1/15 3-15 Yielding of red pepper (Capsicum annuum L.) under the influence of varied potassium fertilization Anna Golcz, Paweł Kujawski, Bartosz Markiewicz Abstract. The type of the applied nitrogen fertiliser plays a significant role in plant nutrition. Supplying plants with potassium in the form of chloride, sulphate or salpetre significantly modifies the chemical composition of plants, as anions accompanying potassium serve different functions. The vegetation experiment on the cultivation of red pepper cv. ‘Cyklon’ was conducted in 2005 and 2006 in a plastic tunnel in rings (V = 5 dm3) filled with mineral soil and highmoor peat (3:2). The response of plants to three potassium salts KCl, K 2SO4 and KNO3 was determined at two levels of nitrogen-potassium fertilization of 250 mg N and NH4NO3 and 300 mg K, as well as 350 mg N and 400 mg K·dm-3 substrate, at constant levels of the other macro- and microelements. Biometric measurements of plants were taken and the volume of fruit yield was determined. It was found that the type of potassium fertilizer at the two levels of nitrogen and potassium fertilization did not have a significant effect on total and marketable yields of fruits in red pepper cv. ‘Cyklon’, plant height, total and marketable fruit numbers as well as fresh weight of a single fruit. It was shown that a higher level of nitrogen and potassium fertilization (350 N and 400 K mg dm-3 substrate) had a positive effect on the analyzed biometric parameters of fruits, except for fresh weight of a single fruit. Results of these investigations, confirmed by other authors, critically refer to the division of vegetable crops developed by Th. Geissler and Buchner into chloride- and sulfate-loving vegetable crops. Key words: N and K dose, fertilizer KCl, K2SO4, KNO3, yield, biometric measurements Plonowanie papryki rocznej (Capsicum annuum L.) w zależności od zróżnicowanego rodzaju nawozu potasowego Streszczenie. Rodzaj stosowanego nawozu potasowego odgrywa istotną rolę w żywieniu roślin. Dostarczenie roślinom potasu w postaci chlorkowej, siarczanowej czy saletrzanej modyfikują skład chemiczny roślin, ponieważ aniony towarzyszące potasowi pełnią odmienne funkcje. Doświadczenie wegetacyjne z uprawą papryki rocznej odm. ‘Cyklon’ przeprowadzono w 2005 i 2006 roku w tunelu foliowym, w pierścieniach (V = 5 dm3) wypełnionych glebą mineralną i torfem wysokim (3:2). Określono reakcję roślin na trzy sole potasowe KCl, K2SO4 i KNO3 przy dwóch poziomach nawożenia azotowo-potasowego 250 mg N jako NH4NO3 i 300 mg K oraz 350 mg N i 400 mg K ·dm-3 podłoża oraz przy stałych poziomach pozostałych makro- i mikroelementów. Wykonano pomiary biometryczne roślin oraz określono wielkość plonu owoców. Stwierdzono, że rodzaj nawozu potasowego przy dwóch poziomach nawożenia azotem i potasem nie miał istotnego wpływu na plon ogólny i handlowy owoców papryki odm. ‘Cyklon’, wysokość roślin, ogólną i handlową liczbę owoców oraz świeżą masę pojedynczego owocu. Wykazano, że większy poziom nawożenia azotem i potasem (350 N i 400 K mg dm-3 podłoża) dodatnio oddziaływał na analizowane parametry biometryczne owoców z wyjątkiem świeżej masy pojedynczego owocu. Wyniki niniejszych badań, potwierdzone przez innych autorów, krytycznie odnoszą się do podziału roślin warzywnych opracowanego przez Th. Geisslera i Buchnera na chlorko- i siarczanolubne. Słowa kluczowe: dawka N i K, nawożenie KCl, K2SO4, KNO3, plon, pomiary biometryczne 2/15 17-38 Microstructure of fruits and seeds of selected species of Hydrangeaceae (Cornales) and its systematic importance Maria Morozowska, Agata Woźnicka, Marcin Kujawa Abstract. The paper presents the results of the study on fruit and seed morphology and anatomy of some chosen species of Hydrangeaceae. Fruit micromorphology, seed shape and size, seed coat pattern, testa thickness, and endosperm cells were investigated in Hydrangea heteromalla, H. paniculata, Philadelphus californicus, P. delavayi, P. incanus, P. inodorus, P. pubescens var. verrucosus, P. tenuifolius, Deutzia compacta, D. rubens, and D. scabra. Differences of potential taxonomic significance were found in the ornamentation of the fruit and the pistil surface in the Hydrangea species. The examined seeds were characterized by reticulate primary sculpture with different size and shape of the testa cells. The protrusive secondary sculpture was observed on the Hydrangea seeds. The seeds of the Philadelphus species were characterized by the rugate secondary sculpture. The seeds of the Deutzia species had sunken secondary sculpture of different patterns and these differentiations are of systematic importance. The endosperm cell walls were very thin in the Hydrangea and Philadelphus seeds, while they were evenly thick in the Deutzia seeds. That difference may be of systematic importance. The average thickness of the two-layered testa was 3.51–11.50 µm. Its inner and outer layers thickness varied from 2.27–9.25 µm and 1.24–4.05 µm, respectively. Most of the differences were found to be significant. Key words: fruit micromorphology, seed sculpture, testa, endosperm cells Mikrostruktura owoców i nasion wybranych gatunków z Hydrangeaceae (Cornales) i jej znaczenie systematyczne Streszczenie. Mikromorfologia owoców, długość i kształt nasion, skulptura nasion, grubość łupiny nasiennej oraz struktura bielma zostały zbadane dla Hydrangea heteromalla, H. paniculata, Philadelphus californicus, P. delavayi, P. incanus, P. inodorus, P. pubescens var. verrucosus, P. tenuifolius, Deutzia compacta, D. rubens and D. scabra. Wzór urzeźbienia powierzchni owocu i szyjki słupka gatunków z rodzaju Hydrangea jest taksonomicznie istotnie zróżnicowany. Nasiona gatunków Hydrangea różnią się ponadto długością oraz formą wykształcenia bieguna mikropylarnego i chalazalnego. Wtórna skulptura nasion H. heteromalla charakteryzuje się obecnością płytkich zagłębień na brzegach ścian antyklinalnych. Nasiona wszystkich gatunków z rodzaju Philadelphus charakteryzują się siateczkowatym typem skulptury pierwotnej i skulpturą wtórną w postaci delikatnych zmarszczeń. Na nasionach gatunków z rodzaju Deutzia