OSADY ŚCIEKOWE – PROBLEMY I MOŻLIWOŚCI

OSADY ŚCIEKOWE – ZADANIA, ZAGROŻENIA,
WYZWANIA I SZANSE W BRANŻY WODOCIĄGOWEJ
OSADY ŚCIEKOWE –
PROBLEMY I MOŻLIWOŚCI
ICH ROZWIĄZANIA
RPWIK
Sosnowiec S.A.
Przyczyny wzrastających ilości
osadów ściekowych



modernizacja istniejących oczyszczalni w celu
przystosowania ich do technologii wysokosprawnych
nastawionych na usuwanie związków biogennych
(azotu i fosforu),
rozbudowa sieci kanalizacyjnej - wzrastający
odsetek ludności miejskiej i wiejskiej obsługiwanej
przez oczyszczalnie,
budowa nowych oczyszczalni ścieków,
2
Uwarunkowania prawne
zagospodarowywania osadów ściekowych
USTAWA O ODPADACH,
Zgodnie z art. 43 ust. 1 osady ściekowe mogą być stosowane:






w rolnictwie
do rekultywacji terenów w tym gruntów na cele rolne,
do dostosowania gruntów do określonych potrzeb,
wynikających z planów gospodarki odpadami, planów
zagospodarowania przestrzennego lub decyzji o warunkach
zabudowy, do uprawy roślin przeznaczonych do produkcji
kompostu, do uprawy roślin nieprzeznaczonych do spożycia
i produkcji pasz.
do uprawy roślin przeznaczonych do produkcji kompostu,
do uprawy roślin nieprzeznaczonych do spożycia i do
produkcji pasz,
3
Uwarunkowania prawne zagospodarowywania
osadów ściekowych

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia
1 sierpnia 2002 r. w sprawie komunalnych osadów ściekowych
ich stosowanie uzależnione jest głównie od:
•
zawartość w nich metali ciężkich,
•
obecności i ilości bakterii z rodzaju Salmonella,
•
ilości liczba żywych jaj pasożytów jelitowych,
•
odczynu pH gleby użytkowanej rolniczo nie jest
mniejszy niż 5,6,
•
stosowanie osadów nie spowoduje pogorszenia jakości
gleby oraz wód powierzchniowych i podziemnych.
4
Problemy w zagospodarowywaniu
osadów ściekowych

składowanie komunalnych osadów ściekowych na składowiskach odpadów
od 1 stycznia 2013 roku nie będzie możliwe
(Rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 7 września 2005r. w sprawie kryteriów
oraz procedur dopuszczania odpadów do składowania na składowisku odpadów danego typu wraz
z późniejszymi zmianami),

zakaz zbierania komunalnych osadów ściekowych
(Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach z późniejszymi zmianami)

wymagana wielkość areału przy rolniczym zagospodarowaniu osadów,
która jest głównie uzależniona od zawartości w osadzie kadmu i cynku,

przekroczenia wymaganych zawartości metali ciężkich w osadach
ściekowych, obowiązki wykonywania analiz gruntów,
(Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 1 sierpnia 2002 r. w sprawie komunalnych osadów
ściekowych),

wzrastające z roku na rok, koszty za zagospodarowanie 1 tony osadu,
5
Problemy w zagospodarowywaniu osadów ściekowych


ograniczenia prawne wprowadzane w wykorzystywaniu osadów do celów
„przyrodniczych” spowodują, że na Śląsku sposób ten będzie
praktycznie niemożliwy,
stosowanie się do maksymalnych dawek wyliczanych na podstawie
zawartości metali ciężkich (bardzo niskie wartości) oznacza
w praktyce, że każde Przedsiębiorstwo które posiada duże ilości
osadów ściekowych dodatkowo zawierające metale ciężkie w ilości
większej niż minimalna będzie musiało zapewnić grunty
o powierzchni kilku tysięcy hektarów, co jest praktycznie niemożliwe,
6
Aglomeracja – szansa czy przeszkoda
w zagospodarowaniu osadów ściekowych


Podział województwa śląskiego na
regiony gospodarki odpadami
zgodnie z KPGO 2010
Województwo śląskie zamieszkuje
blisko 4,7 mln osób, co stanowi
12,2% ludności Polski i jest ono
najbardziej zurbanizowanym
regionem Polski (78,4% ludności
miejskiej) oraz posiada najwyższą
w kraju gęstość zaludnienia (377
osób/km², gdzie średnia krajowa
to 122 osoby/km²). Pod względem
liczby ludności województwo
znajduje się na drugim miejscu
w kraju po województwie
mazowieckim (13,6%).
7
Aglomeracja – szansa czy przeszkoda
w zagospodarowaniu osadów ściekowych

