www zeszyt 13(3) 2014 Hortorum Cultus

1/15
3-11
Year-round blueberry scorch virus detection in highbush blueberry
Elżbieta Paduch-Cichal, Maria Chodorska, Elżbieta Kalinowska, Beata Komorowska
Abstract. Viral diseases are a worldwide problem of blueberry which a major limiting factor for production. A
survey for Blueberry scorch virus (BlScV) by DAS-ELISA in various organs of highbush blueberry conducted
from May 2010 to April 2011, showed the occurrence of these virus in cvs Bluecrop and Herbert, which showing
virus-like symptoms. Samples of plant materials (bud flower, flower, leaf, bark) were collected individually from
each highbush blueberry plant of every cultivar. It was established that the detection of virus of each the
investigated bushes cvs Bluecrop and Herbert depended on the tested plant materials as well as the period in
which the tests were performed. The effectiveness of the virus detection varied for the investigated cultivars. The
presence of the BlScV was confirmed in leaves samples with specific primer pair which amplifies a 430 bp
fragment of the 5’-proximal ORF I [RNA-dependent RNA polymerase (RdRp)].
Key words: blueberry cultivars, BlScV, DAS-ELISA, RT-PCR
Wykrywanie wirusa oparzeliny borówki wysokiej w różnych okresach roku
Streszczenie. Celem przeprowadzonych badań było wykrywanie i identyfikacja wirusa oparzeliny borówki
wysokiej (Blueberry scorch virus, BlScV) w różnych organach pobieranych z krzewów borówki wysokiej
odmian Bluecrop i Herbert rosnących na plantacji produkcyjnej zlokalizowanej w centralnej Polsce. Badania
były prowadzone w okresie od maja 2010 do kwietnia 2011 r. przy użyciu testu serologicznego DAS-ELISA.
Próby materiału roślinnego (pąki kwiatowe, kwiaty, liście, kora) pobierano indywidualnie z krzewów każdej z
badanych odmian. Ustalono, że wykrywanie wirusów w krzewach odmian Bluecrop i Herbert zależało od
testowanego organu oraz terminu, w którym przeprowadzono test. Obecność BlScV w krzewach badanych
odmian potwierdzono przy pomocy techniki RT-PCR z wykorzystaniem starterów amplifikujących fragment 5’
genu kodującego polimerazę RNA zależną od RNA.
Słowa kluczowe: odmiany borówki wysokiej, wirus oparzeliny borówki wysokiej, test DAS-ELISA, technika
RT-PCR
2/15
13-22
Characteristics of Aureobasidium pullulans (de Bary et Löwenthal) G. Arnaud isolated from apples and pears
with symptoms of sooty blotch in Poland
Ewa Mirzwa-Mróz, Marzena Wińska-Krysiak, Ryszard Dzięcioł, Anna Miękus
Abstract. Sooty blotch is a disease of apple and pear caused by a complex of fungi that blemish the fruit surface.
Results of molecular studies indicated approximately 30 different fungi species associated with this disease.
Apples and pears with symptoms of sooty blotch were collected in summer and early autumn 2006–2010 from
trees grown in fungicide non-treated orchards and small gardens located in various regions of Poland. Fungi
causing sooty blotch were isolated from fruits and the isolates were divided into six groups, according to their
morphological characters. Growth of the fungi colonies were tested on different agar media (PDA, CMA, MEA
and Czapek). The ITS region of rDNA from 16 isolates from the first group was amplified by PCR technique
and one representative sequence of this isolates was used to alignment in Gene Bank. This isolate was identified
as Aureobasidium pullulans and isolates from this group were compared with it on the base of morphological
features.
Key words: identification, sooty blotch, PCR, Gloeodes pomigena
Charakterystyka grzyba Aureobasidium pullulans (de Bary et Löwenthal) G. Arnaud wyizolowanego z jabłek i
gruszek z objawami brudnej plamistości w Polsce
Streszczenie. Przyczyną brudnej plamistości jabłek i gruszek jest kompleks grzybów powodujących oszpecenie
powierzchni skórki owoców. Wyniki badań molekularnych wskazują, że z tą chorobą wiąże się ponad 30
różnych gatunków grzybów. Jabłka i gruszki z widocznymi objawami brudnej plamistości jabłek zbierano z
niechronionych chemicznie sadów i ogródków działkowych w różnych regionach Polski. Owoce były zbierane
latem i wczesną jesienią w latach 2006–2010. Z plam znajdujących się na owocach wyizolowano sprawców
brudnej plamistości jabłek i na podstawie charakterystyki cech morfologicznych uzyskanych izolatów grzybów
podzielono je na sześć grup. Badano również wzrost i wygląd kolonii grzybów na różnych podłożach (PDA,
CMA, MEA i Czapek). Wyizolowano, a następnie zamplifikowano za pomocą techniki PCR z wykorzystaniem
starterów ITS1F i ITS4, genomowe DNA 16 izolatów należących do pierwszej grupy. Grzyb ten został
zidentyfikowany jako gatunek Aureobasidium pullulans, a jego zsekwencjonowane izolaty stanowiły wzorzec
przy identyfikacji pozostałych izolatów zaklasyfikowanych do tej grupy.
Słowa kluczowe: identyfikacja, brudna plamistość jabłek, PCR, Gloeodes pomigena
3/15
23-33
Effect of Miedzian 50 WP and grapefruit extract on the healthiness and communities of soil microorganisms of
pea (Pisum sativum L.)
