EUROPEJSKI KODEKS WALKI Z RAKIEM. Kutno

EUROPEJSKI KODEKS
WALKI
Z RAKIEM.
Powiatowa Stacja Sanitarno – Epidemiologiczna
w Kutnie
Oświata Zdrowotna i Promocja Zdrowia
Kutno - VIII- 2012 r.
Nadal istnieje poważny problem przedwczesnej
umieralności Polaków również z powodu
nowotworów złośliwych.
Kluczową rolę odgrywa w tym zadaniu
zmniejszenie ekspozycji na czynniki rakotwórcze
dymu tytoniowego oraz rozpowszechnienie
programów w kierunku wykrywania raka szyjki
macicy, raka piersi
i raka jelita grubego.
EUROPEJSKI KODEKS WALKI Z RAKIEM
to kompendium, które ma konkretnie
podpowiedzieć i wskazać odpowiedź
na pytanie - co robić ,by żyć zdrowo i nie
zachorować na raka.
Europejskiego Kodeksu Walki z Rakiem,
których przestrzeganie może przyczynić się do :
· zmniejszenia ryzyka zachorowania na nowotwory
złośliwe
· zwiększenia wykrywalności nowotworów we
wczesnej fazie rozwoju choroby
Nie pal; jeśli palisz, przestań.
Jeśli nie potrafisz przestać, nie pal przy
niepalących.
Palenie jest najważniejszą przyczyną
przedwczesnych zgonów.
Nigdy nie jest za późno na zerwanie z nałogiem,
ryzyko zgonu z powodu palenia tytoniu, znacznie
się zmniejsza nawet jeśli palenie rzuci osoba
w średnim wieku.
Dym tytoniowy składa się z ponad
4.000 związków chemicznych, w
tym ponad 40 to substancje
rakotwórcze.
Substancje rakotwórcze zawarte w dymie
tytoniowym to między innymi :
Akrydyna – stosowana w produkcji
barwników
Benzopiren – silna substancja rakotwórcza
Chlorek winylu – stosowny w produkcji
plastiku
Cyjanowodór – używany w komorach
gazowych
Kadm
– rakotwórczy metal ciężki
Naftyloamina – substancja rakotwórcza
Polon – pierwiastek promieniotwórczy
Piren – związek silnie rakotwórczy
Toluen –
rakotwórczy rozpuszczalnik
przemysłowy
Uretan – organiczny związek rakotwórczy
CO GROZI PALACZOWI ?
Źródło: Prof. Witold Zatoński radzi jak rzucić palenie, wyd. VII
WPŁYW DYMU TYTONIOWEGO
NA POWSTAWANIE CHORÓB
CHOROBY
NOWOTWOROWE:
Silny związek
Słabszy związek
 płuc
 krtani
 gardła
 przełyku
 jamy ustnej
 miedniczek nerkowych
 pęcherza moczowego
 trzustki
 żołądka
 nosa
 wargi
 wątroby
 miąższu nerek
 białaczki
WPŁYW DYMU TYTONIOWEGO
NA POWSTAWANIE CHORÓB c.d.
CHOROBY
•
•
•
•
•
•
•
UKŁADU KRĄŻENIA:
chorobę wieńcową serca
zespół płucno-sercowy
degenerację miąższu sercowego
nadciśnienie
miażdżycę
tętniaka aorty
chorobę obwodowego układu naczyniowego
(łącznie z chorobą Bürgera)
• chorobę naczyń mózgowych
NIEKTÓRE CHOROBY WYWOŁANE
PALENIEM TYTONIU :
Rak


płuca
W Polsce palenie papierosów jest przyczyną
występowania około 90% przypadków raka
płuca u mężczyzn, oraz około 70%
przypadków u kobiet.
Ryzyko wystąpienia tego nowotworu
złośliwego jest około 10 razy większe u
mężczyzn palących w porównaniu z
mężczyznami niepalącymi.
Rak płuca to najgorzej rokująca odmiana
nowotworu.
Ryzyko wystąpienia raka płuca maleje wraz
z upływem czasu od zaprzestania palenia.
Po 15 latach osiąga takie wartości jak u
osób niepalących.
CHARAKTERYSTYKA WYBRANYCH CHORÓB
WYWOŁANYCH PALENIEM TYTONIU
c.d.
Rak krtani
Liczne badania epidemiologiczne
wskazują, że palenie tytoniu jest
podstawowym czynnikiem ryzyka
występowania raka krtani.
Praktycznie nie występuje
u osób niepalących.
Występuje przede wszystkim u mężczyzn.
Częstość zgonów z powodu raka krtani
rośnie wraz z wiekiem.
CHARAKTERYSTYKA WYBRANYCH CHORÓB
WYWOŁANYCH PALENIEM TYTONIU
c.d.
Rak jamy ustnej i gardła
Palenie tytoniu odgrywa główną rolę
w powstawaniu tego nowotworu.
Obserwacje zostały potwierdzone
również doświadczeniami na zwierzętach.
Liczba zgonów z powodu raka jamy
ustnej, w ostatnich latach wzrosła u
mężczyzn trzykrotnie, a u kobiet
dwukrotnie.
Zaobserwowano, że występowanie tego
nowotworu ma miejsce częściej przy
jednoczesnym nadużywaniu alkoholu.
c.d.


