . –
1999, nr ½, s. 84 – 93
5
27. Sytuacja życiowa osób starszych w Polsce w aspekcie socjologicznym i
psychologicznym / Krystyna Slany // Problemy Rodziny. -1996, nr 2, s. 37-44
28. W trosce o godną starość / Anna Zawada // Problemy Alkoholizmu . -2006,
nr 3, s. 19 – 20 (o domach pomocy społecznej)
29. Wyłączenie się jako czynnik ryzyka niepomyślnego starzenia / Jezy Halicki //
Edukacja Dorosłych.- 2004, nr 3, s. 15 – 22
30. Z młodzieżą o starości / Anna Grafowska //Polonistyka. – 2004, nr 3, s. 40- 44
31. Z perspektywy Islamu. Starość w religiach świata / Andrzej Tokarczyk //
Problemy Rodziny. – 1996, nr 5, s. 53 – 58
32. Zapotrzebowanie na usługi zdrowotne i społeczne ludzi w starszym wieku /
Grażyna Franek // Auxilium Sociale. – 2002, nr 2, s. 94 – 106
Rozdziały z książek:
1. Aktywność osób starszych mieszkających w domu pomocy społecznej a
zakres realizowanych przez nie potrzeb / Agnieszka Nowicka / W:/ Potrzeby
osób niepełnosprawnych w warunkach globalnych przemian społecznogospodarczych / red. Helena Ochonczenko, Maria Paszkowicz. – Kraków: Impuls,
2006 T.2, s. 447 – 461
2. Bio-psychospołeczne funkcjonowanie osób starszych a społeczne
stereotypy i uprzedzenia dotyczące starzenia się i starości / Wojciech
Kołodziej / W:/ Wybrane problemy osób starszych/ red. Agnieszka Nowicka. –
Kraków: Impuls, 2006, s. 43 – 54
3. Formy aktywności mieszkańców domów pomocy społecznej dla osób
starszych / Zofia Szarota / W:/ Zrozumieć starość/ red. Anna Panek, Zofia
Szarota. – Kraków: TEST, 2000, s. 48 – 57
4. Historyczne uwarunkowania postrzegania roli człowieka starego w
społeczeństwie / Jacek Nowicki / W:/ Wybrane problemy osób starszych / red.
Agnieszka Nowicka. – Kraków: Impuls, 2006, s. 43 – 54
5. Instytucje i placówki wspierające starość (na przykładzie Krakowa) / Zofia
Szarota //W: Podmioty opieki i wychowania / red. Zofia Brańka. – Kraków:
Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, 2002, s. 161 – 167
6. Komunikacja z ludźmi starszymi w ramach relacji opiekuńczoterapeutycznych / Danuta Pawlak / W:/ Zrozumieć starość/ red. Anna Panek,
Zofia Szarota. – Kraków: TEST, 2000, s. 39 – 47
8. Organizacje pozarządowe służbie ludziom starszym / Anna LeszczyńskaRejchert /W:/ Praca socjalna w organizacjach pozarządowych/ red. Barbara
Kromolicka.- Toruń: Akapit, 2005, s. 213- 223
9. Pedagogika społeczna wobec problemów człowieka starego / Stanisław
Katula / W:/ Pedagogika społeczna: dokonania – aktualność – perspektywy / red.
Stanisław Katula. –Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2004, s. 551 – 564
10. Poczucie jakości życia a aktywność społeczna ludzi starych- czy zawsze
korelacja / Dorota Niewiedział / W:/ Potrzeby osób niepełnosprawnych
w warunkach globalnych przemian społeczno-gospodarczych / red. Helena
Ochonczenko, Maria Paszkowicz, T. 2. – Kraków: Impuls, 2006, s. 463 – 475
11. Poczucie jakości życia ludzi starych mieszkających w domach pomocy
społecznej / Niewiedział Dorota: / W:/ Wybrane problemy osób starszych / red.
