WOJNA TRZYDZIESTOLETNIA

WOJNA
TRZYDZIESTOLETNIA
1618-1648
WYDARZENIA OPARTE
NA FAKTACH !
ZAPRASZAMY DO
OBEJRZENIA
PREZENTACJI.
Konflikt pomiędzy habsburskimi
cesarzami, katolickimi
książętami i miastami Rzeszy, a
obozem protestanckim.
Liga Katolicka : Unia
Protestancka
MAKSYMILIAN BAWARSKI
POPIERANY PRZEZ:
HISZPANIĘ
PAPIESTWO
DANIĘ
POLSKĘ
FRYDERYK IV
POPIERANY PRZEZ:
FRANCJĘ
HOLANDIĘ
SZWECJĘ
SABAUDIĘ
DANIĘ
ANGLIĘ
WOJNĘ TRZYDZIESTOLETNIĄ
DZIELIMY NA IV OKRESY
I. CZESKO - PALATYNACKI
(1618-1624)
II. DUŃSKI (1625-1629)
III. SZWEDZKI (1630-1635)
IV. FRANCUSKO-SZWEDZKI
(1635-1648)
 Rywalizacja francusko-habsburska
o dominację w Europie
 Walka o dominację na Bałtyku i na
obszarach środkowoeuropejskich
 Habsburgowie chcieli zjednoczyć
Rzeszę w jedno, rządzone
absolutnie, katolickie państwo
 sytuacja na Węgrzech i w
Czechach, które były rządzone
przez Habsburgów (władcy ci
łamali otrzymane przez
protestantów prawa)
 ogólne rozbicie religijne w
Europie w wyniku reformacji,
powstanie dużej grupy państw
czy księstw protestanckich
 w późniejszym okresie do
kontynuowania wojny parł król
Szwecji Gustaw II Adolf, dążący
do opanowania wszystkich
wybrzeży Bałtyku
PRZEBIEG
WOJNY
TRZYDZIESTOLETNIEJ
OKRES CZESKI I
PODBÓJ
PALATYNATU
1618-1623
• Okres ten zaczął się od tzw. defenestracji
praskiej(wypchnięcie kogoś przez okno),
która miała miejsce 23 maja 1618r.
Wyrzucono wtedy przez okno zamku
królewskiego na Hradczanach w Pradze,
wysłanników cesarza Macieja I, Wilhelma
Slavata i Jarosława Borzitę z Martinic,
• Powołanie na tron palatyna reńskiego
Fryderyka V Wittelsbacha po śmierci
cesarza Macieja I w 1619 roku,
• Nowy cesarz Ferdynand II Habsburg zawarł
sojusz z Gaborem Bethlenem, który
rozpoczął antyhabsburskie powstanie na
Węgrzech (1619-odsiecz wiedeńska)
• Liga Katolicka i książę saski poparli
Ferdynanda, który opanował
Austrię(1620)
• Klęska wojsk czeskich w bitwie pod
Białą Górą (1620)
• Ucieczka Fryderyka do Holandii
• Klęska Czech, śmierć znacznej
części czeskiej szlachty, wygnania
doprowadziły do zahamowania
życia narodowego w tym kraju
OKRES DUŃSKI
1625-1629
 W 1625r. na czele obozu protestanckiego
stanął król Danii Christian V, przyłączył
się do wojny, z Holsztynu wkroczył do
Niemiec i zdobył Meklemburgię i Dolną
Saksonię
 Armie Ligi Katolickiej miały dwóch
doskonałych przywódców: Albrechta von
Wallensteina i Johanna von Tilly
 Liga wygrała bitwę pod Dessau (1626),
wkroczyła do Dolnej Saksonii (1626),
Holsztynu i Jutlandii (1627)
 Wyparcie Duńczyków z Holsztynu i
spustoszenie Danii (1627)
 Ferdynand II wydał edykt restrykcyjny
(1629) cofający wszystkie sekularyzacje
dóbr kościelnych po 1555 r.
 Etap duński kończy pokój w Lubece
(1629)-Dania zatrzymała Holsztyn w
zamian za niewtrącanie się w sprawy
Rzeszy
 Sejm Rzeszy w Ratyzbonie (1630)
zmusił Habsburgów do zmniejszenia
armii i zwolnienia Wallensteina
OKRES
SZWEDZKI
1630-1648
 W owym czasie sojusz antyhabsburski
obejmował Francję, Anglię, Dolną
Saksonię, Brandenburgię, Niderlandy
oraz Szwecję, która od 1631r. stała na
jego czele
 W latach 1630-1631 Szwecja zajęła
Pomorze Zachodnie i Meklemburgię
 Szwedzi poparci przez większość książąt
i miast protestanckich ruszyli na
południe i po bitwie pod Breitenfeld
(1631)zajęli Saksonię i Czechy -> rozpad
Ligii Katolickiej
• Cesarz Ferdynand II zwrócił armię
•
•
•
•
Wallensteinowi (1631), który opanował Czechy
Gustaw II Adolf ginie w bitwie pod Lützen
(1632)
Wallenstein zaczął paktować z protestantami
za co został zabity w 1634r.
