Plan roczny
advertisement
Roczny plan dydaktyczny przedmiotu filozofia w zakresie rozszerzonym dla szkoły ponadgimnazjalnej, uwzględniający kształcone umiejętności i treści podstawy programowej Nr Temat Liczba godzin Treści podstawy programowej Treści nauczania Kształcone umiejętności Propozycje metod nauczania Propozycje środków dydaktycznych* I. STAWIAJĄC PYTANIA 1 Czym jest filozofia? 2 III.3.4) – wyjaśnia znaczenie i genezę terminu – umiejscawia w czasie miejsce narodzin filozofii i jej kulturowe znaczenie – definiuje pojęcia ideologii i światopoglądu – przedstawia relację między filozofią a światopoglądem i ideologią – przedstawia charakterystykę myślenia filozoficznego – dokonuje analizy własnego światopoglądu – przedstawia różnice między specyfiką argumentacji filozoficznej a ideologicznej 2 Specyfika tekstu filozoficznego 1 – określa specyfikę tekstu filozoficznego – rozpoznaje problem zawarty w tekście – wyróżnia i odnajduje tezę (tezy), argumenty i wnioski zawarte w tekście 3 Zdziwienie jako początek filozofii – analiza tekstów 1 – analizuje i interpretuje tekst filozoficzny – odnajduje poruszaną problematykę i odnosi ją do innych tekstów kulturowych pogadanka, wykład, ćwiczenia metoda aktywizująca, praca z tekstem podręcznika, elementy wykładu, praca z mapą, praca z tekstem źródłowym, praca z materiałem ilustracyjnym praca z tekstem źródłowym metody Tekst: - Narodziny filozofii: [Platon, Uczta, 203 b–204 c, tłum. W. Witwicki, Warszawa 1982, s. 102–103]. Teksty: Arystoteles, O duszy, edycja komputerowa, www.zrodla.historyczne. prv.pl Zbigniew Herbert, Dusza Pana Cogito, w: tegoż, Raport z oblężonego miasta i inne wiersze, Wrocław 1992, s. 1214. Teksty: – Zdziwienie jako początek filozofii: [Arystoteles, źródłowych 4 Znaczenie filozofii w kulturze 5 Znaczenie filozofii w kulturze – analiza tekstu źródłowego 6 Dyscypliny filozoficzne aktywizujące, praca z materiałem ilustracyjnym dyskusja, wykład 3 I.8.1) – definiuje pojęcie kultury – charakteryzuje relacje i zależności między filozofią, religią, nauką i sztuką I.1.1)2) – wymienia i definiuje główne dyscypliny filozoficzne – rozróżnia główne problemy poszczególnych dyscyplin filozoficznych 2 2 7 Podstawowe problemy i pojęcia filozofii – ontologia 2 I.1.1)2) I.2.1)2)3) 8 Ontologia – postawy wobec Boga 2 I.1.1)2) I.8.1) II.2.3) – definiuje podstawowe pojęcia występujące na gruncie ontologii – rozpoznaje podstawowe problemy i zagadnienia ontologii – klasyfikuje, ocenia i wskazuje na problemy filozoficzne w opozycji: idealizm–realizm, monizm–pluralizm – definiuje i charakteryzuje ateizm, agnostycyzm, panteizm, deizm, teizm i fideizm – wymienia przykładowych – przedstawia charakterystykę myślenia filozoficznego – wskazuje kulturotwórczą rolę filozofii – dostrzega ważność i znaczenie pytań filozoficznych – formułuje pytania, które poszczególne dyscypliny filozoficzne inicjują swoje dociekania – dostrzega ważność i znaczenie pytań filozoficznych dla omawianej dyscypliny – rozpoznaje i samodzielnie rekonstruuje podstawowe problemy na gruncie omawianej dyscypliny – ilustruje poznane stanowiska na przykładach konkretnych zjawisk – charakteryzuje różnice występujące pomiędzy omawianymi postawami wobec Boga – rozpoznaje argumenty na praca z tekstem źródłowym, praca indywidualna pogadanka, wykład pogadanka, praca z podręcznikiem, dyskusja, wykład Metafizyka, I 2 . 982 b 13 – 983 a 2]. - Światopogląd galilejski: [S. Blackburn, Oksfordzki słownik filozoficzny, red. naukowy J. Woleński, tłum. C. Cieśliński, Warszawa 1997, s. 393]. Teksty: - O istocie sztuki; [ A. Schopenhauer, Świat jako wola i przedstawienie, t. II, tłum., wstęp i komentarz J. Garewicz, Warszawa 1995]. - Dramat rozdziału między wiarą a rozumem: [Jan Paweł II, Encyklika Fides et ratio, 45– 47, Poznań 1998, s. 70–73]. Obraz: – Atmosfera (1872), C. Flammarion. Teksty: - Początek świata: [Platon, Timajos (III. Początek świata), tłum. W. Witwicki, Warszawa 1960]. - W rzece Heraklita: [Wisława Szymborska, W rzece Heraklita, z tomu Sól]. 9 Ontologia – spór o uniwersalia 10 Podstawowe problemy i pojęcia filozofii – epistemologia 11 Koncepcje prawdy 12 Podstawowe problemy i pojęcia filozofii – etyka 13 Podstawowe problemy i pojęcia filozofii – estetyka 2 2 I.1.1)2) I.8.3) I.1.1)2) reprezentantów poznanych stanowisk – prezentuje główne stanowiska w sporze o uniwersalia – zna i rozumie genealogię sporu oraz jego współczesne inklinacje – definiuje podstawowe pojęcia występujące na gruncie ontologii – rozpoznaje podstawowe problemy i zagadnienia epistemologii – klasyfikuje, ocenia i wskazuje na problemy filozoficzne w opozycji: aprioryzm– aposterioryzm, sceptycyzm– dogmatyzm, absolutyzm– relatywizm, racjonalizm– irracjonalizm I.1.1)2) I.3.1) III.1.3) – zna i rozumie podstawowe koncepcje prawdy: klasyczną, ewidencjonistyczną, koherencyjną, pragmatyczną, aklamacyjną – przytacza krytykę poznanych koncepcji 4 I.1.1)2) I.4.2) I.4.4)5) – klasyfikuje, ocenia i wskazuje na problemy filozoficzne w opozycji: subiektywizm– obiektywizm, altruizm–egoizm – prezentuje i porównuje wybrane koncepcje etyczne 4 I.1.1)2) I.6.1)2)3)4) – klasyfikuje, ocenia i wskazuje na problemy filozoficzne dotyczące koncepcji piękna i dzieła sztuki 2 rzecz poznanych stanowisk – formułuje własne stanowisko w sporze i przytacza argumenty za jego poparciem – dostrzega ważność i znaczenie pytań filozoficznych dla omawianej dyscypliny – ilustruje poznane stanowiska na przykładach konkretnych zjawisk – dostrzega ważność znaczenia prawdy w aspekcie egzystencjalnym, aksjologicznym i naukowym – formułuje własne stanowisko w kwestii kryterium prawdy i przytacza argumenty na jego rzecz dyskusja, wykład, metody aktywizujące – dostrzega ważność i znaczenie pytań filozoficznych dla omawianej dyscypliny – rozpoznaje i samodzielnie rekonstruuje podstawowe problemy na gruncie omawianej dyscypliny – ilustruje poznane stanowiska na przykładach konkretnych zjawisk pogadanka, praca z podręcznikiem, dyskusja, wykład metody aktywizujące, praca z tekstem źródłowym; praca z Zdjęcia: posążek