Elżbieta Patkowska
Abstract. The present studies determined the effect of fungicide Miedzian 50 WP and grapefruit extract on the
healthiness of pea and on the microorganism population in the rhizosphere of this plant. The number of plants
grown from the seeds dressed with Grevit 200 SL was similar to, but no significantly, the number of plants
obtained after the application of fungicide Miedzian 50 WP. The value of the infection index of plants was the
lowest after the application of Grevit 200 SL, but not statistically different from that of Miedzian 50 WP. The
following fungi were isolated from the infected plants: Alternaria alternata, F. culmorum, F. oxysporum, F.
solani, Phoma eupyrena, Pythium irregulare, Rhizoctonia solani i Sclerotinia sclerotiorum. From the
rhizosphere soil were isolated: Alternaria alternata, Fusarium spp., Gliocladium spp., Mucor spp., Penicillium
spp., R. solani, S. sclerotiorum i Trichoderma spp. The population of rhizosphere bacteria in the combinations
with Grevit 200 SL and Miedzian 50 WP was significantly higher than in the control treatment. A reverse
relationship occurred for the fungi population, but significantly the lowest number of fungi were found with
Grevit 200 SL. Antagonistic microorganisms dominated in the rhizosphere of plants grown from the seeds
dressed with Grevit 200 SL.
Key words: Grevit 200 SL, fungicide, phytopathogens, antagonistic microorganisms
Wpływ Miedzianu 50 WP i wyciągu z grejpfruta na zdrowotność i zbiorowiska mikroorganizmów glebowych
grochu (Pisum sativum L.)
Streszczenie. W badaniach określono wpływ ekstraktu z grejpfruta i fungicydu Miedzian 50 WP na zdrowotność
grochu oraz na kształtowanie się populacji mikroorganizmów w ryzosferze tej rośliny. Liczba roślin wyrosłych z
nasion zaprawianych Grevitem 200 SL była zbliżona, a nawet przewyższała, ale nie statystycznie istotnie, liczbę
roślin uzyskanych po zastosowaniu fungicydu Miedzian 50 WP. Wartość indeksu porażenia roślin była
najmniejsza po wykorzystaniu Grevitu 200 SL, ale statystycznie nie różniła się od tej dla Miedzianu 50 WP. Z
porażonych roślin izolowano m. in. Alternaria alternata, F. culmorum, F. oxysporum, F. solani, Phoma
eupyrena, Pythium irregulare, Rhizoctonia solani i Sclerotinia sclerotiorum. Z ryzosfery izolowano m. in.
Alternaria alternata, Fusarium spp., Gliocladium spp., Mucor spp., Penicillium spp., R. solani, S. sclerotiorum i
Trichoderma spp. Liczebność bakterii ryzosferowych w kombinacjach z Grevitem 200 SL i Miedzianem 50 WP
była istotnie większa, aniżeli w kombinacji kontrolnej. Odwrotna zależność wystąpiła w przypadku liczebności
grzybów, ale statystycznie mniej grzybów wystąpiło w kombinacji z Grevitem 200 SL. Mikroorganizmy
antagonistyczne dominowały w ryzosferze roślin wyrosłych z nasion zaprawianych Grevitem 200 SL.
Słowa kluczowe: Grevit 200 SL, fungicyd, fitopatogeny, mikroorganizmy antagonistyczne
4/15
35-47
Strawberry anthocyanin determination by pH differential spectroscopic method – how to get true results?
Tonu Tonutare, Ulvi Moor, Lech Szajdak
Abstract. The aim of the research was to analyse the weaknesses of the pH differential method for strawberry
anthocyanin determination. The work is based on practical experiments with 12 strawberry cultivars and on
analysis of published papers. We used following molar absorption coefficients (ε values): 26900 and 29600 M-1
cm-1 for cyanidin 3 glycoside (C3g) and 15600, 22400, 27300 and 36000 M -1 cm-1 for pelargonidin 3 glycoside
(P3g). In order to show how the calculated value of total anthocyanins depends on the predominant anthocyanin
used for the calculations, we compared the results of spectroscopic and chromatographic analysis. Present
research demonstrated that different ε values may influence the results of total anthocyanins even more than
cultivar properties. The most frequently used ε values 26900 M-1 cm-1 and 29600 M-1 cm-1 gave underestimated
values. C3g was present in minor amounts in all cultivars. Conclusively, P3g with the ε = 15600 M -1 cm-1 should
be used for ensuring most precise estimation of total anthocyanin content in strawberries.
Key words: Fragaria × ananassa, pelargonidin, molar absorbtion coefficient
Określenie poziomu antocyjanów w truskawkach metodą spektroskopii różnicowej – jak uzyskać prawdziwe
wyniki?
Streszczenie. Celem niniejszego badania była analiza słabości metody różnicowego pH dla ustalenia
antocyjanów w truskawkach. Praca powstała na podstawie doświadczeń na 12 odmianach truskawek oraz na
podstawie analizy opublikowanych opracowań. Użyto następujących współczynników absorpcji molowej
(wartości ε): 26900 i 29600 M-1cm-1 dla cyjanidyno 3-glukozydu (C3g) oraz 15600, 22400, 27300 i 36000 M 1
cm-1 dla 3-glukozydu pelargonidyny (P3g). Aby wykazać, w jaki sposób wyliczona całkowita wartość
antocyjanów zależy od dominujących antocyjanów, porównano wyniki analizy spektroskopowej i
chromatograficznej. W niniejszym badaniu wykazano, że różne wartości ε mogą wpływać na wyniki
całkowitych antocyjanów nawet bardziej niż cechy odmiany. Najczęściej stosowane wartości ε 26900 M -1cm-1
oraz 29600 M-1cm-1 dały wartości zaniżone. C3g był obecny w niewielkich ilościach we wszystkich odmianach.
Podsumowując, można stwierdzić, że P3g o wartości ε = 15600 M -1cm-1 należy stosować, aby zapewnić
najbardziej przecyzyjne oszacowanie całkowitej zawartości antocyjanów w truskawkach.
Słowa kluczowe: Fragaria × ananassa, pelargonidyna, współczynnik absorpcji molowej
5/15
49-56
Effect of ascorbic acid concentration on structural characteristics of appical meristems on in vitro Aloe
barbadensis Mill.
