Badano wpływ następczy nawozów zielonych w formie roślin

3-12
Effect of soil and plant covering as well as sowing term upon fennel bulb nutritional value
Marzena Błażewicz-Woźniak
Abstract. Fennel (Foeniculum vulgare var. azoricum Mill.), despite its high dietary value, is not a very popular
vegetable in Poland. It bulbs constitute a low-calorie food, abundant in vitamins and mineral salts. They also
contain, though in smaller amounts, the essential oil, determining the use of fennel fruit in medicine. In the field
experiment with fennel growing the influence of soil mulching and flat plant shielding, as well as sowing term
upon the nutritional values of two fennel cultivars, was examined. The studies covered 3 kinds of covers
(covering the soil with black polyethylene film PE, covering the soil with black polypropylene unwoven PP 50 g
m-2 and flat covering of plants with white unwoven PP 17 g m-2 (the controls were plots without covers), 3
sowing terms directly in the field, 2 cultivars (Rudy F1 and Zefa Fino). The applied covers did not significantly
affect the nutritional value of fennel bulbs. The bulbs of plants from June sowings contained the most protein,
total nitrogen and nitrate nitrogen, as compared to earlier sowing terms. The most dry matter, vitamin C, sugars,0
phosphorus and potassium were determined in fennel bulbs from May sowings. The least protein, sugars and
potassium was contained in plant bulbs from April sowings. The bulbs of Rudy F 1 cultivar were more abundant
in protein, phosphorus and calcium than those of Zefa Fino cultivar. The cultivars did not differ in dry matter,
nitrate, vitamin C, total sugars, fibre and potassium contents in the bulbs.
Key words: Foeniculum vulgare var. azoricum Mill., cultivar, mulching, vitamin C
Wpływ osłaniania gleby i roślin oraz terminu siewu na wartość odżywczą zgrubień kopru włoskiego
Streszczenie. Koper włoski (Foeniculum vulgare var. azoricum Mill.), pomimo wysokiej wartości dietetycznej
jest w Polsce mało popularnym warzywem. Jego zgrubienia są pokarmem niskokalorycznym bogatym w
witaminy i sole mineralne. Zawierają również, chociaż w mniejszej ilości, olejek eteryczny, który decyduje o
wykorzystaniu w lecznictwie owoców fenkułu. W doświadczeniu polowym z uprawą kopru włoskiego badano
wpływ ściółkowania gleby i płaskiego osłaniania roślin oraz terminu siewu na wartość odżywczą dwóch odmian
kopru włoskiego. W badaniach uwzględniono 3 rodzaje osłon (okrycie gleby czarną folią polietylenową PE,
okrycie gleby czarną włókniną polipropylenową PP 50 g m-2 i płaskie okrycie roślin białą włókniną
polipropylenową PP 17 g m-2 (kontrolę stanowiły poletka bez osłon), 3 terminy siewu wprost na polu, 2 odmiany
(Rudy F1 i Zefa Fino). Zastosowane osłony nie wpłynęły znacząco na wartość odżywczą zgrubień kopru
włoskiego. Zgrubienia roślin z siewów czerwcowych zawierały najwięcej białka, azotu ogółem i azotu
azotanowego w porównaniu z wcześniejszymi terminami siewu. Najwięcej suchej masy, witaminy C, cukrów,
fosforu i potasu oznaczono w zgrubieniach fenkułu z siewów majowych. Najmniej białka, cukrów i potasu
zawierały zgrubienia roślin z siewów w kwietniu. Zgrubienia odmiany Rudy F1 były bogatsze w białko, fosfor i
wapń niż odmiany Zefa Fino. Odmiany nie różniły się pod względem zawartości suchej masy, azotanów,
witaminy C, cukrów ogółem, włókna i potasu w zgrubieniach.
