Istota spostrzegania- bodźce trafiają na narządy zmysłów

Istota spostrzegania- bodźce trafiają na narządy zmysłów, muszą odznaczać się określoną
siłą.
Próg różnicy- to najmniejsza, ale już zauważalna różnica między dwoma bodźcami,
spostrzeżonymi tymi samymi zmysłami.
Prawo Webera- stosunkowo łatwo przychodzi rozpoznanie niewielkich zmian słabego
bodźca, podczas gdy dość silny bodziec musi się zmieniać dużo silniej by być zauważonym.
Próg absolutny- charakteryzuje on siłę bodźca wystarczającą do zarejestrowania go przez
człow. w 50% wszystkich przypadków.
Sygnał- to bodziec ustalony za najistotniejszy.
Szmery- bodźce nie mające znaczenia.
Adaptacja- istota polega na tym, by podnieść sprawność określonego narządu zmysłu ,
obniżoną zmianą warunków.
Receptory – komórka zmysłowa.
Transdukcja- jest to przekształcenie. Narządy zmysłu przekształcają zarejestrowany bodziec
mechaniczny, elektromechaniczny lub chemiczny na język układu nerwowego.
Neuron- komórka nerwowa przewodząca impuls. Jest to proces elektrochemiczny.
Pozazmysłowe sposoby spostrzegania :
-jasnowidzenie
-telepatia
-wizjonerstwo
-kontakt ze zmarłymi
-doznania poza własnym organizmem
Psychokineza –wpływ procesów psychicznych na wydarzenia fizyczne.
Teoria Younga i Helmholtza (teoria trzech kolorów):
Przy pomocy trzech kolorów „czerwieni”, „zieleni” i „błękitu” można utworzyć wszystkie
kolory widma.
WALD: udowodnił że na siatkówce oka występują trzy rodzaje czopków, wrażliwych na
określone długości fal (czopki „fioletowe” „niebiesko –zielone” i „czerwono- żółte”. Każdy z
tych układów czopków reaguje szczególnie intensywnie na określone długości fal, na inne
słabiej.
Procesy wpływające na spostrzeganie:
-uwaga
-wrażenia
Spostrzeganie- to procesy, które wybierają, porządkują i interpretują informacje pochodzące
z narządów zmysłów.
Uwaga- to procesy określające, które informacje zostaną wybrane do dalszego przetwarzania
(centrum zainteresowania – drugi plan).
Efekt Stroopa- jeżeli pojęcie „czerwony” zostanie napisane kolorem żółtym, to o zauważenie
rywalizują ze sobą dwa czynniki (znaczenie napisanego wyrazu i jego kolor). Zignorowanie
kolorów pisma zmniejsza szybkość czytania.
Słuchanie dychotoniczne – do obu uszu dostarcza się inne sygnały (różne informacje)
PODPROGÓWKI James Vicary: krótkie bodźce lub komunikaty, które przedstawiane są
tak szybko, że nie są przez obserwatora spostrzegane. Bodźce podprogowe mają wpływ na
reakcje.
Utajone uczenie się: ludzie mogą przeżyć doświadczenia, których sobie nie uświadamiają,
ale które będą miały wpływ na ich późniejsze zachowanie.
Utajona pamięć: sposób zachowywania wyników utajonego uczenia się.
Efekt coctail party: wzmożona uwaga na pewne treści rozmowy, która do tej pory
przebiegała gdzieś w tle i pozostała nie zauważona.
Teoria filtra: głosi, że wybór dokonywany jest w bardzo wczesnym stadium procesu
spostrzegania.
„Proces z dołu do góry”- energia fizyczna, którą przyjęły narządy zmysłów, zostaje
przekształcona w język układu nerwowego i jako seria impulsów przekazana do mózgu.
„Proces od góry do dołu”- ma swój początek w mózgu i oddziaływuje modyfikująco na
informacje z narządów zmysłów.
Doświadczenie stymulacji dzieli się na:
1) przetwarzanie sensoryczne (czyli wrażenia zmysłowe) są określone jako
doświadczenie lub recepcja prostych właściwości bodźców, takich jak np. jasność,
kolor, głośność
2) procesy spostrzegania. Spostrzeganie – to doświadczenie złożonej charakterystyki
bodźców, np. konkretnych przedmiotów w otaczającym środowisku, łatwo
rozpoznawanych i nazywanych.
Spostrzeganie- związane jest z posiadaniem dośw. wytworzonym w procesie uczenia się.