stwierdzono zapadnięty typ skulptury wtórnej o zróżnicowanym wzorze, co uznano za cechę o znaczeniu systematycznym. Ściany komórkowe komórek bielma były bardzo cienkie w nasionach gatunków z rodzajów Hydrangea i Philadelphus, natomiast w nasionach gatunków z rodzaju Deutzia były one równomiernie zgrubiałe. Różnice te uznano za cechę istotną systematycznie. Łupina nasienna wszystkich zbadanych gatunków jest dwuwarstwowa, a wzajemny stosunek grubości jej warstwy zewnętrznej i wewnętrznej jest zmienny. Słowa kluczowe: mikromorfologia owoców, skulptura nasion, testa, komórki bielma 3/15 39-46 Degradation of polycyclic aromatic hydrocarbons (PAHs) by spent mushroom substrates of Agaricus bisporus and Lentinula edodes Monika Gąsecka, Kinga Drzewiecka, Jerzy Stachowiak, Marek Siwulski, Piotr Goliński, Krzysztof Sobieralski, Iwona Golak Abstract. The cultivation of fungi is associated with the large production of spent mushroom compost (SCM), that have great ability to degrade lignin-like pollutants. The use of SMC to clean up contaminated soil is a promising alternative to other more expensive methods. A 12-week experiment with spent mushroom composts from Agaricus bisporus (champignon) and Lentinula edodes (shiitake) was carried out to compare their ability to degrade PAHs. The degradation of PAHs by Agaricus bisporus was in the following order: anthracene, pyrene, fluoranthene, and phenanthrene (87, 85, 83 and 79% of the control). The strongest degradation by Lentinula edodes was confirmed for anthracene (86% of the control), then for phenanthrene, fluoranthene and pyrene (78, 70 and 63% of the control, respectively). After a brief reduction of naphthalene content, a rapid increase was noted for both Lentinula edodes and Agaricus bisporus (170 and 149% of the control, respectively, at the end of the experiment). Key words: anthracene, champignon, fluoranthene, naphthalene, phenanthrene pyrene, shiitake Degradacja wielopierścioniowych węglowodorów aromatycznych przez kompost po uprawie Agaricus bisporus i Lentinula edodes Streszczenie. Produkcja grzybów związana jest z wytwarzaniem dużej ilości kompostu, który wykazuje możliwości degradacji ligninopodobnych zanieczyszczeń. Wykorzystanie kompostu do oczyszczania skażonych gleb jest obiecującą alternatywą w stosunku do innych droższych metod. Dwunastotygodniowe doświadczenie z użyciem kompostu pogrzybowego uzyskanego z uprawy Agaricus bisporus (pieczarki dwuzarodnikowej) i Lentinula edodes (shiitake) przeprowadzono w celu porównania ich zdolności do degradacji WWA. Degradacja WWA przez Agaricus bisporus przebiegała w następującej kolejności: antracen, piren, fluorenten, i fenantren (87, 85, 83 i 79% zwartości w próbce kontrolnej). Najsilniejszą degradacje przez Lentinula edodes potwierdzono dla antracenu (86% zwartości w próbce kontrolnej), następnie dla fenantrenu, fluorentenu i pirenu (odpowiednio 78, 70 i 63% zwartości w próbce kontrolnej). Po krótkotrwałej redukcji zawartości naftalenu stwierdzono gwałtowny jego wzrost zarówno dla Agaricus bisporus jak i Lentinula edodes (170 i 149% zwartości w próbce kontrolnej). Słowa kluczowe: antracen, fenantren, fluorentaen, naftalen, piren, pieczarka, shiitake 4/15 47-57 The evaluation of quality of selected cultivars of parsley (Petroselinum sativum L. ssp. crispum) Ewa Osińska, Wiesława Rosłon, Marlena Drzewiecka Abstract. Parsley leaves are the most valuable vegetables owing to its biological properties. They are a very rich source of vitamin C, -carotene and mineral constituents. The study aim of the present work was to evaluate yield and quality of three cultivars of leafy parsley: ‘Amphia’, ‘Festival’ and ‘Verta’– a leaf cultivar. In the experiment conducted in 2009–2010 the yield of leaves for unit of area and an influence of conservation method (freezing, drying) for content of active compounds were determined. The raw material was harvested in two terms: in the second ten days of August and second ten days of September. The content of essential oils, flavonoids, polyphenolic acids, vitamin C, carotenoids, and chlorophyll were determined in all kinds of raw material. The yield of leaves per 1 m2 was on average from 0.55 kg to 3.57 kg. Higher mass of leaves was obtained at the second term of harvest for all investigated varieties. Among the compared cultivars ‘Amphia’ produced higher yields than others (2.61 kg·m-2). The content of biologically active compounds in the leaves of parsley significantly depended on the variety, date of harvest and method of conservation. The content of assimilate pigments and vitamin C in leaves of parsley clearly decreased under the influence of freezing and drying (in the case of vitamin C drying completely degraded the vitamin). Freezing reduced the essential oil content and polyphenolic acids in the leaves of parsley, drying increased the content of these components. Key words: leafy parsley, yield, stabilization method, essential oil, flavonoids, polyphenolic acids Ocena jakości wybranych odmian pietruszki naciowej (Petroselinum sativum L. ssp. crispum) Streszczenie. Ze względu na walory biologiczne liście pietruszki naciowej są cenionym warzywem jako bogate źródło soli mineralnych oraz jedno z najbogatszych źródeł witaminy C i -karotenu. Celem przeprowadzonych badań była ocena plonowania i jakości liści trzech odmian pietruszki naciowej: ‘Amphia’, Festival’ i ’Verta’. W doświadczeniu przeprowadzonym w latach 2009–2010 określono plon liści z jednostki powierzchni oraz wpływ metody konserwacji (mrożenie, suszenie) na zawartości w nich substancji czynnych. Surowiec (liście) zbierano dwukrotnie: w drugiej dekadzie sierpnia i września. We wszystkich rodzajach surowca określono zawartość olejku eterycznego, flawonoidów, kwasów polifenolowych, witaminy C, karotenoidów oraz chlorofilu. Plon liści z 1 m-2 wynosił średnio od 0,55 kg do 3.57 kg. Wyższą masę liści uzyskano podczas drugiego terminu zbioru surowca w przypadku wszystkich ocenianych odmian. Najplenniejszą odmianą okazała się odmiana ‘Amphia’ (2,61 kg·m-2). Zawartość związków biologicznie czynnych w liściach pietruszki naciowej istotnie zależała