Słowa kluczowe: Foeniculum vulgare var. azoricum Mill., odmiana, ściółkowanie, witamina C
13-24
The effect of plant biostimulation with ‘Pentakeep v’ and nitrogen fertilization on the content of fourteen elements in spinach
Sylwester Smoleń, Włodzimierz Sady, Joanna Wierzbińska
Abstract. Foliar application of growth regulators or fertilizers containing biostimulators can influence the uptake
and accumulation of mineral elements by plants. The aim of the research was to determine the influence of foliar
application of ‘Pentakeep V’ and diverse nitrogen fertilization on the content of: Ag, Al, Ba, Cd, Co, Cr, Ga, Li,
Ni, Pb, Sb, Sr, Ti and V in spinach leaves. In 2006–2007 pot experiment with spinach Spinacia oleracea L.
‘Spinaker F1’ cultivation on silty medium loam was carried out. The experiment design included two sub-blocks:
with and without foliar nutrition. Plants with foliar nutrition were sprayed twice with 0.02% w/v ‘Pentakeep V’
fertilizer (3000 dm3 water per 1 ha). In each sub-block soil nitrogen fertilization (in the form of ammonium
nitrate) was applied in following combinations: 1 – control (without N), 2 – 50% N dose prior to seed sowing
(25 mg N∙dm-3 of soil), 3 – 100% N dose prior to seed sowing (50 mg N∙dm-3 of soil). Foliar application of
‘Pentakeep V’ resulted in (compared to not treated plants): a) significant reduction of the Ag, Al, Ba, Ga, Sr and
Ti concentration in plants not fertilized with nitrogen, b) increase in Sr content in spinach fertilized with 100% of
N dose, c) relatively weak tendency to lower V accumulation in control plants. The lowest concentration of
cobalt was found in plants fertilized with 50% of N dose and not treated with ‘Pentakeep V’. No interaction
between foliar nutrition and nitrogen fertilization was found in reference to Cd, Cr, Li, Ni, Pb and Sb content in
spinach plants.
Key words: foliar nutrition, mineral composition, heavy metals, trace elements
Wpływ biostymulacji roślin nawozem ‘Pentakeep V’ oraz nawożenia azotem na zawartość czternastu
pierwiastków w szpinaku
Streszczenie. Dolistna aplikacja regulatorów wzrostu lub nawozów zawierających biostymulatory mogą
wpływać na pobieranie i akumulację składników mineralnych przez rośliny. Celem badań było określenie
wpływu dokarmiania dolistnego nawozem ‘Pentakeep V’ oraz zróżnicowanego pod względem dawki nawożenia
azotem na zawartość: Ag, Al, Ba, Cd, Co, Cr, Ga, Li, Ni, Pb, Sb, Sr, Ti i V w szpinaku. W latach 2006–2007
przeprowadzono doświadczenie wazonowe z uprawą szpinaku Spinacia oleracea L. ‘Spinaker F1’. Szpinak
uprawiano w glinie średniej pylastej. Badaniami objęto dwa podbloki z dolistnym i bez dolistnego dokarmiania
roślin. Rośliny dokarmiano dolistnie dwukrotnie nawozem ‘Pentakeep V’ w dawce 0,02% m/o, stosując w
przeliczeniu 3000 dm3 wody na hektar. W obrębie podbloków zastosowano doglebowe przedsiewne nawożenie
azotem (w formie saletry amonowej): 1 – kontrola (nienawożona azotem), 2 – 50% dawki N (25 mg N∙dm-3
gleby), 3 – 100% dawki N (50 mg N∙dm-3 gleby). Dolistna aplikacja ‘Pentakeep V’ w porównaniu do roślin
niedokarmianych dolistnie powodowała: a) istotne zmniejszenie zawartości Ag, Al, Ba, Ga, Sr i Ti w roślinach
kontrolnych nienawożonych azotem, b) zwiększenie zawartości Sr w szpinaku nawożonym 100% dawki N, c)
stosunkowo niewielką tendencję do obniżenia zawartości wanadu w roślinach kontrolnych. Najniższą
zawartością kobaltu charakteryzowały się rośliny nawożone 50% dawki N i niedokarmiane dolistnie. Nie
stwierdzono istotnego wpływu współdziałania dokarmiania dolistnego Pentakeep V i nawożenia azotem na
zawartość Cd, Cr, Li, Ni, Pb i Sb w szpinaku.
