dział

PAŃSTWA
STAROŻYTNEGO WSCHODU
Uczeń rozumie:
– pojęcia i terminy: cywilizacja,
epoka historyczna, historia, kręgi
cywilizacyjne, kultura, źródło
historyczne,
– ciągłość procesu historycznego,
– sens dziedziczenia i wymiany
osiągnięć cywilizacyjnych.
Uczeń potrafi:
– sklasyfikować źródła
historyczne oraz wyjaśnić, na
czym polega ich wiarygodność
i wartość badawcza,
– wyjaśnić różne sposoby
dziedziczenia i przekazywania
dorobku cywilizacyjnego,
– dostrzec tempo przemian
cywilizacyjnych.
Uczeń zna:
– czas: początków rewolucji
neolitycznej, powstania
najstarszych państw starożytnych.
A
I.1
A
I.1
STANDARDY
POZIOM
ROZSZ.
ŚCIEŻKI EDUKACYJNE
POZIOM
PODST.
CELE KSZTAŁCENIA
W UJĘCIU OPERACYJNYM –
POZIOM
PONADPODSTAWOWY
KAT. TAKSONOM.
POZIOM
ROZSZ.
POZIOM
PODST.
KAT. TAKSONOM.
LICZBA GODZ.
Uczeń zna:
– epoki historyczne i ich ramy
chronologiczne,
– różne rodzaje datacji
historycznej,
– rodzaje źródeł historycznych.
4 (2 w zakresie podstawowym)
HISTORIA –
KULTURA –
CYWILIZACJA
Część I.
Czym zajmuje się
historia? –
wprowadzenie do
historii cywilizacji
Część II.
Na tropie prawdy
o przeszłości –
podstawowe
problemy pracy
historyka
CELE KSZTAŁCENIA
W UJĘCIU OPERACYJNYM –
POZIOM PODSTAWOWY
3 (1
w zakresie
podstawo
wym)
DZIAŁ
WPROWADZENIE DO HISTORII CYWILIZACJI
TEMAT
STANDARDY
A
B
I.1
B
B
II.1
I.1
C
II.7
C
II.5
C
II.4
A
I.4
Uczeń potrafi:
– wskazać przeszkody
w docieraniu do prawdy
historycznej,
– uzasadnić znaczenie poznania
historycznego.
I.1
Uczeń zna:
– czas migracji ludów
starożytnych.
C
D
III.3
A
I.4
I.1
EDUKACJA EKOLOGICZNA
Wpływ środowiska naturalnego na
kierunki i tempo rozwoju
cywilizacji.
EDUKACJA CZYTELNICZA
I MEDIALNA
Tradycyjne i nowoczesne źródła
informacji (klasyfikacja
i charakterystyka źródeł
historycznych, wybór fragmentów
źródłowych charakterystycznych
dla danej epoki).
EDUKACJA REGIONALNA –
DZIEDZICTWO KULTUROWE
W REGIONIE
Dzieje regionu na tle historii
Polski i Europy (przejście od
identyfikacji plemiennej
i regionalnej do identyfikacji
narodowej, problem
partykularyzmów regionalnych,
rola tradycji regionalnych
w kulturze narodowej, miejsce
samorządności w różnych
koncepcjach ustrojowych).
Identyfikacja z małą ojczyzna,
patriotyzm lokalny, wpojenie
przekonania o historyczności
każdej mniejszości (narodowej,
lokalnej, religijnej, etnicznej).
EDUKACJA EKOLOGICZNA
Wpływ środowiska naturalnego na
kierunki i tempo rozwoju
cywilizacji.
1
Uczeń rozumie:
– pojęcia i terminy: despotia
teokratyczna, imperium, państwo,
rewolucja neolityczna.
WPROWADZENIE DO HISTORII
CYWILIZACJI
(lekcja
powtórzeniowa)
Uczeń zna:
– rodzaje pisma starożytnego,
– postacie: Buddy, Konfucjusza.
4 (2 w zakresie podstawowym)
DOROBEK
PIERWSZYCH
CYWILIZACJI
Część I.
Dorobek
pierwszych
cywilizacji
Część II.
Pod okiem bogów
2
WPROWADZENIE DO HISTORII CYWILIZACJI
Uczeń potrafi:
– przedstawić proces powstawania
państwa,
– wskazać na mapie cztery
najstarsze cywilizacje
starożytnego Wschodu i określić
ich cechy charakterystyczne,
– omówić na przykładzie Egiptu
i Mezopotamii etapy tworzenia się
pierwszych państw starożytnych,
– ocenić wpływ powstania
państwa na kształtowanie się
stosunków społecznych
i politycznych.