Gęstość zaludnienie w miastach powyżej 150 000 tyś mieszkańców
zlokalizowanych w regionie 7
Gęstość zaludnienia os/km2
Ludność
Będzin
1 572
58 747
Bytom
2 655
183 829
Chorzów
3 387
113 314
681
128 315
1 465
196 669
Jaworzno
626
95 228
Katowice
1 874
309 621
Mysłowice
1 147
74 998
Piekary Śląskie
1 472
58 832
Ruda Śląska
1 851
143 930
Siemianowice Śląskie
2 809
71 118
Sosnowiec
2 435
221 259
Świętochłowice
4 084
54 360
Zabrze
2 337
188 401
Miasto
Dąbrowa Górnicza
Gliwice
Średnia gęstość zaludnienia w w/w miastach wynosi 2 028,5 os/km2
8
Możliwości zagospodarowania
osadów ściekowych

-

-
-
Kompostowanie osadów
zbyt duża ilość osadów,
wymagana duża ilość
powierzchni i dodatków,
zapewnienie odbiorców dla
powstających ilości
kompostu,
Suszenie solarne
warunki klimatyczne,
wymagana duża
powierzchnia, około 1,2 – 1,5
m2 tonę osadu,
dalsze zagospodarowania
wysuszonego osadu,
9
Możliwości zagospodarowania
osadów ściekowych

-
-

-
-
Suszenie mechaniczne
potrzebne dodatkowe źródło
energii (para, biogaz, gaz ziemny,
olej opałowy, ciepło odpadowe),
dalsze zagospodarowanie
wysuszonego osadu,
wzrost kosztów eksploatacyjnych
związany z samodzielną realizacją
inwestycji,
Współspalanie osadów
w elektrowniach
brak zainteresowania branży
energetycznej,
rygorystyczne wymogi
w zakresie emisji zanieczyszczeń
do powietrza,
ilość spalanych osadów na poziomie
1% spalanego paliwa,
10
Możliwości zagospodarowania
osadów ściekowych

Współspalanie w cementowniach
-
możliwość wykorzystania ciepła
odpadowego do suszenia osadów,
-
Brak konieczności kierowania
pozostałości po procesie utylizacji na
składowiska,

-
-
-
Spalanie osadów
realizowane wraz z podsuszeniem do
około 30% s.m. i spalaniem
w piecu fluidalnym,
najwięcej obiektów referencyjnych
tego typu powstających w kraju i na
świecie,
emisja spalin do atmosfery,
duże koszty zagospodarowania
popiołów,
11
Możliwości zagospodarowania osadów ściekowych



Krajowy Program Gospodarki Odpadami (KPGO 2010) wskazuje ,
że dla dużych aglomeracji miejskich sposobem zagospodarowania
osadów ściekowych jest ich termiczne przekształcanie (suszenie,
spalanie, mineralizacja termiczna)
Instalacje termicznego przekształcania osadów ściekowych powinny
spełniać wymagania ochrony środowiska wynikające z BAT (najlepszych
dostępnych technik) – art. 204 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001r. Prawo
ochrony środowiska (Dz.U. z 2008r. Nr 25, poz. 150 z późniejszymi zm.).
Wg wytycznych Dokumentu Referencyjnego Komisji Europejskiej (BREF)
z sierpnia 2006 dla określania Najlepszych Dostępnych Technik (BAT)
dla spalania odpadów: „W instalacjach służących głównie do spalania
osadów ściekowych za BAT uważa się technologię ze złożem fluidalnym,
ze względu na wysoką efektywność spalania i niską objętość spalin
powstających w takich systemach”.
12
Inwestycje na terenie kraju
Realizowane Instalacje Termicznego Przekształcania
Osadów
Łódź –
2 240 kg s.m./h
Kraków Płaszów –
2 670 kg s.m./h
Warszawa Czajka – 7 980 kg s.m./h
Olsztyn –
2 000 kg s.m./h
Gdańsk –
2 032 kg s.m./h
Kielce –
800 kg s.m./h
Olsztyn –
1 400 kg s.m./h
Bydgoszcz –
1000 kg s.m./h
13
Aglomeracja – szansa czy przeszkoda
w zagospodarowaniu osadów ściekowych

-
-
-
Region 7
Region 7 skupia miasta
o największej liczbie
ludności i gęstości
zaludnienia,
Pierwotnie podział
wyznaczał region
7a i 7b,
RPWiK Sosnowiec S.A.
zwróciło się z zapytaniem
do Przedsiębiorstw
umieszczonych w regionie
7a - czy wyrażają
zainteresowanie wspólnym
opracowaniem projektu
końcowego
zagospodarowania osadów.
14
Aglomeracja – szansa czy przeszkoda
w zagospodarowaniu osadów ściekowych