Wenus z Willendorfu, Trzy gracje Rubensa, Narodziny Wenus – rekonstruuje wybrane koncepcje sztuki – dostrzega wpływy i powiązania między teoriami estetycznymi a wytworami sztuki 14 Podstawowe problemy i pojęcia filozofii – antropologia 15 Podstawowe problemy i pojęcia filozofii – filozofia polityki 16 17 18 19 Filozofia i czas – narodziny filozofii Filozofia i czas – stanowiska i poglądy w filozofii starożytnej Grecji Filozofia i czas – stanowiska i poglądy w filozofii średniowiecza Filozofia i czas – stanowiska i poglądy w filozofii 4 4 I.1.1)2) – klasyfikuje, ocenia i wskazuje na problemy filozoficzne w opozycji: naturalizm– antynaturalizm, redukcjonizm– antyredukcjonizm oraz wybrane koncepcje sensu życia I.1.1)2) – klasyfikuje, ocenia i wskazuje na problemy filozoficzne w opozycji: egalitaryzm–elitaryzm oraz koncepcje państwa i społeczeństwa 1 2 I.2.1)2) I.3.1) I.4.1) 2 I.7.2) 2 II.1.1) II.3.1)2)3)4) II.5.1)2)3)4) materiałem ilustracyjnym. – wyjaśnia i określa warunki, czas i miejsce narodzin filozofii – analizuje znaczenie przejścia od myślenia mitycznego do naukowego – streszcza i charakteryzuje w sposób ogólny poszczególne epoki filozoficzne – wymienia głównych myślicieli charakterystycznych dla poszczególnych epok filozoficznych – identyfikuje główne problemy, stanowiska i koncepcje filozoficzne rozpatrywane w historycznym aspekcie omawianej epoki – wyjaśnia odmienny charakter poszczególnych epok filozoficznych – analizuje wzajemne powiązania i wpływy epok – identyfikuje w kontekście historycznym podstawowe rozwiązania problemów filozoficznych omawianych w danej epoce – dostrzega pozaeuropejskie inspiracje w filozofii na przestrzeni epok Botticellego, Marilyn Monroe, Audrey Hepburn, Naomi Campbell, rzeźba Dawid Michała Anioła, James Bond (Pierce Brosnan), Brad Pitt, David Beckham, kulturysta Arnold Schwarzeneger Tekst: - Pesymizm: [A. Schopenhauer, Pesymizm (fragment 5), [w:] W kręgu dobra i zła. Wybrane teksty z etyki współczesnej od Hegla do Levinasa, oprac. i wybór tekstów E. Podrez, Warszawa 1994]. pogadanka pogadanka, wykład, praca z podręcznikiem Tablice: – Filozofia starożytna i hellenistyczna – Filozofia średniowieczna – Renesans i filozofia nowożytna – Filozofia XIX – Filozofia współczesna 20 21 nowożytnej Filozofia i czas – stanowiska i poglądy w filozofii XIX wieku Filozofia i czas – stanowiska i poglądy w filozofii współczesnej 2 III.1.1)2)4)5) III.2.1)2)5) 2 II. SZUKAJĄC ODPOWIEDZI 22 23 24 Sokrates – pierwszy filozof etyk Metoda dialektyczna Sokratesa Idealizm Platona jako system filozoficzny 2 I.3.1) I.4.1)2) – przedstawia postać Sokratesa – przedstawia koncepcje dobra i cnoty oraz ich miejsce w etyce sokratejskiej – omawia etapy metody dialektycznej – definiuje rolę sumienia i określa jego znaczenie w etyce Sokratesa – dowodzi ważności zagadnień etycznych w życiu człowieka – charakteryzuje metodę dialektyczną jako drogę prowadzącą do pogłębiania własnej świadomości – samodzielnie formułuje stanowisko krytyczne wobec intelektualizmu etycznego – formułuje własne stanowisko w kwestii istnienia wartości – prawdy, dobra itp. I.2.1)4 a) I.3.1) I.4.3) I.4.6b) I.5.1)3)4a) – wyjaśnia wpływ filozofii Sokratesa na poglądy Platona – definiuje historyczne znaczenie filozofii Platona – wyjaśnia główne wątki (koncepcje człowieka i świata) oraz pojęcia występujące na gruncie filozofii Platona – analizuje zależności między filozofią a religią w systemie Platona – określa własności świata i rzeczy oraz relacje, jakie między nimi występują – określa rolę Demiurga w powstaniu świata 2 3 pogadanka, wykład dyskusja, praca z podręcznikiem Teksty: – Powołanie filozofa: [Platon, Protagoras, tłum. W. Witwicki, Warszawa 1958, s. 98–99]. – Wiem, że nic nie wiem: [Platon, Protagoras, tłum. W. Witwicki, Warszawa 1958, s. 108–109]. - Cnota jest wiedzą: [Platon, Menon [w:] tegoż, Gorgiasz, Menon, przeł. P. Siwek, Warszawa 1991, s. 175–176]. pogadanka, wykład, analiza tekstu źródłowego Tekst: – Miłość platońska: [Platon, Uczta, 210 a – 212 a, tłum. W. Witwicki, Warszawa 1982]. – przedstawia koncepcje filozofa na temat miłości 25 Filozofia polityczna Platona 26 Mit jaskini – analiza tekstu źródłowego 27 Arystoteles i początki naukowego myślenia 28 29 Fizyka i Metafizyka Arystotelesa Etyka Arystotelesa 2 – prezentuje platońską wizję państwa idealnego – podejmuję krytyczną refleksję form ustrojowych – dostrzega znaczenie koncepcji państwa jako elementu systemu filozoficznego Platona 2 – ilustruje mit jaskini jako syntezę systemu filozoficznego Platona – wykrywa i interpretuje symbolikę zawartą w tekstach źródłowych praca z tekstem źródłowym, dyskusja 1 – przedstawia postać Arystotelesa – wskazuje na początki naukowego myślenia u Arystotelesa – przedstawia Arystotelesa jako pierwszego filozofa– naukowca – dostrzega doniosłość metody arystotelesowskiej pogadanka, wykład 2 2 I.2.1)4 b) I.3.1) I.4.2)3) I.4.6c) I.5.2)3)4b) – definiuje kluczowe pojęcia występujące na gruncie systemu Filozofa – przedstawia główne zagadnienia Fizyki i Metafizyki Arystotelesa – przedstawia założenia etyki arystotelesowskiej – wyjaśnia znaczenie i wypływ systemu filozoficznego Stagiryty – określa szczegółowe problemy i treści występujące w Fizyce i Metafizyce pogadanka, wykład, analiza tekstów źródłowych – stosuje kryterium złotego środka do rozwiązania przykładowego dylematu moralnego – formułuje własne stanowisko względem Tekst: – Mit jaskini: [Platon, Państwo, tłum. i oprac. W. Witwicki, Warszawa 1958, s. 358–366]. Teksty: – Substancja jako pierwsza kategoria bytu: [Arystoteles, Metafizyka, VII 3, 1028 b 32 – 1029 a 15, tłum. T. Żeleźnik, Warszawa 1984]. – Natura Boga: [Arystoteles, Metafizyka, VII 7, 1072 b 13– 18 i 24–30, tłum. T. Żeleźnik, Warszawa 1984]. – Pierwsza Przyczyna: [Arystoteles, Metafizyka, VII 8, 10273 a 23–36, tłum. T. Żeleźnik, Warszawa 1984]. Tekst: – Zasada złotego środka: [Arystoteles, Etyka nikomachejska, II 6, 1106 b 36, tłum. G. Kromska, Warszawa 1956]. koncepcji etycznej Arystotelesa 30 Filozofia polityki Arystotelesa 31 Znaczenie i wpływ systemów