Uczeń rozumie:
– pojęcia i terminy: buddyzm,
konfucjanizm, monoteizm,
politeizm.
Uczeń potrafi:
– omówić przemiany gospodarcze
w starożytności i ich
konsekwencje,
– przedstawić osiągnięcia
naukowo-techniczne starożytnych
cywilizacji.
Uczeń zna:
– osiągnięcia najstarszych
cywilizacji oraz ich podstawy
ustrojowe i społeczne.
B
I.4
C
II.4
C
II.6
I.1
Uczeń potrafi:
– na wybranych przykładach
opisać mechanizmy przejmowania
dziedzictwa cywilizacyjnego,
– odnaleźć ślady przeszłości
w regionie.
C
II.4
D
III.2
III.2
A
A
I.1
I.1
I.1
I.1
B
I.1
I.1
C
II.4
II.2
C
II.6
I.1
A
I.1
Uczeń zna:
– postać Zaratusztry.
Uczeń rozumie:
– pojęcia i terminy: antropogonia,
kosmogonia, synkretyzm religijny,
teogonia, zaratusztrianizm.
Uczeń potrafi:
– rozpoznać rodzaje pisma
starożytnego i przyporządkować je
do państwa, w którym
występowały,
– opisać i porównać starożytne
systemy religijne,
– scharakteryzować ustroje
społeczno-prawne: Egiptu,
Mezopotamii i Indii,
– wyjaśnić, na czym polegał
przełom w dziejach w IV i III
tysiącleciu p.n.e.
C
II.5
II.1
D
II.7
A
I.1
I.1
B
I.1
I.1
C
II.7
-
C
III.1
III.1
C
II.6
-
C
II.4
-
EDUKACJA EKOLOGICZNA
Wpływ środowiska naturalnego na
kierunki i tempo rozwoju
cywilizacji.
I.1
2
Uczeń rozumie:
– zależność między osiadłym
trybem życia a poziomem rozwoju
cywilizacyjnego.
Uczeń potrafi:
– ukazać związki przyczynowo-skutkowe i synchroniczne,
– scharakteryzować wpływ
powstania państwa na rozwój
cywilizacji.
3 (2 w zakresie podstawowym)
FUNDAMENTY CYWILIZACJI ŚRÓDZIEMNOMORSKIEJ
WOKÓŁ MORZA
ŚRÓDZIEMNEGO
Uczeń zna:
– cezury czasowe kultury
minojskiej, epoki mykeńskiej,
wielkiej kolonizacji greckiej,
– daty: 490–449 p.n.e.,
272 r. p.n.e., 264–241 p.n.e.,
218–201 p.n.e., 149–146 p.n.e.,
146 r. p.n.e., 45 r. n.e.,
– postacie: Minosa, Aleksandra
Macedońskiego, Hannibala,
– warunki naturalne obszaru
Morza Śródziemnego.
Uczeń rozumie:
– pojęcia i terminy: hellenizacja,
wielka kolonizacja.
Uczeń potrafi:
– omówić i wskazać na mapie
kolejne etapy tworzenia się
cywilizacji śródziemnomorskiej,
– wymienić przykłady zapożyczeń
w dorobku cywilizacyjnym ludów
śródziemnomorskich,
– scharakteryzować obszar Morza
Śródziemnego i ocenić jego
znaczenie dla przenikania się
kultur i kształtowania nowego
typu społeczeństwa.
C
II.2
C
II.2
A
I.5
A
I.6
A
I.5
A
I.1
B
I.5
C
II.1
C
II.6
C
III.2
II.2
I.2
I.2
Uczeń potrafi:
– dostrzec ciągłość kulturową
i wzajemne przenikanie się
kręgów cywilizacyjnych,
– dostrzec przemiany zachodzące
w środowisku naturalnym na
skutek działalności człowieka,
– porównać dorobek najstarszych
cywilizacji.
Uczeń zna:
– czas przybycia Achajów
i Dorów do Grecji,
– postać Kalliasa.
Uczeń rozumie:
– pojęcia i terminy: epoka
mykeńska, kultura minojska,
– mechanizmy dziedziczenia
dorobku cywilizacji w basenie
Morza Śródziemnego.
Uczeń potrafi:
– przedstawić dorobek kulturalny
Krety i Fenicji.