Ilości osadów z Przedsiębiorstw zlokalizowanych w regionie 7a
Jednostki
RPWiK
Katowice
RPWiK
Sosnowiec
PWiK
Dąbrowa
Górnicza
MPWiK
Będzin
MPWiK
Jaworzno
GPW
Katowice
SUMA
Ilość
osadu w
2008r.
[Mg/rok]
48 538
21 575
9 150
6 207,87
5 961
1 530
92 962
Sucha
masa
osadu
[Mg/rok]
9 276
4 004
1 599,65
1 355,18
1 133
Planowa
na ilość
osadu
do 2015r.
[Mg/rok]
55 000
31 500
18 920
7 500
15 368
17 368
1 530
129 818
15
Możliwości zagospodarowania
osadów ściekowych
SZACUNKOWE ZESTAWIENIE KOSZTÓW NA PRZYKŁADZIE
PRZEDSTAWIONYCH OFERT
INSTALACJA NR I
Suszenie + spalanie
(piec ze złożem
fluidalnym)
INSTALACJA NR II
Suszenie + spalanie
(piec ze złożem
fluidalnym)
INSTALACJA NR III
Suszarnia
mechaniczna
129818 Mg/rok
129808 Mg/rok
92962 Mg/rok
Ilość suchej masy
24446 Mg s.m./rok
24458 Mg s.m./rok
17607 Mg s.m./rok
Ilość linii i wydajność
1 x 3260 kg s.m./h
1 x 3057 kg s.m./h
1 x 2200kg s.m./h
225,00 zł
219,00 zł
131,00 zł
0,60 zł
0,58 zł
0,35 zł
Ilość osadu
uwodnionego przyjęta
do obliczeń
KOSZTY* w przeliczeniu
na 1 tonę osadu
odwodnionego
Wzrost ceny 1 m3
ścieków
•Uwzględniono koszty eksploatacyjne (koszty obsługi, chemikaliów, mediów
ostatecznego zagospodarowania pozostałości po spalaniu/osadu oraz koszty
amortyzacji)
16
Możliwości zagospodarowania
osadów ściekowych
SZACUNKOWE KOSZTY ZAGOSPODAROWANIA POZOSTAŁOŚCI
WARIANT I
Zagospodarowanie
popiołów
Zagospodarowanie
pozostałości z
oczyszczania spalin
WARIANT II
INSTALACJA NR I
Suszenie + spalanie
(piec ze złożem
fluidalnym)
INSTALACJA NR II
Suszenie + spalanie
(piec ze złożem
fluidalnym)
INSTALACJA NR I
Suszenie +
spalanie
(piec ze złożem
fluidalnym)
INSTALACJA NR II
Suszenie +
spalanie
(piec ze złożem
fluidalnym)
1 615 500,00 zł
1 467 000,00 zł
1 615 500,00 zł
1 467 000,00 zł
317 000,00 zł
787 350,00 zł
756 125,00 zł
330 000,00 zł
Koszt dodatkowy
instalacji
-
-
6 000 000,00 zł
6 000 000,00 zł
KOSZTY* w
przeliczeniu na 1
tonę osadu
odwodnionego
225,00 zł
219,00 zł
233,00 zł
227,00 zł
Wzrost ceny 1 m3
ścieków
0,60 zł
0,58 zł
0,62 zł
0,60 zł
17
Możliwości zagospodarowania
osadów ściekowych
SZACUNKOWE KOSZTY ZAGOSPODAROWANIA POZOSTAŁOŚCI
NA PODSTAWIE WSTEPNYCH OFERT
- koszt zagospodarowania wysuszonego osadu – 25,00 zł za Mg
- koszt zgospodarowania pozostałości po spalaniu wariant I:
- popioły kod odpadu 19 01 04 – 150,00 zł za Mg
- placek filtracyjny kod odpadu 19 01 07 – 200,00 zł za Mg
-koszt zgospodarowania pozostałości po spalaniu wariant II:
- popioły kod odpadu 19 01 04 – 150,00 zł za Mg
- instalacja do stabilizacji i zestalania pozostałości z
oczyszczania spalin – dodatkowo koszt około 6 000 000 mln zł
- zestalone pozostałości z oczyszczania spalin – kod odpadu
19 03 05 – 145,00 zł za Mg
Uwaga: po stabilizacji i zestaleniu ilość odpadu zwiększa się ponad 3-krotnie 18
Nowe inwestycje i ich wpływ na cenę usług
wodociągowo - kanalizacyjnych
inwestycja na
ściekach D
inwestycja na
ściekach Z
inwestycja na
ściekach W
inwestycja na
ściekach S
165 000 000,00
300 000 000,00
240 000 000,00