Behzad Kaviani
Abstract. Ascorbic acid is one of the major metabolite in higher plants cells which is known as effective factor
when the cells enter to “S” phase from “G1” phase of cytokinesis. This metabolite has antioxidant activity and
increases plant tolerance against stressors such as salinity, pathogens, ozone, UV rays, etc. The current study
used the common cellular and histological methods to evaluate the effect of 0.05 to 2.5 mM ascorbic acid on
vegetative meristems of Aloe barbadensis plants obtained from stem explants propagated in vitro culture
conditions. Results showed that low concentrations of ascorbic acid (0.5 to 1 mM) increase mitotic index in
apical meristem and root quiescent center (QC). Moreover, treatment with ascorbic acid increases cellular
dimensions in cell elongation region of root and mitotic divisions in this region. In some measurements, it was
clear that in addition to increase root length in plants treated with ascorbic acid, distance from root hairs zone to
root cap increases compared to the control, which is a logical conclusion from increasing cell elongation and
divisions in cell elongation zone. Also, ascorbic acid increased production of secondary roots through
stimulating cells of pericycle and increasing divisions in this region. Apical meristem of stem treated with
ascorbic acid had more convexity homogenous with more chromophilic level. Increasing stem length and
number of leaves in plants treated with ascorbic acid could be related to the high cells’ mitotic activity in stem
apical meristem. Moreover, ascorbic acid could stimulate cell division, increasing area of meristem zone, and
effective on severity of differentiation.
Key words: aloe, cell division, differentiation, histology, shoots and roots apical meristem
Wpływ stężenia kwasu askorbinowego na strukturalne cechy merystemu wierchołkowego w kulturze in vitro
Aloe barbadensis Mill.
Streszczenie. Kwas askorbinowy jest jednym z głównych metabolitów w wyższych komórkach roślin i istotnym
współczynnikiem efektywności, gdy komórki wchodzą w fazę „S” z fazy „G1” cytokinezy. Metabolit ten ma
właściwości utleniające oraz zwiększa tolerancję roślin na stresory, takie jak zasolenie, patogeny, ozon,
promienie UV itd. W niniejszym badaniu wykorzystano powszechnie znane metody komórkowe i histologiczne.
Oceniano wpływ 0,05 do 2,5 mM kwasu askorbinowego na wegetatywne merystemy Aloe barbadensis uzyskane
z eksplantów łodyg rozmnożonych w warunkach hodowli in vitro. Uzyskane wyniki pokazały, że niskie stężenia
kwasu askorbinowego (0,5 do 1 mM) zwiększają wskaźnik mitotyczny w merystemie wierzchołkowym oraz
centrum spoczynkowym korzeni (QC). Poza tym zabieg kwasem askorbinowym zwiększa wymiary komórkowe
w rejonie elongacji komórek korzenia oraz podziały mitotyczne w tym rejonie. W niektórych pomiarach jasne
było, iż poza zwiększeniem długości korzenia roślin traktowanych kwasem askorbinowym, zwiększa się
odległość od strefy włośników do czapeczki korzeniowej w porównaniu z kontrolą, co jest logiczną
konsekwencją zwiększenia elongacji komórek i podziałów w strefie elongacji komórek. Kwas askorbinowy
zwiększał także wytwarzanie wtórnych korzeni poprzez stymulowanie komórek perycyklu oraz zwiększanie
podziałów w tym rejonie. Merystem apikalny traktowany kwasem askorbinowym miał większą wypukłość
homogeniczną z poziomem chromofilowym. Zwiększenie długości łodygi oraz liczby liści u roślin traktowanych
kwasem askorbinowym mogło być związane z wysoką aktywnością mitotyczną komórek w merystemie
apikalnym łodygi. Ponadto kwas askorbinowy, wpływając na intensywność zróżnicowania, mógł stymulować
podział komórek poprzez zwiększenie obszaru stref merystemu.
Słowa kluczowe: aloes, podział komórek, zróżnicowanie, histologia, apikalny merystem pędów i łodyg
6/15
57-69
Vapour pressure deficit and variability of yield of onion (Allium cepa L.) in Poland
Robert Kalbarczyk, Eliza Kalbarczyk
Abstract. Vapour pressure deficit, in addition to light and temperature, is the main meteorological element that
influences the degree of transpiration rate, which in turn determines the impact of drought stress on the yield of
onions. In this study we attempt to assess the effect of vapour pressure deficit on onion cultivation in Poland and
present a temporal and spatial distribution of vapour pressure deficit for the years 1966–2005. During the period
“end of emergence–harvest” (Ee–H), vapour pressure deficit had the greatest impact on onion yield in central
western Poland and in the Sandomierz Basin (south east). In these regions the average total yield of onion was
15% lower than the long-term average for the entire country, and yields lower than the long-term average
occurred every 1–2 years. A statistically significant year-to-year increase in vapour pressure deficit during the
Ee-H period indicates the possibility of a further increases in the risk to onion cultivation.
Key words: climate change, air moisture conditions, arable farming, vegetable plants
Niedosyt wilgotności powietrza a zmienność plonu cebuli (Allium cepa L.) w Polsce
Streszczenie. Niedosyt wilgotności powietrza jest, oprócz światła i temperatury, głównym elementem
meteorologicznym wpływającym na wielkość współczynnika transpiracji, od którego zależy oddziaływanie
stresu suszy na plon cebuli. W pracy podjęto próbę oceny ryzyka polowej uprawy cebuli w Polsce
powodowanego przez niekorzystne warunki wilgotnościowe atmosfery. Poza tym w pracy scharakteryzowano
rozkład czasowy i przestrzenny analizowanego elementu meteorologicznego w latach 1966–2005. Największe
ryzyko polowej uprawy cebuli powodowane zbyt wysokim niedosytem wilgotności powietrza w okresie koniec
wschodów–zbiór (Ee–H) występowało w Polsce środkowozachodniej i południowo-wschodniej – w Kotlinie
Sandomierskiej. W regionach największego zagrożenia uprawy przeciętne potencjalne zmniejszenie plonu
ogólnego analizowanego warzywa było o ponad 15% niższe od średniego wieloletniego poziomu plonów i
występowało z częstością co 1–2 lata. Potwierdzony statystycznie wzrost wartości niedosytu wilgotności
powietrza z roku na rok w okresie Ee–H może świadczyć w najbliższych latach o wzroście ryzyka polowej
uprawy cebuli powodowanego przez rozpatrywany element meteorologiczny.
