MATURA PRÓBNA 2002 OKRĘGOWA K O M I S J A EGZAMINACYJNA w KRAKOWIE BIOLOGIA TEMATY 1. Które z organicznych składników wielkocząsteczkowych można nazwać makrocząsteczkami życia? Uzasadnij ich znaczenie dla funkcjonowania organizmów. 2. W procesie ewolucji zwierząt powstawały rozmaite sposoby rozrodu. Uzasadnij słuszność tego stwierdzenia, posługując się odpowiednio dobranymi przykładami dotyczącymi zwierząt i człowieka. 3. Udowodnij stwierdzenie: Bez wody nie może istnieć życie na Ziemi. Wykonaj polecenia zawarte w 35 zadaniach umieszczonych w załączniku do powyższego tematu. Uwaga: W tekście wyróżnione i oznaczone (*) zostały zadania przeznaczone dla zdających z klas o profilu biologicznochemicznym, co zostanie uwzględnione w końcowej punktacji. Zadania te może również rozwiązywać zdający z klasy o innym profilu i da mu to szansę uzyskania dodatkowych punktów. 5 Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Krakowie – Matura próbna – marzec 2002 ZAŁĄCZNIK DO TEMATU 3: Udowodnij stwierdzenie: Bez wody nie może istnieć życie na Ziemi. Zadanie 1 (2 pkt.) Woda pod wieloma względami jest związkiem niezwykłym. Większość jej fizykochemicznych właściwości wynika z budowy chemicznej. Narysuj model cząsteczki wody, uwzględniając w niej rozkład ładunków elektrycznych. Zadanie 2 (2 pkt.) Rozpuszczenie substancji w wodzie jest możliwe tylko wtedy, gdy oddziaływania między cząsteczkami substancji rozpuszczonej, a cząsteczkami wody są dostatecznie silne. Podaj dwa przykłady procesów biologicznych, które zachodzą dzięki temu, że woda jest znakomitym rozpuszczalnikiem związków hydrofilowych. 1. ................................................................................................................................................. 2. ................................................................................................................................................. Zadanie 3 (2 pkt.) Właściwości fizykochemiczne wody decydują o jej podstawowych funkcjach. W kolumnie A wymieniono kilka przykładów właściwości wody, natomiast w kolumnie B biologiczne funkcje tego związku. Kolumna A I. bierność chemiczna II. budowa dipolowa III. największa gęstość w temperao turze +4 C IV. duże napięcie powierzchniowe V. wysokie ciepło parowania Kolumna B A podnoszenie wody w cienkich kapilarach B utrzymywanie stałej temperatury ciała C rozpuszczanie w wodzie związków jonowych i niejonowych D nie reagowanie z większością rozpuszczonych w niej związków E umożliwia przetrwanie okresu zimowego organizmom żyjącym w zbiornikach wodnych F umożliwia utrzymywanie się na powierzchni wody organizmów biernie się w niej poruszających Przyporządkuj każdej właściwości wody, tę funkcję życiową, o której ona decyduje. I ........... , strona 2 z 16 II ........... , III ............... , 6 IV .............. , V ............... Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Krakowie – Matura próbna – marzec 2002 Zadanie 4 (3 pkt.) Układy biologiczne pobierają i oddają wodę zgodnie z fizycznymi prawami: dyfuzji, osmozy i pęcznienia. Poniższe schematy przedstawiają dwa rodzaje transportu: dyfuzję i osmozę. osmoza a) Porównaj oba te procesy, wskazując jedno podobieństwo i jedną różnicę między nimi. ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ b) Przedstaw przyczynę wzrostu poziomu roztworu cukru w przypadku osmozy. ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ Zadanie 5 (4 pkt.) Średnia zawartość wody w organizmach żywych waha się w granicach 75-85%. Uwodnienie szeregu z nich oraz poszczególnych tkanek lub narządów może nawet znacznie odbiegać od przeciętnej zawartości wody. Poniżej zestawiono w kolumnach przykłady organizmów i ich części, zarówno roślinnych, jak i zwierzęcych. Rośliny łodyga kaktusa nasiona pień drzewa liście Zwierzęta szkliwo zębów zarodek ssaka kości mięśnie a) Uporządkuj wymienione wyżej części organizmów roślinnych od tych najmniej uwodnionych do tych, które posiadają największą ilość wody. W tym celu wpisz w wolne kratki cyfry od 1 do 4. W podobny sposób uporządkuj części organizmów zwierzęcych wraz z zarodkiem ssaka. b) Ustal i uzasadnij za pomocą jednego argumentu, czy ilość wody w komórkach ciała organizmu np. człowieka jest stała, czy się zmienia w ciągu jego rozwoju osobniczego. ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ strona 3 z 16 7 Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Krakowie – Matura próbna – marzec 2002 *Zadanie 6 (3 pkt.) W cytoplazmie woda stanowi fazę rozpraszającą koloidu, w której zawieszone są głównie białka, lipidy, polisacharydy i inne związki chemiczne. Cytoplazma ma zdolność do odwracalnej zmiany stanów skupienia. A. zol ⇒ żel B. żel ⇒ zol a) Podaj nazwy zmian stanów skupienia (A i B) cytoplazmy. A. ........................................, B. .................................................. b) Wskaż, który z procesów (A czy B) związany jest z uwodnieniem cytoplazmy. Uwodnienie cytoplazmy zachodzi w procesie: .................. Zadanie 7 (3 pkt.) Uczniowie na lekcjach biologii postanowili doświadczalnie zweryfikować następującą hipotezę: Wzrost temperatury przyspiesza ruch cytoplazmy. Mieli do dyspozycji: 1. preparaty wodne liści moczarki kanadyjskiej, zerwanych ze szczytowej części łodygi 2. mikroskop optyczny 3. źródło ciepła (np. lampka z żarówką o mocy 100 W) 4. wodę do uzupełnienia preparatów 5. stoper lub zegarek Przedstaw plan doświadczenia (z uwzględnieniem próby kontrolnej), które posłużyłoby do zweryfikowaniu postawionej hipotezy. ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ Zadanie 8 (3 pkt.) a) Wymień trzy rodzaje ruchów cytoplazmy. 1. ............................................ 2. ........................................ 3. ........................................... b) Podaj jeden przykład ich znaczenia. ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ strona 4 z 16 8 Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Krakowie – Matura próbna – marzec 2002 Zadanie 9 (2 pkt.) Woda jest podstawowym składnikiem płynów jamy ciała pełniących rolę szkieletu hydraulicznego wielu bezkręgowców. Pogrupuj wymienione niżej organizmy na te, które posiadają szkielet hydrauliczny i te, u których on nie występuje, wpisując ich nazwy w odpowiednie kolumny tabeli. wrotek, wypławek biały, przywra krwi, ślimak winniczek, glista ludzka, dżdżownica, rak rzeczny, włosień spiralny Organizmy bez szkieletu hydraulicznego Organizmy posiadające szkielet hydrauliczny Zadanie 10 (2 pkt. + *1 pkt) Środowisko lądowe charakteryzuje się tym, że występują w nim okresowe wahania ilości wody. Wiele organizmów wykształciło w trakcie procesów ewolucyjnych różnorodne adaptacje, do przetrwania niesprzyjających warunków. a) Podaj dwa przykłady przystosowań roślin do życia w środowisku suchym i pustynnym. 1. ................................................................................................................................................. 2. ................................................................................................................................................. *b) Zdefiniuj pojęcie suszy fizjologicznej. ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ Zadanie 11 (2 pkt.) Reakcją wielu zwierząt na suszę w środowisku jest obniżenie ich aktywności życiowej. a) Podaj nazwę opisanego niżej procesu życiowego, charakterystycznego dla niektórych organizmów zwierzęcych. W tym stanie komórki najprawdopodobniej tracą całą niezwiązaną wodę, a ich procesy życiowe ulegają zwolnieniu nawet kilkaset razy, dlatego też ich wytrzymałość na działanie skrajnie niekorzystnych warunków środowiska jest praktycznie nieograniczona. Ten proces to: ................................................................. b) Przedstaw przyczynę dużej wytrzymałości wielbłąda na niedostatek wody w jego pożywieniu. ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ strona 5 z 16 9 Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Krakowie – Matura próbna – marzec 2002 *Zadanie 12 (5 pkt.) Rośliny naczyniowe pobierają i przewodzą wodę oraz rozpuszczone w niej składniki mineralne dzięki mechanizmom działającym pasywnie i aktywnie. a) Porównaj pasywny i aktywny mechanizm przewodzenia wody przez rośliny, biorąc pod uwagę takie ich cechy jak: A. wymagania energetyczne: .............................................................................................. ........................................................................................................................................... B. rodzaje działających sił: .............................................................................................. ........................................................................................................................................... C. lokalizacja procesów: ................................................................................................... b) Wskaż, która z powyższych cech (A, B czy C), decyduje o tym, że mechanizm pasywny odgrywa znacznie większą rolę w życiu roślin niż mechanizm aktywny, uzasadniając swój wybór jednym argumentem. ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ Zadanie 13 (3 pkt.) Podczas rysowania schematu pobierania i transportu wody popełniono błędy. A B C Zaproponuj korektę popełnionych na schemacie pomyłek, przyporządkowując odpowiednim organom: liść, łodyga, korzeń, właściwe dla nich schematy budowy wewnętrznej oznaczone literami A, B, C. liść ................. , strona 6 z 16 łodyga ......................... , 10 korzeń ................... Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Krakowie – Matura próbna – marzec 2002 *Zadanie 14 (3 pkt.) Aby transpiracja szparkowa mogła zachodzić, aparaty szparkowe muszą być otwarte. Ruch aparatów szparkowych zachodzi przy równoległym działaniu różnych mechanizmów. a) Podaj jeden przykład mechanizmu fizjologicznego, powodującego otwarcie aparatów szparkowych i jeden wpływający na ich zamknięcie. ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ b) Podaj nazwę innego rodzaju transpiracji. ............................................................................................................................................................ Zadanie 15 (4 pkt.) Poniższe wykresy ilustrują dobowe zmiany intensywności transpiracji szparkowej w warunkach dobrego zaopatrzenia w wodę (wykres 1) oraz w warunkach deficytu wody w godzinach południowych (wykres 2). a) Przeanalizuj te wykresy i na ich podstawie sformułuj dwa wnioski. 1. ................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................. 2. ................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................. b) Podaj dwa przykłady znaczenia transpiracji w życiu roślin. 1. ................................................................................................................................................. 2. ................................................................................................................................................. strona 7 z 16 11 Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Krakowie – Matura próbna – marzec 2002 Zadanie 16 (5 pkt. +*1 pkt) Poniższy schemat przedstawia proces fotosyntezy. a) Określ rolę wody w tym procesie. ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ b) Podaj nazwę reakcji, przebiegającej z udziałem wody. Jest to reakcja: .......................................................................................................................... *c) Podaj nazwę procesu, w którym powstaje cała siła asymilacyjna (NADPH, ATP). ............................................................................................................................................................ d) Napisz, na czym polega proces redukcji. ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ e) Uzasadnij, za pomocą dwóch argumentów, że fotosynteza jest podstawą funkcjonowania większości ekosystemów. 1. ................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................. 2. ................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................. strona 8 z 16 12 Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Krakowie – Matura próbna – marzec 2002 Zadanie 17 (7 pkt.) Dwutlenek węgla jest znacznie lepiej rozpuszczalny w wodzie niż tlen. Poniższy schemat przedstawia wymianę gazową u kręgowców. a) Przeanalizuj go i na jego podstawie oceń prawdziwość przytoczonych niżej zdań, stawiając znak „+” w odpowiedniej rubryce. Zdanie Prawda Fałsz 1. Przenikający z tkanek do osocza CO2 w dużej części przenika do erytrocytów, gdzie łączy się z wodą tworząc kwas węglowy (H2CO3). 2. Powstający w procesie oddychania CO2 jest transportowany do płuc, gdzie przenika na zewnątrz. 3. Cały dwutlenek węgla transportowany jest przez osocze w formie jonów wodorowęglanowych. 