od odmiany, terminu ich zbioru i metody konserwacji. Zawartość barwników asymilacyjnych i witaminy C w liściach pietruszki wyraźnie spadła pod wpływem mrożenia i suszenia (w przypadku witaminy C suszenie całkowicie rozkładało tę witaminę). Mrożenie obniżało zawartość olejku eterycznego i kwasów polifenolowych w liściach pietruszki, natomiast suszenie termiczne wpływało na wzrost zawartości tych składników. Słowa kluczowe: pietruszka naciowa, plonowanie, metody stabilizacji, olejek eteryczny, flawonoidy, kwasy polifenolowe 5/15 59-66 The effect of Nicotiana tabacum L. extracts on cultures of tobacco callus Ewa Hanus-Fajerska, Krystyna Ciarkowska Abstract. Solanaceae plants are a source of large number of valuable metabolites with multiple use both in vivo and in vitro conditions. Leaf explants obtained from N. tabacum ‘Samsun’ were cultivated on solidified MS medium supplemented with 3% (w/v) sucrose and enriched with different doses of extracts obtained from seedlings of the same plant cultivar or from N. tabacum ‘Havana’. The aim of experiments was to verify the effectiveness of such medium additives on callus tissue vitality, proliferation and its organogenetic response. It was ascertained a significant positive influence of all kinds of added extracts on increase of callus fresh weight and the organogenetic capability of tobacco cultures. However, the impact of seedlings devoid of roots Nicotiana extracts was significantly lower in both: stimulating of cell proliferation and shoot formation than extracts obtained from whole seedlings. The biological activity was the most effective in the case of genotype compatibility between the plant material from which the extract was derived with the object of biotest. Key words: plant extracts, tobacco, in vitro cultures, callus proliferation, organogenesis Wpływ ekstraktów Nicotiana tabacum L. na kultury kalusa tytoniu Streszczenie. Rośliny psiankowate stanowią źródło cennych metabolitów o wielorakim zastosowaniu zarówno in vivo, jak i in vitro. Eksplantaty liściowe izolowane z N. tabacum ‘Samsun’ kultywowano na zestalonej pożywce MS z dodatkiem 3% sacharozy, wzbogaconej zróżnicowanymi dawkami ekstraktów uzyskanych z siewek analogicznej odmiany tytoniu lub z odmiany N. tabacum ‘Havana’. Celem przeprowadzonych badań była ocena skuteczności wpływu takich ekstraktów na żywotność i proliferację oraz na odpowiedź morfogenetyczną kultur kalusa. Stwierdzono pozytywne działanie zastosowanych ekstraktów zarówno na wzrost świeżej masy kalusa, jak i na potencjał morfogenetyczny kultur tytoniu. Wyciąg uzyskany z siewek pozbawionych korzeni działał mniej skutecznie, zarówno na tempo proliferacji komórek, jak i na kaulogenezę, w porównaniu z otrzymanym z całych siewek. Największa aktywność biologiczna ekstraktów została stwierdzona w przypadku zgodności genotypowej źródła ekstraktu i tkanek zastosowanych jako biotest. Słowa kluczowe: ekstrakty roślinne, tytoń, kultury in vitro, proliferacja kalusa, organogeneza 6/15 67-76 The influence of the growth regulator trinexapac-ethyl on the regrowth rate of lawn grasses Kazimierz Jankowski, Wiesław Czeluściński, Jolanta Jankowska, Roman Kolczarek, Jacek Sosnowski Abstract. One of the limitations to the plant regrowth rate is the application of different kinds of natural and synthetic growth regulators. These substances when used in small doses actively influence direct transformations in plants, causing considerable changes in their growth and development. The lawn experiment was conducted from 2002 to 2004. It was done on an experimental plot in the arrangement of randomized blocks in four replications. In the investigation the mixture of the grasses called Super Gazon was used. The mixture was cultivated in combination with four mineral multiple-nutrient fertilizers with a balanced dose of nitrogen. The growth regulator, Moddus 250 SC, produced on the basis of the active substance trinexapac – ethyl (TE) by the Swiss firm Syngenta Crop Protection AG, was also applied in the experiment as an investigation factor. It was used as a spray in the quantity 0.06 cm3·m-2. Some lawn plots were not sprayed. The measurement was done at three-day intervals when the grasses on the experimental plots where spraying was applied had 12 cm of height. The obtained results showed that trinexapac-ethyl effectively slowed down the regrowth of turfgrasses in the examined sward. The influence of the growth regulator depended also on the weather conditions during the vegetation period. The growth regulator, trinexapac–ethyl, effectively influenced the slow regrowth of turfgrasses in the sward of the Super Gazon mixture, regardless of the kind of fertilizer used or the weather conditions. Key words: trinexapac-ethyl, lawns, regrowth, fertilization, weather conditions Wpływ regulatora wzrostu trineksapak-etyl na tempo odrostu muraw trawnikowych Streszczenie. Czynnikiem ograniczającym tempo odrostu roślin jest stosowanie różnego rodzaju naturalnych bądź syntetycznych regulatorów wzrostu. Substancje te, kiedy są stosowane w małych dawkach, pozytywnie wpływają na kierunek przemian w roślinach, powodując istotne zmiany w ich wzroście i rozwoju. W procesie użytkowania muraw trawnikowych wiele uwagi poświęca się optymalizacji zabiegów pielęgnacyjnych związanych z utrzymaniem trawników w dobrej kondycji, zwłaszcza w okresie letnim, gdy stopień ich wykorzystania jest najwyższy. Problemem staje się wówczas najbardziej intensywny w całym okresie wegetacyjnym odrost traw w runi. W celu ograniczenia tempa odrostu roślin w runi zastosowano regulator wzrostu trineksapak etyl, który w dotychczasowej praktyce rolniczej stosowany jest w uprawie zbóż. Doświadczenie trawnikowe obejmujące 3-letni okres badań (2002–2004) założono na poletku doświadczalnym Akademii Podlaskiej w Siedlcach w układzie losowanych bloków w czterech powtórzeniach. Badaniami objęto dostępną w handlu mieszankę traw o nazwie Super Gazon, traktowaną regulatorem wzrostu w mieszance z jednym z czterech wieloskładnikowych nawozów mineralnych (Pokon, Trawovit Komplet, Azofoska) lub nawozem zaproponowanym przez autorów (F4), składającym się z jednoskładnikowych nawozów mineralnych w proporcji 6:2:4 NPK. Preparat wraz z odpowiednim nawozem stosowano w formie opryskiwania. Kontrolę stanowił trawnik nieopryskiwany. W okresie letnim w odstępach trzydniowych dokonywano pomiarów odrostu traw sztywną miarką do momentu aż trawy na poletkach doświadczalnych, gdzie zastosowano opryskiwanie, osiągnęły wysokość 12 cm. We wszystkich latach badań regulator wzrostu trineksapak etyl powodował istotne spowolnienie tempa odrostu traw w runi, w porównaniu z odrostem traw bez jego stosowania. Zastosowanie tego preparatu nie miało natomiast wpływu na wykorzystywanie przez rośliny zastosowanych nawozów mineralnych. W związku ze zróżnicowanymi warunkami atmosferycznymi w poszczególnych latach stwierdzono również istotne różnice w odroście traw. Trineksapak etyl skutecznie spowalnia odrost traw w runi. Zastosowany trineksapak etyl wykazuje korzystną interakcję z nawozami mineralnymi w aspekcie tempa odrostu runi. Słowa kluczowe: odrastanie, trineksapak etyl, nawożenie, trawniki, warunki klimatyczne 7/15 77-87 Induction of somatic embryogenesis in Astrophytum asterias (Zucc.) Lem. in the aspect of light conditions and auxin 2,4-D concentrations Justyna Lema-Rumińska, Dariusz Kulus Abstract. Astrophytum asterias (Zucc.) Lem. is a cactus which is among those most desired by producers and collectors all across the world and, at the same time, a species threatened with extinction in the natural environment. Micropropagation techniques can be helpful both in terms of its ex situ protection and its popularisation on the market, thus satisfying the needs of cacti breeders and collectors. Somatic embryogenesis is the most effective method of multiplication and it involves the formation of somatic embryos from vegetative cells. The medium, light conditions and type of explant demonstrate the key effect on its efficiency. Auxin 2,4-D (2,4-Dichlorophenoxyacetic acid) is most frequently applied to embryogenesis induction. In the present study we determined the effect of its concentration and light conditions on the efficiency of Astrophytum asterias somatic embryogenesis. Seeds were placed on the modified MS medium with a reduced content of macronutrients and sucrose ½MS (pH 5.7 – before autoclaving). All the in vitro cultures were incubated in the growth room (24 ± 2°C, 16 h light/8 h dark photoperiod, the intensity of quantum irradiation: 24.3 µmol·m -2·s-1). After 14 days 70% of the seeds were produced of seedlings. To regenerate somatic embryos, halves of green seedlings were placed on the modified MS medium with auxin 2,4-D added at different concentrations: 5; 7 and 10 mg·dm-3, the MS0 medium without growth regulators was our control. To verify the effect of light conditions, half of explants were incubated in the light, and half in the dark. After 10 weeks of culture, the regenerated embryos were isolated, counted and measured. They were produced on all the media types, in both light conditions. The present research confirmed a positive effect of 2,4-D and light on the number of explants forming embryoid structures and on the number of regenerating embryos. The most number of embryos per 1 explant (1.8) were obtained on the MS7 medium (7 mg·dm-3 2,4-D) in the light conditions. Key words: Astrophytum asterias, somatic embryos, cactus, micropropagation Indukcja embriogenezy somatycznej u Astrophytum asterias (Zucc.) Lem. w aspekcie wpływu warunków świetlnych oraz stężenia auksyny 2,4-D Streszczenie. Astrophytum asterias (Zucc.) Lem. jest jednym z najbardziej pożądanych przez producentów i kolekcjonerów kaktusów na świecie, a jednocześnie gatunkiem zagrożonym wyginięciem w środowisku naturalnym. Techniki mikrorozmnażania mogą być pomocne zarówno w jego ochronie ex situ, jak i przyczynić się do jego rozpowszechnienia na rynku, zaspokajając potrzeby hodowców i kolekcjonerów kaktusów. Embriogeneza somatyczna jest najefektywniejszą spośród metod mikrorozmnażania i polega na tworzeniu zarodków somatycznych z komórek wegetatywnych. Pożywka, warunki świetlne oraz rodzaj eksplantatu, mają kluczowy wpływ na jej wydajność. W indukcji embriogenezy najczęściej stosowaną jest auksyna 2,4-D (kwas 2,4-dichlorofenoksyoctowy). W badaniach określono wpływ jej stężenia i warunków świetlnych na wydajność embriogenezy somatycznej. Nasiona wykładano na zmodyfikowaną pożywkę MS o zredukowanej zawartości makroelementów oraz sacharozy ½MS (pH 5,7 – przed autoklawowaniem). Wszystkie kultury in vitro inkubowano w pokoju wzrostowym (24 ± 2°C, 16 h dzień/ 8 h noc fotoperiod, natężenie napromienienia kwantowego: 24,3 µmol·m-2·s-1). Po 14 dniach z 70% nasion uzyskano siewki. W celu regeneracji zarodków somatycznych, połówki zielonych siewek wyłożono na zmodyfikowaną pożywkę MS z dodatkiem auksyny 2,4D w stężeniu: 5; 7 i 10 mg·dm-3, kontrolę stanowiła pożywka MS0 bez regulatorów wzrostu. W celu zweryfikowania wpływu warunków świetlnych, połowa eksplantatów była inkubowana na świetle, a reszta w ciemności. Po 10 tygodniach trwania kultury wyizolowano, zliczono i zmierzono zregenerowane zarodki. Uzyskano je na wszystkich pożywkach w obu warunkach świetlnych. Badania własne potwierdziły pozytywny wpływ 2,4-D i światła na liczbę eksplantatów tworzących struktury embrioidalne oraz na liczbę regenerujących zarodków. Najwięcej zarodków na jedenym eksplantacie (1,8) otrzymano na pożywce MS7 w warunkach światła. Słowa kluczowe: Astrophytum asterias, zarodki somatyczne, kaktus, mikrorozmnażanie 8/15 89-100 The effect of emergence-improving treatments on the growth, yield and content of macroelements in leaves of garden dill (Anethum graveolens L.) cultivated for early crop Anita Biesiada, Kamil Kędra Abstract. Garden dill is a popular seasoning plant used in central Europe and Asia. It is characterized by a relatively long period of seeds germination, as well as, uneven emergence of seedlings. The aim of research, conducted in the years 2009–2010, was the assessment of the effect of selected emergence improving cultivation treatments on the germination and growth of plants, as well as yield and chemical