filozoficznych Platona i Arystotelesa 32 Filozofia hellenistyczna i poszukiwanie szczęścia 1 33 Etyka stoicka 1 – prezentuje klasyfikacje form ustrojowych według Arystotelesa 1 2 34 Filozofia stoicka – analiza tekstów źródłowych 2 35 Hedonizm 1 I.2.1) I.3.1) I.4.2) I.5.1)2)3) – analizuje różnice i podobieństwa między systemami filozoficznymi Platona i Arystotelesa I.4.2) – prezentuje charakter okresu hellenistycznego w odniesieniu do ówczesnych zmian społecznych, kulturowych i politycznych Tekst: – Ustroje właściwe i zwyrodniałe: [Arystoteles, Polityka, ks.III, 5 1-9, 14-15, tłumaczenie L. Piotrowicz [w:] tegoż, Dzieła wszystkie, tom I, Warszawa 2003, s. 63–65, 66]. – charakteryzuje i dostrzega znaczenie systemu polis jako wspólnoty politycznej – dostrzega znaczenie dobra publicznego jako celu refleksji politycznej podejmowanej na gruncie filozoficznym – charakteryzuje ważność myśli Platona i Arystotelesa dla filozofii greckiej – dostrzega znaczenie i wpływ systemów Platona i Arystotelesa – dostrzega rolę i znaczenie przemian społecznopolitycznych, jakie leżały u podstawy rozwoju filozofii hellenistycznej dyskusja, praca z podręcznikiem pogadanka, wykład I.4.2) I.4.6e) – wymienia głównych przedstawicieli szkoły stoickiej – prezentuje główne założenia etyki stoików – definiuje podstawowe pojęcia występujące na gruncie etyki stoickiej – charakteryzuje i dostrzega wynikanie między etyką a fizyką stoików – dostrzega ważność i znaczenie szkoły stoickiej w przestrzeni starożytnej refleksji etycznej – analizuje teksty źródłowe i podejmuje próbę rozwiązania przykładowego dylematu moralnego na gruncie etyki stoików – podejmuje krytykę etyki stoickiej I.4.2) – wymienia głównych – dostrzega ważność i praca z tekstem źródłowym, ćwiczenia, dyskusja pogadanka, Teksty: - O wolności: [Epiktet z Hierapolis, Diatryby, tłumaczenie: www.zrodlahistoryczne.prv.p, s. 7–9]. - Postawa stoicka: [Epiktet, Encheiridion, 5–9 (fragment), [w:] Filozofia Grecji i Rzymu, Warszawa 1968, s. 328–329]. - Filozofia jako jedyna ostoja w życiu: [Marek Aureliusz, Rozmyślania, II 17, tłum. M. Reiter, Warszawa 1997]. epikurejczyków I.4.6d) 36 Filozofia epikurejczyków – analiza tekstów źródłowych 2 37 Sceptycy i problem możliwości poznania 1 38 Filozofia sceptyków – analiza tekstów źródłowych 39 Znaczenie i wpływ filozofii hellenistycznej znaczenie szkoły epikurejskiej w przestrzeni starożytnej refleksji etycznej – analizuje teksty źródłowe i podejmuje próbę rozwiązania przykładowego dylematu moralnego na gruncie etyki epikurejczyków – podejmuje krytykę etyki epikurejskiej wykład praca z tekstem źródłowym, ćwiczenia, dyskusja Teksty: - Epikureizm: [Epikur, List do Menakeusa [w:] D. Laertios, Żywoty i poglądy sławnych filozofów. Epikur, tłum. I. Krońska, K. Leśniak, W. Olszewski, Warszawa 1982, s. 648–649]. - Główne myśli epikureizmu: [Diogenes Laertios, Żywoty i poglądy sławnych filozofów. Epikur, tłum. I. Krońska, K. Leśniak, W. Olszewski, Warszawa 1982]. pogadanka, wykład I.3.2)3b) – wymienia głównych przedstawicieli sceptyków starożytnych – definiuje podstawowe pojęcia występujące na gruncie filozofii sceptyków – prezentuje główne założenia etyki stoików – dostrzega ważność i znaczenie sceptyków w przestrzeni starożytnej refleksji etycznej – analizuje teksty źródłowe i podejmuje próbę rozwiązania przykładowego dylematu moralnego na gruncie etyki sceptyków – podejmuje krytykę poglądów sceptyków I.3.2) I.4.2) – zestawia i porównuje poglądy poznanych szkół okresu hellenistycznego, wskazując na podobieństwa i różnice między – charakteryzuje znaczenie filozofii hellenistycznej w przestrzeni historycznej – dostrzega inspiracje myśli 2 2 przedstawicieli szkoły epikurejskiej – definiuje podstawowe pojęcia występujące na gruncie etyki stoickiej – prezentuje główne założenia etyki epikurejczyków – przedstawia „czwórmian leczniczy” Epikura praca z tekstem źródłowym, ćwiczenia, dyskusja dyskusja, praca z podręcznikiem Teksty: – Co to jest sceptycyzm?: [Sykstus Empiryk, Zarysy Pyrrońskie, ks. I. 4, tłumaczenie Adam Krokiewicz, www.zrodlahistoryczne.prv.pl ]. - Czy istnieje rzeczywiste dobro i zło?: [Sykstus Empiryk, [w:] J. Jarco, Z. Kalita, M. Semp, Etyka. Podręcznik dla szkół średnich, Warszawa–Wrocław 1993, s. 55]. nimi 40 Św. Augustyn – przedstawiciel patrystyki 41 2 42 Św. Anzelm i ontologiczny dowód na istnienie Boga 2 Argument ontologiczny a jego krytyka 44 Św. Tomasz z Akwinu – filozof scholastyczny pogadanka, wykład 2 Filozofia Św. Augustyna – analiza tekstów źródłowych 43 hellenistycznej oraz jej wpływy i znaczenie I.7.1) I.7.4a) – przedstawia postać św. Augustyna i znaczenie jego myśli – definiuje pojęcie patrystyki – wyjaśnia kluczowe pojęcia występujące na gruncie myśli św. Augustyna – przedstawia koncepcje poznania i Boga na gruncie myśli św. Augustyna – dostrzega problem pochodzenia i natury zła – streszcza poglądy etyczne i historiozoficzne św. Augustyna I.8.2)4a) – charakteryzuje relacje między wiarą a rozumem na gruncie myśli św. Anzelma – omawia i podejmuje krytykę argumentu ontologicznego św. Anzelma – rekonstruuje argument ontologiczny w oparciu o pracę z tekstem źródłowym – przedstawia postać św. Tomasza i znaczenie jego myśli – wyjaśnia kluczowe pojęcia występujące na gruncie myśli – wskazuje na św. Tomasza jako kontynuatora myśli Arystotelesa – charakteryzuje i wskazuje na 2 3 I.7.3) I.7.4b) I.8.1)2)4b) – charakteryzuje św. Augustyna jako przedstawiciela patrystyki – określa zależność między filozofią Platona a myślą św. Augustyna – klasyfikuje, ocenia i wskazuje na treści filozoficzne w opozycji: subiektywizm– obiektywizm, racjonalizm– irracjonalizm – ocenia usprawiedliwienie zła w koncepcji św. Augustyna praca z tekstem źródłowym, dyskusja pogadanka, wykład praca z tekstem źródłowym praca w grupach, dyskusja pogadanka, wykład Teksty: – Zło jako brak dobra: [ św. Augustyn, Wyznania (fragm.), tłum. Z. Kubiak, Warszawa 1987]. – Iluminacja: [św. Augustyn, Soliloquia (fragm.), w: Dialogi filozoficzne, t. II, Warszawa 1953, s.40–41]. – W czym pobłądził św. Augustyn: [L. Kołakowski, Bóg nam nic nie jest dłużny…, tłum. I. Kania, Kraków 2001, s.46-47]. - Św. Tomasz: [U. Eco, Św. Tomasz, [w:] Tegoż, Filozofia frywolna, tłum. M. Woźniak, Kraków 2004]. Tekst: - Wiara szuka zrozumienia: [św. Anzelm, Św. Anzelm, Proslogion, tłum. T. Włodarczyk, Warszawa 1992, s. 144]. Tekst: – Argument ontologiczny: [Św. Anzelm, Proslogion, cz. 2, tłum. T. Włodarczyk, Warszawa 1992, s. 145–146]. św. Tomasza – streszcza problemy ontologiczne i epistemologiczne występujące na gruncie filozofii św. Tomasza – wskazuje przymioty Boga i wyjaśnia charakter stworzenia oraz relacje, jakie między nimi występują 45 46 Pięć dróg św. Tomasza na istnienie Boga – analiza tekstu źródłowego Rola i znaczenie filozofii antycznej i średniowiecznej – streszcza pięć dróg św. Tomasza na istnienie Boga – dostrzega ważność argumentacji za istnieniem Boga 2 2 47 Kartezjusz: „Myślę, więc jestem” 2 48 Rozprawa o metodzie – praca 2 I.7.1)2)3) – przedstawia wpływy myśli antycznej na filozofię średniowieczną – charakteryzuje różnice i podobieństwa w filozofii św. Augustyna i św. Tomasza II.1.2) II.1.5a) II.2.1)2) – przedstawia Kartezjusza jako myśliciela nowożytnego – charakteryzuje sceptycyzm metodyczny – wyjaśnia kartezjańską argumentację za istnieniem Boga i świata materialnego – przedstawia koncepcje dualistyczną i mechanicystyczną – charakteryzuje znaczenie myśli Kartezjusza w historii filozofii argumenty łączące myśl św. Tomasza z Arystotelesem – analizuje relację między filozofią a wiarą na gruncie myśli św. Tomasza – swobodnie przedstawia treść pięciu dróg za istnieniem Boga – interpretuje charakter argumentacji za istnieniem Boga – wykrywa i przedstawia strukturę logiczną argumentów św. Tomasza – potrafi dowieść wpływu i znaczenia myśli antycznej na kulturę chrześcijańską – dostrzega miejsce i rolę filozofii św. Augustyna i św. Tomasza w kulturze chrześcijańskiej – analizuje założenia sceptycyzmu metodycznego – określa rolę i miejsce rozumu w kartezjańskiej teorii poznania – dostrzega znaczenie krytycznego myślenia i drogi metodycznego zwątpienia – ukazuje problemy wynikające z przyjęcia dualizmu antropologicznego – wyjaśnia wpływ Kartezjusza na myśl filozoficzną praca z tekstem źródłowym, dyskusja Teksty: – Pięć dróg św. Tomasza na istnienie Boga: [św. Tomasz, Suma teologiczna, t. I, Londyn 1967, s. 80]. - Św. Tomasz: [U. Eco, Św. Tomasz, [w:] Tegoż, Filozofia frywolna, tłum. M. Woźniak, Kraków 2004]. praca w grupach, dyskusja pogadanka, wykład, metoda aktywizująca, praca z tekstem źródłowym, praca z materiałem ilustracyjnym praca z tekstem źródłowym, Teksty: - Człowiek. Opis ludzkiego ciała: [R. Descartes, Człowiek. Opis ciała ludzkiego, tłum., wstęp i przypisy A. Bednarczyk, Warszawa 1989]. - Siedlisko wszystkich namiętności: [D. Goleman, Inteligencja emocjonalna, tłum. A. Jankowski, Poznań 1997]. Tekst: – Rozprawa o metodzie: 49 z tekstem dyskusja Filozofia człowieka Blaisa Pascala wykład, metody aktywizujące, praca z tekstem podręcznika, praca z materiałem ilustracyjnym 2 II.6.1)2)3a) 50 51 52 Filozofia B. Pascala – analiza tekstów filozoficznych Baruch de Spinoza – „Bóg, czyli natura” Baruch de Spinoza – analiza tekstu – charakteryzuje racjonalizm i sceptycyzm B. Pascala – przedstawia teorię miłości – rekonstruuje „zakład Pascala” – podejmuje krytyczną analizę „zakładu Pascala” – analizuje tekst filozoficzny – dostrzega doniosłość myśli B. Pascala i jej wpływ na filozofię współczesną – prezentuje monistyczną koncepcję świata B. de Spinozy – streszcza koncepcje Boga i człowieka – przedstawia główne założenia etyki naturalistycznej Spinozy – dostrzega ważność i miejsce systemu filozoficznego Spinozy w historii filozofii 2 2 2 II.1.2) II.2.1)2) II.2.4b) praca z tekstem źródłowym, dyskusja, praca z materiałem filmowym [Kartezjusz, Rozprawa o metodzie (fragmenty cz. III), tłum. T. Boy-Żeleński, Kraków 2004, s. 20–22]. Teksty: – Co to jest ja? (myśl 323): [B. Pascal, Co to jest ja? [w:] Tegoż, Myśli, przekł. T. BoyŻeleński, Warszawa 2008, s. 163–164]. - Trzcina myśląca (myśl 347): [B. Pascal, Trzcina myśląca [w:] Tegoż, Myśli, przekł. T. Boy-Żeleński, Warszawa 2008, s. 172–173]. - Zakład Pascala (myśl 233): [B. Pascal, Zakład Pascala [w:] Tegoż, Myśli, przekł. T. BoyŻeleński, Warszawa 2008, s. 126–127]. – Nędza człowieka [myśl 194 (fragm.)] [w: B. Pascal, Myśli, przekł. T. Boy-Żeleński, Warszawa 2008, s.106-109]. pogadanka, wykład praca z tekstem źródłowym, dyskusja Tekst: – Teoria podwójnego aspektu: [B. Spinoza, Twierdzenie XV filozoficznego 53 Empiryzm Johna Locke’a [w:] Tegoż, Etyka, przełożył Ignacy Myślicki, na nowo opracował Leszek Kołakowski, s.7–9]. – określa J. Locke’a jako czołowego przedstawiciela oświecenia brytyjskiego – charakteryzuje główne wątki empiryzmu J. Locke’a – przedstawia krytykę pojęcia substancji 2 II.1.3) II.1.5b) II.3.2)3) 54 55 Filozofia polityki Johna Locke’a Immaterializm Georga Berkeleya – argumentuje i zajmuje stanowisko w sporze dotyczącym pochodzenia wiedzy i źródeł poznania pogadanka, wykład 2 – rekonstruuje główne założenia umowy społecznej J. Locke’a – interpretuje tekst filozoficzny – dostrzega znaczenie idei tolerancji na gruncie filozofii społeczno-politycznej praca z tekstem źródłowym, praca w grupach, dyskusja 2 – charakteryzuje główne wątki empiryzmu (sensualizmu) G. Berkeleya – przedstawia krytykę koncepcji idei abstrakcyjnych (substancji) – odnosi i porównuje koncepcję poznania G. Berkeleya i J. Locke’a – argumentuje i zajmuje stanowisko w sporze dotyczącym pochodzenia pogadanka, wykład, metoda aktywizująca, praca z podręcznikiem II.1.3) II.2.1) II.2.4c) Teksty: – O stanie natury: [John Locke, Dwa traktaty o rządzie, przeł. Z. Rau, Warszawa 1992]. – Społeczeństwo polityczne: [J. Locke, Drugi traktat o rządzie, roz. II, VII, VIII, IX, przeł. Z. Rau, Warszawa 1992]. - List o tolerancji: [John Locke, List o tolerancji do przesławnego męża Limborcha Amsterdamczyka, profesora teologii w Seminarium Remonstrantów napisany przez przyjaciela pokoju, wroga prześladowań, Anglika Jana