4. Jony wodorowe powstałe z dysocjacji kwasu węglowego łączą się w erytrocytach z uwolnioną od tlenu hemoglobiną. b) Podaj nazwę związku powstałego w wyniku luźnego połączenia hemoglobiny z tlenem. ............................................................................................................................................................ c) Porównaj powinowactwo tlenu i tlenku węgla do hemoglobiny oraz napisz jaki jest wynik rywalizacji tych dwóch gazów o barwnik erytrocytów. ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ strona 9 z 16 13 Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Krakowie – Matura próbna – marzec 2002 Zadanie 18 (3 pkt.) Rodzaj wydalanych, końcowych produktów metabolizmu oraz sposób ich wydalania jest uzależniony od środowiska, w którym żyje organizm. a) Wyjaśnij, dlaczego większość organizmów, żyjących w wodzie wydala amoniak, natomiast, u zwierząt lądowych, żyjących w środowiskach suchych i pustynnych, produktem azotowej przemiany materii jest kwas moczowy. ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ b) Podaj nazwę związku chemicznego, który jest głównym produktem wydalania u ssaków. ............................................................................................................................................................ Zadanie 19 (2 pkt.) Woda odgrywa dużą rolę w procesie rozmnażania wielu roślin. Poniżej wymieniono kilka przykładów organizmów roślinnych: mech płonnik, modrzew polski, nerecznica samcza, jabłoń dzika, torfowiec zwyczajny, brzoza biała a) Podkreśl tylko te, u których zapłodnienie odbywa się z udziałem wody. b) Podaj nazwę organu, który zastąpił wodę w procesie zapłodnienia u niektórych roślin. ............................................................................................................................................................ Zadanie 20 (2 pkt.) Rozmnażanie i rozwój płazów zachodzi w środowisku wodnym. Podaj dwie cechy budowy (zewnętrznej lub wewnętrznej) kijanki, świadczące o jej dobrym przystosowaniu do życia w wodzie. 1. ................................................................................................................................................. 2. ................................................................................................................................................. strona 10 z 16 14 Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Krakowie – Matura próbna – marzec 2002 Zadanie 21 (2 pkt.) Rodzaj zapłodnienia i typ rozwoju, najczęściej związany jest ze środowiskiem życia organizmów. Udowodnij to stwierdzenie porównując zapłodnienie oraz rozwój płaza bezogonowego i gada. Zapłodnienie: ............................................................................................................................... Rozwój: ........................................................................................................................................ *Zadanie 22 (2 pkt.) Woda pełni funkcję termoregulacyjną. Uzasadnij to stwierdzenie biorąc pod uwagę dwa fakty: 1. Związek ten stanowi około 90-92% osocza krwi. 2. Podstawą utrzymania stałej temperatury ciała jest zachowanie równowagi między ciepłem traconym, a ciepłem wytwarzanym. ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ Zadanie 23 (1 pkt) Zakreśl najlepszą odpowiedź. Podobieństwo między płynem mózgowo-rdzeniowym, a płynem owodniowym polega na tym, że płyny te: A. pełnią funkcję odżywczą B. pełnią rolę amortyzatora C. posiadają dużą zawartość wody D. prawidłowe odpowiedzi B oraz C E. prawidłowe odpowiedzi A oraz C *Zadanie 24 (2 pkt.) Określ i uzasadnij jednym argumentem, w której ze schematycznie przedstawionych poniżej reakcji chemicznych (A, B, C czy D) bierze udział woda: A. alanina + kwas glutarowy B. skrobia amylaza ślinowa aminotransferaza kwas pirogronowy + kwas glutaminowy dekstryny + maltoza C. kwas bursztynowy dehydrogenaza bursztynianowa kwas fumarowy + FADH2 D. glukozo 6-fosforan izomeraza Woda bierze udział w reakcji: fruktozo 6-fosforan ............ ponieważ: ................................................................. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... strona 11 z 16 15 Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Krakowie – Matura próbna – marzec 2002 Zadanie 25 (5 pkt.) Organizmy zwierzęce wykształciły różne mechanizmy regulacji zawartości wody i soli mineralnych. Poniższy rysunek miał przedstawiać ustalanie bilansu wodnego u morskiej ryby kostnoszkieletowej, jednak nie wszystkie, zamieszczone na nim informacje są prawdziwe. Przeanalizuj go i zakreśl tylko te trzy informacje, które prawidłowo wyjaśniają mechanizm osmoregulacji u morskiej ryby kostnoszkieletowej. Za każdym razem uzasadnij swój wybór jednym argumentem, biorąc pod uwagę specyfikę środowiska. wydalanie małych ilości moczu lub wydalanie dużych ilości moczu 1. .................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................. 2. .................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................. 3. .................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................. Zadanie 26 (2 pkt.) Poniższy schemat przestawia podstawową jednostkę strukturalną i funkcjonalną nerki – nefron. a) Wskaż na nim strzałką miejsce, gdzie następuje zagęszczanie moczu. b) Podaj średnią dobową ilość moczu ostatecznego wytwarzanego przez zdrowego człowieka. Człowiek wytwarza mocz ostateczny w ilości ok.: ........................................... strona 12 z 16 16 Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Krakowie – Matura próbna – marzec 2002 Zadanie 27 (4 pkt.) Ilość, skład i właściwości moczu ma działanie diagnostyczne. Poniżej w kolumnie A podano kilka przykładów danych dotyczących składu moczu, świadczących o nieprawidłowym funkcjonowaniu organizmu, a w kolumnie B nazwy chorób. Kolumna A Kolumna B I. obecność białek i hemoglobiny A. anuria II. zbyt duża ilość wydalanego moczu B. stany zapalne nerek, uszkodzenia kłębuszków nerkowych III. obecność cukru i ciał ketonowych C. moczówka prosta D. cukrzyca a) Połącz w pary nazwy chorób, z odpowiednimi dla nich danymi dotyczącymi ilości i składu moczu: I. ................, II. ................., III. ................. b) Podaj dwa zalecenia, które należy stosować w trosce o właściwe funkcjonowanie układu wydalniczego. 1. .................................................................................................................................................. 2. .................................................................................................................................................. Zadanie 28 (2 pkt.) Gospodarka wodna u organizmów zwierzęcych i u człowieka, jak większość innych procesów życiowych regulowana jest hormonalnie. Podaj jeden przykład hormonu wpływającego na regulację równowagi wodnej oraz napisz, jaki gruczoł go wytwarza. Hormon: ............................................................................, wytwarzany przez: .......................... ....................................................................................................................................................... Zadanie 29 (2 pkt.) Wszystkie pustynie świata leżą w regionach, gdzie roślinność mogłaby być różnorodna i bogata, o dużej produktywności. Wszak są to miejsca, gdzie występują bardzo korzystne warunki świetlne i wysoka temperatura. Tak jednak się nie dzieje, czego dowodem jest bardzo niska produkcja pierwotna netto (3-90 g/m2/rok – średnio). Podaj nazwę i pełne brzmienie prawa ekologicznego, do którego odnosi się przedstawiona sytuacja. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... strona 13 z 16 17 Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Krakowie – Matura próbna – marzec 2002 Zadanie 30 (4 pkt.) Organizmy są w różnym stopniu wrażliwe na wahania zawartości wody. Najbardziej odporne na niedobór wody są kserofity, które dobrze znoszą odwodnienie do 25%, a giną dopiero po utracie ponad 90% wody. Poniższe wykresy przedstawiają tolerancję trzech rodzajów organizmów na wahania wody w środowisku. a) Napisz, który z tych wykresów, mógłby obrazować zakres tolerancji kserofita na wahania wody w środowisku. Odpowiedź swą krótko uzasadnij. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... b) Podaj dwa przykłady kserofitów. 1. ................................................................... 2. ...................................................................... Zadanie 31 (6 pkt.) Rysunki obok przedstawiają przykłady dwóch występujących w przyrodzie rodzajów zmienności: mutacyjną i modyfikacyjną. a) Wskaż strzałką rysunek, który przedstawia przykład zmienności modyfikacyjnej. wiesiołek strzałka wodna b) Porównaj ze sobą te dwa rodzaje zmienności, uwzględniając mechanizmy ich powstawania i ich znaczenie w procesie ewolucji. 