composition of dill. Twofactorial experiment was established according to randomized split-plot method, in three replications. The first factor involved post – sowing flat soil covering with the use of white polypropylene textile, transparent perforated foil, as well as 2 cm – thick sand layer and 5 cm layer of peat moss mixed with top layer of the soil. In control object post – sowing covering was not applied. The second factor consisted in irrigation. Results obtained in the experiment show that irrigation contributed to the increase in dill herb yield, on average, by 21.4%. Among cultivation treatments applied, including flat covers and mulching, the highest increase in yield was ensured by the use of polypropylene textile (86.8%). It was also shown that dill accumulated nitrates in its leaves only to a small extent. Both irrigation and introduction of flat covers from polypropylene textile and perforated foil, as well as mulching with sand and peat moss did significantly accelerate garden dill emergence. Key words: flat covers, sand and peat mulch, yield, germination, irrigation Wpływ zabiegów polepszających wschody na wzrost, plonowanie i zawartość makroskładników w liściach kopru ogrodowego (Anethum graveolens L.) uprawianego na zbiór wczesny Streszczenie. Celem badań przeprowadzonych w latach 2009–2010 była ocena wpływu wybranych metod agrotechnicznych na jakość wschodów, wzrost roślin oraz plonu na skład chemiczny ziela kopru ogrodowego. Doświadczenie dwuczynnikowe założono metodą losowanych podbloków w trzech powtórzeniach. Czynnik pierwszy obejmował posiewne płaskie okrycie gleby przy użyciu białej włókniny polipropylenowej, transparentnej folii perforowanej oraz 2 cm warstwy piasku i 5 cm warstwy odkwaszonego torfu wysokiego wymieszanego z wierzchnią warstwą gleby. W obiekcie kontrolnym nie stosowano posiewnego osłaniania poletek. Drugi czynnik obejmował nawadnianie. Wyniki uzyskane w doświadczeniu wskazują, że nawadnianie przyczyniło się do wzrostu plonu ziela kopru średnio o 21,4%. Spośród zastosowanych zabiegów agrotechnicznych w postaci okryć płaskich i ściółkowania największą zwyżkę plonu zapewniło użycie osłony z włókniny polipropylenowej (86,8%). Wykazano również, że koper ogrodowy w małym stopniu gromadził azotany w liściach. Zarówno nawadnianie, stosowanie okryć płaskich z włókniny polipropylenowej i folii perforowanej, jak i ściółkowanie piaskiem i torfem ogrodowym znacząco przyspieszało wschody kopru ogrodowego. Słowa kluczowe: płaskie okrycia, mulczowanie piaskiem i torfem, plon, kiełkowanie, nawadnianie 9/15 101-109 Accumulation of phenolic compounds in underground organs of dropwort (Filipendula vulgaris Moench) Ewa Capecka, Anna Geszprych, Jarosław L. Przybył, Edward Kunicki, Agnieszka Binder, Katarzyna Bączek, Zenon Węglarz Abstract. Herb and underground organs of dropwort have been used as medicinal raw materials. Decrease of natural resources of this species results in the necessity to introduce it into cultivation. In this study accumulation of biomass and phenolic compounds in underground organs of cultivated dropwort during two years of plant vegetation was evaluated. Underground organs were harvested at the end of the first year of plant vegetation and in the second year: at the beginning of vegetation, at the stage of blooming, and at the end of vegetation. Phenolics were determined by HPLC. At the end of the second year the weight of air-dry rhizomes with tuberous roots reached 188.3 g per plant and it was almost five times higher than in the first year. Underground organs of dropwort appeared to be a rich source of flavan-3-ols and gallic acid. There was no clear relation between the stage of plant development and accumulation of phenolics in these organs. Key words: plant development, term of harvest, biologically active compounds, flavan-3-ols, phenolic acids, flavonol glycosides Gromadzenie się związków fenolowych w organach podziemnych wiązówki bulwkowej (Filipendula vulgaris Moench) Streszczenie. Ziele i organy podziemne wiązówki bulwkowej stosowane są jako surowce lecznicze. Zmniejszenie zasobów naturalnych tego gatunku skłania do wprowadzenia go do uprawy. W pracy badano – w warunkach uprawy – przyrost masy organów podziemnych i gromadzenie się w nich związków fenolowych w ciągu dwóch lat wegetacji roślin. Organy podziemne zbierano pod koniec pierwszego roku oraz w drugim roku: na początku wegetacji, w fazie kwitnienia i pod koniec wegetacji. Związki fenolowe oznaczano metodą HPLC. Pod koniec drugiego roku wegetacji masa organów podziemnych wynosiła 188,3 g na roślinę i była prawie pięciokrotnie wyższa niż w pierwszym roku. Organy podziemne wiązówki bulwkowej okazały się bogatym źródłem flawan-3-oli i kwasu galusowego. Nie stwierdzono wyraźnej zależności pomiędzy fazą rozwoju roślin a zawartością związków fenolowych w organach podziemnych. Słowa kluczowe: rozwój roślin, termin zbioru, związki biologicznie czynne, flawan-3-ole, fenolokwasy, glikozydy flawonoli 10/15 111-128 Fungi-derived -glucans as a component of functional food Krzysztof Sobieralski, Marek Siwulski, Jolanta Lisiecka, Małgorzata Jędryczka, Iwona Sas-Golak, Dorota Frużyńska-Jóźwiak Abstract. Functional food market develops dynamically all over the world although in Poland consumers knowledge in this area is insufficient. An importance of functional food mainly arises from contained bioactive substances. Funcional food includes also mushrooms which contain polisaccharides, especially -glucans. These compounds differ in structure, water solubility, molecule size and molecular mass which determine their medicinal properties. -glucans derived from fungi show very wide spectrum of health-supporting activity. Their antitumor, immunomodulating, antibacterial, antiviral and antioxidative properties are well documented. They have ability to lower high blood pressure, lower excessive cholesterol synthesis, and decrease blood-glucose level. Lentinula edodes and species from genus Pleurotus are regarded as main sources of -glucans. The most important fungi derived -glucans are lentinan, pleuran, grifolan, crestin and