Locke’a, http://filozofiauw.wikidot.co m/teksty-zrodlowe]. – rekonstruuje teorie idei i umysłu 56 Analiza tekstu filozoficznego G. Berkeleya 2 57 Empiryzm Davida Hume’a 2 58 Empiryzm Davida Hume’a – analiza tekstu filozoficznego 2 59 Filozofia polityczna Woltera 2 60 Analiza wybranego tekstu filozoficznego Woltera 61 Teoria umowy społecznej Jana Jakuba Rousseau – analiza tekstu źródłowego II.1.3) II.1.5c) II.2.2) II.4.1)2) praca z tekstem źródłowym, dyskusja Tekst: – Istnieć znaczy być postrzeganym: [G. Berkeley, Traktat o zasadach poznania, cz. I. 3,4,5, przeł. J. Salamon, Kraków 2005, s. 25–27]. pogadanka, wykład – analizuje sceptycyzm pragmatyczny Hume’a – wykrywa różnicę między sceptycyzmem metodycznym a pragmatycznym – formułuje zarzuty D. Hume’a wobec argumentów za istnieniem Boga – charakteryzuje założenia etyki Hume’a – określa znaczenie i wypływ filozofii Hume’a praca z tekstem źródłowym, dyskusja Tekst: – Krytyka pojęcia przyczynowości: [D. Hume, Badania dotyczące rozumu ludzkiego, VII 2, tłum. J. Łukaszewicz, T. Twardowski, Warszawa 1977]. - Podstawa moralności: [D. Hume, Podstawa moralności, [w:] Tegoż, Badania dotyczące zasad moralności, I, tłum., wstęp A. Hochfeld, Warszawa 1975]. pogadanka, wykład II.3.3)5e) – określa Woltera jako przedstawiciela oświecenia francuskiego – przedstawia racjonalizm i naturalizm w filozofii Woltera – dostrzega znaczenie idei tolerancji i wolności obywatelskiej II.3.5d) – określa J. J. Rousseau jako przedstawiciela oświecenia francuskiego – przedstawia założenia pedagogiki J. J. Rousseau – rekonstruuje główne założenia umowy społecznej J. – dostrzega znaczenie idei demokracji na gruncie filozofii społeczno-politycznej – podejmuje krytyczną analizę antypedagogiki J. J. Rousseau 1 2 – określa D. Hume’a jako przedstawiciela oświecenia brytyjskiego – wyjaśnia kluczowe pojęcia występujące na gruncie filozofii Hume’a – przedstawia filozofię umysłu (idee pamięci i wyobraźni) D. Hume’a – określa założenia empiryzmu i metody eksperymentalnej – dostrzega problem związku przyczynowo-skutkowego – przedstawia główne elementy etyki D. Hume’a wiedzy i źródeł poznania praca z tekstem źródłowym, dyskusja Tekst: – Niezwykła tolerancja u Żydów: [Wolter, Traktat o tolerancji napisany z powodu śmierci Jana Calasa, rozdz. 13, Warszawa 1956]. pogadanka, wykład, metoda aktywizująca, praca z podręcznikiem, praca z tekstem Tekst: – O umowie społecznej [J.J. Rousseau, Umowa społeczna, księga 2, przełożył Antoni Pesetiatkowicz, Kęty 2002, s. 18]. J. Rousseau źródłowym 62 Naturalizm pedagogiczny J. J. Rousseau 1 praca z tekstem źródłowym, dyskusja, metoda aktywizująca 63 Racjonalizm monistyczno– metafizyczny Gottfreda W. Leibniza 2 pogadanka, wykład II.1.2) 64 G. W. Leibniz – analiza tekstu filozoficznego 2 65 Rola i znaczenie filozofii Oświecenia 66 Wprowadzenie do filozofii krytycznej Immanuela Kanta 1 67 Krytyka czystego rozumu I. Kanta 2 3 II.1.1)2)3) I.2.1)2) I.3.1)2)3) II.1.4) II.1.5d) II.4.1)2) – rekonstruuje koncepcje Boga i świata – przedstawia zasady logiki G. W. Leibniza: racji dostatecznej, tożsamości i sprzeczności – dostrzega ważność i miejsce systemu filozoficznego Leibniza w historii filozofii – dostrzega rolę oświeceniowej walki z dogmatyzmem oraz jej skutki – charakteryzuje główne zagadnienia i stanowiska filozofii oświeceniowej – porównuje koncepcje umowy społecznej, wskazując na ich podobieństwa i różnice – potrafi dowieść wpływu i znaczenia myśli oświeceniowej na ówczesną naukę, sztukę i politykę – charakteryzuje znaczenie filozofii oświeceniowej w przestrzeni historycznej – określa I. Kanta jako przedstawiciela oświecania niemieckiego – przedstawia główne zagadnienia Krytyki czystego – analizuje znaczenie filozofii krytycznej praca z tekstem źródłowym, dyskusja praca w grupach, dyskusja pogadanka, wykład, metody aktywizujące, praca z podręcznikiem wykład, praca z tekstem Tekst: Katarzyna Szumlewicz Rousseau, Helwecjusz, Condorcet: wychowanie wolnego człowieka do lepszego świata na: www.racjonalista.pl. Tekst: – O człowieku: [G. W. Leibniz, List Leibniza do Arnaulda, Wenecja 23 marca 1690, w: Leibniz, Korespondencja z Antoine’em Arnauldem, tłum. S. Cichowicz, Warszawa 1998, s. 132–134]. rozumu – kantowskiej teorii poznania – wyjaśnia kluczowe pojęcia występujące na gruncie filozofii Kanta – samodzielnie podaje przykłady sądów – analizuje i przedstawia istotę „przewrotu kopernikańskiego” I. Kanta 68 69 70 Krytyka praktycznego rozumu I. Kanta Krytyka władzy sądzenia I. Kanta Znaczenie filozofii I. Kanta. Analiza tekstów filozoficznych – samodzielnie ocenia znacznie „przewrotu kopernikańskiego” 2 – przedstawia i scharakteryzuje główne założenia i zagadnienia etyki Kanta – wyjaśnia kluczowe pojęcia występujące na gruncie etyki Kanta – przytacza jedno z brzmień imperatywu kategorycznego – dokonuje analizy dylematu moralnego, odwołując się do założeń kantowskiej etyki – odkrawa i dowodzi doniosłości etycznej refleksji Kanta – analizuje wybrany dylemat moralny odwołujący się do etyki Kanta 1 – przedstawia i charakteryzuje główne założenia i zagadnienia kantowskiej estetyki – wyjaśnia kluczowe pojęcia występujące na gruncie estetyki Kanta – odnosi i porównuje rozwiązania estetyki kantowskiej do poznanych koncepcji piękna 2 – określa znacznie refleksji Kanta nad sposobem ludzkiego poznania – charakteryzuje wpływ myśli Kanta na filozofię nowożytną źródłowym, dyskusja wykład, praca z tekstem źródłowym, dyskusja wykład, dyskusja praca z tekstem źródłowym, dyskusja, metoda aktywizująca Teksty: – Prawo moralne: [I. Kant, Krytyka praktycznego rozumu (fragm.), tłum., przed. i przyp. J. Gałecki, Warszawa 1984]. - Antynomie rozumu: [I. Kant, Prolegomena do wszelkiej przyszłej metafizyki, która będzie mogła wystąpić jako nauka, § 51–52, przeł. B. Bonnstein, opr. J. Suchorzewska, Warszawa 1993, s. 94–95]. – Co to jest Oświecenie: [I. Kant, Co to jest Oświecenie, w: M. Kuziak i inni, Słownik myśli filozoficznej, BielskoBiała 2004, s. 226–227]. - Dwie moralności: [F. Nietzsche, Poza dobrem i złem, cyt. za: B.A. Markiewicz, Filozofia dla szkoły średniej. Wybór tekstów, Warszawa 1987, s. 334–335]. 