Słowa kluczowe: dokarmianie dolistne, skład mineralny, metale ciężkie, pierwiastki śladowe
25-36
The effect of plant biostimulation with ‘Pentakeep v’ and nitrogen fertilization on yield, nitrogen metabolism
and quality of spinach
Sylwester Smoleń, Włodzimierz Sady, Joanna Wierzbińska
Abstract. Foliar application of fertilizers containing biostimulators can influence yield and the uptake and
accumulation of NO3- by plants. The aim of the research was to determine the influence of foliar nutrition with
‘Pentakeep V’ and diverse doses of nitrogen fertilization on yield, plant nitrogen metabolism and nutritional
quality of spinach. The experiment design included two sub-blocks with and without foliar nutrition. Plants with
foliar nutrition were sprayed twice with 0.02% w/v ‘Pentakeep V’ fertilizer (3000 dm 3 water per 1 ha). In each
sub-block soil nitrogen fertilization (in the form of ammonium nitrate) was applied in following combinations: 1
– control (without N), 2 – 50% N dose prior to seed sowing (25 mg N∙dm-3 of soil), 3 – 100% N dose prior to
seed sowing (50 mg N∙dm-3 of soil). The interaction between foliar nutrition and nitrogen fertilization had a
significant effect on the content of: nitrates(V), soluble oxalates and ascorbic acid in spinach leaves. The effect
of tested factors on the content of nitrates(V) and ascorbic acid was additionally modified by the weather
conditions in both years of research. Foliar application of ‘Pentakeep V’ resulted in decreased concentration of
soluble oxalates in control plants (without N) as well as higher amount of these compounds in plants fertilized
with 100% of N dose. No significant effect of tested interaction was observed in the case of yield and the content
of: dry matter, nitrates(III), ammonium ions, free amino acids, N-total, soluble sugars and phenolic compounds
in spinach leaves.
Key words: 5-aminolevulinic acid, nitrates, oxalates, ascorbic acid, biological quality
Wpływ biostymulacji roślin nawozem ‘Pentakeep V’ oraz nawożenia azotem na plon, gospodarkę azotem oraz
jakość szpinaku
Streszczenie. Dolistna aplikacja nawozów zawierających biostymulatory może wpływać na plon oraz na
pobieranie i akumulację NO3- przez rośliny. Celem badań było określenie wpływu dokarmiania dolistnego
nawozem ‘Pentakeep V’ oraz zróżnicowanego pod względem dawki nawożenia azotem na plonowanie,
gospodarkę azotem roślin oraz jakość odżywczą szpinaku. Badaniami objęto dwa podbloki z dolistnym i bez
dolistnego dokarmiania roślin. Rośliny dokarmiano dolistnie dwukrotnie nawozem ‘Pentakeep V’ w dawce
0,02% m/o, stosując w przeliczeniu 3000 dm3 wody na hektar. W obrębie podbloków zastosowano doglebowe
przedsiewne nawożenie azotem (w formie saletry amonowej): 1 – kontrola (nienawożona azotem), 2 – 50%
dawki N (25 mg N∙dm-3 gleby), 3 – 100% dawki N (50 mg N∙dm-3 gleby). Stwierdzono istotny wpływ
współdziałania dokarmiania dolistnego z nawożeniem azotem na zawartość azotanów(V), szczawianów
rozpuszczalnych i kwasu askorbinowego w szpinaku. Oddziaływanie tych czynników na zawartość azotanów(V)
i kwasu askorbinowego w szpinaku uzależnione było jednak od przebiegu warunków klimatycznych.
Dokarmianie dolistne roślin nawozem ‘Pentakeep V’ powodowało obniżenie zawartości szczawianów
rozpuszczalnych w roślinach kontrolnych oraz wzrost zawartości tych związków w roślinach nawożonych 100%
dawki N. Stwierdzono brak współdziałania dokarmiania dolistnego z nawożeniem azotem na plon oraz na
zawartość suchej masy, azotanów(III), jonów amonowych, wolnych aminokwasów, N-ogółem, cukrów
rozpuszczalnych i związków fenolowych w szpinaku.