Agnieszka Nowicka . – Kraków: Impuls, 2006, s. 199 – 220
6
12. Polityka społeczna wobec osób starszych w UE i w Polsce / Piotr Błędowski /
W:/ Społeczne skutki integracji Polski z Unią Europejską / red. Katarzyna
Głąbicka.- Warszawa:Elipsa, 1999, s. 138 -161
13. Postawy osób młodych wobec ludzi starszych / Małgorzata Mądry / W:/
Wybrane problemy opieki i wychowania / red. Zofia Brańka. – Kraków: TEST,
1997, s. 109 – 118
CZŁOWIEK STARY W RODZINIE
Artykuły z czasopism:
1. Człowiek stary i jego rodzina w zmieniającej się rzeczywistości ekonomicznej
w Polsce / Brunon Synak // Problemy Rodziny . – 1992, nr 1, s. 3 – 8
2. Opieka nad wnukami jako forma aktywności rodzinnej generacji III wieku /
Danuta Kowalczyk // Edukacja Dorosłych. -2001, nr 3, s. 41 – 48
3. Opiekuńcza funkcja rodziny wobec osób starszych w wybranych krajach
zachodnich / Barbara Tryfan // Problemy Rodziny. -1996, nr 1, s. 19-23
4. Poczucie samotności i osamotnienia wśród sędziwych seniorów a ich sytuacja
rodzinna / Piotr Szukalski // Auxilium Sociale. – 2005, nr 2, s. 217 – 238
5. Seniorzy w rodzinie / Zofia Kawczyńska-Butrym // Problemy Rodziny. – 1999,
nr 5-6, s. 33
6. Starość w rodzinie / Urszula Parnicka // Auxilium Sociale. – 2002, nr ¾,
s. 141 – 145
7. Starzykowie / Henryka Wolna-Van Das // Śląsk. -1998, nr 5, s. 32-34
8. Współpraca psychologiczna z rodzinami pacjentów depresyjnych w starszym
wieku / Anna Kwiecień, Teresa Leśniak // Problemy Rodziny. -1999, nr 2/3,
s. 6-9
9. Z rodziną czy bez / A. Hernika // Niebieska Linia. -2003, nr 5, s. 11 – 12
Rozdziały z książek:
1. Osoby starsze w strukturze gospodarstw domowych / Wanda Nowak –
Kapota /W:/ Ludzie starzy w polskim społeczeństwie w pierwszych dekadach
XXI wieku/ red. Jerzy Kowalski. – Łódź: Uniwersytet Łódzki, 2006, s. 43 – 77
2. Seniorzy w rodzinie. Zaburzenia w relacjach międzypokoleniowych /
Grażyna Orzechowska / W:/ Pedagogika rodziny na progu XXI wieku / red.
Andrzej W.Janke. – Toruń: Akapit, 2004, s. 239- 245
DZIADKOWIE
Artykuły z czasopism:
1. … mój dziadek / M. Dobczewska // Edukacja i Dialog. – 2002, nr 5, s. 48
2. Do czego potrzebni sądziadkowie?/ J. Falkowska // Edukacja i Dialog. – 2002,
nr 5, s. 46 – 48
7
3. Dziadkowie dobrzy na wszystko / Anna Brzezińska // Charaktery. – 2006, nr 1,
s. 31 – 33
4. Dziadkowie / Marta Marchew // Remedium. – 2005, nr 2, s. 4- 5
5. Dziadkowie i wnuki / E. Szperlich // Charaktery.- 2002, nr 8, s. 47
6. Kim jest babcia?/ Teresa Kukołowicz // Zagadnienia Wychowawcze a Zdrowie
Psychiczne. – 1977, nr 5, s.42 -52
7. Olsztyńscy uczniowie o swoich dziadkach / Lidia Pepol // Problemy OpiekuńczoWychowawcze. – 2005, nr 9, s. 52 – 53
8. Relacje dorastających wnuków z dziadkami i babciami / MariaTyszkowa //
Problemy Rodziny. – 1992, nr 1, s. 9 – 18
9. Rodzice rodziców / Ewa Kuś // Edukacja i Dialog. – 1995, nr 1, s. 30 - 32
10. Rola babci i dziadka w opinii młodzieży / A. Biela // Problemy OpiekuńczoWychowawcze. – 2003, nr 6, s. 38 – 39
11. Rola dziadków w procesie socjalizacji / M. Chmielewska // Wychowanie Na Co
Dzień.- 2002, nr 7-8, s. 17 -19
12. Rozmowy dziadków z wnukami jako forma wypoczynku / A. Zawadzka //
Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze. – 1998, nr 10, s. 11 – 14 (wkł.)