71 Idealizm obiektywny Georga W. F. Hegla 2 II.5.1)2) II.5.5a) 72 Analiza tekstu G. W. F. Hegla 1 73 Rola i znaczenie idealizmu niemieckiego 1 74 Pesymistyczna filozofia Artura Schopenhauera 2 75 A. Schopenhauer 2 II.1.4) II.5.1)2) II.6.1)2)3b) – przedstawia G. W. F. Hegla jako przedstawiciela idealizmu niemieckiego – wyjaśnia kluczowe pojęcia występujące na gruncie filozofii Hegla – streszcza poglądy epistemologiczne i ontologiczne – przedstawia myśl G. W. F. Hegla na naturę sztuki, religii i państwa – charakteryzuje znaczenie filozofii Hegla – opisuje wpływ i znaczenie filozofii I. Kanta i G. W. F. Hegla w odniesieniu do historii filozofii – charakteryzuje woluntarystyczną teorię poznania filozofa – przedstawia pesymistyczny pogląd na świat i życie A. Schopenhauera – streszcza główne zagadnienia estetyki filozofa – analizuje charakterystyczne cechy idealizmu obiektywnego Hegla – określa przejawy alienacji i odnajduje je we współczesnym świecie – przedstawia główne założenia historiozofii Hegla – ocenia znaczenie i wypływ filozofii G. W. F. Hegla pogadanka, wykład praca z tekstem źródłowym, dyskusja Tekst: – Wielkie postacie historyczne a państwo: [G. W. F. Hegel, Wykłady z filozofii dziejów (Wstęp), tłum. J. Grabowski, A. Landman, Warszawa 1958]. – odnosi myśli omawianych filozofów do ówczesnych wydarzeń historycznych – dostrzega filozoficzne i pozafilozoficzne inspiracje w twórczości A. Schopenhauera – interpretuje i podejmuje krytyczną analizę tekstów filozofa dyskusja, wykład, metoda aktywizująca, praca z tekstem źródłowy, praca z materiałem ilustracyjnym praca z tekstem Teksty: – analiza tekstu źródłowego 76 Utylitaryzm Johna Stuarta Milla 77 Utylitaryzm – analiza tekstu filozoficznego 78 Filozofia egzystencji Sørena Kierkegaarda 79 80 81 Analiza tekstu S. Kierkegaarda Materializm historyczny Karola Marksa K. Marks – analiza tekstu źródłowego źródłowym, dyskusja 2 II.4.1)2)3b) II.5.3)4)5c) – wyjaśnia empirystyczne założenia filozofii J. S. Milla – przedstawia główne założenia etyki utylitarystycznej II.6.1)2)3c) – przedstawia postać i najważniejsze dzieła S. Kierkegaarda oraz kontekst historyczno-kulturowy twórczości filozofa – opisuje najważniejsze wątki filozofii egzystencji – streszcza stadia egzystencjalne oraz rekonstruuje krytykę cywilizacji S. Kierkegaarda 2 2 2 2 II.5.1)2) II.5.3)4)5b) 2 – przedstawia postać K. Marksa oraz kontekst historycznospołeczny jego twórczości – omawia główne założenia materializmu historycznego i dialektycznego – opisuje teorię klas i koncepcje alienacji pracy – stosuje założenia utylitaryzmu do rozwiązania przykładowego dylematu moralnego – dostrzega znaczenie i wpływ utylitaryzmu – dostrzega znaczenie i wypływ filozofii S. Kierkegaarda – odnajduje inspiracje twórczości filozofa w myśli św. Augustyna i B. Pascala – odnajduje inspiracje twórczości filozofa w myśli G. W. F. Hegla – omawia i dyskutuje rolę i znaczenie filozofii K. Marksa w odniesieniu do przemian społeczno-politycznych – O tym, czym się jest: [A. Schopenhauer, W poszukiwaniu mądrości życia. Parerga i paralipomena, t. I, tłum. J. Garewicz, Warszawa 2002, s. 414–415]. – Hymn do Nirwany: [K. Przerwa-Tetmajer, Wybór poezji, Wrocław 1991]. pogadanka, wykład praca z tekstem źródłowym, ćwiczenia, dyskusja Tekst: – Utylitaryzm: [J. S. Mill, Co to jest utylitaryzm, tłum. M. Ossowska, Warszawa 1959, s. 29–35]. dyskusja, wykład praca z tekstem źródłowym, dyskusja Tekst: – Kim jest człowiek?: [S. Kierkegaard, Bojaźń i drżenie, 11a) przekł. J. Iwaszkiewicz, Łódź 1972 s. 146–147, 155]. pogadanka, wykład, praca z tekstem źródłowym, praca z podręcznikiem praca z tekstem źródłowym, dyskusja Tekst: – Przedmowa: [K. Marks, Przyczynek do krytyki ekonomii politycznej]. 82 Filozofia życia Fryderyka Nietzschego 2 II.6.1)2)3d) 83 84 85 Analiza tekstu F. Nietzschego Rola i znaczenie filozofii XIX Fenomenologia Edmunda Husserla 3 4 II.4.1) II.5.2)3)4) II.6.1)2) 3 III.1.1) 86 Fenomenologia – analiza materiałów źródłowych 2 – charakteryzuje postaci F. Nietzschego i wyróżnia okresy w jego twórczości – przedstawia krytykę moralności filozofa – interpretuje znaczenie „śmierci Boga” – wyjaśnia koncepcje nadczłowieka, woli mocy, ideę wiecznego powrotu – dostrzega nawiązania twórczości filozofii F. Nietzschego do myśli filozofów starożytnych – charakteryzuje znaczenie filozofii F. Nietzschego i jej kulturowy wpływ – rekonstruuje główne zagadnienia i stanowiska powstałe na gruncie filozofii XIX wieku – dostrzega rolę poznanych koncepcji oraz charakteryzuje ich wpływ kulturowy – charakteryzuje znaczenie filozofii XIX w. w przestrzeni historycznej – dokonuje krytycznej oceny poznanych stanowisk filozoficznych – przedstawia E. Husserla jako twórcę fenomenologii – przedstawia główne założenia fenomenologii – wyjaśnia kluczowe pojęcia występujące na gruncie fenomenologii Husserla – charakteryzuje znaczenie i główne postulaty filozofii E. Husserla – wskazuje na kontekst historyczno-kulturowy powstania fenomenologii – dokonuje opisu fenomenologicznego (ćwiczenia) – ocenia znaczenie i wypływ metody fenomenologicznej na filozofię dyskusja, wykład, praca pisemna – esej, praca z podręcznikiem praca z tekstem źródłowym, dyskusja, praca indywidualna Teksty: – Tako rzecze Zaratustra: [F. Nietzsche, Tako rzecze Zaratustra, Książka dla wszystkich i dla nikogo, Przedmowa 1–4, tłum. W. Berent, Poznań 2006, s. 7– 13]. praca w grupach, dyskusja pogadanka, wykład, metoda aktywizująca, praca z podręcznikiem praca z materiałem źródłowym, dyskusja ćwiczenia Teksty: – Kryzys kultury zachodniej: [E. Husserl, Kryzys europejskiego człowieka, w: M. Kuziak i inni, Słownik myśli filozoficznej, Bielsko-Biała 2004, s. 356–357]. – Fenomenologiczna epoché: [E. Husserl, Idee czystej fenomenologii i fenomenologii filozofii, w: B. Markiewicz, Filozofia dla szkoły średniej. Wybór tekstów, Warszawa 1987, s. 351–354]. Obraz: Mężczyzna patrzący na ptaka w klatce, Dan Yacacarino. III. W OBRONIE STANOWISKA 87 Wprowadzenie do zagadnień