B
I.1
II.2
D
II.4
II.2
D
II.4
II.2
C
III.1
III.1
A
I.5
A
I.5
B
I.5
B
I.1
C
III.6
I.2
III.2
3
DEMOKRACJA
ATEŃSKA –
RZĄDY LUDU
CZY
DEMAGOGÓW?
(temat dyskusyjny)
Część I.
Demokracja
ateńska – rządy
ludu czy
demagogów?
Część II.
Spór o wartość
demokracji
Uczeń zna:
– czas narodzin i trwania greckiej
polis,
– daty: 555 r. p.n.e.,
478–477 p.n.e., 431–404 p.n.e.,
338 r. p.n.e., 30 r. p.n.e.,
– epoki w dziejach starożytnej
Grecji,
– postacie: Agamemnona,
Klejstenesa, Kleopatry, Solona.
Uczeń rozumie:
– pojęcia i terminy: demokracja,
falanga, hoplita, oligarchia,
ostracyzm, polis, tyrania,
– na czym polegała jedność
i różnorodność świata greckiego.
Uczeń potrafi:
– omówić przyczyny, przebieg
i skutki najważniejszych
konfliktów w świecie greckim,
– przedstawić dzieje starożytnej
Grecji,
– ocenić wpływ jednostki na
dzieje narodów i państw na
przykładzie Aleksandra
Macedońskiego.
Uczeń zna:
– datę: 507 r. p.n.e.,
– postać Peryklesa.
3 (1 w zakresie podstawowym)
FUNDAMENTY CYWILIZACJI
ŚRÓDZIEMNOMORSKIEJ
4 (2 w zakresie podstawowym)
OD
AGAMEMNONA
DO KLEOPATRY
Część I.
Sparta i Ateny –
dwa modele polis
Część II.
O hegemonię
w świecie greckim
Uczeń rozumie:
– pojęcia i terminy: demagog,
korupcja,
– mechanizmy rządzące
demokracją.
Uczeń zna:
– daty: 454 r. p.n.e., 371 r. p.n.e.,
337 r. p.n.e., 334–325 p.n.e.,
323 r. p.n.e.
A
I.4
I.2
A
I.6
I.2
A
I.1
A
I.6
I.2
B
I.4
I.2
B
I.5
I.2
Uczeń rozumie:
– pojęcia i terminy: apella, bule
(Rada Pięciuset), eforowie, eklezja
(Zgromadzenie Ludowe), geruzja,
hellenizm.
C
II.2
C
II.4
D
III.2
III.2
Uczeń potrafi:
– przedstawić i porównać formy
ustrojowe greckiej polis,
– dostrzec wzajemne przenikanie
się wpływów cywilizacyjnych
świata greckiego i starożytnego
Wschodu w epoce hellenistycznej.
A
A
I.4
I.4
I.2
I.2
B
I.7
I.2
B
I.4
I.2
Uczeń zna:
– daty: 399 r. p.n.e., 322 r. p.n.e.,
– wady i zalety demokracji
ateńskiej.
Uczeń rozumie:
– pojęcia i terminy: retoryka,
społeczeństwo otwarte,
społeczeństwo zamknięte,
sykofant.
Uczeń potrafi:
– ocenić system demokracji
ateńskiej,
– wskazać słabe i mocne znamiona
dzisiejszej demokracji.
A
I.6
I.2
B
I.4
I.2
C
III.1
III.1
D
II.4
II.2
A
A
I.4
I.4
I.2
I.2
B
I.7
I.2
D
III.2
C
II.3
III.2
EDUKACJA EUROPEJSKA
Proces integracji europejskiej
w perspektywie historycznej –
podstawy polityczne i kulturowe.
EDUKACJA FILOZOFICZNA
Greckie korzenie filozofii i ich
recepcja w kulturze europejskiej
w ciągu wieków (średniowiecze,
humanizm, oświecenie,
romantyzm, epoka współczesna).
Różne sposoby pojmowania
filozofii na przykładzie wybitnych
filozofów (Sokrates, Platon,
Arystoteles, Marek Aureliusz,
św. Augustyn, św. Tomasz
z Akwinu,
Kartezjusz, D. Hume, I. Kant,
G. Hegel, E. Husserl,
R. Ingarden).
4
IMPERIUM
ROMANUM
Część I.
Imperium
Romanum
Część II.
Od królestwa do
republiki,
czyli przemiany
ustrojowe
w Rzymie
Część III.