Rak trzustki
Doświadczenia na zwierzętach wykazały,
że głównym czynnikiem wywołującym
ten rodzaj nowotworu są nitrozoaminy
występujące w dymie tytoniowym.
Dane statystyczne wskazuję, że palenie
tytoniu odpowiada za 20% przypadków
raka trzustki. Podobnie jak przy raku
płuca, ryzyko wystąpienia raka trzustki
maleje po zaprzestaniu palenia i po 15
latach osiąga ten sam poziom jak u
osób niepalących.
c.d.
Rak

p ę c h e r z a moczowego
Z danych statystycznych wynika, że
palenie tytoniu odpowiada za około
45% przypadków nowotworów
pęcherza u mężczyzn i za około 30%
przypadków u kobiet.
RAK NERKI
Korzyści z zaprzestania palenia:
KORZYŚCI zdrowotne, pojawiające się w
różnym czasie po zaprzestaniu palenia:


w ciągu 20 min - do normy wracają:
ciśnienie tętnicze krwi, czynność serca oraz
obniża się tętno.
w ciągu 8 godzin - zmniejsza się poziom
tlenku węgla we krwi, a podnosi poziom
tlenu.
Korzyści z zaprzestania
palenia :
świeży oddech,
 wyższa samoocena –
wynikająca z nieulegania
presji,
 dobry przykład dla innych,
 oszczędność czasu wypalenie jednej paczki
papierosów to 3,5 godziny,
* korzyści finansowe - paląc
jedną paczkę papierosów
dziennie (ok. 7 zł) w ciągu
roku wydaje się 1825 zł (5zł
* 365 dni),

*ZDROWI DOMOWNICY !!.
Wystrzegaj się otyłości.
Szacuje się, że w Europie Zachodniej
otyłość stała się przyczyną rozwoju około
11% nowotworów okrężnicy,
9% nowotworów piersi,
39% nowotworów trzonu macicy,
37% gruczolakoraków przełyku,
25% nowotworów nerki i
24% nowotworów pęcherzyka żółciowego.
Ponad 70% ludzi nie
wykonuje żadnych
ćwiczeń fizycznych, a
około 10%
jedynie sporadycznie
(czyli rzadziej niż raz w
tygodniu).
Wystarczy zmodyfikować
styl życia – zwiększyć
naszą aktywność
fizyczną oraz starannie
dobierać produkty na
talerzu, aby widmo
chorób, które powoduje
otyłość.