Słowa kluczowe: zmiana klimatu, warunki wilgotnościowe powietrza, uprawa polowa, rośliny warzywne
7/15
71-83
Apple skin colour changes during harvest as an indicator of maturity
Grzegorz Łysiak, Robert Kurlus, Zofia Zydlik, Dorota Walkowiak-Tomczak
Abstract. The CIELab colour system is used to evaluate food colours. Its advantage is that the base skin colour
of bicoloured apples can be measured on the same fruit before and on the optimum harvest date. Additionally, it
makes it possible to take many measurements within a short time. The changes of skin colour (yellowing) are
caused by chlorophyll degradation. During fruit development and maturation chlorophyll breakdown is
observed, which results in decreasing intensity of green coloration. The aim of the five-year study was to
evaluate a fast and non-destructive method of determining the optimum harvest date of apples intended for long
storage based on changes observed in the base skin colour. Apples of ‘Ligol’ and ‘Jonagored’ cultivars were
collected every 4–5 days starting some weeks before the estimated OHD. On the last four or five sampling dates
in all years of the study, apples were collected for cold storage. The storability of apples was evaluated after the
same number of days of storage respectively to their harvest date. Storage efficiency was evaluated based on
judgment that involved sensoric tests and checking of the incidence of diseases and disorders in apples, as well
as on measurement of fruit mass loss and internal qualities (firmness, TSS, TA). From among the evaluated
colour indicators L*, a*, b*, Hueab angle and chroma, changes in the base colour were best illustrated by the a*
coordinate value and the Hueab angle value. Based on the evaluation of the quality of apples after storage, it can
be stated that the apples had the best quality when the a* coordinate during harvest ranged between -13.5 and 15.5 for ‘Ligol’ and between -4.9 and -5.7 for ‘Jonagored’. The Hueab angle assumed a value between 107 and
109 for ‘Ligol’ and between 98 and 99 for ‘Jonagored’ during the optimum harvest date. Therefore, the a*
coordinate and the Hueab angle can be used as indicators of harvest maturity.
Key words: apple, CIELab, storability, optimum harvest date, physiological disorders, storage diseases
Zmiana barwy zasadniczej skórki w okresie zbioru jako wskaźnik dojrzałości zbiorczej jabłek
Streszczenie. System barw CIELab jest stosowany do oceny żywności. Jego zaletą przy pomiarze barwy skórki
jabłek dwubarwnych jest możliwość pomiaru barwy tego samego owocu przed okresem dojrzałości zbiorczej i w
czasie tego okresu. Celem pięcioletnich badań była ocena szybkiej i niedestrukcyjnej metody wyznaczania
dojrzałości zbiorczej jabłek przeznaczonych do długotrwałego przechowywania na podstawie obserwacji zmian
barwy zasadniczej skórki. Owoce odmian jabłoni ‘Ligol’ i ‘Jonagored’ zbierano co 4–5 dni, zaczynając kilka
tygodni przed orientacyjna datą zbioru. W okresie ostatnich czterech z pięciu pomiarów zbierano także owoce
przeznaczone do przechowywania w chłodni. Ocenę zdolności przechowalniczej przeprowadzono po tym
samym czasie przechowywana, w zależności od daty zbioru. Oceniano smak owoców, występowanie chorób
fizjologicznych i grzybowych, a także mierzono parametry jakości wewnętrznej (jędrność, zawartość
ekstraktów, kwasowość) oraz straty spowodowane transpiracją. Spośród analizowanych parametrów barwy (L*,
a*, b*, Hueab i chroma) zmiany barwy zasadniczej najlepiej odzwierciedlała wartość koordynaty a* oraz wartość
kąta Hueab. Na podstawie oceny jakości owoców po przechowywaniu stwierdzono, że jabłka mają największą
zdolność przechowalniczą, jeśli koordynata a* w czasie zbioru zawarta jest w zakresie pomiędzy -13,5 a -15,5
dla odmiany ‘Ligol’ oraz pomiędzy -4,9 a -5,7 dla odmiany ‘Jonagored’. Wartość kąta Hueab powinna wynieść
pomiędzy 107 a 109 dla odmiany ‘Ligol’ oraz pomiędzy 98 a 99 dla odmiany ‘Jonagored’. Uznano, że
koordynata a* i wartość kąta Hueab mogą być stosowane jako wskaźniki wyznaczania dojrzałości zbiorczej.
Słowa kluczowe: jabłko, CIELab, zdolność przechowalnicza, optymalny termin zbioru, zaburzenia
fizjologiczne, choroby przechowalnicze
8/15
85-95
Physiological reaction of Phalaenopsis × hybridum ‘Innocence’ on Pseudococcus longispinus (Targoni Tozetti)
feeding
Katarzyna Kmieć, Izabela Kot, Katarzyna Rubinowska, Bożena Łagowska, Katarzyna Golan, Edyta GórskaDrabik
Abstract. The physiological response of Phalaenopsis × hybridum ‘Innocence’ to biotic stress caused by
Pseudococcus longispinus feeding was investigated. The condition of the cytoplasmic membranes expressed by
a value of electrolyte outflow (EL) and TBARS and the activity of antioxidative system enzymes: catalase and
peroxidase, and the amount of non-enzymatic antioxidant – proline, were determined. The changes in all the
analyzed physiological parameters depended on the duration of the pest feeding. The outflow of electrolytes,
TBARS content and catalase activity was the highest in the first period of the experiment (after 24-hour of
mealybug feeding). Significant increase of peroxidase activity and proline content was noted after 7 days of
insects feeding. The values of all analyzed parameters (except EL) demonstrated a decreasing tendency after 14
days of P. longispinus feeding. The observed reaction of P. hybridum ‘Innocence’ testifies to mechanisms
triggered with the aim of neutralizing the effects of biotic stress and enabling the normal functioning of the cells
in the orchid plants colonized by longtailed mealybug.