Od republiki do
dominatu, czyli
przemiany
ustrojowe
w Rzymie
5 (3 w zakresie podstawowym)
Uczeń zna:
– osiągnięcia cywilizacyjne
starożytnej Grecji i ich twórców.
Uczeń rozumie:
– pojęcia i terminy: cynicy,
epikurejczycy, filozofia,
hedoniści, idealizm, polityka,
sofiści, stoicy.
Uczeń potrafi:
– dostrzec greckie dziedzictwo we
współczesnym świecie,
– podać przykłady wpływu myśli,
literatury i sztuki greckiej na
cywilizację europejską.
Uczeń zna:
– daty: 754/753 r. p.n.e.,
508–504 (?) p.n.e., 44 r. p.n.e., 30
r. p.n.e., 476 r. n.e.,
– postacie: Mariusza, Gajusza
Juliusza Cezara, Oktawiana
Augusta, Dioklecjana,
Konstantyna I Wielkiego,
Justyniana I Wielkiego.
6 (2 w zakresie podstawowym)
FUNDAMENTY CYWILIZACJI ŚRÓDZIEMNOMORSKIEJ
DZIEDZICTWO
HELLENÓW
Część I.
Zagadka greckiego
geniuszu
Część II.
Dziedzictwo
Hellenów
Część III.
Czy dorobek
starożytnych
Greków jest wciąż
aktualny?
Uczeń rozumie:
– pojęcia i terminy: dyktator,
Imperium Romanum, komicje,
konsulowie, legion, republika,
senat, triumwirat.
Uczeń potrafi:
– wskazać na mapie zasięg
terytorialny państwa rzymskiego
w kolejnych etapach jego rozwoju.
A
I.5
B
I.7
D
II.6
II.1
C
II.6
II.1
A
I.6
I.2
A
I.6
I.2
B
I.4
C
II.1
I.2
Uczeń potrafi:
– ocenić osiągnięcia cywilizacyjne
Greków,
– wskazać nieprzemijające
wartości dorobku intelektualnego
starożytnych Greków w ciągu
wieków.
Uczeń zna:
– daty: 264 r. p.n.e., 284–305 n.e.,
330 r. n.e., 395 r. n.e.,
– postacie: Gnejusza Pompejusza,
Marka Licyniusza Krassusa,
Odoakra,
– genezę Rzymu i przebieg jego
ekspansji,
– charakterystyczne cechy ustroju
Rzymu – od królestwa do
dominatu.
Uczeń rozumie:
– pojęcia i terminy: dominat,
limes, pryncypat, tetrarchia.
Uczeń potrafi:
– przedstawić etapy ekspansji
Rzymu i wyjaśnić przyczyny
sukcesów militarnych armii
rzymskiej,
– wytłumaczyć przyczyny kryzysu
i upadku cesarstwa
zachodniorzymskiego,
– omówić ewolucję form
ustrojowych starożytnego Rzymu
i porównać je.
D
III.2
III.2
C
II.6
II.1
A
I.6
I.2
A
I.6
I.2
A
I.6
-
A
I.4
I.2
B
I.4
I.2
C
II.4
C
II.2
C
III.1
EDUKACJA REGIONALNA –
DZIEDZICTWO KULTUROWE
W REGIONIE
Dzieje regionu na tle historii
Polski i Europy (przejście od
identyfikacji plemiennej
i regionalnej do identyfikacji
narodowej, problem
partykularyzmów regionalnych,
rola tradycji regionalnych
w kulturze narodowej, miejsce
samorządności w różnych
koncepcjach ustrojowych).
EDUKACJA EUROPEJSKA
Proces integracji europejskiej
w perspektywie historycznej –
podstawy polityczne i kulturowe.
III.1
5
Uczeń zna:
– granice i ludy rzymskiej Europy.
3 (2 w zakresie podstawowym)
FUNDAMENTY CYWILIZACJI ŚRÓDZIEMNOMORSKIEJ
RZYMSKA
EUROPA
Część I.
Rzymska Europa
Część II.
Dorobek
starożytnych
Greków i Rzymian
– analiza
porównawcza
4 (2 w zakresie podstawowym)
FUNDAMENTY CYWILIZACJI
ŚRÓDZIEMNOMORSKIEJ
WYZNAWCY
CHRYSTUSA
Uczeń rozumie:
– pojęcia i terminy: Corpus iuris
civilis, edykt, kalendarz
gregoriański, kalendarz juliański,
kodyfikacja, Pax Romana, prawo
XII tablic, romanizacja,
urbanizacja,
– rolę miast i dróg
w rozprzestrzenianiu się
cywilizacji rzymskiej.