Bądź codziennie aktywny ruchowo,
uprawiaj ćwiczenia fizyczne.
Prowadzenie zdrowego stylu życia, w tym
dbałość o odpowiednią dietę, aktywność
fizyczną i utrzymanie właściwej masy ciała, jest
korzystne zdrowotnie nie tylko w związku z
ryzykiem chorób nowotworowych, ale również
innych chorób.
Spożywaj więcej warzyw i
owoców:
 jedz co najmniej 5 porcji
dziennie.
 Ogranicz spożycie produktów
zawierających tłuszcze
zwierzęce.
Ogranicz spożycie alkoholu.
 Limit dzienny dla mężczyzn
nie powinien przekraczać
20g etanolu (tj. około 2
szklanek piwa,
2 kieliszków wina
lub 2 małych kieliszków
mocnego alkoholu),
a w przypadku kobiet
połowę mniej.
Unikaj nadmiernej
ekspozycji na słońce.
Szczególnie chroń dzieci
i młodzież.
Osoby mające skłonność do
oparzeń słonecznych
powinny przez całe życie
stosować środki chroniące
przed słońcem.
Unikaj substancji rakotwórczych.
- Przestrzegaj ściśle przepisów mających na
celu ochronę przed narażeniem na znane
substancje rakotwórcze.
- Zawsze stosuj się do instrukcji
postępowania z substancjami
rakotwórczymi.
-Przestrzegaj zaleceń krajowych ośrodków
ochrony radiologicznej.
Środki, które zamiast pielęgnować i leczyć skórę – szkodzą –
są zawarte w większości łatwo dostępnych kosmetyków.
Skóra ludzka jest przepuszczalna.
Przenika przez nią wiele substancji
kancerogennych, zawartych zarówno w
kosmetykach jak i w proszkach do prania.
Szczególnie szkodzić mogą produkty, które
pozostawiamy na skórze, takie jak farby i
lakiery do włosów, lakiery do paznokci,
kremy i emulsje do pielęgnacji skóry.
Korzystanie z substancji syntetycznych
każdego dnia powoduje akumulowanie się
szkodliwych związków w ludzkich tkankach i
narządach.
Nawet, jeśli założymy, że niewielka ilość danego
składnika, występująca w jednym produkcie, mieści
się w dopuszczalnych normach, to codzienne
spożywanie niezdrowej żywności połączone z
przenikaniem szkodliwych substancji przez naskórek
podczas stosowania jednocześnie wielu różnych
preparatów pielęgnacyjnych, niesie ze sobą
zagrożenie nagromadzenia szkodliwych składników do
poziomu, który znacznie przekracza dopuszczalne
normy.
Zaszczep się przeciwko wirusowemu
zapaleniu wątroby (WZW) typu B tzw.
„żółtaczce wszczepiennej”
Wirusowe zapalenia wątroby należą do jednych z
najgroźniejszych, najbardziej zakaźnych i najczęściej
występujących na świecie chorób. Wirusy, jakie je
wywołują, oznaczone symbolami A, B, C, D i E, są
wyjątkowo zjadliwe.
Wirusowe zapalenie wątroby typu B jest poważną w skutkach
chorobą zakaźną. Istotą tej choroby jest zapalenie wątroby
wywołane przez wirusa HBV.
U części osób zakażenie HBV może przebiegać
bezobjawowo. Często można nie wiedzieć, że jest się
zakażonym!
Wyróżnia się postać ostrą i przewlekłą wzw typu B.
Po zakażeniu wirusem może dojść do rozwoju ostrego
zapalenia wątroby z żółtaczką. W takich przypadkach u 90%
chorych dochodzi do eliminacji wirusa w ciągu 6 miesięcy.
10% pacjentów nie eliminuje wirusa HBV rozwijając
przewlekłe zakażenie.
Odległymi skutkami przewlekłego wirusowego zapalenia
wątroby typu B może być marskość wątroby, pierwotny rak
wątroby, a nawet śmierć.
Wirus HBV łatwo się przenosi poprzez krew i drogą
seksualną- osoba zakażona może stanowić zagrożenie dla
najbliższego otoczenia.
Wirus HBV jest drugim (po paleniu papierosów) pojedynczym
czynnikiem wywołującym nowotwór ! Liczbę zakażonych
HBV w Polsce szacuje się na około 400 000 !
Kobiety po 25. roku życia:
powinny uczestniczyć w
badaniach przesiewowych
w kierunku raka szyjki macicy
( badania cytologiczne).
W Polsce na raka szyjki macicy zapada
rocznie ok. 4000 kobiet i jest to po raku
piersi najgroźniejszy dla kobiet rodzaj
nowotworu.
Niestety, obecnie aż 50% kobiet, u
których zdiagnozowano ten typ
nowotworu umiera, ponieważ chorobę
wykryto zbyt późno.
Kobiety po 50. roku życia:
powinny uczestniczyć w badaniach
przesiewowych w kierunku raka
piersi;
( badanie mammograficzne).
Kobiety i mężczyźni po 50. roku życia
powinni wykonywać :
-badania w kierunku raka jelita
grubego( wykonywane są co 2 lata u
osób po 50. roku życia).
- Badanie na obecność krwi utajonej w
kale
Wczesne rozpoznanie
Rak jelita grubego należy
pozwala wdrożyć
do najczęstszych nowotworów skuteczniejsze leczenie
i przedłuża czas przeżycia
złośliwych.
pacjenta z chorobą
nowotworową.
Opracowanie prezentacji :
Powiatowa Stacja Sanitarno – Epidemiologiczna
w Kutnie
Oświata Zdrowotna i Promocja Zdrowia
St. Instruktor Higieny – Jolanta Dudkiewicz
Źródło:
Europejski Kodeks Walki z Rakiem