300 000 000,00
amortyzacja
7 425 000,00
13 500 000,00
10 800 000,00
13 500 000,00
podatek od
nieruchomości
3 300 000,00
6 000 000,00
4 800 000,00
6 000 000,00
sprzedaż w m3
ścieki
4 084 000,00
6 272 000,00
2 902 000,00
9 000 000,00
cena jednostkowa
4,70
5,09
5,10
4,70
cena jednostkowa z
nowych inwestycji
2,63
3,11
5,38
2,17
cena jednostkowa z
osadów
0,60
0,60
0,60
0,60
razem cena
7,93
8,80
11,08
7,47
wzrost w %
69%
73%
117%
59%
Wyszczególnienie
nakłady
19
Udział kosztów wod-kan w dochodzie
mieszkańca
S
Dochód do dyspozycji
PLN/osobę
2009
2010
2011
2012
2013
1018
1066
1118
1163
1214
97
97
97
97
97
Cena wody
4,39
4,44
4,57
4,71
4,85
Cena ścieków
5,03
7,99
8,23
8,48
8,73
Razem rachunek za
w+k
28,26
37,29
38,40
39,56
40,75
Udział % w dochodzie
2,78%
3,50%
3,44%
3,40%
3,36%
Zużycie wody l/m/d
DO SYMULACJI PRZYJĘTO:
zużycie 3m3/miesiąc na osobę
ceny jednostkowe są cenami brutto z 7% VATem
Wzrost cen co rok o 3%
2010r przyjęty po cenach z inwestycjami jak w poprzednim slajdzie wraz z kosztami
zagospodarowania osadów 0,64 brutto
20
Udział kosztów wod-kan w dochodzie
mieszkańca
W
Dochód do dyspozycji
PLN/osobę
2009
2010
2011
2012
2013
1 018
1 066
1 118
1 163
1 214
97
97
97
97
97
Cena wody
4,39
4,65
4,79
4,93
5,08
Cena ścieków
4,55
11,86
12,21
12,57
12,94
Razem rachunek za
w+k
26,82
49,53
51,00
52,50
54,06
Udział % w dochodzie
2,63%
4,64%
4,56%
4,51%
4,45%
Zużycie wody l/m/d
DO SYMULACJI PRZYJĘTO:
zużycie 3m3/miesiąc na osobę
ceny jednostkowe są cenami brutto z 7% VATem
Wzrost cen co rok o 3%
2010r przyjęty po cenach z inwestycjami jak w poprzednim slajdzie wraz z kosztami
zagospodarowania osadów 0,64 brutto
21
Porównanie cen brutto w miastach
Miasto
Cena wody
Cena ścieków
Razem
Wrocław
3,36
3,10
6,46
Kraków
3,07
3,67
6,74
Warszawa
3,30
4,30
7,60
Poznań
3,43
4,68
8,11
Bydgoszcz
4,07
4,72
8,78
Sosnowiec
4,44
5,03
9,47
Dąbrowa Górnicza
5,09
5,03
10,12
Katowice
4,88
5,46
10,34
Najwyższa cena w rejonie
5,28
6,69
11,97
Średnia krajowa
3,35
4,67
8,01
22
Możliwości zagospodarowania
osadów ściekowych
ZAŁOŻENIA KOMISJI EUROPEJSKIEJ
Wytyczne do przygotowania inwestycji w zakresie
środowiska współfinansowanych przez Fundusz
Spójności i Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego
w latach 2007 - 2013
Zdolność do płacenia za usługi wodno –kanalizacyjne
gospodarstw domowych do 3%
23
PODSUMOWANIE
1. OGRANICZONE MOŻLIWOŚCI ZAGOSPODAROWANIA
POZOSTAŁOŚCI PO SPALANIU
2. BRAK TECHNOLOGII GDZIE POWSTAJE PRODUKT,
ZA KTÓRY NIE TRZEBA DODATKOWO PŁACIĆ
3. WYSOKIE CENY WODY I ŚCIEKÓW W NASZYM REGIONIE
SĄ OBECNIE NA GRANICY AKCEPTOWALNOŚCI SPOŁECZEŃSTWA
4. REALIZACJA REGIONALNEJ INWESTYCJI ZWIĄZANA
Z ZAGOSPODAROWANIEM OSADU WYMAGA WIELKIEGO
ZAANGAŻOWANIA Z WIELU STRON. ZADANIEM PIERWSZOPLANOWYM
JEST WYBÓR KONCEPCJI OSTATECZNEGO ZAGOSPODAROWANIA
OSADÓW – KTÓRA NIE BĘDZIE KOLEJNĄ INSTALACJĄ JEDYNIE
ZMNIEJSZAJĄCĄ ILOŚĆ POWSTAJĄCYCH ODPADÓW.
24
OSADY ŚCIEKOWE –
PROBLEMY I MOŻLIWOŚCI
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ
RPWIK
Sosnowiec S.A.
25