Słowa kluczowe: kwas 5-aminolewulinowy, azotany, szczawiany, kwas askorbinowy, wartość biologiczna
37-44
Effect of pruning time on yielding and fruit quality of several early ripening plum cultivars
Ireneusz Sosna
Abstract. The aim of carried out research was comparing the effect of different pruning time on cropping and
fruit quality of several early ripening plum cultivars. The experiment was conducted at Fruit Experimental
Station – Samotwór near Wrocław in 2001–2004. Objects of studies consisted of 8 year-old plum trees of
‘Herman’, ‘Čačanska Rana’, ‘Sanctus Hubertus’ and ‘Čačanska Lepotica’ cultivars budded on ‘Myrobalan’
seedlings (Prunus divaricata). The experiment was established in a randomised block design in three replications
with six trees per plot. In 2001–2003, time of tree pruning was differentiated. Half of trees was pruned only at
the end of August (summer pruning after harvest of fruit) and the other one only at the end of March (dormant
pruning before blooming time). Time of pruning had no influence on yielding and chemical composition of fruit.
Soluble solids, vitamin C, magnesium, calcium, potassium and phosphorus contents in fruit were similar
independently of pruning time. Mean fruit weight was significantly higher from trees with dormant pruning.
Key words: plum, summer pruning, dormant pruning, crop, fruit weight, chemical constituents
Wpływ terminu cięcia na plonowanie i jakość owoców kilku wcześnie dojrzewających odmian śliwy
Streszczenie. Celem przeprowadzonych badań było porównanie wpływu zróżnicowanych terminów cięcia na
plonowanie i jakość owoców kilku wczesnych odmian śliwy. Doświadczenie prowadzono w latach 2001–2004
w Sadowniczej Stacji Badawczej w miejscowości Samotwór pod Wrocławiem. Przedmiotem badań były
ośmioletnie drzewa śliw ‘Herman’, ‘Čačanska Rana’, ‘Sanctus Hubertus’ i ‘Čačanska Lepotica’ okulizowane na
siewkach ałyczy. Doświadczenie założono metodą losowanych bloków, w 3 powtórzeniach, po 6 drzew na
poletku. W latach 2001–2003 zróżnicowano terminy cięcia drzew. Połowę z nich (3 szt.) cięto tylko pod koniec
sierpnia (cięcie letnie po zbiorach owoców), natomiast drugą połowę tylko pod koniec marca (cięcie zimowe
przed kwitnieniem). Termin cięcia nie miał wpływu na plonowanie i skład chemiczny owoców. Zawartość
ekstraktu, witaminy C, magnezu, wapnia, potasu i fosforu była zbliżona, niezależnie od czasu cięcia. Owoce
bardziej plennych odmian miały niższą zawartość potasu. Średnia masa owocu była istotnie wyższa u drzew
ciętych pod koniec marca.
Słowa kluczowe: śliwa, cięcie letnie, cięcie zimowe, plon, masa owocu, związki chemiczne
45-54
Germination and vigour of kohlrabi seeds subjected to priming in the presence of Alternaria brassicicola
(Schw.) Wiltshire
Hanna Dorna, Dorota Szopińska, Krystyna Tylkowska
Abstract. Priming is a treatment applied for seed enhancement. Brassica vegetable seeds are commonly affected
by Alternaria brassicicola. The changes in germination and vigour of kohlrabi (Brassica oleracea L. var.
gongylodes L.) seeds subjected to two priming methods in the presence of A. brassicicola were investigated. The
following treatments were applied: uninoculated non-primed seeds (control), seeds inoculated with
A. brassicicola (2∙104 spores ml-1), uninoculated and inoculated seeds hydroprimed for 1–2 days, and
uninoculated and inoculated seeds osmoprimed for 1–4 days. The percentage of germinating seeds, germination
capacity, the percentages of diseased seedlings and dead seeds were determined. The speed of germination,
tetrazolium staining index, and electrical conductivity described seed vigour. The presence of A. brassicicola
on/in seeds was confirmed on CW semiselective agar. Osmopriming was conducive to penetration of A.
brassicicola into kohlrabi seeds. The presence of the fungus had no influence on the percentage of germinating
seeds, but a significantly lower germination capacity and a higher percentage of diseased seedlings and dead
seeds were observed after inoculation. Non-primed inoculated seeds germinated faster than uninoculated ones.