13. Społeczne role dziadków i babć w rodzinie / MariaTyszkowa // Problemy
Rodziny. – 1991, nr 1, s. 11 – 20
14. Więzi uczuciowe między dziadkami i wnukami / Barbara Wałecka // Problemy
Opiekuńczo-Wychowawcze. – 1993, nr 10, s.167 – 168
Książki:
1. Osoby starsze w roli dziadków/ Marzena Syndyk ?W:/ Wybrane problemy osób
starszych/red. Agnieszka Nowicka. – Kraków: Impuls, 2006, s. 151 – 159
2. Jak być /kochaną/ babcią? /I. Rybczyńska. – Warszawa: Watra, 1976
AKTYWNOŚĆ UMYSŁOWA
UCZESTNICTWO W KULTURZE
Artykuły z czasopism:
1. Aktywizacja mieszkańców domów pomocy społecznej / Anna Zawada // Praca
Socjalna . – 2007, nr 1, s. 90 – 96
2. Aktywność kulturalna i społeczna pensjonariuszy domu "Złota Jesień" w Opolu:
(komunikat z badań) / Joanna Janik // Edukacja Dorosłych. –2000, nr 4,
s. 31-36
3. Edukacja seniorów – odpowiedź na wymagania współczesności / Artur Fabiś //
Edukacja Dorosłych. – 2006, nr 1-2, s. 33 – 44
4. Edukacja zawodowa i zarobkowanie a satysfakcja życiowa ludzi starszych /
Małgorzata Halicka // Edukacja Dorosłych. – 2004, nr 4, s. 83 – 93
5. Muzyka jako sposób oddziaływania na osoby w podeszłym wieku / Yolande
Moyne-Larpin // Zeszyty Naukowe WSH-E. – 2000, nr 7, s. 101 – 110
8
6. Permanentna edukacja jako zadanie starości w XXI wieku / Olga Czerniawska //
Edukacja Dorosłych. – 2003, nr 2, s. 15 – 22
7. Pomóc wyjść z cienia. Uwagi o aktywności osób starszych / Hanna
Dąbrowiecka // Niebieska Linia.- 2006, nr 6, s. 22- 24
8. Portret seniora. Warsztaty biblioterapeutyczne / Irena Borecka // Poradnik
Bibliotekarza. – 2007, nr 1, s. 41 – 42
9. Rola aktywności w adaptacji do emerytury / Joanna Wawrzyniak // Edukacja
Dorosłych. – 2004, nr 4, s. 105 – 114
10. Rozwój w wieku podeszłym / Piotr Szczurkiewicz // Remedium. – 2001, nr 11,
s. 6 – 7
11. Sztuka i staranie się. Wywiad z malarką Sidonie Rougeul // Zeszyty Naukowe
WSH-E. – 2000, nr 7, s. 111
12. Uczestnictwo seniorów w kulturze / Irena Borecka // Poradnik Bibliotekarza. –
2007, nr 1, s. 3 -6
13. Uniwersalia kulturowe w opiniach seniorów / Elżbieta Duda // Edukacja
Dorosłych. – 2005, nr 1, s. 13 – 29
14. Zabawa w życiu ludzi starszych / Zofia Zaorska // Kultura Fizyczna. – 1997,
nr 5 - 6, s. 17 – 19
Rozdziały z książek:
1. Aktywność seniorów – słuchaczy Żarskiego Uniwersytetu Trzeciego
Wieku / W:/ Wybrane problemy osób starszych /red. Agnieszka Nowicka. –
Kraków: Impuls, 2006, s. 283 – 296
2. Potrzeby kulturalne ludzi starszych / Agnieszka Kita / W:/ Wybrane
problemy opieki i wychowania / red. Zofia Brańka. – Kraków: TEST, 1997,