Uczeń potrafi:
– przedstawić najważniejsze
osiągnięcia cywilizacji rzymskiej,
– opisać wkład Rzymu w dorobek
cywilizacji współczesnej Europy.
Uczeń zna:
– daty: 7–6 p.n.e., 30–33 n.e., 64 r.
n.e., 325 r. n.e., 392 r. n.e.,
– postacie: Abrahama, Jezusa
z Nazaretu, apostołów Piotra
i Pawła, Nerona,
– systemy religijne panujące
w starożytnym Rzymie.
Uczeń rozumie:
– pojęcia i terminy: herezja,
Mesjasz, Nowy Testament, sobór,
Stary Testament, synod, Wulgata.
A
Uczeń zna:
– daty: 449 r. p.n.e., 9 r. n.e.,
212 r. n.e., 533–536 n.e.,
– postać Karakalli.
I.5
B
I.5
B
I.5
C
II.6
II.1
C
II.6
II.1
A
I.5
I.2
A
I.5
I.2
C
II.2
D
III.2
III.2
D
III.2
III.2
A
I.5
I.3
A
I.5
I.3
A
I.5
I.3
B
I.1
I.3
B
I.1
I.3
I.2
A
I.5
I.3
A
I.5
I.3
A
I.5
B
I.5
I.3
Uczeń potrafi:
– scharakteryzować polityczne
i cywilizacyjne konsekwencje
podbojów rzymskich,
– ocenić Imperium Rzymskie jako
pierwszą próbę zjednoczenia
Europy,
– porównać i ocenić dorobek
starożytnych Greków i Rzymian.
Uczeń zna:
– daty: 63 r. p.n.e., 70 r. n.e.,
250–251 n.e., 311 r. n.e., 313 r.
n.e.,
– postacie: Ariusza,
św. Augustyna, św. Hieronima,
– postanowienia edyktów
tolerancyjnych.
Uczeń rozumie:
– pojęcia i terminy: esseńczycy,
faryzeusze, patriarchat,
saduceusze, Talmud, zeloci,
– okoliczności sprzyjające
rozpowszechnianiu idei
mesjanistycznych w Palestynie
w czasach Jezusa.
WYCHOWANIE DO ŻYCIA W
RODZINIE
Funkcje rodziny ze szczególnym
uwzględnieniem wychowania
dzieci w rodzinie (chrześcijański
model życia rodzinnego jako
wzorzec dominujący w cywilizacji
europejskiej oraz jego ewolucja
pod wpływem zmian
cywilizacyjnych).
EDUKACJA EUROPEJSKA
Proces integracji europejskiej
w perspektywie historycznej –
podstawy polityczne i kulturowe.
6
EUROPA
ŁACIŃSKA
Część I.
Początki Europy
łacińskiej
Część II.
Wskrzeszenie
cesarstwa
Uczeń zna:
– dorobek cywilizacji antycznej.
Uczeń rozumie:
– wewnętrzne zróżnicowanie
świata starożytnego,
– rolę religii w społeczeństwach
starożytnych,
– znaczenie cywilizacji antycznej
dla kultury świata.
2
FUNDAMENTY
CYWILIZACJI
ŚRÓDZIEMNOMORSKIEJ
(lekcja
powtórzeniowa)
Część I.
Polityczne
zróżnicowanie
świata starożytnego
– między Grecją
a Rzymem
Część II.
Dorobek
cywilizacji
antycznej i jej
znaczenie dla
kultury świata
3 (2 w zakresie podstawowym)
CYWILIZACJE
ŚREDNIOWIECZNEGO ŚWIATA
FUNDAMENTY CYWILIZACJI
ŚRÓDZIEMNOMORSKIEJ
Uczeń potrafi:
– opisać czynniki ułatwiające
ekspansję chrześcijaństwa,
– omówić relacje między
Kościołem a władzą cesarską,
– wyjaśnić rolę religii
chrześcijańskiej w starożytnym
świecie oraz ocenić jej znaczenie.
Uczeń potrafi:
– scharakteryzować oraz
porównać modele ustrojowe
Grecji i Rzymu,
– opisać systemy religijne państw
starożytnych,
– wyjaśnić rolę religii
chrześcijańskiej w świecie
antycznym,
– ocenić znaczenie kultury
antycznej dla współczesności.