Szwedzi bez Gustawa II Adolfa zaczęli ponosić
porażki
Klęska pod Nordlingen (1634) doprowadziła do
zawarcia pokoju w Pradze pomiędzy cesarzem
a elektorem saskim Janem Jerzym
• Całkowitemu wyparciu Szwedów
zapobiegło przystąpienie do wojny
Francji
OKRES FRANCUSKOSZWEDZKI
1635-1648
 W sojuszu antyhabsburskim wystąpiły:
Francja, Szwecja, Niderlandy,
Siedmiogród i Sabaudia.
 Do wojny przystąpiła Francja po
zawarciu traktatu ze Szwecją przeciwko
Habsburgom (1635)
 Przełomem wojny było zdobycie przez
Francję twierdzy Brisch (1638) co odcięło
połączenie Włoch z Niderlandami,
pozbawiając zaopatrzenia armię
habsburską
 Holendrzy rozgromili flotę hiszpańską
pod Dunkierką (1639)
 Szwedzi spustoszyli Śląsk, Czechy i
Morawy (1641-1643), pokonując
ponownie armię cesarską pod
Breitenfeld (1642)
 W 1640r. działania wojenne rozpoczął
władca Siedmiogrodu - Rakoczy.
 Cesarz Ferdynand III w 1640r. podjął
decyzję o rozpoczęciu rozmów
pokojowych.
 W latach 1642-1648 podczas trwania
rozmów nadal toczyły się walki.
 Wojnę zakończył tzw. pokój westfalski z
1648r.
 1.Przegrana Czech i elektora  5.Kampania niemiecka de
Palatynu(1620-1623)
 2.Interwencja i przegrana
Christiana IV
Oldenburga(1625-1629)
 3.Interwencja Gustawa II
Adolfa Wazy(1630-1633)
 4.Interwencja Francji
przeciwko Hiszpanii i I
Rzeszy(1635)
 Okupacja Roussillon’a(1642)
 Zwycięstwo Francji pod
Rocroi(1643)
Turenne’a i Szwecji(16451648)
POKÓJ MIĘDZY CESARSTWEM A
FRANCJĄ I JEJ STRONNIKAMI ORAZ
CESARSTWEM A SZWECJĄ.
 Traktat regulował stosunki polityczne,
religijne i terytorialne na terenie Rzeszy
 Traktat przekreślił ostatecznie
dominująca pozycję cesarstwa
 Traktat nie obejmował Hiszpanii dalej
walczącej z Francją (1659- traktat
pirenejski)
 Zniesiono edykt restrykcyjny
 Uznano sekularyzację dóbr kościelnych
 Potwierdzono tolerancję religijną w
Rzeszy ( zasada – cuius regio, eius
religio- ,,czyj kraj, tego religia’’)
 Zreorganizowano kolegium
elektorskie ( 5 katolików i 3
protestantów)
 Zapewniono Habsburgom
dziedziczenie korony cesarskiej
 Potwierdzono dziedziczną władzę
Habsburgów w Czechach
 Ogłoszono amnestię dla władców, którzy
utracili księstwa podczas wojny
 kraje Rzeszy uzyskały prawo
prowadzenia własnej polityki
zagranicznej
 Francja otrzymała Alzację i biskupstwa
(Metz, Toul i Verdun)
 Hiszpania uznała niepodległość
Niderlandów
 Potwierdzono niepodległość
Konfederacji Szwajcarskiej
 Wyludnienie i ruina gospodarcza ( upadek







handlu, rzemiosła, rolnictwa)
Głód, epidemie
Upadek kultury i oświaty
Koszty utrzymania armii spadły na okupowany
teren
Bardziej wykorzystywano artylerię i umocnienia
polowe
Dalsze rozdrobnienie polityczne Niemiec
Francja stała się pierwszym mocarstwem
europejskim
Wzmocnienie pozycji Szwecji i Brandenburgii
ŹRÓDŁA :
GRAFIKA
WIKIPEDIA
HISTORIA.PGI.PL
WIEM.PL
BRYK.PL
MUZYKA:
Enya-Exile Album : Watermark [1988]
Enya-Pearl Harbor
Cold Case ( Dowody zbrodni) Soundtrack-ES Posthumus-Nara
INFORMACJE NA TEMAT WOJNY:
'Historia Od starożytności
do współczesności' Vademecum dla maturzystów i kandydatów
na wyższe uczelnie z 1999r. Janusza Micunia
`Nowa Matura Historia` repetytorium Jacek Talik
WYKONAŁY UCZENNICE KLASY II B
SANDRA KOŚCIELSKA
oraz
INGA KAŹMIERCZAK