ganoderan. Key words: polisaccharides, medicinal properties, edible mushrooms -glukany pozyskiwane z grzybów jako składnik żywności funkcjonalnej Streszczenie. Rynek żywności funkcjonalnej rozwija się dynamicznie na całym świecie, jednak w Polsce świadomość konsumentów w tej dziedzinie jest niewystarczająca. Znaczenie żywności funkcjonalnej wynika głównie z zawartych w niej substancji bioaktywnych. Do żywności funkcjonalnej zalicza się m.in. grzyby, zawierające polisacharydy, w tym -glukany. -glukany wyizolowane z grzybów różnią się budową, rozpuszczalnością w wodzie, wielkością cząsteczki oraz masą cząsteczkową, co decyduje o ich właściwościach leczniczych. -glukany pozyskiwane z grzybów wykazują bardzo szerokie spektrum działania prozdrowotnego. Udowodniono ich właściwości przeciwnowotworowe, immunomodulujące, przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe i antyoksydacyjne. Mają również zdolność obniżania ciśnienia krwi oraz poziomu cholesterolu i cukru we krwi. Za główne źródła -glukanów uznawane są obecnie Lentinula edodes oraz gatunki z rodzaju Pleurotus. Do najważniejszych -glukanów pochodzenia grzybowego należą lentinan, pleuran, grifolan, krestin i ganoderan. Słowa kluczowe: polisacahrydy, właściwości lecznicze, grzyby jadalne 11/15 129-142 Development of in vitro methods for regeneration of strawberry ‘Festival’ and ‘Rubygem’ varieties (Fragaria × annanasa Duch.) Duygu Ayvaz Sönmez, Ebru Kafkas Abstract. The cultivated strawberry (Fragaria × ananassa Duch.), a member of the Rosaceae, is the most important soft fruit in the world. In vitro micropropagation is an important tool for clonal multiplication and is commonly applied for induction of somaclonal variation to create genetic variability. Optimized regeneration protocols and high efficiency are also important for gene transformation for improving new cultivars. For this purpose, in this study it was aimed to optimize a regeneration protocol for ‘Festival’ and ‘Rubygem’ strawberry varieties. Leaf disks and stipules from mature in vitro grown strawberry plants of ‘Festival’ and ‘Rubygem’ varieties (Fragaria × annanasa Duch.) were used as explant sources. Mc Cowns Woody plants including vitamins were used as a basal medium. Different concentrations of TDZ (Thidiazuron) (0, 1, 2, 3 and 4 mg l-1) and IBA (Indole-3-butyric acid) (0, 0.2 and 0.4 mg l-1) and the efficiency of 15 days dark treatment on the regeneration from leaf disks and stipules were also tested. Our results suggested that leaf stipules, a high concentration of TDZ, AgNO3 and a dark treatment in culture medium successfully resulted in the induction of regeneration. Key words: Strawberry, in vitro, organogenesis, regeneration, AgNO3 Rozwój metod regeneracji in vitro odmian truskawki ‘Festival’ i ‘Rubygem’ Sterszczenie. Truskawka uprawna (Fragaria × ananassa Duch.), należąca do rodziny Rosaceae, jest najważniejszym owocem miękkim na świecie. Mikrorozmnażanie in vitro jest ważnym narzędziem do rozmnażania przez klonowanie i jest powszechnie stosowane do wywoływania odmiany somaklonalnej dla wytworzenia zmienności genetycznej. Zoptymalizowane protokoły regeneracji oraz wysoka wydajność również są ważne dla transformacji genów w celu ulepszenia nowych odmian. Dlatego celem niniejszej pracy była optymalizacja protokołu regeneracji dla odmian truskawek ‘Festival’ i ‘Rubygem’. Blaszki liściowe oraz przylistki dojrzałych wyhodowanych in vitro roślin truskawek odmian ‘Festival’ i ‘Rubygem’ (Fragaria × annanasa Duch.) wykorzystano jako źródła eksplantów. Rośliny Mc Cowns Woody zawierające witaminy wykorzystano jako pożywkę zasadową. Przetestowano również różne stężenia TDZ (Tidiazuron) (0, 1, 2, 3 i 4 mg l-1) i IBA (kwas indolowo-3-masłowy) (0, 0,2 i 0,4 mg l-1) oraz wpływ 15-dniowego zaciemnienia na regenerację z blaszek liściowych i przylistków. Nasze wyniki sugerowały, że przylistki, wysokie stężenie TDZ, AgNO3 oraz zaciemnianie w pożywce hodowlanej pozytywnie wpłynęły na wywołanie regeneracji. Słowa kluczowe: truskawka, in vitro, organogeneza, regeneracja, AgNO3 12/15 143-156 Effect of vegetable and mineral oils on the germination of spores of Diplocarpon rosae Wolf Adam T. Wojdyła Abstract: Black spot caused by Diplocarpon rosae Wolf is one of the most common and dangerous disease of roses grown in the field, but recently also under covering. During the vegetation season conidia are the major source of the pathogen spread, therefore the studies aimed at finding the most efficient method to reduce spores germination were undertaken. Experiments were carried out to determine the effect of vegetable oils: corn, olive, rapeseed (canola), sunflower, soybean, and grape; vegetable oils recommended as adjuvants: Dedal 90 EC (90% vegetable oil) and Olejan 80 EC (85% rapeseed oil); and mineral oils: Atpolan 80 EC (76% mineral oil SN), Ikar 95 EC (95% SAE mineral oil), Olemix 84 EC (84% DSA mineral oil), Promanal 60 EC (60% mineral oil), and Sunspray 850 EC (85% mineral oil) used at a concentration of 1% for a one-off spray treatment of rose bushes to control the germination of D. rosae spores. Observations of the number of germinating spores were conducted 1, 7 and 14 days after the treatment. In addition, 24 hours after spraying the bushes, an assessment of the effect of the tested oils on the spores of the fungus was carried out under a scanning electron microscope. The effectiveness of the tested oils in comparison with the control depended on the oil being tested, the time of observation and the experiment. After 1 day, the effectiveness of the tested oils ranged from 6.2% (olive oil) to 90.9% (Olemix 84 EC); after 7 days, from 4.2% (Promanal 60 EC) to 99% (Olemix 84 EC and Sunspray 850 EC); and after 14 days, from 0% (Atpolan 80 EC and Olemix 84 EC) to 94.1% (Ikar 95 EC). Key words: black spot, rose, oils, control, scanning electron microscopy Wpływ olejów roślinnych i mineralnych na kiełkowanie zarodników Diplocarpon rosae Wolf. Streszczenie. Czarna plamistość powodowana przez Diplocarpon rosae należy do jednej z najczęściej występujących i najgroźniejszych chorób róż w uprawie polowej, a