Key words: longtailed mealybug, moth orchid, biotic stress, TBARS, electrolyte outflow, antioxidants
Fizjologiczna reakcja storczyka Phalaenopsis × hybridum ‘Innocence’ na żerowanie czerwca Pseudococcus
longispinus (Targoni Tozetti)
Streszczenie. Badano fizjologiczną reakcję P. × hybridum ‘Innocence’ na stres biotyczny wywołany
żerowaniem P. longispinus. Określono stan błon cytoplazmatycznych wyrażony wartością wypływu elektrolitów
(EL) i zawartością substancji reagujących z kwasem tiobarbiturowym (TBARS), a także aktywność enzymów
systemu antyoksydacyjnego: katalazy i peroksydazy, oraz ilość nieenzymatycznego antyoksydanta – proliny.
Zmiany w wartościach wszystkich analizowanych parametrów zależały od długości żerowania szkodnika.
Wartość EL, zawartość TBARS oraz aktywność katalazy były najwyższe w pierwszym terminie eksperymentu
(24-godzinne żerowanie czerwca). W przypadku aktywności peroksydazy i zawartości proliny istotny wzrost
notowano dopiero po 7 dniach żerowania. Po 14 dniach od zasiedlenia storczyków wartości wszystkich
analizowanych parametrów (wyjątek EL) wykazywały wyraźną tendencję spadkową. Obserwowana reakcja P.
hybridum ‘Innocence’ świadczy o uruchomieniu przez roślinę mechanizmów, których zadaniem jest
neutralizacja skutków stresu biotycznego i umożliwienie komórkom powrotu do normalnego funkcjonowania.
Słowa kluczowe: wełnowiec szklarniowy, storczyki, stres biotyczny, TBARS, wypływ elektrolitów,
antyoksydanty
9/15
97-108
Changes in the concentrations of phenolic acids in carrot plants inoculated with Alternaria radicina Meier,
Drechsler & Eddy
Bożena Cwalina-Ambroziak, Ryszard Amarowicz, Małgorzata Głosek, Michał Janiak
Abstract. Similary to other fungal species of the genus Alternaria, Alternaria radicina is a major pathogen that
infects both the aboveground and underground parts of carrot plants. Changes in the concentrations of phenolic
compounds are observed in infected carrot plants. Carrot seedlings were inoculated with the most pathogenic
isolates of Alternaria radicina selected in a laboratory test. A phytopathological analysis was performed to
determine the health status of carrot plants. The concentrations of phenolic acids in petioles were determined
four weeks after inoculation with A. radicina and at harvest. The results of a greenhouse experiment revealed
more severe disease symptoms on carrot plants cv. Koral inoculated with A. radicina isolates, compared with cv.
Bolero. The content of the predominant phenolic acid (chlorogenic acid) was found to decrease in the leaf stalks
of carrots cv. Koral inoculated with A. radicina. A statistically non-significant increase in chlorogenic acid levels
was noted in the leaf stalks of carrots cv. Bolero in the experimental and control groups.
Key words: Daucus carota L., plant health, pathogens, phenolic compounds
Zmiany zawartości kwasów fenolowych w roślinach marchwi inokulowanych Alternaria radicina Meier,
Drechsler & Eddy
Streszczenie. Alternaria radicina, obok innych gatunków grzybów, jest groźnym patogenem części nadziemnej i
podziemnej marchwi. Infekcje powodują zmiany, m.in. zawartości związków fenolowych. W teście
laboratoryjnym wybrano najbardziej patogeniczne izolaty Alternaria radicina, którymi inokulowano siewki
marchwi. Przeprowadzono ocenę fitopatologiczną zdrowotności marchwi. Analizowano zawartość
fenolokwasów w ogonkach liściowych w terminie 4 tygodni po inokulacji grzybem i podczas zbioru. Wyniki
doświadczenia w hali wegetacyjnej wskazują na silniejsze objawy choroby wskutek inokulacji izolatami
Alternaria radicina na odmianie Koral niż na odmianie Bolero. W ogonkach marchwi odmiany Koral
inokulowanych A. radicina stwierdzono zmniejszenie zawartości głównego fenolokwasu (kwasu
chlorogenowego). Wzrost zawartości kwasu chlorogenowego w ogonkach odmiany Bolero w grupie
eksperymentalnej i kontrolnej nie był istotny.
Słowa kluczowes: Daucus carota L., zdrowotność roślin, patogeny, związki fenolowe
10/15
109-122
Characteristics of flower nectaries of Hedera helix L. (Araliaceae)
Agata Konarska
Abstract. The structure of floral nectaries of ivy (Hedera helix) was investigated under light, scanning, and
transmission electron microscopes. The nectar of ivy is located on top of the inferior ovary forming a distinct
undulating disc between the base of petals and the style. The ivy nectary represents open and persistent nectaries.
During consecutive days of anthesis, nectaries change their colour from green to brown. The secretory epidermis
is covered with a thick, deeply striated cuticle, and nectar is released by nectarostomata. Epidermal cells
exhibited plastids with plastoglobules and a few starch grains as well as vacuoles containing anthocyanins, the
content of which increased during the successive days of anthesis and nectar secretion. Multi-layered glandular
parenchyma and, underneath, subglandular tissue are located under the epidermis. The nectary was supplied by
vascular bundles with phloem and xylem. Numerous chloroplasts were visible in the cytoplasm of the external
layers of glandular parenchyma; they were either typical with small starch grains or untypical with circular
arrangement of thylakoids. Amyloplasts containing storage starch grains and numerous small vacuoles were
present in the cells of deeper layers of the nectar-bearing tissue. Druses, flocculent residue, myelin figures and
spherical deposits of unknown origin were visible in the gland parenchyma vacuoles.
Key words: Hedera helix, floral nectaries, nectarostomata, micromorphology, anatomy, ultrastructure.