Uczeń zna:
– daty: 496 r., 732 r., 800 r.,
843 r., 962 r.,
– postacie: Chlodwiga, Karola
Wielkiego, Leona III, Karola
Łysego, Lotara, Ludwika
Niemieckiego, Jana XII, Ottona I,
Ottona III,
– strefy kulturowe i polityczne
powstałe po upadku Imperium
Rzymskiego,
– cechy charakterystyczne
państwa patrymonialnego.
C
II.2
C
II.4
D
III.2
II.2
II.2
A
I.1
B
I.1
B
I.5
B
I.1
C
III.1
C
II.6
C
II.5
D
III.2
III.2
A
A
I.6
I.6
I.6
I.6
A
I.5
A
I.4
III.1
Uczeń potrafi:
– wskazać na mapie etapy
chrystianizacji Imperium
Rzymskiego,
– przedstawić proces
kształtowania się organizacji
Kościoła antycznego,
– wskazać związki między religią
Żydów i chrześcijan,
– ocenić stosunek państwa
rzymskiego do wyznawców
Chrystusa (od I do IV w.).
Uczeń zna:
– przemiany polityczne państw
starożytnych.
Uczeń potrafi:
– omówić wpływ modeli
ustrojowych Grecji i Rzymu na
kształtowanie się współczesnych
demokracji,
– scharakteryzować wzajemne
przenikanie się cywilizacji
antycznych.
Uczeń zna:
– datę: 754 r.,
– postacie: św. Patryka,
św. Winfryda-Bonifacego, Karola
Młota, Pepina Krótkiego,
– granice podziału Europy na
mocy traktatu z Verdun.
C
II.1
C
II.4
C
II.5
III.1
D
III.2
III.2
A
I.4
I.2
C
II.5
II.2
C
II.4
II.2
A
A
I.6
I.6
I.6
I.6
A
I.6
EDUKACJA EUROPEJSKA
Proces integracji europejskiej
w perspektywie historycznej –
podstawy polityczne i kulturowe.
I.4
I.6
7
Uczeń rozumie:
– pojęcia i terminy: kanclerz,
państwo patrymonialne,
– znaczenie chrześcijaństwa dla
uzyskania legitymizacji władzy.
EUROPA
KATEDR
I UNIWERSYTETÓW
Część I.
Różne oblicza
średniowiecza
Część II.
Czy wiara
potrzebuje rozumu?
4 (2 w zakresie podstawowym)
CYWILIZACJE ŚREDNIOWIECZNEGO
ŚWIATA
EUROPA
CESARSKA
CZY PAPIESKA?
(temat dyskusyjny)
Część I.
Dwie wizje
przywództwa
Część II.
Europa cesarska
czy papieska?
3 (2 w zakresie podstawowym)
Uczeń potrafi:
– wyjaśnić przyczyny powodzenia
chrystianizacji Europy łacińskiej,
– przedstawić relacje między
władzą państwową a kościelną we
wczesnym średniowieczu.
Uczeń zna:
– daty: 1077 r., 1122 r., 1378 r.,
– postacie: Grzegorza VII,
Henryka IV, Innocentego III,
Fryderyka I Barbarossy,
Fryderyka II.
Uczeń rozumie:
– pojęcia i terminy: cezaropapizm,
inwestytura, „niewola
awiniońska”, nikolaizm, papalizm,
reforma gregoriańska, ruch
kluniacki, symonia, świętopietrze,
wyprawy krzyżowe.
Uczeń potrafi:
– podać przyczyny konfliktu
między papieżem a cesarzem,
– przedstawić i ocenić wizje
jedności Europy według
zwolenników papieża i cesarza.
Uczeń zna:
– postacie: Rogera Bacona,
św. Tomasza z Akwinu,
św. Franciszka z Asyżu,
św. Katarzyny ze Sieny,
św. Brygidy szwedzkiej.
Uczeń rozumie:
– pojęcia i terminy: empiryzm,
epos rycerski, goliardzi, gotyk,
renesans karoliński, scholastyka,
styl romański, sztuki wyzwolone,
teocentryzm, trubadurzy.
B
I.4
B
I.5
C
II.2
C
II.4
I.6
I.5
I.6
I.6
I.5
I.5
B
I.6
I.5
C
II.2
D
III.2
III.2
A
I.7
I.5
I.7
B
I.4
C
II.1
D
III.2
III.2
Uczeń zna:
– datę: 1309–1377.