Despite the presence of A. brassicicola, osmotic priming improved seed vigour as measured by the speed of seed
germination and electrical conductivity. The results of the tetrazolium vigour test showed its limited usefulness
for seeds heavily infected with A. brassicicola.
Key words: Brassica oleracea var. gongylodes, seed enhancement, seed health, seed quality
Kiełkowanie i wigor nasion kalarepy poddanych kondycjonowaniu w obecności Alternaria brassicicola (Schw.)
Wiltshire
Streszczenie. Kondycjonowanie nasion jest zabiegiem poprawiającym ich jakość. Nasiona warzyw kapustnych
są powszechnie zasiedlone przez grzyb Alternaria brassicicola. W pracy analizowano wpływ dwóch metod
kondycjonowania na kiełkowanie i wigor nasion kalarepy (Brassica oleracea L. var. gongylodes L.)
inokulowanych A. brassicicola. Badano nasiona nieinokulowane i niekondycjonowane (kontrola), nasiona
inokulowane A. brassicicola (2∙104 zarodników·ml-1), nasiona nieinokulowane i inokulowane
hydrokondycjonowane przez 1 i 2 dni oraz nasiona nieinokulowane i inokulowane osmokondycjonowane przez
1–4 dni. Określano liczbę nasion kiełkujących, zdolność kiełkowania oraz procent siewek chorych i nasion
martwych. Wigor nasion oceniano na podstawie szybkości ich kiełkowania, testu tetrazolinowego oraz testu
konduktometrycznego. Zasiedlenie nasion przez A. brassicicola badano na półselektywnej agarowej pożywce
CW. Osmokondycjonowanie sprzyjało penetracji nasion przez patogen. Obecność grzyba w/na nasionach nie
miała wpływu na procent kiełkujących nasion, ale znacząco zmniejszała ich zdolność kiełkowania, zwiększając
jednocześnie liczbę siewek chorych i nasion martwych. Pomimo obecności patogena kondycjonowanie
osmotyczne poprawiało szybkość kiełkowania nasion i wyniki testu konduktometrycznego. Wyniki testu
tetrazolinowego wykazały jego ograniczoną przydatność do badania wigoru nasion porażonych w dużym stopniu
przez A. brassicicola.
Słowa kluczowe: Brassica oleracea var. gongylodes, uszlachetnianie nasion, zdrowotność nasion, jakość nasion
55-63
Yield quality of melon (Cucumis melo L.) depending on foliar feeding
Anna Zaniewicz-Bajkowska, Edyta Kosterna, Jolanta Franczuk, Robert Rosa
Abstract. Foliar feeding of plants is an important supplementation of soil fertilization in vegetable cultivation.
Foliar-fertilized plants deliver high yields of good quality at lower rates of mineral fertilization. In horticultural
practice foliar fertilization is also recommended as the most effective method of supplying plants with nutrients
under deficiency conditions. An experiment was established to evaluate an effect of foliar application with
Florovit and combination Ekolist-Warzywa+Urea on the yield quality of six large-fruit melon cultivars
(‘Pacstart’, ‘Yupi’, ‘Gattopardo’, ‘Polydor II’, ‘Seledyn’, ‘Legend’) cultivated in the climatic conditions of
central-eastern Poland. The total yield was achieved from Florovit and Ekolist-fertilized plants did not differ
significantly. A higher total yield was achieved from Florovit-fertilized plants compared with control object.
‘Yupi’ was characterised by higher total yields compared with the other cultivars. The greatest fruit number per
1 m2 was set by ‘Gattopardo’. On the basis of the results obtained it was found that, due to the highest share of
marketable fruit, ‘Yupi’ is the cultivar recommended for cultivation under the growing conditions of centraleastern Poland. ‘Seledyn’ was gave at least unripe fruit whereas ‘Pacstart’ produced the lowest share of diseaseaffected fruit. An application of the foliar fertilizers reduced the total sugar and monosaccharides content in
melon fruit. Regardless of the kind of foliar feeding, most dry matter in the fruit was produced by ‘Pacstart’,
total sugar and monosaccharides by ‘Yupi’ and ascorbic acid by ‘Legend’.
