Finanse i controlling Wycena oraz ujęcie bilansowe inwestycji finansowych na przykładzie przedsiębiorstwa budowlanego SPIS TREŚCI WSTĘP 5 ROZDZIAŁ I. CHARAKTERYSTYKA AKTYWÓW FINANSOWYCH 7 1.1. Pojęcie, kategorie i charakterystyka instrumentów finansowych według różnych aktów prawnych 7 1.2. Charakterystyka inwestycji i ich rodzaje 17 1.3. Istota i pojęcie inwestycji finansowych zgodnie z polskimi regulacjami rachunkowości 25 1.4. Klasyfikacja i charakterystyka aktywów finansowych według Ustawy o Rachunkowości 27 1.5. Klasyfikacja i charakterystyka inwestycji finansowych według Rozporządzenia Ministra Finansów 30 1.6. Kwalifikacja aktywów finansowych dla potrzeb bilansowych 37 ROZDZIAŁ II. WYCENA AKTYWÓW FINANSOWYCH I ICH EWIDENCJA 40 2.1. Parametry wyceny 40 2.2. Wprowadzenie do ksiąg rachunkowych aktywów finansowych zgodnie z Ustawą o Rachunkowości i Rozporządzeniem Ministra Finansów 47 2.3. Wycena na dzień bilansowy 52 2.4. Wycena aktywów objętych zabezpieczeniem 55 2.5. Wycena instrumentów finansowych wyrażonych w walutach obcych 55 2.6. Utrata wartości aktywów finansowych 56 2.7. Przeszacowanie instrumentów finansowych 59 ROZDZIAŁ III. WYCENA INWESTYCJI FINANSOWYCH I ICH EWIDENCJA NA PRZYKŁADZIE FIRMY BUDOWLANEJ 63 3.1. Charakterystyka działalności przedsiębiorstwa 63 3.2. Aktywa finansowe posiadane przez przedsiębiorstwo 66 3.3. Wycena i ewidencja aktywów finansowych w przedsiębiorstwie 68 3.4. Analiza i ujęcie bilansowe inwestycji finansowych w przedsiębiorstwie 76 ZAKOŃCZENIE 79 BIBLIOGRAFIA 81 SPIS RYSUNKÓW 85 SPIS SCHEMATÓW 86 SPIS TABEL 87 WSTĘP Intensywny rozwój rynku kapitałowego włącznie ze zróżnicowanym zastosowaniem instrumentów finansowych powoduje powstawanie licznych problemów w rachunkowości zarówno finansowej, jak i zarządczej. Efektywne zarządzanie inwestycjami kapitałowymi w związku z posiadanymi nadwyżkami środków pieniężnych, wymusiło wprowadzenie do ustawy o rachunkowości nowej kategorii finansowej. W ogólnym znaczeniu instrument finansowy jest to umowa, określająca zależność finansową między dwiema zainteresowanymi stronami, zawarta w celu uzyskania przez nie korzyści ekonomicznych. W Unii Europejskiej ujęcie instrumentów finansowych w rachunkowości reguluje IV Dyrektywa, a prawomocnym aktem wykonawczym w tym zakresie w Polsce jest znowelizowana ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości oraz rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 12 grudnia 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych. W aktach prawnych zawarto definicje inwestycji, aktywów i zobowiązań finansowych oraz instrumentów finansowych oraz podstawowe zasady ich wyceny, ustalania wyniku finansowego na zawartych transakcjach i prezentacji w sprawozdaniach finansowych. Ponieważ problematyka instrumentów finansowych przysparza wiele trudności, celem niniejszej pracy było dokonanie charakterystyki aktywów finansowych, omówienie ich wyceny i ewidencji oraz zaprezentowanie omawianej problematyki w ujęciu praktycznym. W rozdziale pierwszym dokonano ogólnej charakterystyki aktywów finansowych. Na wstępie zdefiniowano pojęcie, przedstawiono kategorie oraz dokonano ogólnej charakterystyki instrumentów finansowych według różnych aktów prawnych. Następnie dokonano charakterystyki inwestycji oraz przedstawiono ich rodzaje. W kolejnych częściach rozdziału omówiono istotę i pojęcie inwestycji (aktywów) finansowych oraz klasyfikacje poszczególnych rodzajów inwestycji (aktywów) finansowych według przepisów znowelizowanej ustawy o rachunkowości oraz rozporządzenia ministra finansów w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych. Pod koniec rozdziału przedstawiono klasyfikację bilansową aktywów finansowych. W rozdziale drugim ukazano wycenę oraz ewidencję aktywów finansowych. Na wstępie rozdziału przedstawiono parametry wyceny. Następnie kolejno omówiono wprowadzenie do ksiąg rachunkowych aktywów finansowych, wycenę na dzień bilansowy, wycenę aktywów objętych zabezpieczeniem, wycenę instrumentów finansowych wyrażonych w walutach obcych a także utratę wartości aktywów finansowych oraz przeszacowanie instrumentów finansowych. W rozdziale trzecim przedstawiono praktyczny przykład wyceny inwestycji finansowych i ich ewidencję na przykładzie przedsiębiorstwa budowlanego. Rozważania rozpoczęto od ogólnej charakterystyki działalności badanego przedsiębiorstwa. Następnie przedstawiono aktywa finansowe posiadane przez zakład budowlany. Następnie przedstawiono wycenę oraz ewidencję aktywów finansowych w przedsiębiorstwie. Pod koniec rozdziału ukazano ujęcie bilansowe inwestycji finansowych w przedsiębiorstwie. Praca została napisana w oparciu o dostępną literaturę fachową, raporty i artykuły zamieszczone w prasie i w internecie oraz w oparciu o aktualne akty normatywne i prawne. Ponadto w pracy wykorzystano materiały wewnętrzne przedsiębiorstwa budowlanego działającego w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. ×