A
I.6
I.5
Uczeń rozumie:
– pojęcie:antypapież.
B
I.6
I.5
C
II.2
C
II.4
A
A
I.7
I.7
I.5
I.5
A
I.7
I.5
B
I.7
I.5
Uczeń potrafi:
– wskazać na mapie zasięg
terytorialny państw i plemion
germańskich w VII w.,
– ocenić cesarstwo Karolingów
i Ottonów jako próby odnowienia
idei cesarstwa uniwersalnego.
A
A
B
Uczeń rozumie:
– pojęcia i terminy: arianizm,
komes, majordom, sakra
królewska.
I.5
Uczeń potrafi:
– wyjaśnić powody upadku
uniwersalizmu średniowiecznego,
– omówić stosunki państwo –
Kościół w średniowieczu.
Uczeń zna:
– daty: ok. 780–830, 1154 r.,
– postacie: św. Anzelma
z Canterbury, św. Bernarda
z Clairvaux, Doroty z Mątowów,
– dorobek intelektualny
średniowiecza.
Uczeń rozumie:
– pojęcia i terminy:
franciszkanizm, mistyka, saga,
tomizm.
I.6
EDUKACJA EUROPEJSKA
Proces integracji europejskiej
w perspektywie historycznej –
podstawy polityczne i kulturowe.
8
Uczeń potrafi:
– dostrzec antyczne korzenie
kultury średniowiecznej,
– opisać i ocenić średniowieczne
poglądy na świat i człowieka,
– określić cechy charakterystyczne
stylów architektonicznych
występujących w średniowieczu.
W KRĘGU
BIZANCJUM
ŚWIAT ISLAMU
Część I.
Świat islamu
Część II.
Abraham, Jezus,
Mahomet
3 (1 w zakresie
podstawowym)
3 (1 w zakresie podstawowym)
Uczeń zna:
– daty: 330 r., 1054 r., 1453 r.,
– postać Iwana III.
Uczeń rozumie:
– pojęcia i terminy: cyrylica,
hellenizm chrześcijański,
ortodoksja, schizma, schizma
wschodnia,
– przyczyny rozłamu między
chrześcijaństwem łacińskim
i greckim.
Uczeń potrafi:
– przedstawić różnice między
Kościołem bizantyjskim
a rzymskim,
– omówić osiągnięcia cywilizacji
bizantyjskiej,
– wskazać granice podziału
między wpływami katolicyzmu
i prawosławia w płd.-wsch.
Europie oraz dostrzec w tym
źródło współczesnych konfliktów
narodowościowo-wyznaniowych na Bałkanach.
Uczeń zna:
– daty: 622 r., 1453 r.,
– postać Mahometa,
– zasady religijne islamu,
– osiągnięcia cywilizacyjne
Arabów.
D
II.5
II.1
D
III.2
III.2
C
II.6
II.1
Uczeń potrafi:
– omówić rozwój
średniowiecznego szkolnictwa,
– przedstawić i ocenić specyficzne
cechy umysłowości człowieka
średniowiecza.
A
A
I.6
I.6
I.4
I.4
Uczeń zna:
– daty: 1204 r., 1204–1261,
1472 r., 1965 r.
B
I.5
I.3
B
I.5
I.3
C
III.1
III.1
C
II.6
II.1
D
II.1
A
A
A
A
I.1
I.1
I.1
I.1
I.4
I.4
I.4
I.4
Uczeń rozumie:
– pojęcia i terminy: bogomilizm,
ikonodułowie, ikonoklazm,
monofizytyzm, nestorianizm,
paulicjanie,
– cywilizacyjną rolę Bizancjum.
Uczeń potrafi:
– wyjaśnić okoliczności powstania
i upadku cesarstwa bizantyjskiego,
– przedstawić okoliczności
przejęcia przez Moskwę
bizantyjskich tradycji cesarskich,
– omówić wpływ kultury
bizantyjskiej na cywilizację
Europy,
– porównać cywilizacje: łacińską
i bizantyjską.
Uczeń zna:
– datę: 1055 r.,
– postacie: Omara, Awicenny.
C
II.4
D
III.2
III.2
A
I.6
I.4
B
I.5
I.3
B
I.5
I.4
C
II.2
C
II.2
C
II.5
II.2
C
III.1
III.1
A
A
I.1
I.1
I.4
I.4
9
Uczeń rozumie:
– pojęcia i terminy: dżihad, kalif,
Koran, mamelucy, rekonkwista,
sułtan, wezyr.