Key words: Ekolist-Warzywa, Florovit, foliar fertilizers, yield of fruit, nutritive value
Jakość plonu melona (Cucumis melo L.) w zależności od zastosowanego dokarmiania dolistnego
Streszczenie. Dokarmianie dolistne stanowi ważne uzupełnienie nawożenia doglebowego w uprawie warzyw,
pozwala na uzyskanie wysokich i dobrych jakościowo plonów przy znacznie mniejszym zużyciu nawozów
mineralnych. W praktyce ogrodniczej nawożenie dolistne jest stosowane jako najbardziej skuteczna metoda
dostarczenia roślinom składników odżywczych w warunkach niedoboru. W doświadczeniu badano wpływ
dokarmiania dolistnego Florowitem i Ekolistem-Warzywa z dodatkiem Mocznika na jakość plonu sześciu
wielkoowocowych odmian melona (‘Pacstart’, ‘Yupi’, ‘Gattopardo’, ‘Polydor II’, ‘Seledyn’, ‘Legend’)
uprawianego w warunkach klimatycznych środkowowschodniej Polski. Plon ogółem uzyskany z roślin
dokarmianych Florowitem i Ekolistem z dodatkiem Mocznika nie różnił się istotnie. Większy plon ogółem
zebrano z roślin dokarmianych Florowitem niż w obiekcie kontrolnym. Większym plonem ogółem w
porównaniu z pozostałymi odmianami charakteryzowała się odmiana Yupi. Najwięcej owoców z 1 m2 dała
odmiana Gattopardo. Na podstawie uzyskanych wyników badań stwierdzono, że najbardziej przydatna do
uprawy w warunkach środkowowschodniej Polski ze względu na największy udział owoców handlowych
okazała się odmiana Yupi, najmniej owoców niedojrzałych dała odmiana Seledyn, a najmniejszym udziałem
owoców porażonych przez choroby charakteryzowała się odmiana Pacstart. Zastosowane w doświadczeniu
nawozy dolistne przyczyniły się do zmniejszenia zawartości cukrów ogółem i redukujących w porównaniu z
obiektem kontrolnym. Niezależnie od rodzaju dokarmiania dolistnego najwięcej suchej masy zawierała odmiana
Pacstart, cukrów ogólem i redukujących Yupi, a kwasu askorbinowego Legend.
Key words: Ekolist-Warzywa, Florowit, nawozy dolistne, plon owoców, wartość odżywcza
65-72
Yield and quality of sweet marjoram herb depending on harvest time
Grażyna Zawiślak, Katarzyna Dzida
Abstract. One of the more important species of herbal plants, grown in many countries for medical and
nutritional purposes is sweet marjoram. The marjoram herb is an abundant source of valuable biologically active
substances and mineral components. Considering the vast application of this plant studies were undertaken on
the assessment of growth and yielding of sweet marjoram, depending on harvest time. The studies were
conducted in the years 2004–2005. The sweet marjoram plantation was established from seedlings produced in a
glasshouse. The marjoram herb was collected in two harvest time: in mid July (beginning of flowering) and in
early September. The yields of fresh, air dry and grated herb were assessed. The contents of essential oil in
grated herb, as well as the mineral composition of the herb were determined. The significant effect of harvest
time upon the yield of fresh, air-dried and grated herb was demonstrated: the greater yield was achieved in the
second harvest time (early September). The herb collected at the beginning of September contained more
essential oil than that cut in mid July. Total nitrogen content was significantly greater in marjoram herb from the
first harvest than in that from the second harvest.
Key words: Origanum majorana L., essential oil, macro- and microelements
Plon i jakość ziela majeranku ogrodowego w zależności od terminu zbioru
Streszczenie. Jednym z ważniejszych gatunków roślin zielarskich uprawianych w wielu krajach dla celów
leczniczych i spożywczych jest majeranek ogrodowy. Ziele majeranku jest bogatym źródłem cennych substancji
biologicznie aktywnych oraz składników mineralnych. Mając na uwadze szerokie zastosowanie tej rośliny,
podjęto badania nad oceną wzrostu i plonowania majeranku ogrodowego w zależności od terminu zbioru.