filozofii współczesnej 88 Kwestia języka nauki w filozofii analitycznej 89 Filozofia analityczna – analiza tekstów źródłowych 3 III.1.1) III.2.1) III.3.1) 2 III.1.4)5)6c) 3 – określa główne zagadnienia podejmowane przez filozofię współczesną – przedstawia rolę i znaczenie filozofii współczesnej w korelacji do zmian kulturowopolitycznych XX wieku – identyfikuje najważniejszych przedstawicieli filozofii współczesnej – charakteryzuje główne założenia filozofii analitycznej – wymienia polskich przedstawicieli filozofii analitycznej – rekonstruuje główne założenia Koła Wiedeńskiego – przedstawia główne założenie myśli L. Wittgensteina – dostrzega rolę języka i jego struktury jako problemu filozoficznego – dostrzega ważność refleksji filozofii jako znaczącej aktywności kulturotwórczej – charakteryzuje korelację między współczesną myślą filozoficzną a sztuką i aktywnością literacką – charakteryzuje różnorodne stanowiska wewnątrz filozofii analitycznej – formułuje różnice między redukcjonizmem a deskryptywizmem – samodzielnie interpretuje fragmenty Traktatu logicznofilozoficznego pogadanka, wykład pogadanka, wykład, praca z podręcznikiem praca z tekstem źródłowym, praca indywidualna, dyskusja, praca z materiałem filmowym i językowym Teksty: – Granice mojego języka wskazują granice mojego świata: [L. Wittgenstein, Traktat logiczno-filozoficzny (fragm.), w: B. Markiewicz, Filozofia dla szkoły średniej. Wybór tekstów, Warszawa 1987, s. 396–398]. – Jakie pytania mają sens: [M. Schilck, Zwrot w filozofii, w: B. Markiewicz, Filozofia dla szkoły średniej. Wybór tekstów, Warszawa 1987, s. 399–400]. – Zasypiamy w słowach…, [w: Z. Herbert, Poezje, Warszawa 1998, s. 351]. 90 91 92 93 Filozofia nauki Filozofia nauki – praca z tekstem Fenomenologia Fenomenologia – ćwiczenia i praca z tekstem filozoficznym pogadanka, wykład 3 III.1.2) 2 – omawia i porównuje główne zagadnienia filozofii nauki: weryfikacjonizm Koła Wiedeńskiego, falsyfikacjonizm K. R. Poppera, teorię paradygmatów T. Kuhna – odnosi i porównuje postulaty współczesnej filozofii nauki do koncepcji XVII-wiecznej rewolucji naukowej 2 III.1.1) 3 – charakteryzuje główne założenia fenomenologii – przedstawia E. Stein i R. Ingardena jako kontynuatorów filozofii E. Husserla – charakteryzuje główne zagadnienia myśli filozoficznej E. Stein i J. Tischnera – streszcza estetyczne poglądy R. Ingardena – rozpoznaje i wskazuje na założenia fenomenologii w myśli R. Ingardena – dostrzega doniosłą rolę kultury jako twórczej przestrzeni tworzonej przez człowieka – charakteryzuje rolę widza i artysty w powstaniu dzieła sztuki – analizuje i ocenia obecność wartości artystycznych i estetycznych w obrazie Red Sun M. Chagalla praca z tekstem źródłowym, dyskusja, Teksty: – Co oznacza pragmatyzm?: [W. James, Wykład II. Co oznacza pragmatyzm [w:] Tegoż, Pragmatyzm. Nowa nazwa kilku starych metod myślenia. Popularne wykłady z filozofii, przeł. Michał Filipczuk, Kraków 2004, s. 25– 39]. pogadanka, wykład, praca z podręcznikiem praca z tekstem źródłowym, praca indywidualna, ćwiczenia, dyskusja Teksty: – Przeżycie estetyczne: [R. Ingarden, O estetyce fenomenologicznej, w: Filozofia XX wieku, t. I, red. Z. Kuderowicz, Warszawa 2002, s. 419–420]. – Świat, człowiek i wartości: [R. Ingarden, Książeczka o człowieku (fragm.), w: Świat, człowiek i wartości…, wstęp i oprac. Z. J. Czarnecki, Warszawa 1988, s. 256]. Obraz: Red Sun (1949), M. Chagall. 94 95 96 97 Hermeneutyka Hermeneutyka – ćwiczenia Egzystencjalizm Egzystencjalizm – analiza tekstów filozoficznych pogadanka, wykład 2 III.1.1) - przedstawia przedmiot i główne założenia hermeneutyki - rekonstruuje hermeneutyczne rozumienie sensu - przedstawia koncepcję koła hermeneutycznego - rekonstruuje najistotniejsze wątki antropologiczne III.2.1)2)3)4)6 )7ab) – rekonstruuje koncepcję człowieka na gruncie filozofii egzystencjalistów – wyjaśnia historyczne przyczyny powstania egzystencjalizmu współczesnego – wymienia głównych przedstawicieli egzystencjalizmu – prezentuje główne zagadnienia filozofii egzystencjalistycznej (problemy, pytania i odpowiedzi) – definiuje i świadomie posługuje się pojęciami występującymi na gruncie egzystencjalizmu – postrzega ważność problemów, jakie podejmuje egzystencjalizm 2 2 3 - opisuje i dyskutuje różnicę pomiędzy naukami przyrodniczymi a naukami humanistycznymi, wskazuje historyczność doświadczenia i strukturę języka jako nieusuwalne elementy poznania, - definiuje metodę koła hermeneutycznego – streszcza wpływ egzystencjalizmu na sztukę i kulturę – odnosi się i wskazuje na relacje filozofii egzystencjalistów do literatury – rozpoznaje wątki egzystencjalistyczne w literaturze – samodzielnie dokonuje interpretacji fragmentów tekstów filozoficznych (J. P. Sartre i A. Camus) – samodzielnie ustosunkowuje się do zagadnień poruszanych przez egzystencjalistów praca z podręcznikiem, ćwiczenia, dyskusja pogadanka, wykład, praca z podręcznikiem, metoda aktywizująca praca z tekstem źródłowym, praca indywidualna, dyskusja Teksty: - Teoria a praktyka [H.G. Gadamer, Dziedzictwo Europy, tłum. i wstęp A. Przyłębski, Warszawa 1992, s. 18]. - Żyć z innymi: [H.G. Gadamer, Dziedzictwo Europy, tłum. i wstęp A. Przyłębski, Warszawa 1992, s. 21]. Obrazy: - Wieża Babel (1563), P. Brueugl Starszy, - The Great Adventure (1930), R. Magritte. Obrazy: – Względność (1953), M. C. Escher – The Son of Man (1964), R. Magritte – Człowiek pchający kamień pod górę, P. Anderson Teksty: – Człowiek jest skazany na wolność: [J. P. Sartre, Egzystencjalizm jest humanizmem (fragm.), w: B. Markiewicz, Filozofia dla szkoły średniej. Wybór tekstów, Warszawa 1987, s. 444–445]. – Mit Syzyfa: [A. Camus, Mit Syzyfa i inne eseje, tłum. J. Guze, Warszawa 1004, s. 156–169]. – Człowiek jest – ocenia wartość wolności i odpowiedzialności w życiu człowieka 98 Personalizm odpowiedzialny za świat i samego siebie: [J. P. Sartre, Byt i nicość (fragm.), w: B. Markiewicz, Filozofia dla szkoły średniej. Wybór tekstów, Warszawa 1987, s. 446]. 