Uczeń potrafi:
– wskazać święte miejsca
i symbole islamu,
– przedstawić wzajemne kontakty
Arabów z Europejczykami
w średniowieczu.
4 (2 w zakresie podstawowym)
CYWILIZACJE
ŚREDNIOWIECZ
NEGO ŚWIATA
(lekcja
powtórzeniowa)
2
CYWILIZACJE ŚREDNIOWIECZNEGO ŚWIATA
NA DALEKIM
WSCHODZIE
B
I.1
I.4
C
II.1
C
II.4
II.2
Uczeń zna:
– datę: 1241 r.,
– postacie: Temudżyna (Czyngischana), Marco Polo.
A
A
I.1
I.1
I.4
I.4
Uczeń rozumie:
– pojęcia i terminy: hinduizm,
kasty, Państwo Środka, samuraj,
szogunat, Wielki Mur.
B
I.1
I.4
C
II.1
C
II.6
D
II.2
C
III.1
III.1
A
I.5
I.4
A
I.4
I.6
A
I.1
I.4
A
I.7
I.5
A
I.1
I.4
Uczeń potrafi:
– wskazać zasięg terytorialny
ekspansji Mongołów,
– wymienić osiągnięcia
cywilizacyjne Dalekiego
Wschodu,
– uzasadnić przyczyny militarnych
sukcesów Mongołów,
– omówić różnice między
cywilizacją chińską a europejską.
Uczeń zna:
– strefy kulturowe i polityczne
powstałe po upadku Imperium
Rzymskiego,
– cechy charakterystyczne
państwa patrymonialnego,
– fundamenty cywilizacji
średniowiecznej,
– dorobek kulturowy
średniowiecza,
– osiągnięcia cywilizacyjne
Bizancjum.
II.1
Uczeń rozumie:
– pojęcia i terminy: sufizm,
sunnici, szyici,
– związki między
monoteistycznymi religiami
Żydów, chrześcijan i Arabów,
– przyczyny sukcesów islamu.
Uczeń potrafi:
– scharakteryzować podstawowe
odłamy islamu,
– omówić wpływ islamu na
organizację państwową i prawo.
Uczeń zna:
– daty: 1147 r., 1260 r., 1295 r.,
– postać Szy Huang-ti.
Uczeń rozumie:
– pojęcia i terminy: bushido,
seppuku.
Uczeń potrafi:
– opisać i porównać organizację
polityczną i społeczną Chin, Indii
i Japonii,
– dostrzec wpływ ekspansji
mongolskiej na dzieje cywilizacji
Europy i Azji,
– wskazać czynniki prowadzące
do rozwoju i regresu cywilizacji
azjatyckich w średniowieczu.
Uczeń zna:
– osiągnięcia cywilizacyjne
Arabów i państw Dalekiego
Wschodu.
B
I.1
I.4
B
I.1
I.4
B
I.1
I.4
C
II.6
C
II.5
II.2
A
A
I.1
I.1
I.4
I.4
B
I.1
I.4
C
III.1
III.1
D
II.5
II.2
C
II.2
A
I.1
I.4
10
Uczeń rozumie:
– kulturotwórczą rolę Kościoła,
– przyczyny rozłamu między
chrześcijaństwem łacińskim
i greckim,
– cywilizacyjną rolę Bizancjum.
Uczeń potrafi:
– omówić rolę Kościoła
w średniowieczu,
– określić cechy stylów
architektonicznych występujących
w średniowieczu.
B
B
I.5
I.5
I.5
I.3
B
I.1
I.4
C
II.5
C
II.6
II.1
Uczeń potrafi:
– porównać formy ustrojowe
i sposoby sprawowania władzy
w państwach średniowiecznych,
– ocenić cesarstwo Karolingów
jako próbę odnowienia idei
imperium uniwersalnego,
– scharakteryzować stosunki
między państwem i Kościołem,
– wyjaśnić genezę i omówić
uniwersalizm średniowieczny,
– opisać i ocenić
charakterystyczne dla epoki
poglądy na świat i człowieka,
– przedstawić zarys wzajemnych
kontaktów świata islamu i kultur
Dalekiego Wschodu z Europą.
C
III.1
III.1
D
III.2
III.2
C
II.4
II.2
C
II.6
D
III.2
C
II.4
III.2
11