ANTROPOLOGIA I HERMENEUTYKA 25
advertisement
Dariusz Radziechowski Teologia kultury integralnej Antropologiczne studium myśli Karola Wojtyły – Jana Pawła II SPIS TREŚCI WSTĘP WPROWADZENIE 9 17 CZĘŚĆ I Rozdział I ANTROPOLOGIA I HERMENEUTYKA 1.1. Antropologia teologiczna 1.1.1. Wstęp do antropologii teologicznej Holizm antropologii Antropologia biblijna Pojęcie, cechy i zagadnienia antropologii teologicznej Signum temporis antropologii teologicznej Metoda antropologii chrześcijańskiej - teologicznej Wymiary chrześcijańskiej antropologii 1.1.2. Antropologia adekwatna - integralna Filozoficzne założenia antropologii Karola Wojtyły Antropologia adekwatna Metoda antropologii adekwatnej Antropologia integralna 1.2. Hermeneutyka 1.2.1. Rudymenty hermeneutyczne Pojęcie hermeneutyki Dzieje hermeneutyki Hermeneutyka biblijna Hermeneutyka filozoficzna Teologia hermeneutyczna 1.2.2. Hermeneutyka w antropologii teologicznej Postulat hermeneutycznej pozytywnej teorii człowieka 25 26 27 27 29 31 32 35 37 39 39 42 45 46 50 51 51 52 53 55 57 60 60 384 Spis treści Hermeneutyka jako część metody i wymiar samej antropologii chrześcijańskiej Hermeneuta i antropolog (teologiczny) Formacyjny wymiar hermeneutyki 61 62 63 Rozdział II INTEGRALNE OKREŚLENIE KULTURY 65 2.1. Kultura 66 2.1.1. Pojęcie kultury 67 Kultura a cywilizacja - wyjaśnienia semantyczno-etymologiczne 67 Klasyczny i antropologiczny wymiar kultury 71 Typologia definicji kultury 72 Modele kulturowe 73 2.1.2. Filozofia kultury 75 Filozofia kultury jako autonomiczna nauka 75 Fenomenologiczno-ontologiczny i antropologiczno-aksjologiczny wymiar kultury 76 Genetyczne przyczyny kultury 11 Formy kultury 11 Różność filozoficznych koncepcji kultury 79 2.1.3. Kultura - natura 80 Pojęcie natury 80 Filozoficzne stanowiska kultura - natura 81 Kultura - natura jako „tworzenie" - „rodzenie" 82 Kultura jako przetwarzanie [doskonalenie] natury 84 Pokantowska kultura i natura 86 Kultura «drugą naturą» człowieka 88 2.1.4. Socjologia kultury 89 Rudymenty socjologii kultury 89 Kultura a społeczeństwo 90 Kultura jako komunikacja - środki społecznego przekazu a kultura 92 Polityka kulturalna 94 2.2. Teologia kultury 95 2.2.1. Pojęcie, przedmiot i metoda 96 Pojęcie teologii kultury 96 Przedmiot teologii kultury 97 Katolicka teologia kultury w syntezie tez 98 Metoda teologii kultury 98 Spis treści 2,2.2. Postulat integralnej teologii kultury Conscientisation culturelle Kultura w optyce Vaticanum Secundum Paweł VI - «cywilizacja miłości» Jan Paweł II - «cywilizacja miłości» i Papieska Rada do spraw Kultury Formacja do [teologii] kultury integralnej Kultura duchowa i materialna [?] Współdźwięk integralności teologii kultury i antropologii 385 99 99 101 103 104 107 109 110 CZĘŚĆ II Rozdział III CZŁOWIEK I KULTURA 3.1. Historia zbawienia 3.1.1. Imago Dei w dziele stworzenia i odkupienia Pytanie o „początek" Wyjątkowość człowieka we wszechświecie Hermeneutyka imago Imago Dei - człowiek jako obraz i podobieństwo Boga Poznanie, rozum, wolna wola Otwartość, miłość, dar, komunia Ciało, płeć, rodzicielstwo Relacja człowieka do świata: tworzenie kultury i szacunek dla natury (przyrody) Imago Dei a grzech Eschatologiczny dynamizm imago Dei Granice analogii 3.1.2. Donum - odkupienie człowieka i kultury przez Jezusa Chrystusa Hermeneutyczna analiza donum Chrystus Odkupiciel - Dar absolutny Tajemnica człowieka - tajemnica Słowa Wcielonego Chrystus Odkupicielem kultury Pośrednictwo i współdziałanie kultury w dziele zbawienia 3.2. Człowiek podmiotem, przedmiotem i celem kultury 3.2.1. Homo artifex Etymologiczna uwaga wstępna Twórca a Stwórca 115 117 118 118 120 122 123 127 128 129 131 135 136 137 138 138 141 143 145 146 147 149 149 150 386 Spis treści Czyn, działanie i dzianie się 152 Osoba jako podmiot i przedmiot działania 153 Motywy ludzkiej twórczości kulturalnej 154 Człowiek twórcą kultury [działanie transitens oraz intransitens] .... 