Charakterystyka nektarników kwiatowych Hedera helix L. (Araliaceae)
Streszczenie. Strukturę nektarników kwiatowych H. helix badano w mikroskopie świetlnym oraz elektronowym
skaningowym i transmisyjnym. Gruczoł nektarnikowy bluszczu znajduje się na szczycie zalążni dolnego słupka i
tworzy pokaźny, pofałdowany dysk między nasadą płatków korony a szyjką słupka. Nektarniki bluszczu należą
do typu otwartych i trwałych, a w kolejnych dniach antezy charakteryzują się zmianą barwy z zielonej na
brunatną. Epiderma sekrecyjna pokryta jest głęboko prążkowaną grubą kutykulą, a sekrecja nektaru odbywa się
przez zmodyfikowane aparaty szparkowe. Pod epidermą znajduje się kilkunastowarstwowa parenchyma
gruczołowa, a poniżej tkanka podgruczołowa. Nektarnik zaopatrzony jest w wiązki przewodzące zawierające
łyko i drewno. W komórkach epidermy zaobserwowano plastydy z plastoglobulami i nielicznymi ziarnami
skrobi oraz wakuole zawierające antocyjany, których zawartość wzrastała w kolejnych dniach antezy i sekrecji
nektaru. W cytoplazmie zewnętrznych warstw parenchymy gruczołowej występowały liczne chloroplasty;
typowe, mogące zawierać niewielkie ziarna skrobi oraz nietypowe, odznaczające się kolistym przebiegiem
tylakoidów. W komórkach głębszych pokładów tkanki nektaronośnej obecne były amyloplasty z ziarnami skrobi
zapasowej oraz drobne, liczne wakuole. W wakuolach parenchymy gruczołowej widoczne były druzy oraz
kłaczkowaty osad, figury mielinowe i sferyczne depozyty niewiadomego pochodzenia.
Słowa kluczowe: Hedera helix, nektarniki kwiatowe, aparaty szparkowe, mikromorfologia, anatomia,
ultrastruktura
11/15
123-133
Prevalence of infections with onion yellow dwarf virus, leek yellow stripe virus and garlic common latent virus
in plants from the genus allium
Krystyna Winiarczyk Ewa Solarska, Wojciech Sienkiewicz
Abstract. The aim of the present work was to identify GCL, OYD and LYS and to assess the degree of their
distribution in crop and ornamental plants from the genus Allium. Two groups of plants from the genus Allium
were used. The first group included 10 botanical species, while the second group was composed of seven
commercial A. sativum cultivars and two genotypes. Identification of GCL, OYD and LYS in leaves,
inflorescences, and bulbs was performed with the use of the ELISA test. All plants in the first group consisting
of botanical species of the genus Allium were free from the viruses studied, whereas in commercial A. sativum
cultivars a high prevalence of GCLV, OYDV and LYSV infection reaching 88.2%, 75% and 32.1%,
respectively, was reported. Varying severity of infection in the particular plant organs was found.
Key words: Allium, garlic varieties, GCLV, OYDV, LYSV, ELISA test
Rozpowszechnienie zakażeń roślin z rodzaju Allium przez wirusy żółtej karłowatości cebuli (OYD), żółtej
smugowatości pora (LYS) oraz wirus latentny czosnku (GLV)
Streszczenie. Czosnek jest rośliną ważną ze względu na swoje użytkowe i lecznicze właściwości, które
zawdzięcza bioaktywnym komponentom występującym w podziemnej cebuli oraz w młodych liściach.
Najbardziej rozpowszechniony jest azjatycki ekotyp A. sativum posiadający diploidalny kariotyp wynoszący 2n
= 16. Rośliny o takim genotypie są niepłodne i nie zawiązują nasion w warunkach naturalnych, dlatego są
rozmnażane wyłącznie w sposób wegetatywny poprzez cebulki powietrzne lub ząbki z podziemnych cebul.
Rozmnażanie wegetatywne wiąże się z możliwością przenoszeniem patogenów, w tym wirusów, co
bezpośrednio wpływa na obniżenie jakości plonu, a zabiegi odkażające materiał reprodukcyjny istotnie
zwiększają koszty uprawy. Większość znanych wirusów roślinnych nie jest przenoszona przez nasiona lub są
przenoszone za ich pośrednictwem tylko w ograniczonym stopniu. Z tego względu rośliny rozmnażane
generatywnie, np. cebula i por, rozpoczynają swój cykl życiowy jako wolne od wirusów. Czosnek, który nie
posiada takiej możliwości i rozmnaża się tylko drogą wegetatywną zawsze przenosi wirusy na kolejne pokolenia.
Zjawisko to jest bardzo rozpowszechnione, ponieważ przeżywalność wielu wirusów w tkankach roślinnych jest
wysoka i nawet jeżeli roślina nie wykazuje objawów porażenia, może być nosicielem wirusa. Celem niniejszej
pracy była weryfikacja tezy, że przyczyną sterylności u A. sativum są infekcje patogeniczne. W tym celu
przeprowadzono badania mające na celu wykrywanie wirusów GCL, OYD i LYS oraz określenie stopnia ich
rozprzestrzenienia w uprawianych i ozdobnych gatunkach roślin z rodzaju Allium. Do badań użyto dwu grup
roślin z rodzaju Allium. Pierwsza grupa obejmowała 10 gatunków botanicznych, drugą grupę stanowiło 7
handlowych odmian A. sativum oraz 2 genotypy. GCL, OYD i LYS w liściach, kwiatostanach i cebulach
wykrywano za pomocą testu ELISA. Wszystkie rośliny z pierwszej grupy obejmującej gatunki botaniczne
rodzaju Allium były wolne od badanych wirusów. Natomiast w drugiej grupie A. sativum stwierdzono dużą
częstotliwość występowania infekcji GCLV, OYDV oraz LYSV odpowiednio 88,2, 75 i 32,1%. Stopień
porażenia poszczególnych części roślin był zróżnicowany. Analiza wyników badań własnych w świetle danych
literaturowych wskazuje na znaczny wpływ warunków środowiskowych na biologię rozwoju czosnku – dotyczy
to głównie podatności na infekcje różnymi patogenami. Można postawić więc wniosek, że sterylność czosnku
jest spowodowana wieloma czynnikami, w tym również infekcjami wirusowymi.