ostatnimi laty również pod osłonami. W okresie wegetacji zarodniki konidialne są głównym źródłem rozprzestrzeniania się patogenu, dlatego też podjęto badania mające na celu poszukiwania metody ograniczenia ich kiełkowania. W przeprowadzonych badaniach określano wpływ olejów roślinnych (kukurydziany, olej z oliwek, rzepakowy, słonecznikowy, sojowy, winogronowy), olejów roślinnych polecanych jako adjuwanty Dedal 90 EC (90% oleju roślinnego), Olejan 80 EC (85% oleju rzepakowego) oraz olejów mineralnych Atpolan 80 EC (76% oleju parafinowego 11–13), Ikar 95 EC (95% oleju mineralnego SAE 10/95), Olemix 84 EC (84% oleju mineralnego DSA), Promanal 60 EC (60% oleju parafinowego) oraz SunSpray 850 EC (85% oleju mineralnego) stosowanych w stężeniu 1% do jednokrotnego opryskiwania krzewów róż na kiełkowanie zarodników D. rosae po 1, 7 oraz 14 dniach od zastosowania. Również 24 godz. po opryskiwaniu krzewów pod mikroskopem skaningowym określano wpływ badanych olejów na zarodniki grzyba. Skuteczność badanych olejów w porównaniu z kontrolą była uzależniona od badanego oleju, terminu obserwacji oraz doświadczenia. Po 1 dniu skuteczność badanych olejów wahała się pomiędzy 6,2% (olive oil) – 90,9% (Olemix 84 EC), po 7 dniach 4,2% (Promanal 60 EC) – 99% (Olemix 84 EC and Sunspray 850 EC) oraz po 14 dniach 0% (Atpolan 80 EC i Olemix 84EC) – 94,1% (Ikar 95 EC). Słowa kluczowe: czarna plamistość, róże, oleje, zwalczanie, mikroskop skaningowy 13/15 157-168 The effect of mineral fertilization on achenes yield and fungal communities isolated from the stems of milk thistle Silybum marianum (L.) Gaertner Bożena Cwalina-Ambroziak, Jadwiga Wierzbowska, Marta Damszel, Teresa Bowszys Abstract. The achenes of milk thistle contain a variety of lipids, proteins and biologically active substance, which is why they are used in pharmaceutical and cosmetic products, as well as an ingredient of functional food and animal feed. The yield of milk thistle is determined by both agrotechnological factors (sowing date, cultivation regime, fertilization) and the health status of plants. The study was conducted over the years 2009– 2011 in experimental plots located in Tomaszkowo (NE Poland). The experiment involved the following treatments: 1. N0PK, 2. N0PKMg, 3. N0PKMg+microelement B, 4. N1PK, 5. N1PKMg, 6. N1PKMg+B, 7. N2PK, 8. N2PKMg, 9. N2PKMg+B, 10. N3PK, 11. N3PKMg, 12. N3PKMg+B (where: N0 – without nitrogen fertilization, N1 – 40 kg ∙ ha-1 /ammonium nitrate/, N2 – 80 kg ∙ ha-1, N3 – 120 kg ∙ ha-1, P – 40 kg ∙ ha-1 /triple superphosphate/, K – 117 kg ∙ ha-1 /60% potash salt/, Mg – 20 kg ∙ ha-1 /kieserite/ before sowing, B – foliar application/Bormax/). The structure of fungal communities colonizing the stems of milk thistle was analyzed at the laboratory. Achene yield was determined after harvest. The composition of fungal communities colonizing the stems of milk thistle was affected by weather conditions, and macronutrient and B fertilization. Potential pathogens had a 50–80% share of the fungal community. The predominant species was Alternaria alternata, fungi of the genus Fusarium were identified less frequently (six species), while Rhizoctonia solani, Botrytis cinerea and Phoma spp. were encountered only sporadically. The abundance of A. alternata was lower in treatments without N fertilization and with N fertilization at 40 kg P ∙ ha -1. In contrast to A. alternata, fungi of the genus Fusarium were less abundant in treatments with Mg and Mg+B fertilization. The yield of milk thistle achenes increased in response to increasing rates of nitrogen fertilization. Key words: achenes of milk thistle, N, P, K, Mg, B fertilization, fungi, yield of seeds Nawożenie mineralne a grzyby zasiedlające łodygi ostropestu plamistego Silybum marianum (L.) Gaertner oraz jego plonowanie Streszczenie: Niełupki ostropestu plamistego ze względu na zawartość cennych związków tłuszczowych, białkowych oraz substancji biologicznie czynnych znalazły się w kręgu zainteresowań producentów farmaceutyków, kosmetyków, żywności funkcjonalnej, a także specjalistów od pasz i żywienia zwierząt. O plonie niełupek tej rośliny obok czynników agrotechnicznych (terminu siewu, rodzaju uprawy, nawożenia) decyduje też stan fitosanitarny roślin. Badania przeprowadzono w latach 2009–2011 na poletkach doświadczalnych zlokalizowanych w Tomaszkowie (północno-wschodnia Polska). Ostropest plamisty uprawiano na następujących obiektach nawozowych: 1. N0PK, 2. N0PKMg, 3. N0PKMg + mikroelement B, 4. N1PK, 5. N1PKMg, 6. N1PKMg + B, 7. N2PK, 8. N2PKMg, 9. N2PKMg + B, 10. N3PK, 11. N3PKMg, 12. N3PKMg + B (gdzie: N0 – bez nawożenia azotem, N1 – 40 kg ∙ ha-1 /azotan amonowy/ N2 – 80 kg ∙ ha-1, N3 – 120 kg ∙ ha-1, P – 40 kg ∙ ha-1 /superfosfat potrójny/, K – 117 kg ∙ ha-1 /60% sól potasowa/, Mg – 20 kg ∙ ha-1 /kizeryt/ przedsiewnie, B – dolistnie /Bormax/). W laboratorium analizowano strukturę zbiorowiska grzybów zasiedlających łodygi ostropestu. Po zbiorze określono plon niełupek. Warunki pogodowe oraz nawożenie makroelementami i borem wpływały na strukturę zbiorowiska grzybów zasiedlających łodygi ostropestu. Potencjalne patogeny miały 50–80% udział w zbiorowisku grzybów. Wśród nich dominował gatunek Alternaria alternata, rzadziej identyfikowano grzyby rodzaju Fusarium (6 gatunków) i Rhizoctonia, a sporadycznie Botrytis cinerea i Phoma spp. Mniejszą liczebność A. alternata otrzymano z łodyg roślin z obiektów bez nawożenia N i z nawożeniem N w dawce 40 kg P ∙ ha-1. Grzyby rodzaju Fusarium, odmiennie niż A. alternata, mniej liczebnie występowały w zbiorowisku grzybów izolowanych z łodyg z obiektów z nawożeniem magnezem oraz Mg i borem łącznie. Wraz ze zwiększającymi się dawkami N notowano wzrost plonu niełupek ostropestu. Słowa kluczowe: ostropest plamisty, nawożenie mineralne, grzyby, plon niełupek 14/15 169-178 Pomological and phenological characterization of promising walnut (Juglans regia L.) genotypes from Malatya, Turkey Bayram Murat Asma Abstract. Turkey has significant walnut (Juglans regia L.) plantations most of which are seedling-grown trees. Eastern Anatolia region of Turkey has rich phenotypic diversity. In