Badania przeprowadzono w latach 2004–2005. Plantację majeranku ogrodowego założono z rozsady
wyprodukowanej w szklarni. Ziele majeranku zebrano w dwóch terminach: w połowie lipca (początek
kwitnienia) oraz na początku września. Oceniono plon świeżego, powietrznie suchego oraz ziela otartego.
Określono zawartość olejku eterycznego w zielu otartym oraz skład mineralny ziela. Wykazano istotny wpływ
terminu zbioru na plon świeżego, powietrznie suchego i ziela otartego, większy plon uzyskano w drugim
terminie zbioru (początek września). Ziele zebrane na początku września zawierało więcej olejku niż ścięte w
połowie lipca. Zawartość azotu ogółem była istotnie większa w zielu majeranku z pierwszego niż drugiego
zbioru.
Słowa kluczowe: Origanum majorana L., olejek eteryczny, makro- i mikroskładniki
73-85
Indicators of soil aggregation and their changes in conservation tillage for onion
Tadeusz Kęsik, Marzena Błażewicz-Woźniak
Abstract. Soil structure depends on several factors, among which are farming system and soil tillage. The state
of aggregation determines the water-air relations in soil and influences the thermal conductivity, porosity and
density of soil, availability of nutrients, as well as biological processes, etc. In the field experiment with
conservation tillage for onion we studied the influence of various methods of conventional tillage, no tillage, and
disking as well as the biomass of the inter-harvest plants on the aggregation and structure of soil. Secale cereale
and Vicia sativa cultivated as inter-crop cover plants favourably influenced the soil aggregation. It was expressed
by greater share of valuable soil aggregates (ø 1–5 mm) and better soil structure index in comparison with
conventional tillage (CT), without plant mulches. The leaving of mulches from cover plants on the surface of the
soil from fall to spring and direct sowing on onion without tillage (NT) decreased soil cloddiness index. The
positive influence of plant mulches on soil structure was mainly observed after wintering and in the initial period
of onion vegetation. The changes in indicators of soil aggregation under the influence of mulching and
simplifications of the soil tillage system for vegetables were predominantly recorded in the soil arable layer of 0–20
cm.
Key words: soil structure index, soil pulverization index, soil cloddiness index, MWD
Wskaźniki agregacji gleby i ich zmiany w uprawie konserwującej pod cebulą
Streszczenie. Struktura gleby zależy od szeregu czynników, wśród których ważną rolę odgrywają system
gospodarowania i sposób uprawy roli. Stan agregacji determinuje stosunki wodno-powietrzne w glebie, wpływa na
przewodnictwo cieplne, porowatość i gęstość gleby, dostępność składników pokarmowych, a także procesy
biologiczne i in. W doświadczeniu polowym z konserwującą uprawą roli pod cebulę badano wpływ zróżnicowanych
sposobów uprawy przedzimowej i przedsiewnej (tradycyjna uprawa płużna, talerzowanie, uprawa zerowa) oraz
biomasy roślin międzyplonowych na stan agregacji i strukturę gleby. Secale cereale i Vicia sativa uprawiane w
międzyplonach jako rośliny okrywowe korzystnie wpłynęły na agregację gleby, wyrażającą się większym udziałem
najcenniejszych rolniczo agregatów glebowych (ø 1–5 mm) oraz wskaźnikiem strukturalności gleby w porównaniu z
uprawą tradycyjną (CT) bez mulczów roślinnych. Pozostawienie mulczu z roślin okrywowych na powierzchni roli od
jesieni do wiosny i siew bezpośredni cebuli w glebę nieuprawnioną (NT) spowodowało obniżenie wskaźnika
zbrylenia gleby. Dodatni wpływ mulczów roślinnych zaznaczył się przede wszystkim po przezimowaniu i w
początkowym okresie wegetacji cebuli. Zmiany agregacji gleby pod wpływem mulczujących roślin okrywowych i
uproszczeń całokształtu uprawy roli pod warzywa odnotowano przede wszystkim w ornej warstwie gleby 0–20 cm.