Elementarny proces o większej złożoności . jest to odebranie przez wiele receptorów wielu
różnych bodźców. Skierowanie uwagi i świadomości na przedmiot spostrzegania.
Wrażenia – stanowi wrodzony mechanizm przetwarzania sensorycznego. Podstawowy
elementarny proces psychiczny. Na receptory działa prosty, elementarny bodziec.
Wyodrębnienie cech: pierwszy proces postrzegania otaczającej rzeczywistości jest próba
rozłożenia spostrzeganych przedmiotów na proste elementy. Proste elementy przedmiotów
łączy się ze sobą, tworząc złożony obraz spostrzeganego przedmiotu.
Detektory cech- różne kategorie neuronów reagują wiec na różne elementy spostrzeganej
rzeczywistości.
Niezmienniki – podstawowe cechy spostrzeganych przedmiotów. Stale właściwości
odkrywane podczas płynnej zmiany perspektyw przedmiotu na skutek jego ruchu lub ruchu
obserwatora względem przedmiotu.
Detektor – zespół komórek nerwowych wyspecjalizowanych w rejestrowaniu tych
właściwości.
Bodźce – mają naturę fizykochemiczną.
Uwaga –jest mechanizmem redukcji nadmiaru informacji docierających do narządów zmysłu.
Świadomość introspekcyjna- polega na zdawaniu sobie sprawy z własnych procesów
psychicznych oraz z tego że coś wiemy, spostrzegamy lub o czymś myślimy.
Świadomość percepcyjna- polega na zdawaniu sobie sprawy z tego co dzieje się w otoczeniu
(we własnym ciel)
Uwaga intensywna- towarzyszy jej wyostrzona świadomość treści wchodzących w jej pole.
Uwaga ekstensywna – dla niej charakterystyczne jest osłabienie świadomości tego, co
znajduje się w jej polu.
Uwaga selektywna- teorie uwagi selektywnej powstały w odpowiedzi na pyt. Co decyduje
odrzucenie pewnych informacji jako nieistotnych.
Procesy przeduwagowe- polegają na podświadomej obróbce bodźców, zwykle
prezentowanych w bardzo krótkim czasie lub w sposób zdegradowany. Polegają na odbiorze,
selekcji i obróbce bodźców, z których działania nie zdajemy sobie sprawy.
Czynności automatyczne- są wynikiem długiego nabywania procesu wprawy, są
czynnościami szybkimi. Są sterowane przez struktury „lokalne” nie angażują mechanizmów
uwagi i pamięci, albo też czynią to w uniwersalnym zakresie, wykonywane są równolegle.
Czynności kontrolowane – są wykonywane mniej płynnie i z większym wysiłkiem, są
czynnościami wolnymi. Czynności te są sterowane „globalnie” tzn. z zaangażowaniem całego
systemu poznawczego, w szczególności ważnych centów dyspozycyjnych, tj. uwaga, pamięć
robocza. Wykonywane są szeregowo.
Funkcje uwagi:
3) selektywność: to zdolność do wyboru jednego bodźca, źródła stymulacji lub ciągu
myśli, kosztem innych.
4) Czujność: jest to zdolność do długotrwałego poszukiwania określonego bodźca,
zwanego „sygnałem”, a ignorowanie pozostałych bodźców, zwanych „szmerami”.
5) Przeszukiwanie : jest procesem aktywnym. Polega na systematycznym badaniu pola
recepcyjnego w celu wykrywania obiektów spełniających złożone kryterium.
#Dystraktory- są to bodźce które zakłócają i utrudniają poszukiwanie.
6) Kontrola czynności jednoczesnych: jednoczesne wykonywanie kilku czynności nie
pociąga za sobą negatywnych skutków w większości wypadków, ponieważ czynności
są dość proste. Psychologiczny okres refrakcji sugeruje że kontrola czynności
jednoczesnych polega na przetworzeniu szeregowym, a nie równoległym
Teoria wczesnej selekcji –zakłada, że przejęcie ważnej informacji , a odrzucenie zbędnej
dokonuje się na wczesnych etapach przetwarzania informacji. W związku z tym mechanizm
uwagi ma się kierować sensorycznymi i fizycznymi właściwościami bodźców.
Teoria integrująca- istotą jej jest założenie , że selekcja informacji dokonuje się zarówno na
wczesnych jak i na późniejszych etapach przetwarzania. Dopuszcza się przy tym, że każdy
etap może polegać na jakościowo równym sposobie selekcjonowania nadmiaru informacji.
