Wykład 4 Korekta nierównowagi zewnętrznej Plan wykładu 1. System kursu walutowego 2. Korekta przy sztywnym kursie walutowym 3. Zmiany kursu walutowego a nierównowaga 1 1. System kursu walutowego W systemie płynnych kursów walutowych cena waluty jest wyznaczona przez zrównanie popytu i podaży 1. System kursu walutowego Skutki zmiany preferencji polskich konsumentów na korzyść dóbr ze strefy euro w systemie płynnych kursów walutowych 2 1. System kursu walutowego W systemie sztywnych kursów walutowych bank centralny ustala cenę waluty. Skutki zmiany preferencji polskich konsumentów na korzyść dóbr ze strefy euro. 2. Korekta przy sztywnym kursie walutowym Rachunek dochodu narodowego i bilans obrotów bieżących – podejście absorpcyjne DNB C I G NX dochody absorpcja CA CA DNB absorpcja Saldo rachunku obrotów bieżących ulega poprawie, gdy Maleje absorpcja (względem dochodu) Rośnie dochód (względem absorpcji) 3 2. Korekta przy sztywnym kursie walutowym Wcześniej pokazaliśmy, że CA FA RES 0 poza strefą euro, zmiany zasobu rezerw (RES) są jedynym oficjalnym przepływem kapitału. Nadwyżka absorpcji nad dochodem niefinansowana dostatecznym napływem kapitału prywatnego musi prowadzić do spadku poziomu rezerw. Ich zasób w każdym kraju jest ograniczony. 2. Korekta przy sztywnym kursie walutowym Zmiana zasobu rezerw jest powiązana ze zmianami w podaży pieniądza krajowego. Podaż pieniądza (M) = Kredyt Krajowy + Rezerwy Zagraniczne Kredyty, pożyczki i inne należności od podmiotów krajowych Dłużne papiery wartościowe wyemitowane przez podmioty krajowe 4 2. Korekta przy sztywnym kursie walutowym Wzrost podaży pieniądza wynika ze zwiększenia zasobu rezerw (RES) albo kredytu krajowego (KK). M KK RES Po połączeniu z rachunkiem bilansu płatniczego: CA FA M KK 0 2. Korekta przy sztywnym kursie walutowym WNIOSKI Redukcja deficytu rachunku obrotów bieżących wymaga szybszego tempa wzrostu podaży pieniądza niż tempa wzrostu kredytu krajowego. Polityka redukcji wydatków sprowadza się do zacieśnienia polityki pieniężnej. Bank centralny musi ograniczyć kredyt dla rządu (częste w krajach rozwijających się) oraz kredyt dla banków komercyjnych. Zagrożenie: mniejsza podaż kredytów i wyższe stopy procentowe redukują inwestycje. 5 3. Zmiany kursu walutowego a nierównowaga Alternatywą dla redukcji wydatków wynikającej ze zmniejszenia akcji kredytowej jest przesunięcie wydatków. Przesunięcie wydatków polega na zwiększeniu konkurencyjności produktów krajowych względem zagranicznych. W rezultacie poprawia się saldo handlowe, bo dochód i produkcja rosną, zaś absorpcja rośnie w mniejszym stopniu. Przesunięcie wydatków następuje dzięki zmianie realnego kursu walutowego. 3. Zmiany kursu walutowego a nierównowaga Nominalny kurs walutowy, E, to cena jednostki waluty obcej wyrażona w walucie krajowej. Realny kurs walutowy to stosunek cen krajowych (oczywiście wyrażonych w walucie krajowej) i cen zagranicznych (wyrażonych w walucie krajowej) . P EP f gdzie P to ogólny (średni) poziom cen w kraju Pf to ogólny poziom cen zagranicą. 6 3. Zmiany kursu walutowego a nierównowaga Przykład: Realny kurs walutowy w krajach doganiających ulega aprecjacji 130,00 110,00 90,00 70,00 19 95 19 96 19 97 19 98 19 99 20 00 20 01 20 02 20 03 20 04 20 05 20 06 20 07 20 08 20 09 20 10 20 11 20 12 20 13 50,00 Czech Republic Hungary Poland Romania Sweden United Kingdom 3. Zmiany kursu walutowego a nierównowaga Przy zmieniających się w tym samym tempie cenach krajowych i zagranicznych, realny kurs walutowy ulega aprecjacji, gdy nominalny kurs walutowy ulega aprecjacji. Zmiany realnego kursu walutowego mogą zachodzić nawet w systemie sztywnego kursu walutowego: Jeśli ceny krajowe rosną szybciej niż zagraniczne, realny kurs ulega aprecjacji Jeśli ceny krajowe rosną wolniej niż zagraniczne, realny kurs ulega deprecjacji. 7 3. Zmiany kursu walutowego a nierównowaga Skutki spadku popytu na krajowy eksport i pogorszenia salda bilansu obrotów bieżących w systemie płynnych kursów walutowych: Spadek popytu na walutę krajową/wzrost popytu na walutę zagraniczną. W rezultacie deprecjacja waluty krajowej. Spadek popytu na produkty krajowe (efekt spadku eksportu). W rezultacie spadek cen krajowych (w relacji do zagranicznych). Realna deprecjacja przywraca równowagę. 3. Zmiany kursu walutowego a nierównowaga Skutki spadku popytu na krajowy eksport i pogorszenia salda bilansu obrotów bieżących w systemie sztywnych kursów walutowych: Spadek popytu na walutę krajową/wzrost popytu na walutę zagraniczną wymaga interwencji banku centralnego – sprzedaży rezerw. Spadek podaży pieniądza wywołuje wzrost stóp procentowych. Spadek popytu na produkty krajowe Łącznie wywołują spadek cen i realną deprecjację. 8 3. Zmiany kursu walutowego a nierównowaga Skutki spadku popytu na krajowy eksport i pogorszenia salda bilansu obrotów bieżących w systemie sztywnych kursów walutowych: Gdy ceny są sztywne, dostosowanie realnego kursu walutowego jest powolne. Import zależy od poziomu dochodu krajowego. Jeśli dostosowania cen są powolne, zmiana salda rachunku obrotów bieżących musi dokonać się przez zmiany dochodu. Sprzedaż rezerw przez BC zmniejsza podaż pieniądza i zwiększa stopę procentową na tyle silnie, że powoduje duży spadek dochodu. 3. Zmiany kursu walutowego a nierównowaga Zmiany CA 2007-2010 i realny kurs walutowy w krajach z płynnym kursem walutowym 9 3. Zmiany kursu walutowego a nierównowaga Zmiany CA 2007-2010 i realny kurs walutowy w krajach ze sztywnym kursem walutowym 3. Zmiany kursu walutowego a nierównowaga Zmiany CA 2007-2010 i zmiany w dochodzie (produkcie) 10