155 Człowiek dziełem kultury 157 Tworzyć to dawać 157 Ludzkie transcendowanie ku prawdzie jako wyraz twórczości 159 Kultura jako praca 160 Tworzenie jako wyraz nieśmiertelności 162 Twórca - artysta 163 Tworzenie dzieł sztuki 165 Tworzenie jako świadectwo i apostolstwo 167 3.2.2. Prymat „być" nad „mieć" 168 Teleologiczność kultury 168 „Być" - „mieć" 169 Wychowanie w rodzinie 170 Wykształcenie - rola uniwersytetu 173 Pedagogika «być» 175 3.3. Między uniwersalizmem a partykularyzmem 178 3.3.1. Jedność kultury i wielość kultur 180 Dylemat relatywizmu oraz uniwersalizmu kulturowego 180 Jedność w różnorodności 181 „Odmienność" i swoistość „innego" [„Innego"] 183 Globalizacja kultur 184 Wołanie o jedność, o pozytywną integrację kultur 186 Dialog ekumeniczny i międzyreligijny 188 3.3.2. Kultura narodowa 189 Naród i jego kultura 189 Tożsamość kulturowa - narodowa 192 Kościół a kultura narodowa 195 Prawa narodów prawami człowieka 196 Niewłaściwe interpretacje kultury narodowej 197 Patriotyzm 199 Rozdział IV WIARA I KULTURA 4.1. Religia a kultura 4.1.1. Modele relacji Rys historyczny relacji religia - kultura 201 204 206 206 Spis treści Modelowe relacje religii i kultury Model opozycji Model personalistyczny 4.1.2. Kultura religijna Określenie kultury religijnej Kultura religijna - religijność kulturalna Kultura religijna w optyce Gaudium et spes Tematyzacja i kod interpretacyjny 4.2. Kościół a kultura 4.2.1. Ewangelizacja kultury i inkulturacja wiary Ewangelia i człowiek Ewangelia a kultura Ewangelia i sztuka Ewangelizacja a humanizacja Kościół jako głosiciel Ewangelii Ewangelizacja kultury Nowa ewangelizacja kultury Inkulturacja wiary „Sponsa ornata monilibus suis" 4.2.2. Kultura moralna Moralność: kultura moralna Życie moralne jako wyraz najwyższej wrażliwości Moralny imperatyw - sumienie Odpowiedzialność ludzi kultury - nauki Moralność a rozwój techniczny 387 207 207 209 211 211 212 212 214 215 218 218 220 221 223 223 225 228 229 231 232 232 234 235 237 238 CZĘŚĆ III Rozdział V KRYZYS KULTURY 5.1. Kultura naukowo-techniczna 5.1.1. Oderwanie rozumu od wiary Spór o relację nauki i wiary Klasyfikacja relacji nauki i wiary Dwa skrzydła ludzkiego ducha -fides et ratio Proces degradacji Logosu Wokół rewolucji „cogito, ergo sum" 5.1.2. Funkcjonalne ujęcie nauki Nauka to znaczy prawda 243 246 247 247 248 251 253 256 259 259 388 Spis treści Ambiwalentność owoców nauki Upadek „mitu nauki" Nauka jako „scire propter uti" Konsumizm 5.2. Kryzys prawdy 5.2.1. Niespójność - „wojny kulturowe" Prawda, jej koherencja i ludzkie do niej dążenie Prawda jako fundament kultury „Wojny kulturowe" Relatywizm i „anarchia rozumu" Postmodernizm i neoliberalizm 5.2.2. Błąd antropologiczny „Ekologia ludzka" Iluzja „szczęśliwej" autonomii Ufortyfikowani w zaprzeczonej wolności Zaćmienie poczucia grzechu Redukcjonistyczna antropologia „Mysterium iniquitatis" i kultura śmierci „Contra spem in spem credidit" (Rz 4, 18) Rozdział VI UWARUNKOWANIA ROZWOJU KULTURY 6.1. Warunki twórczości 6.1.1. Wolność Spór o wolność Wolność podstawą działania Wolność badań naukowych Prawda logiką wolności Hermeneutyczne koło wolności: „ja" „ty" „Bóg" Miłość wypełnieniem wolności 6.1.2. Współdziałanie, uniwersalność oraz służba człowiekowi Współdziałanie i interdyscyplinarność w imię człowieka integralnego Uniwersalność - otwarcie na uniwersalizm Służba człowiekowi integralnemu 6.2. Nowa hermeneutyka kultury 6.2.1. Symfonia prawdy Czym jest „symfonia"? I dlaczego „symfonia"? Eppur' si muove: rozwiązanie „mitu Galileusza" (1633-1992) 260 263 265 267 268 270 270 271 273 274 275 276 276 277 282 283 285 288 289 293 295 296 296 297 299 301 303 304 305 305 307 309 311 314 314 315 Spis treści 389 Walka z kryzysem pojęć Współdźwięk etyki i techniki 6.2.2. Kultura życia Ku „nowej kulturze życia" Szczególna rola kobiet w odnowie kultury Perspektywa eschatologiczna 320 322 324 324 325 326 ZAKOŃCZENIE 329 SOMMARIO 333 BIBLIOGRAFIA 335