Teoria uwagi podzielnej – odpowiadają na pytanie, jak jest możliwe nadzorowanie więcej
niż jednej czynności w tym samym czasie.
Technika podwójnego zadania- polega na jednoczesnym wykonywaniu prostych czynności
z których jedna przybierała dwa poziomy trudności.
Przetwarzanie przeduwagowe- polega na automatycznej rejestracji wszystkich istotnych
cech obiektów. Jest to proces nie wymagający wysiłku, przebiegający mimowolnie, z
wszystkie cechy są rejestrowane równolegle w tym samym czasie.
Przetwarzanie uwagowe- polega na zastosowaniu wcześniej zarejestrowanych cech w
obiekcie. Proces powolny, wymagający wysiłku i szeregowy gdyż cechy są integrowane jedna
po drugiej.
Teoria Kehhemana- zakłada że istnieje niespecyficzna energia mentalna, przydzielona
poszczególnym czynnością wg. ich ważności lub pilności. Tylko czynności nieautomatyczne
wymagają zasobów uwagi.
Uczenie się- jest najczęściej definiowane jako proces powstawania poprzez dośw. względnie
trwałych zmian w zachowaniu się jednostki.
Dwa podstawowe rodzaje ucenia się :
1) warunkowanie klasyczne (zw. Pawłowskim): poprzez to warunkowanie jednostki uczą
się przewidywać pojawienie się ważnych wydarzeń w środowisku i przygotować się
na nie.
2) Warunkowe instrumentalne (sprawcze): jednostki uczą się które z ich zachowań
przynoszą korzyści, a które niekorzyści , zmiany w środowisku, uczą się zatem które
reakcje warto powtarzać, a które lepiej unikać.
Bodziec bezwarunkowy- bodziec który bez uczenia się wywołuje reakcje organizmu.
Reakcja bezwarunkowa- wrodzone reakcje organizmu. Odruch bezwarunkowy.
Bodziec warunkowy- to taki który w wyniku podawania go z bodźcem bezwarunkowym
nabrał zdolności wywoływania podobnej reakcji.
Reakcja warunkowa- pełni funkcję adaptacyjną. Przygotowuje organizm do przyjęcia
bodźca bezwarunkowego.
Hamowanie warunkowe- to aktywne tłumienie reakcji warunkowej.
Prawo efektu- głosi, że zachowanie które w danej sytuacji wywołuje uczucia zadowolenia
zostaje skojarzone z tą sytuacją i jeśli powtórzy się, to wzrasta prawdopodobieństwo iż
powtórzone zostanie także to zachowanie.
Układ nerwowy składa się z:
1) ukł. Nerwowy ośrodkowy: którego centralną część stanowi mózg i rdzeń kręgowy.
2) Ukł. Nerwowy obwodowy: na który składa się 12 par nerwów czaszkowych i 31 par
nerwów rdzeniowych oraz przypisane di nich zwoje będące zbiorowiskiem komórek
nerwowych. Nerwy te noszą nazwę nerwów somatycznych albo nerwów życia.
3) Ukł. Nerwowy autonomiczny (wegetatywny): dzieli się na dwie części : współczulną i
przywspółczulną.
Analizator – jest to wyspecjalizowana ewolucyjnie część ukł. Nerwowego. Jego częściami
składowymi są:
 Receptory – jest to zespół wyspecjalizowanych ewolucyjnie komórek nerwowych
zdolnych do reagowania na bodźce o określonej charakterystyce. Pełni on funkcje
anteny odbiorczej, rejestrującej wszelkie zmiany zachodzące w organizmie i otoczeniu
zew.
 Drogi aferentne – to impulsy powstające w receptorze są przekazywane do ośrodków
centralnych.
 Ośrodek, w ośrodkowej części mózgu.- jest zlokalizowany w korze mózgowej ,
zewnętrznej warstwie mózgu, w którym są przetwarzane impulsy przesyłane z
receptora.
Synaps –punkt połączenia jednego neuronu z drugim.
Hormony- są ciałami czynnymi, wydzielanymi bezpośrednio z gruczołów do krwi.
Podział hormonów:
1) związki będące ciałami czynnymi komórek.
2) związki będące ciałami czynnymi tkanek
3) związki będące ciałami czynnymi gruczołów
Hormony gruczołowe –są wytwarzane w ściśle określonych gruczołach, których zadaniem są
czynności wydzielnicze.
Układ hormonalny- jest to układ fitogeniczny starszy od ukł. Nerwowego. Podstawowym
produktem dzielności ukł. Hormonalnego są „hormony”.