Słowa kluczowe: Allium, odmiany czosnku, GCLV, OYDV, LYSV, test ELISA
12/15
135-141
Effects of nanotechnology liquid fertilizers on the plant growth and yield of cucumber (Cucumis sativus L.)
Melek Ekinci, Atilla Dursun, Ertan Yıldırım, Fazilet Parlakova
Abstract. Various fertilizers are used in order to increase the yield and quality of the cultivated vegetables.
Therefore, products obtained from different sources can be used as fertilizer. Fertilizers produced with
nanotechnology are one of them. Fertilizers derived from nanotechnology have started to attract attention in
agriculture nowadays. This study was undertaken to determine the effects of nanotechnology liquid fertilizer on
the plant growth and yield of cucumber (Cucumis sativus L.). The experiment was carried out in the Department
of Horticulture at Ataturk University under unheated greenhouse conditions in Erzurum, Turkey, in 2011–2012.
The doses of 2.0, 3.0 and 4.0 L ha-1 of Nanonat and Ferbanat were used as fertilizer source. The plant leaves
were sprayed with Nanonat and Ferbanat suspension until becoming wet at ten day intervals for three times
during plant growth. The results showed that the fertilizer treatments significantly improved the yield compared
to control. According to the average of years the highest yield (149.17 t ha -1) occurred in Ferbanat 4.0 L ha-1
application. As a result, this study suggested that the foliar applications of liquid fertilizer could improve the
plant growth and yield of cucumbers.
Key words: fertilizer, cucumber, fruit, chlorophyll content, dry matter, yield
Wpływ płynnych nawozów uzyskanych za pomocą nanotechnologii na wzrost i plonowanie ogórka (Cucumis
sativus L.)
Streszczenie. W celu zwiększenia plonowania oraz jakości uprawianych warzyw używa się różnych nawozów.
Jako nawozy mogą więc być stosowane produkty uzyskane z różnych źródeł, w tym również nawozy
produkowane metodą nanotechnologii. Obecnie nawozy te zaczęły być zauważane w rolnictwie. Niniejsze
badania podjęto w celu określenia wpływu płynnego nawozu uzyskanego dzięki nanotechnologii na wzrost oraz
plonowanie ogórka (Cucumis sativus L.). Doświadczenie przeprowadzono w latach 2011–2012 na Wydziale
Ogrodnictwa Uniwersytetu Ataturk w warunkach nieogrzewanej szklarni w Erzurum w Turcji. Jako źródła
nawozu użyto dawek 2,0, 3,0 oraz 4,0 L·ha-1 Nanonatu i Ferbanatu. Podczas wzrostu liście roślin trzy razy
spryskiwano zawiesiną Nanonatu i Ferbanatu do momentu, gdy stawały się mokre. Uzyskane wyniki dowiodły,
że zabiegi z użyciem nawozów polepszyły plon w porównaniu z kontrolą. Według średniej z lat, największy
plon (149,17 t·ha-1) otrzymano po zastosowaniu Ferbanatu w ilości 4,0 L·ha -1. Niniejsze badania sugerują, że
dolistne zastosowanie płynnego nawozu może poprawić wzrost i plon ogórków.
Słowa kluczowe: nawóz, ogórek, owoce, zawartość chlorofilu, sucha masa, plon
13/15
143-153
Pathogenicity and ultrastructural studies of the mode of penetration by Phyllosticta plantaginis in ribwort leaves
Beata Zimowska
Abstract. Pathogenicity and ultrastructural investigation of the ribwort leaves inoculated with Phyllosticta
plantaginis conidia was undertaken using scanning electron microscopy to examine the host-parasite
relationship. Pathogenicity experiments demonstrated that all tested P. plantaginis isolates had infected leaves of
ribwort. Of all inoculation methods, direct placement of colonized agar plugs on damaged epidermis and soaking
leaves in conidial suspension were the most effective. The behavior of the conidia deposited on the leaves was
investigated at different time intervals after inoculation: 7, 18, 25, 48 and 72 h. An appressorium appeared
directly at the end of a short germ tube grown from conidia. Appressoria were formed over the cuticle in some
distance from the stomata. Penetration through the stomata was observed.
Key words: Plantago lanceolata, herbs, infection process, SEM
Patogeniczność i ultrastrukturalne badania nad modelem infekcji liści babki lancetowatej przez Phyllosticta
plantaginis
Streszczenie. W pracy podjęto badania nad spełnieniem postulatów Kocha dla pięciu izolatów Phyllosticta
plantaginis oraz ultrastrukturą inokulowanych liści babki w celu wyjaśnienia powinowactwa pomiędzy P.
plantaginis a rośliną żywicielską. Badania wykazały, że wszystkie testowane izolaty spowodowały infekcję na
inokulowanych liściach babki. Z trzech uwzględnionych w badaniach metod inokulacji, najbardziej efektywnymi
okazały się metoda polegająca na umieszczaniu krążków pożywki przerośniętej przez grzybnię na zranionej
tkance liścia oraz metoda uwzględniająca zanurzenie liści w zawiesinie zarodników konidialnych. Obserwacje
ultrastruktury inokulowanych liści babki prowadzono w mikroskopie skaningowym po 7, 18, 25, 48 oraz 72
godzinach. Wykazały one tworzenie się appresorium na końcu strzępki kiełkowej oraz wnikanie patogenu przez
aparaty szparkowe.
Słowa kluczowe: Plantago lanceolata, herbs, infection process
14/15
155-165
Biological factors affecting regeneration of adventitious shoots from in vitro isolated ligulate florets of chrysanthemum
Alicja Tymoszuk, Małgorzata Zalewska
Abstract. In mutation breeding of chrysanthemum the regeneration in vitro of adventitious shoots from ligulate
florets can lead to the separation of chimera components and, as a result, to producing a new original cultivar.