this study, walnut genotypes of the region were evaluated and considerable genetic variation in pomological and phenological characteristics was found in walnut genotypes which were of seedling origin. The study region was about 12 000 km2 are between 35°54'– 39°03' N latitude and 38°45'–39°08' E longitude. It is estimated that the region has 162 800 walnut trees. During our survey more than 3000 walnut genotypes were observed for several horticultural characteristics. Selections studied were carried out among these populations. Based on several horticultural characteristics, 158 genotypes were selected. Here, we report the several characteristics of 16 superior walnut genotypes of these 158 selections with promising yield and fruit characteristics. Among our selections we observed the ranges of 65–100% for terminal fruitfulness, 38–67 % for lateral fruitfulness, 1.98–3.15 fruits for terminal shoots, 1.36–2.25 fruits for lateral shoots, 12.6–17.5 g nut weight, 6.9–9.1 g kernel weight, 47.3–60.8% kernel ratio and 0.95–17.5 mm shell thickness. The most promising genotypes were 94 Mws 30, 95 Mws 78 and 97 Mws 103, and these selections will be used for further breeding efforts. Key words walnut; Juglans regia L.; breeding; genetic resources; nut characteristics; pomology; Turkey Pomologiczna i fenologiczna charakterystyka obiecujących genotypów orzecha włoskiego (Juglans regia L.) z Malatya w Turcji Streszczenie. Turcja posiada znaczące plantacje orzecha (Juglans regia L.), których drzewa w większości pochodzą z siewek. Region Anatolia w Turcji odznacza się bogatą różnorodnością fenotypową. W niniejszym badaniu oceniono genotypy orzecha oraz stwierdzono znaczą różnorodność genetyczną w cechach pomologicznych i fenologicznych genotypów orzecha, które pochodziły z siewek. Badany region ma obszar około 12 000 km2 i znajduję się między szerokością geograficzną 35°54'–39°03' N a długością 38°45'–39°08' E. Szacuje się, że obszar ten ma około 162 800 drzew orzecha. Podczas niniejszego badania obserwacji poddano ponad 3000 genotypów orzecha pod kątem kilku cech ogrodniczych. Między tymi populacjami przeprowadzono badania selekcyjne. Na podstawie kilku cech ogrodniczych wybrano 158 genotypów. Opisujemy wybrane cechy 16 najlepszych genotypów orzech z tych 158 selekcji o obiecujących cechach plonu i owoców. Pośród selekcji zaobserwowano 65–100% owocowania na pędach szczytowych, 38–67 % owocowania na pędach bocznych, 1,98–3,15 owoców na szczytowych pędach, 1,36–2,25 owoców na bocznych pędach, masę orzecha 12,6–17,5 g, masę jądra 6,9–9,1 g, 47,3–60,8% jąder oraz grubość skorupy 0,95–17,5 mm. Do najbardziej obiecujących genotypów należały 94 Mws 30, 95 Mws 78 and 97 Mws 103 i one będą używane w dalszych próbach hodowlanych. Słowa kluczowe: hodowla; zasoby genetyczne; cechy orzecha; pomologia 15/15 179-185 The effects of AVG and GA3 treatments on pistillate (female) flower abortion in „Sebin” walnut cultivar Yasar Akca, Mustafa Ozgen, Umran Erturk, Sezai Ercisli Abstract. Pistillate flower abortion (PFA) in walnuts is defined as the drop of female flowers with or without pedicles within 10–15 days after flowering. This situation is commonly observed in some walnut cultivars causes dramatic yield losses. ‘Şebin’ is a popular walnut cultivar among farmers in Turkey due to the quality of its fruit, yield and ease of marketability. However, in some orchards, established with this cultivar, has a fruitlessness problem. In the present study, the effects of Aminoethoxyvinylglycine (AVG, the commercial brand name is ReTain) (0, 62.5 and 125 ppm doses) and AVG plus GA3 (45, 135 and 270 ppm doses) treatments to prevent abortion in cv. ‘Şebin’ were investigated. The experiments were conducted in two different ecologies. The treatments were carried out just before the receptivity period of female flowers of cv. ‘Şebin’. The results showed that, the female flower abortion ratio of ‘Şebin’ walnut cultivar were 87.78% in Tokat ecology and 77.78% in Niksar ecology. The fruit set ratio by 125 ppm AVG treatment was determined to be 60.89% for Niksar and 57.56% for Tokat ecological conditions. The highest fruit set was obtained from 125 ppm AVG combined 270 ppm GA3 treatment and this ratio was determined to be 93.89% for Niksar ecological conditions whereas it was determined to be 83.33% for Tokat ecological conditions. As a result, it was found that AVG alone or in combination with GA3 is effective treatments in reducing female flower abortion for ‘Şebin’ walnut cultivar. Key words: walnut, flower abortion, ethylene, gibberellic acid Efekty zabiegów AVG i GA3 na proces opadaniA kwiatów żeńskich u orzecha odmiany ‘Sebin’ Streszczenie. Opadanie kwiatów żeńskich u orzechów określa się jako spadanie żeńskich kwiatów z szypułkami lub bez, w ciągu 10–15 dni po kwitnieniu. Zjawisko to, powszechnie obserwowane u pewnych odmian orzecha, powoduje znaczne straty w plonie. ‘Şebin’ jest popularną odmianą orzecha wśród farmerów w Turcji ze względu na jej owoce, plon oraz łatwość sprzedaży. Jednak niektóre sady założone z tą odmianą mają problem braku owoców. Niniejsze badanie określa wpływ zabiegów aminoetoksywinyloglicyną (AVG, nazwa handlowa ReTain) (w dawkach 0, 62,5 i 125 ppm) oraz AVG plus GA3 (dawki 45, 135 oraz 270 ppm) stosowanych, aby zapobiec opadaniu. Doświadczenia przeprowadzono w dwóch różnych lokalizacjach. Zabiegi przeprowadzono tuż przed okresem receptywności żeńskich kwiatów odmiany ‘Şebin’. Wyniki pokazały, że wskaźnik opadania kwiatów odmiany ‘Şebin’ wynosił 87,78% w uprawie w Tokat oraz 77,78% w uprawie w Niksar. Współczynnik zawiązanych kwiatów pod wpływem zabiegu 125 ppm AVG określono jako 60,89% dla Niksar oraz 57,56% dla ekologicznych warunków Tokat. Najwięcej zawiązanych kwiatów osiągnięto przy zabiegu 125 ppm AVG w połączeniu z 270 ppm GA3: 93,89% dla warunków ekologicznych Niksar oraz 83,33% dla warunków ekologicznych Tokat. W rezultacie stwierdzono, że sam AVG lub w kombinacji z GA3 jest efektywnych zabiegiem ograniczającym spadanie kwiatów dla odmiany orzecha ‘Şebin’. Słowa kluczowe: orzech, opadanie kwiatów, etylen, kwas giberelinowy