1. .................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................. 2. .................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................. strona 14 z 16 18 Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Krakowie – Matura próbna – marzec 2002 c) Napisz, który z rodzajów zmienności ma znaczenie w hodowli roślin i podaj dwa przykłady jej wykorzystania przez człowieka. 1. .................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................. 2. .................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................. *Zadanie 32 (4 pkt.) Selekcja sztuczna zaprowadziła hodowców i rolników pracujących nad stworzeniem odmian maksymalnie homozygotycznych w ślepą uliczkę, bowiem okazało się, że kolejne pokolenia powstałe poprzez samozapylenie u roślin oraz kojarzenie osobników blisko spokrewnionych ze sobą u zwierząt są coraz mniej żywotne i plenne. Jakież więc było zdziwienie amerykańskich badaczy, gdy na początku lat dwudziestych naszego stulecia, gdy krzyżowali ze sobą różne, dość rachityczne, czyste linie kukurydzy, uzyskali dla części takich krzyżówek potomstwo (F1), które wyrosło niezwykle bujnie, wyraźnie przewyższając plennością wszystkie znane wówczas odmiany tak dzikie jak i hodowlane. a) Podaj nazwy opisanych w załączonym tekście dwóch rodzajów zabiegów hodowlanych. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... b) Wyjaśnij przyczynę komercyjnego sukcesu, który odniosła opisana kukurydza, której plenność w wyniku zastosowanych zabiegów wzrosła aż o 60%, biorąc pod uwagę prawa dziedziczności. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Zadanie 33 (2 pkt.) Formy przejściowe to organizmy na pograniczu dwóch jednostek taksonomicznych. Przykładem jest tu Ichthyostega, organizm należący do wymarłych meandrowców, który posiadał zarówno cechy rybie, jak i płazie. szkielet i rekonstrukcja ichtiostegi Wymień dwie cechy ichtiostegi, które świadczą o jej przystosowaniu do życia w wodzie. 1. .................................................................................................................................................. 2. .................................................................................................................................................. strona 15 z 16 19 Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Krakowie – Matura próbna – marzec 2002 Zadanie 34 (2 pkt.) Poniższy tekst jest fragmentem dokumentacji pracy badawczej wykonanej przez zespół uczniów pracujących pod opieką nauczyciela biologii. Opis eksperymentu: 1. Odważono na wadze laboratoryjnej równe ilości (po 30 g) liści, łodygi i owocu ogórka (tzw. świeża masa). 2. Materiał badawczy włożono do oddzielnych, szklanych naczyń żaroodpornych. o 3. Umieszczono badane próbki na 24 h do wysuszenia w suszarce (temp. około 105 C). 4. Ponownie zważono materiał badawczy, a wyniki (tzw. sucha masa) zapisano w tabeli. 5. Obliczono procentową zawartość wody w poszczególnych organach. Wyniki: Zawartość wody w owocach ogórka wynosi 95%, w liściach 74%, natomiast w łodydze 70%. Przeanalizuj powyższe dane i na ich podstawie: a) Sformułuj problem badawczy. ....................................................................................................................................................... b) Postaw hipotezę, potwierdzoną wynikami tego eksperymentu. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Zadanie 35 (3 pkt.) Woda jest jednym z podstawowych składników środowiska tak jak gleba, czy też powietrze. Schemat obok przedstawia krążenie wody w przyrodzie. Na podstawie analizy cyklu hydrogeologicznego ustal, czy możliwa jest ochrona wody, bez dbania o pozostałe elementy środowiska (gleba, powietrze). Odpowiedź swą uzasadnij dwoma argumentami. ....................................................................................................................................................... 1. .................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................. 2. .................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................. Suma punktów: strona 16 z 16 dla profilu biol.-chem. = 107 dla profilu ogólnego = 86 20