The success of that method considerably depends on the result being the number of the shoots formed. The more
is produced, the greater the chances for an effective separation of chimera components and creating a new stable
cultivar. The present research defines the effect of such factors as the inflorescence development stage, the type
of the explant as well as the position of its inoculation on the increase in the efficiency of adventitious shoots
regeneration. The ligulate florets of Chrysanthemum × grandiflorum (Ramat.) Kitam. ‘Cool Time’ were inoculated
on the Murashige and Skoog [1962] medium supplemented with 2 mg∙dm-3 BAP and 0.5 mg∙dm-3 NAA. There was
shown no significant effect of the inflorescence development stage (incompletely open with a partially visible
disk or with the entire visible disk in which tubular florets do not produce pollen or completely open in which
two or half of the whorls of tubular florets produce pollen) on the shoot regeneration efficiency. Most shoots
regenerate on transversely- or lengthwise-cut into half or on the entire pierced ligulate florets – horizontally
inoculated, with the abaxial side on the medium.
Key words: Chrysanthemum × grandiflorum (Ramat.) Kitam., ligulate florets, adventitious organogenesis,
inflorescence, explant, inoculation
Biologiczne czynniki wpływające na regenerację pędów przybyszowych z izolowanych in vitro kwiatów
języczkowatych chryzantemy
Streszczenie. W hodowli mutacyjnej chryzantem regeneracja in vitro pędów przybyszowych z kwiatów
języczkowatych doprowadzić może do rozdzielenia komponentów chimer i w rezultacie do uzyskania nowych,
oryginalnych odmian. W tej metodzie o sukcesie w dużej mierze decyduje wynik w postaci liczby uzyskanych
pędów. Im większa jest ich liczba, tym większe są szanse na skuteczną separację komponentów chimer i
uzyskanie nowej stabilnej odmiany. W badaniach określono wpływ takich czynników jak stadium rozwoju
kwiatostanu, rodzaj eksplantatu oraz pozycja jego inokulacji na zwiększenie wydajności kaulogenezy
przybyszowej. Kwiaty języczkowate Chrysanthemum × grandiflorum (Ramat.) Kitam. ‘Cool Time’ wykładano
na pożywkę Murashige i Skooga [1962] uzupełnioną 2 mg∙dm-3 BAP i 0.5 mg∙dm-3 NAA. Nie udowodniono
wpływu stadium rozwoju kwiatostanu (niecałkowicie otwarty z widocznym częściowo oczkiem lub z
widocznym całym oczkiem, w którym nie pylą kwiaty rurkowate albo całkowicie otwarty, w którym dwa lub
połowa okółków kwiatów rurkowatych pyli) na wydajność regeneracji pędów. Najwięcej pędów powstaje na
przeciętych poprzecznie lub podłużnie na pół albo na całych nakłuwanych kwiatach języczkowatych
inokulowanych horyzontalnie stroną zewnętrzną.
Słowa kluczowe: Chrysanthemum × grandiflorum (Ramat.) Kitam., kwiat języczkowaty, organogeneza
przybyszowa, kwiatostan, eksplantat, inokulacja
15/15
167-175
Selection of promising walnut genotypes (Juglans regia L.) from Inner Anatolia
Hakan Keles, Yasar Akca, Sezai Ercisli
Abstract. Turkey is one of the most important walnut producers in the world. The aim of this study to select
superior walnut genotypes among the walnut seedling populations naturally grown in Gumushacikoy district of
Amasya province located in Inner Anatolia between 2010–2011 years. In the study, a large number walnut
genotypes in Inner Anatolia were screened according to selection criteria and after evaluation twenty promising
walnut genotypes were selected as cultivar candidate among genotypes. The average fruit weights, kernel
weights and kernel ratios were ranged from 8.93 to 13.92 g, 4.62 to 7.36 g and 47.80 to 58.98% among twenty
promising walnut genotypes, respectively. Measurements of fruit dimensions showed that the average fruit length,
width and heights were found between 42.80–29.97 mm; 25.73–34.77 mm and 28.86–33.85 mm, respectively.
Considering 20 promising walnut selections, 11, 5 and 4 genotypes had been found protandry, protogyny and
homogamy. The chemical analyses showed that protein, crude oil and ash contents of selected twenty walnut
genotypes were between 13.75–19.69%; 44.08– 70.81% and 1.53–2.15%, respectively.
Key words: Biodiversity, fruit quality, genetic resources, selection, walnut
Selekcja obiecujących genotypów orzecha włoskiego (Juglans regia L.) ze środkowej Anatolii
Streszczenie. Turcja jest jednym z najważniejszych producentów orzecha włoskiego. Celem niniejszego
opracowania jest wybór najlepszych genotypów orzecha spośród populacji sadzonek orzecha hodowanych w
latach 2010–2011 w naturalnych warunkach w rejonie Gumushacikoy w prowincji Amasya położonej w
środkowej Anatolii. Przebadano dużą liczbę genotypów orzecha w środkowej Anatolii według kryteriów
selekcji. Po ocenie wybrano dwadzieścia obiecujących genotypów orzecha jako propozycje odmian. Średnia
waga owocu, waga jądra oraz proporcja jądra orzecha dwudziestu obiecujących genotypów orzecha wahały się
odpowiednio w granicach 8,93–13,92 g, 4,62–7,36 g oraz 47,80–58,98%. Pomiary rozmiarów orzecha wykazały,
że przeciętna długość, szerokość oraz wysokość wynosiły odpowiednio 42,80–29,97 mm; 25,73–34,77 mm oraz
28,86–33,85 mm. Biorąc pod uwagę 20 obiecujących genotypów, 11, 5 oraz 4 genotyp zaliczono do protandrii,
protoginii oraz homogamii. Analizy chemiczne wykazały, że zawartość białka, oleju oraz popiołu w wybranych
dwudziestu genotypach orzecha włoskiego wynosiła odpowiednio między 13,75–19,69%, 44,08–70,81% oraz
1,53–2,15%.
Słowa kluczowe: bioróżnorodność, jakość owoców, zasoby genetyczne, selekcja, orzech włoski