Zaburzenia kwasowo

advertisement
Zaburzenia kwasowozasadowe
M. Wroński
Diagnostyka zaburzeń kwasowo-zasadowych
Objawy kliniczne zaburzeń gospodarki kwasowo-zasadowej są nieswoiste
(dominują objawy choroby podstawowej).
Objawy kwasicy lub zasadowicy:
a. zaburzenia oddechowe
b. zaburzenia świadomości
c. zaburzenia krążenia
Zaburzenia kwasowo-zasadowe są istotne nie tyle z powodu szkód
powodowanych w organizmie, ile ze względu na cenne informacje o
istocie choroby podstawowej i stanie chorego.
Gazometria tętnicza
pH - 7,35-7,45
PaO2 - 75-100 mmHg
PaCO2 - 35-45 mmHg
SaO2 - 90-100%
HCO3 – 22-26 mmol/l
BE - +/- 2,5 mmol/l
Na – 135-145 mmol/l
Cl – 95-110 mmol/l
Gazometria żylna
pH – 7,31-7,41
PvO2 - 38-42 mmHg
SvO2 - 70-75%
Mleczany – 0,7 – 1,3 mmol/l
Skorygowane HCO3 – 24 mmol/l
Skorygowane HCO3 = aktualny HCO3 + (AG – 12)
Luka anionowa – 12 mmol/l
AG = Na – (Cl + HCO3)
Nasilenie zaburzeń gospodarki kwasowozasadowej
Kwasica
pH 7,30-7,35 – łagodna
pH 7,20-7,29 – ciężka
pH < 7,20 – bardzo ciężka
Zasadowica
pH 7,45-7,55 – łagodna
pH 7,56-7,69 – ciężka
pH > 7,69 – bardzo ciężka
Diagnostyka zaburzeń kwasowo-zasadowych
1. Czy stwierdza się niewyrównaną kwasicę lub
zasadowicę?
pH < 7,35 – kwasica
pH > 7,45 – zasadowica
2. Czy pierwotne jest zaburzenie oddechowe czy
metaboliczne?
Zmiana pH jest zgodna ze zmianą PaCO2 lub
HCO3.
↓pH - ↑PaCO2,↓ HCO3
↑pH – ↓PaCO2,↑ HCO3
Oddechowe zaburzenia kwasowo-zasadowe
1. Czy zaburzenia oddechowe są ostre czy przewlekłe?
Norma: pH = 7,4, PaCO2 = 40 mmHg
Ostra kwasica / zasadowica – zmiana pH o 0,08 na każdą
zmianę PaCO2 o 10 mmHg
Przewlekła kwasica / zasadowica – zmiana pH o 0,03 na każdą
zmianę PaCO2 o 10mmHg.
Kwasica metaboliczna
1. Czy jest wzrost luki anionowej w kwasicy metabolicznej (mleczany,
alkohol, mocznica, zatrucia lekami, głodzenie, cukrzyca)?
AG = Na – [ Cl + HCO3]
2. Czy kwasicy ze zwiększoną luką anionową towarzyszą inne
zaburzenia metaboliczne?
Skorygowany HCO3 < 24 mmol/l – współistnieje kwasica
metaboliczna z innego powodu
Skorygowany HCO3 > 24 mmol/l – współistnieje zasadowica
metaboliczna
Zasadowica metaboliczna
1. Czy zasadowica metaboliczna związana jest z utratą
chlorków?
zasadowica reagująca na chlorki - Cl w moczu < 10
mmol/l
zasadowica nie reagująca na chlorki – Cl w moczu >
10 mmol/l
2. Czy układ oddechowy odpowiednio kompensuje
zaburzenia metaboliczne
oczekiwane PaCO2 = [1,5 x HCO3 ] + 8 +/-2
Maksymalna kompensacja oddechowa zasadowicy
metabolicznej – 50-55 mmHg (wyższe wartości świadczą o
kwasicy oddechowej)
Leczenie oddechowych zaburzeń kwasowo-zasadowych
Zasadowica oddechowa
nie wymaga leczenia lub leki uspokajające
Kwasica oddechowa
- tlenoterapia, intubacja
- oddech wspomagany
- leczenie przyczynowe
Leczenie metabolicznych zaburzeń kwasowo-oddechowych
Zasadowica metaboliczna
1. Reagująca na chlorki – wlew dożylny NaCl i KCl
2. Nie reagująca na chlorki – leczenie przyczynowe
(pierwotny aldosteronizm, ezgogenne lub endogenne
kortykosteroidy, podaż zasad, refeeding syndrome)
Kwasica metaboliczna
Leczenie przyczynowe choroby podstawowej (kwasica
cukrzycowa, wstrząs, posocznica, niedokrwienie,
niewydolność nerek)
Wskazania do podawania wodorowęglanów (8,4% NaHCO3):
pH < 7,2
BE < -14 mmol/l
HCO3 < 10 mmol/l
NaHCO3 (mmol) = 0,4 x BM x planowane zwiększenie HCO3
50% wyliczonej dawki w ciągu 3-4 godzin, a reszta przez kolejne 20-21
godzin lub do uzyskania pH > 7,2.
Zadanie 1
Mężczyzna, lat 60, z cukrzycą w wywiadzie został
przyjęty na ostrym dyżurze z powodu zapalenia
wyrostka robaczkowego.
Gazometria:
pH – 7,3
PaO2 – 90 mmHg
PaCO2 – 32 mmHg
HCO3 – 16 mmol/l
Na – 140
Cl – 100
Jakie są zaburzenia kwasowo-zasadowe u tego
chorego i jaka jest ich przyczyna?
Zadanie 2
Mężczyzna, lat 70, z astmą oskrzelową w wywiadzie został przyjęty z
powodu duszności.
Gazometria:
pH – 7,26
PaO2 – 80 mmHg
PaCO2 – 60 mmHg
HCO3 – 24 mmol/l
Jakie zaburzenia kwasowo-zasadowe można rozpoznać u tego
chorego?
Zadanie 3
Kobieta, lat 30 z chorobą wrzodową i POCHP w wywiadzie, została
przyjęta z powodu wymiotów nasilających się od kilku tygodni.
Gazometria:
pH – 7,45
PaCO2 – 52 mmHg
HCO3 – 28 mmol/l
Czy u tej chorej występują pierwotne zaburzenia oddechowe?
Download