s. 119 – 126
3. Preferowane formy wykorzystywania czasu wolnego przez uczestników
Klubu Seniora w Nowym Tomyślu / W:/ Wybrane problemy osób starszych
/red. Agnieszka Nowicka. – Kraków: Impuls, 2006, s. 253- 273
4. Starsze pokolenie wobec nowych wyzwań i dalszych szans rozwojowych
/ Józef Kuźma / W:/ Zrozumieć starość/ red. Anna Panek, Zofia Szarota. –
Kraków: TEST, 2000, s. 58 – 67
UNIWERSYTETY III-GO WIEKU
1. Edukacja seniorów w Wielkiej Brytanii – Uniwersytety Trzeciego Wieku / Alina
Matlakiewicz // Edukacja Dorosłych. – 2003, nr 2, s. 123 – 129
2. Edukacja trzeciego wieku jako czynnik procesu kształcenia i wychowania
dorosłych / Beata Boczukowa // Edukacja Dorosłych. – 2004, s. 57 – 61
3. Lubelski Uniwersytet Trzecieg Wieku (cele, organizacja, koncepcja
programowa, osobliwości) / Mieczysław Marczuk // Edukacja Dorosłych. –
1997, nr 1, s. 34 – 41
4. Rola Uniwersytetów Trzeciego Wieku w okresie przemian / Renata
Konieczna// Edukacja Dorosłych. – 1996, nr 1, s. 51 – 56
9
5. Trzeci wiek / Ewa Zakościelna // Zagadnienia Wychowawcze a Zdrowie
Psychiczne. – 1976, nr 2, s. 50 – 55
6. Uniwersytet Trzeciego Wieku miejscem kontynuacji i wyzwalania działań na
rzecz środowiska społecznego / Grażyna Orzechowska // Edukacja
Dorosłych.- 2003, nr 2, s. 49 – 55
7. Uniwersytet Trzeciego Wieku szansą na lepszą starość – spojrzenie młodego
człowieka / Izabela Senkowska // Edukacja Dorosłych. – 2002, nr 2-3,
s. 93 – 97
8. Uniwersytety Trzeciego Wieku w Polsce. Profilaktyczne aspekty edukacji
seniorów / Anna Frąckowiak, Renata Konieczna-Woźniak // Edukacja
Dorosłych . – 2003, nr 4, s. 155 – 158
9. Uniwersytety Trzeciego Wieku wobec ekskluzji społecznej ludzi starych – stan
i perspektywy w ujęciu porównawczym / Elżbieta Trafiałek // Edukacja
Dorosłych. – 2003, nr 3, s. 24 – 30
10. Znaczenie Uniwersytetów Trzeciego Wieku w życiu ludzi starszych / Renata
Konieczna // Edukacja Dorosłych. – 1997, nr 4, s. 58 – 66
Rozdziały z książek:
11. Aktywność seniorów-słuchaczy Żarskiego Uniwersytetu Trzeciego
Wieku/W:/ Wybrane problemy osób starszych/ red. Agnieszka Nowicka. –
Kraków: Impuls, 2006, s. 283 – 296
12. Uniwersytet Trzeciego Wieku przykładem samorządnych inicjatyw
środowiska ludzi starszych/ Renata Konieczna-Woźniak /w:/ Praca socjalna
w organizacjach pozarządowych. Z problemów działania i kształcenia / red.
Barbara Kromolicka. – Toruń: Wydawnictwo Akapit, 2005 s. 225 – 235
13. Uniwersytet Trzeciego Wieku/ Elżbieta Trafiałek /W:/ Formy opieki,
wychowania i wsparcia w zreformowanym systemie pomocy społecznej / red.