Słowa kluczowe: wskaźnik strukturalności gleby, wskaźnik rozpylenia, wskaźnik zbrylenia gleby, MWD
87-96
Effect of substrate type and nitrogen fertilization upon yielding and chemical composition of „Elsanta” strawberry cultivar grown in unheated foil tunnel
Zbigniew Jarosz, Joanna Konopińska
Abstract. The main factors determining the quantity and quality of the yield of plants grown in the soilless
system is the kind of cultivation substrate used and the level of supplying the plants with nutrients. Studies
conducted in the years 2005–2006 were aimed at determining the effect of substrates (peat, peat mixed with pine
bark in the proportion of 1:1, peat with pine sawdust in the ratio of 1:1), as well as of differentiated nitrogen dose
(140 and 210 mg N·dm-3) upon yielding, chemical composition of strawberry (Fragaria × ananasa Duch.)
leaves and fruit, cultivar 'Elsanta’, grown in unheated foil tunnel. In those studies no significant differences were
found in total and marketable yield of strawberry fruit grown in peat, as well as in peat with pine bark.
Significantly smaller total (435.8 g·plant-1) and marketable (286.5 g·plant-1) fruit yield was reported when
strawberries were grown in peat mixed with pine sawdust. In plants grown in peat mixed with sawdust
significantly smaller fruit unit weight (10.7 g) was found, as compared to plants that grew in the remaining
substratums. In our studies no significant effect of differentiated nitrogen fertilization upon strawberry yielding
was demonstrated. In the leaves of strawberries fertilized with nitrogen in the dose of 210 mg N·dm-3 we found
significantly more nitrogen and phosphorus, as well as less calcium and magnesium, as compared to plants
fertilized with smaller doses of this nutrient. The fruit of strawberries fertilized with a higher nitrogen dose
contained significantly more nitrogen and potassium, as well as less vitamin C and soluble solids, as compared
to the fruit collected from plants fertilized with nitrogen in the dose of 140 mg N·dm-3.
Key words: soilless cultivation, peat, peat with bark, peat with sawdust, nitrogen dose, fruit yield, chemical
composition
Wpływ rodzaju podłoża i nawożenia azotem na plonowanie i skład chemiczny truskawki odmiany 'Elsanta'
uprawianej w nieogrzewanym tunelu foliowym
Streszczenie. Głównymi czynnikami decydującymi o ilości i jakości plonu roślin w uprawach bezglebowych
jest rodzaj podłoża uprawowego oraz poziom zaopatrzenia w składniki pokarmowe. Badania przeprowadzone w
latach 2005–2006 miały na celu określenie wpływu podłoży (torf , torf zmieszany z korą sosnową w proporcji
1:1, torf z trocinami sosnowymi w proporcji 1:1) oraz zróżnicowanej dawki azotu (140 i 210 mg N·dm -3) na
plonowanie, skład chemiczny liści oraz owoców truskawki (Fragaria × ananasa Duch.) odmiany 'Elsanta'
uprawianej w nieogrzewanym tunelu foliowym. W badaniach nie stwierdzono istotnych różnic w plonie
ogólnym i handlowym owoców truskawki uprawianej w torfie oraz w torfie z korą sosnową. Istotnie mniejszy
plon ogólny (435,8 g·roślina-1) i handlowy (286,5 g·roślina -1) owoców odnotowano przy uprawie truskawki w
torfie zmieszanym z trocinami sosnowymi. U roślin uprawianych w torfie zmieszanym z trocinami stwierdzono
istotnie mniejszą masę jednostkową owoców (10,7 g) w porównaniu do roślin rosnących w pozostałych
podłożach. W badaniach nie wykazano istotnego wpływu zróżnicowanego nawożenia azotem na plonowanie
truskawki. W liściach truskawki nawożonych azotem w dawce 210 mg N·dm -3 stwierdzono istotnie więcej azotu
i fosforu oraz mniej wapnia i magnezu w porównaniu z roślinami nawożonymi mniejszą dawką tego składnika.
Owoce truskawki nawożonej większą dawką azotu zawierały istotnie więcej azotu i potasu oraz mniej witaminy
C i ekstraktu w porównaniu do owoców zebranych z roślin nawożonych azotem w dawce 140 mg N·dm -3.
Słowa kluczowe: uprawa bezglebowa, torf, torf z korą, torf z trocinami, dawka azotu, plon owoców, skład
chemiczny