Stresy Podczas Wschodów Kukurydzy
advertisement
STRESY PODCZAS WSCHODÓW KUKURYDZY • Od kilku lat obserwujemy tendencję coraz wcześniejszych siewów w większości rejonów uprawy kukurydzy w Polsce. • Wczesne siewy zwiększają prawdopodobieństwo, że nasiona są wystawione na stres związany z dłuższym okresem niskich temperatur oraz zbyt wilgotną glebą. • Kłopoty ze wschodami często związane są uproszczoną uprawą gleby, która stwarza chłodne i wilgotne warunki w wierzchniej warstwie. • Te warunki mogą powodować uszkodzenia kiełków i korzeni zarodkowych. Może to być również przyczyną narażenia kiełków na szkodniki i choroby. • Warto zwrócić uwagę na cechę szybkości wzrostu początkowego (tzw. wczesny wigor) podczas wyboru mieszańca Pioneer'a do wczesnego siewu. • Warto pamiętać, że kukurydza jest rośliną ciepłolubną i uprawa jej w naszej strefie klimatycznej naraża ją na wiele stresów począwszy od fazy wschodów. WPŁYW NISKICH TEMPERATUR NA WYKSZTAŁCENIE ROŚLIN Optymalna temperatura dla wschodów kukurydzy to 25° C. Wschody są istotnie opóźniane przez niższe temperatury, zwłaszcza poniżej 10 - 13° C. Temperatura w okresie wczesnych siewów nigdy nie jest optymalna, a więc nasiona muszą być narażone na wiele stresów i uszkodzeń we wszystkich rejonach Polski. Wielkość uszkodzeń zależy od długości okresu przebywania kiełkującego nasiona w niskich temperaturach. Dla prawidłowego rozwoju kiełka, wszystkie jego części (korzeń, liścień i zawiązki liści) muszą współdziałać, aby wypchnąć liścień na powierzchnię gleby i pozwolić na wykształcenie pierwszego liścia. Uszkodzenie jakiejkolwiek części rośliny w tym okresie spowoduje zamieranie kiełkującej rośliny lub bardzo duże straty plonu. Typowe objawy uszkodzeń spowodowanych niskimi temperaturami podczas wschodów KRYTYCZNE SĄ PIERWSZE GODZINY Gdy suche nasiona zaczynają nasiąkać zimną wodą (przeważnie w temp. 10° C lub poniżej) mogą pojawić się już pierwsze uszkodzenia. Zakres uszkodzeń może się wahać od nieprawidłowo wykształconych części roślin do całkowitego zamierania kiełków. W miarę rozwoju kiełka, stres związany z pobieraniem zimnej wody stopniowo zanika. Te problemy maja znacznie mniejsze znaczenie, gdy kiełkowanie przebiega w temperaturze powyżej 10° C. To może być wyjaśnieniem, dlaczego wcześnie zasiana kukurydza w okresie ciepłej pogody wschodzi lepiej niż zasiana w terminie agrotechnicznym, podczas którego było zimno. Uszkodzenia korzenia zarodkowego mają przeważnie mniejsze znaczenie dla przeżywalności siewek. Tak się dzieje gdyż korzeń zarodkowy, który jest pierwszym organem kiełkującym z nasiona, odgrywa relatywnie małą role w wykształceniu siewki w przeciwieństwie do późniejszych korzeni właściwych. Siewka rozwija się normalnie, gdy nie są uszkodzone korzenie właściwe. Jakiekolwiek uszkodzenia korzeni młodej siewki obniżają wigor rośliny i zwiększają prawdopodobieństwo porażenia roślin przez szkodniki i choroby. Warto zapamiętać, że uszkodzenia z powodu chłodów są w zasadzie nieodwracalne. Są one z reguły trudne do zdiagnozowania, gdyż procesy te przebiegają pod powierzchnią gleby, znacznie wcześniej przed pojawieniem się kiełkującej rośliny na powierzchni. Objawy tych wczesnych uszkodzeń mogą być widoczne na młodych roślinach dopiero po paru tygodniach. Poza wyżej opisanymi zagrożeniami dla młodych kiełków kukurydzy, należy zwrócić uwagę na inne niebezpieczeństwa, które zagrażają kiełkującym roślinom: - intensywne opady zaskorupiające glebę, - wpłukiwanie w strefę kiełków herbicydów zastosowanych bezpośrednio po siewie. ZALECENIA Prawidłowe wykształcenie młodych roślin wymaga pełnego zrozumienia przyczyn powstawania nieprawidłowości i nauczenia się sposobów ich unikania. Objawy uszkodzeń w bardzo wczesnych fazach kiełkowania są bardzo trudne do zdiagnozowania, gdyż powstają przed ukazaniem się rośliny na powierzchni gleby. Najlepszą strategią diagnozowania uszkodzeń jest bardzo dokładna analiza warunków pogodowych i zrozumienie ich wpływu na rozwój rośliny w okresie od siewu do pojawienia się siewek na powierzchni gleby. Decyzja terminu siewu ma niewątpliwie największy wpływ na późniejszy rozwój rośliny. Ryzyko jest największe, gdy nasiona są zasiane w zimną glebę lub gdy po siewach nastąpi okres bardzo zimnej pogody. W okresie siewów kukurydzy następuje często spiętrzenie prac polowych i należy rozsądnie wybrać ich kolejność. Jeżeli spodziewamy się chłodów po siewach, lepiej zasiać najpierw pola o lepszej przepuszczalności wody. Warto wybrać mieszańce o lepszym wigorze wzrostu początkowego. Nasiona powinny być bezwzględnie zaprawione skutecznymi zaprawami przeciwko szkodnikom żerującym na młodych roślinach. Materiał zebrał Tadeusz Szymańczak