Józefa Brągiel, Sylwia Badora. – Opole: Uniwersytet Opolski, 2005,
s. 533 - 545
ASPEKT DEMOGRAFICZNY WIEKU STARSZEGO
Artykuły z czasopism:
1. Długowieczni i zadowoleni / Alicja Głęboka // Niebieska Linia. – 2006, nr 6,
s. 3 -5
2. Polska starość demograficzna wyzwaniem dla edukacji / Elżbieta Trafiałek //
Edukacja Dorosłych. -1995, nr 3, s. 19-29
3. Seniorzy w Polsce. Podstawowe dane statystyczne / Dorota Głogosz //
Małżeństwo i Rodzina. – 2004, nr 4, s. 17- 22
4. Stary człowiek w Polsce / Elżbieta Tarnowska // Więź.- 2005, nr 10, s. 8 – 14
5. Statystyczna starość / Katarzyna Michalska // Niebieska Linia. – 2003, nr 5,
s. 3 -4
10
6. Struktura demograficzna ludzi w starszym wieku wyznacznikiem zadań opieki
zdrowotnej i społecznej / Grażyna Franek, Eugeniusz Fojt // Auxilium Sociale . –
1999, nr ½, s. 84 – 93
7. Wpływ stanu cywilnego na umieralność w starszym wieku / Beata TobiaszAdamczyk, Krystyna Szafraniec // Problemy Rodziny. – 1999, nr 4, s. 42 – 47
8. Wybrane aspekty polityki ludnościowej w odniesieniu do populacji osób starszych
/ Krystyna Slany, Małgorzata Krywult // Problemy Rodziny. – 2001, nr 4/5/6, s.
27 – 32
9. Wydarzenia globalne i osobiste starszego pokolenia Polaków w świetle badań
biograficznych / Olga Czerniawska // Edukacja Dorosłych. – 2006, nr 1 – 2,
s. 17 – 24
10. Wydolność i aktywność fizyczna osób w starszym wieku / Józef Drabik, Piotr
Drabik // Wychowanie Fizyczne i Sport . -1997, nr 3, s. 47-54
Rozdziały z książek:
1. Ludzie starzy w badaniach demograficznych i socjologicznych / Krystyna
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Kluzowa / W:/ Zrozumieć starość/ red. Anna Panek, Zofia Szarota. – Kraków:
TEST, 2000, s. 87 – 91
Miejsce osób w starszym wieku w strukturze demograficznej mieszkańców
Polski / Jerzy Kowalski / W:/ Ludzie starzy w polskim społeczeństwie
w pierwszych dekadach XXI wieku / red. Jerzy Kowalski . – Łódź: Uniwersytet
Łódzki, 2006, s. 11 – 42
Osoby w starszym wieku na obszarach wiejskich i w gospodarstwach
rolnych / Jerzy Kowalski / W:/ Ludzie starzy w polskim społeczeństwie
w pierwszych dekadach XXI wieku / red. Jerzy Kowalski . – Łódź: Uniwersytet
Łódzki, 2006, s. 99 – 113
Populacja osób bardzo starych w społeczeństwie polskim – stan obecny
i perspektywy / Piotr Szukalski / W:/ Ludzie starzy w polskim społeczeństwie
w pierwszych dekadach XXI wieku/ red. Jerzy Kowalski. – Łódź: Uniwersytet
Łódzki, 2006, s. 115 – 150
Przemiany umieralności i przeciętnego trwania życia osób w starszym
wieku w Polsce / Czesława Stępiń/ W:/ Ludzie starzy w polskim społeczeństwie
w pierwszych dekadach XXI wieku/ red. Jerzy Kowalski. – Łódź: Uniwersytet
Łódzki, 2006, s. 203 – 228
Struktura demograficzna i społeczno-ekonomiczna ludzi starych wielkich
miastach w Polsce w świetle spisów ludności z lat 1988 -2002 / Włodzimierz
Obraniak /W:/ Ludzie starzy w polskim społeczeństwie w pierwszych dekadach
XXI wieku/ red. Jerzy Kowalski. – Łódź: Uniwersytet Łódzki, 2006, s. 79 – 98
Sytuacja materialna osób starszych wiekim. Potrzeby, trudności finansowe
jako element jakości życia / Jadwiga Bajka / W:/ Zrozumieć starość/ red. Anna
Panek, Zofia Szarota. – Kraków: TEST, 2000, s. 95 - 99
Wydawnictwa zwarte
11
(w całości poświęcone tematyce człowieka w starości):