2 99 Personalizm – praca z tekstem 3 100 Filozofia dialogu 2 pogadanka, wykład, praca z podręcznikiem, metoda aktywizująca Obraz: – Stworzenie człowieka (fragm.), Michał Anioł. Teksty: – Co to jest personalizm?: [E. Mounier, Świat osobowy, tłum. A. Krasiński, w: Filozofia XX wieku, t. I, red. Z. Kuderowicz, Warszawa 2002, s. 125]. – Cel życia człowieka: [Matka Teresa, Cel życia człowieka, cyt. za: H. Seweryniak, Świadectwo i sens, Płock 2001, s. 517]. – Kim jest osoba?: [T. Płużański, Emmanuel Mounier – twórca personalizmu, w: Filozofia XX wieku, t. I, red. Z. Kuderowicz, Warszawa 2002, s. 269]. - Wspólne dobro: [K. Wojtyła, Osoba i czyn, Kraków 1969, s. 308–309]. III.2.1)2)3)4)5 )6)7ce) – definiuje pojęcie „osoby” jako punktu wyjścia personalistycznej refleksji o człowieku – wymienia głównych przedstawicieli personalizmu – prezentuje główne zagadnienia personalizmu – rekonstruuje personalistyczną krytykę współczesnej cywilizacji – przedstawia idee „społeczeństwa zaangażowanego” – dostrzega ważność zagadnień poruszanych przez personalistów – samodzielnie formułuje własne stanowisko wobec krytyki cywilizacji współczesnej – dostrzega ważność pytania o istotę natury ludzkiej – analizuje różnicę między filozofią personalistów a egzystencjalistów praca z tekstem źródłowym, praca indywidualna, dyskusja III.2.1)2)3)4)5 )6)7d) – charakteryzuje koncepcje człowieka na gruncie filozofii dialogu – określa wymiar etyczny filozofii dialogu – dobiera argumenty na rzecz pogadanka, wykład, praca z 101 Filozofia dialogu – analiza tekstu filozoficznego 3 102 Współczesna filozofia polityczna i społeczna 3 103 Współczesna filozofia polityczna i społeczna. Analiza tekstów źródłowych 2 104 Rola i znaczenie filozofii 3 – wyjaśnia historyczne przyczyny narodzin filozofii dialogu – wymienia głównych przedstawicieli filozofii dialogu – rekonstruuje główne założenia filozofii dialogu – dostrzega ważność problemu wolności i odpowiedzialności w obliczu Innego relacji etycznej jako spotkania i dialogu – dostrzega ważność kategorii „świadomości etycznej” – interpretuje filozofię dialogu jako sprzeciw wobec monologu i totalizacji – interpretuje tekst filozoficzny podręcznikiem praca z tekstem źródłowym, praca indywidualna, dyskusja Teksty: – Ja i TY: [M. Buber, Ja i Ty, tłum. J. Doktor, w: W kręgu dobra i zła…, oprac. i wyb. tekstów E. Podrez, Warszawa 1994, s. 142–143]. – Filozofia dramatu: [J. Tichner, Filozofia dramatu, Kraków 1998, s. 299–301]. - Całość i nieskończoność: [E. Lévinas, Całość i nieskończoność, tłum. M. Kowalska, wstęp B. Skarga, Warszawa 1998, s. 252–253]. pogadanka, wykład III.3.1)2)3)5)6 abc – rekonstruuje i porównuje główne stanowiska we współczesnej filozofii polityki – prezentuje najważniejsze koncepcje społeczne wyrosłe na gruncie współczesnej filozofii polityki (koncepcja społeczeństwa masowego, alienacji, koncepcja społeczeństwa „otwartego” i „zamkniętego” – analizuje aktualne wydarzenia i problemy społeczno-polityczne, odnosząc je do poznanych stanowisk i koncepcji – samodzielnie analizuje tekst filozoficzny – podejmuje dyskusję i krytycznie odnosi się omawianych koncepcji i stanowisk III.2.1)2)3)6) III.3.2) – porównuje rozumienie wolności i odpowiedzialności – analizuje rolę i znaczenie omawianych koncepcji praca z tekstem źródłowym, praca indywidualna, dyskusja praca z podręcznikiem, Teksty: - Ucieczka od wolności: [E. Fromm, Ucieczka od wolności, przeł. Olga i Andrzej Ziemilscy, Warszawa 2003, s. 232–233]. - Społeczeństwo otwarte: [K.R. Popper, Społeczeństwo otwarte i jego wrogowie, t. 1 Urok Platona, przeł. H. Krahelska, Warszawa 2006]. - Najnowszy dekalog: [A. Hugh Clough, Najnowszy dekalog, tłum. S. Kijaczko, [w:] V. J. Bourke, Historia etyki, tłum. A. Białek, Toruń 1994, s. 191]. współczesnej na gruncie egzystencjalizmu, personalizmu i filozofii dialogu – charakteryzuje główne wątki współczesnej filozofii polityki i odnosi je do omawianych koncepcji starożytnych i oświeceniowych – omawia główne zagadnienia podejmowane na gruncie filozofii nauki filozoficznych w kształtowaniu się współczesnych aksjologii kulturowych – dostrzega rolę i znaczenie omawianych koncepcji z zakresu filozofii polityki – samodzielnie podejmuje krytyczną dyskusję z omawianymi koncepcjami, poglądami i stanowiskami – postrzega znaczenie filozofii jako wciąż aktualnej aktywności kulturotwórczej dyskusja IV. NARZĘDZIA i METODY 105 106 107 Myśl i język Nazwy i ich podział Definicje – przedstawia główne zagadnienia logiki jako nauki – definiuje pojęcie języka – klasyfikuje rodzaje znaków i nazw 2 2 2 108 Błędy w definicjach 2 109 Elementy logiki formalnej 3 110 Rachunek zdań 3 111 Rodzaje rozumowań 2 IV.1.6.7.8 IV.2 112 Retoryka 2 IV.3.4 IV.9 – wyjaśnia budowę definicji – przedstawia błędy definicyjne – definiuje zdanie w sensie logicznym – wskazuje na zmienną zdaniową i stałe logiczne w przykładowym zdaniu – definiuje i przedstawia rodzaje rozumowań – przedstawia zasady, którymi powinien się kierować mówca – dostrzega rolę języka jako narzędzia kształtującego myśl i rzeczywistość – wskazuje i rozpoznaje rodzaje nazw – samodzielnie buduje definicje – wskazuje i rozpoznaje błędy definicyjne – odczytuje i zapisuje zdania w postaci schematu – stosuje metodę zerojedynkową do prostych schematów zdań – odróżnia przesłanki od wniosku – dostrzega i rozróżnia chwyty erystyczne stosowane w dyskusji – samodzielnie odróżnia tezy od założeń pogadanka, wykład, ćwiczenia, praca z podręcznikiem pogadanka, praca w zespołach, dyskusja, prezentacja Tekst: - Podstawy każdej dialektyki: [A. Schopenhauer, Sztuka prowadzenia sporów, czyli erystyczna, tłum. L. Lachowiecki, Warszawa 1996, s. 16 i 19]. 113 Przygotowywanie mowy 2 114 Dyskusja filozoficzna 2 IV.5 – analizuje konstrukcje przemówienia – charakteryzuje zasady dyskusji filozoficznej – konstruuje i wygłasza przemówienia, korzystając z zasad retoryki – hierarchizuje argumenty użyte w przemowie – postrzega rolę prawdy w dyskusji i odpowiedzialności za wygłaszane poglądy – stosuje zasady dyskusji filozoficznej *Podkreśleniem oznaczano teksty źródłowe znajdujące się na dołączonym do podręcznika nośniku CD.