1. Aktywność kulturalna ludzi starszych / Zofia Szarota. – Lublin: UMC-S,
1987
2. Aktywność ludzi starszych na przykładzie polskich i francuskich
stowarzyszeń społecznych / red. Małgorzata Dzięgielewska, Olga
Czerniawska .- Łódź, 2000
3. Człowiek wobec starości. Szkice z gerontologii społecznej / Adam A.
Zych. – Katowice, 1999
4. Ćwiczenia fizyczne i rehabilitacyjne dla osób starszych w warunkach
domowych / Andrzej Jedynecki. – Warszawa, 1988
5. Drogi i bezdroża andragogiki i gerontologii. Szkice i rozprawy / Olga
Czerniawska. – Łódź, 2000
6. Jak radzić sobie ze starością rodziców / Joseph A. Ilardo, Carole R.
Rothman. – Warszawa, 2002
7. Jak starzeć się z radością / Ruth Morrisom, Dawn D. Radtke. – Kielce,
2000
8. Ludzie starsi w perspektywie socjologicznej / Marek Niezabitowski. –
Katowice, 2007
9. Ludzie starzy i starość w polityce społecznej/ Barbara Szatur-Jaworska.
– Warszawa: Oficyna Wydawnicza Aspra-Jr, 2000
10. Ludzie starzy w polskim społeczeństwie w pierwszych dekadach XXI
wieku / red. Jerzy Kowalski. – Łódź, 2006
11. Ograniczenia poznawcze : starzenie się i psychopatologia / red. Randall
W. Engle. – Warszawa, 2006
12. Podstawy gerontologii społecznej / Barbara Szatur-Jaworska, Piotr
Błędowski, Małgorzata Dzięgielewska. – Warszawa: Oficyna Wydawnicza
Aspra-Jr, 2006
13. Przygotowanie do życia na emeryturze / red. Barbara Juraś-Krawczyk. –
Łódź, 2000
14. Psychologia starzenia się: wprowadzenie / Ian Stuart-Hamilton. –
Poznań: Zysk i S-ka, 2000
15. Słownik gerontologii społecznej / Adam A. Zych. – Warszawa, 2001
16. Starość czasem nadziei / Aleksandro Pronzato. – Kraków: Salwator, 2005
17. Starość i osobowość / red. Kazimierz Obuchowski. – Bydgoszcz:
Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej, 2002
18. Starzy ludzie w Polsce. Społeczne i zdrowotne skutki starzenia się
społeczeństwa / red. J. Halik. – Warszawa, 2002
19. Style życia w starości / Olga Czerniawska. – Łódź, 1998
20. Wybrane problemy osób starszych / red. Agnieszka Nowicka. – Kraków:
Impuls, 2006
21. Zrozumieć starość / red. AnnaPanek, Zofia Szarota. – Kraków: Test, 2000
oprac. Jolanta Świątek-Gruszka
Racibórz, luty 2008
12
Jak być starym?
Łatwo być młodym. (Każdy jest młody
na początku). Niełatwo jest
być starym. Na to trzeba czasu.
Młodość jest dana, a wiek się osiąga.
Trzeba stworzyć magię i zmieszać ją z czasem,
by stać się starym.
Młodość jest dana. Trzeba ją odłożyć
jak lalkę do szafy,
wyjmować jedynie, bawić się nią
w świąteczne dni. Trzeba mieć wiele strojów
i ubierać lalkę nienagannie
(lecz nie na pokaz – by trzymać w ukryciu).
I koniecznie trzeba tę lalkę uwielbiać,
pamiętać o niej w mroku w zwykłe
dni, i codziennie składać życzenia
starzejącej się twarzy w lustrze.
Z czasem będziesz bardzo stary.
Z czasem twoje życie się dokona.
Z czasem, z czasem także tę lalkę
tak jak nową, chociaż bardzo starą – odnajdziesz.
(May Swenson)
13
14