1 U W A G I Polskiego Towarzystwa Psychologicznego do projektu

advertisement
UWAGI
Polskiego Towarzystwa Psychologicznego
do projektu Rozporządzenia Ministra Zdrowia
w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu leczenia szpitalnego
.
I. Do § 2:
Po punkcie 6 należy dodać punkty:
6A – Psycholog - psycholog specjalista, który posiada tytuł specjalisty w dziedzinie psychologii
klinicznej lub posiada specjalizację I stopnia w dziedzinie psychologia kliniczna
6B – Psycholog w trakcie specjalizacji, który ukończył co najmniej drugi rok specjalizacji oraz
uzyska od kierownika specjalizacji potwierdzenie posiadanej wiedzy i umiejętności
umożliwiających samodzielną pracę lub psycholog, który posiada specjalizację I stopnia w
dziedzinie psychologia kliniczna i jest w trakcie uzupełniania kwalifikacji do uzyskania tytułu
specjalisty.
Punkty 10 i 11 powinny być umieszczone po pkt. 6., w celu zgrupowania określeń dotyczących
osób udzielających świadczeń gwarantowanych.
Uzasadnienie:
Zgodnie z treścią §3 ust. 3 świadczenia gwarantowane „są udzielane zgodnie ze wskazaniami
aktualnej wiedzy medycznej z wykorzystaniem metod diagnostyczno-terapeutycznych innych niż
stosowanych w medycynie niekonwencjonalnej, ludowej lub orientalnej” stwierdzamy, że udział
psychologa lub psychologa ze specjalizacją w dziedzinie psychologia kliniczna w zespołach
leczniczo-terapeutycznych w ramach świadczeń gwarantowanych jest uzasadniony. Szczegółowe
badania kliniczne prowadzone w ramach psychologii klinicznej człowieka chorego, promocji
1
zdrowia i rehabilitacji potwierdziły wpływ stanu psychicznego pacjenta, poziomu stresu, kryzysu,
wsparcia psychospołecznego na rozwój choroby, jej przebieg i skuteczność zastosowanych metod
terapeutycznych, a potem rekonwalescencję, rehabilitację i powrót do zdrowia lub możliwości
samodzielnego funkcjonowania. Udział psychologa w procesie diagnostyczno-terapeutycznym w
leczeniu szpitalnym został potwierdzony też doświadczeniem klinicznym zespołów
terapeutycznych, w skład których wchodzi psycholog lub psycholog ze specjalizacją w dziedzinie
psychologia kliniczna. Dzięki diagnozie psychologicznej pacjentów w kryzysie spowodowanym
chorobą i leczeniem szpitalnym oraz podjętym działaniom o charakterze psychoterapeutycznym,
psychoedukacyjnym, interwencji w kryzysie, możliwe stało się motywowanie pacjenta w procesie
leczniczym i aktywny jego udział w leczeniu. W rzeczywistości skutkuje to wydłużeniem okresów
remisji lub/i powrotem do zdrowia i aktywnego lub/i samodzielnego funkcjonowania. W wyniku
diagnozy psychologicznej możliwe stało się też minimalizowanie czynników wikłających przebieg
choroby i leczenia, a wypływających z psychiki pacjenta, zawartych w rozpoznaniach F00-F99.
Potrzeba obecności psychologa w zespołach terapeutycznych została wyrażona w rekomendacjach
wielu towarzystw i gremiów naukowych zarówno polskich i zagranicznych.
Dlatego uważamy, że dla spełnienia kryteriów nowoczesnego leczenia, z intencją
utrzymania długotrwałych, korzystnych skutków terapii, w proponowanym projekcie
Rozporządzenia, należy rozszerzyć wykaz personelu do realizacji świadczeń gwarantowanych
leczenia szpitalnego o osobę psychologa, psychologa ze specjalizacją w dziedzinie psychologia
kliniczna lub będącego w trakcie specjalizacji.
II.
W § 5 ust. 1 powinien otrzymać brzmienie:
„1. Świadczeniodawca udzielający świadczeń w trybie hospitalizacji i hospitalizacji planowanej
zapewnia całodobowo opiekę lekarską, pielęgniarską lub położnych oraz zapewnia dostęp do
2
konsultantów w dziedzinach mających zastosowanie w ochronie zdrowia we wszystkie dni
tygodnia.”
Uzasadnienie:
Całodobowa opieka nad chorym gwarantuje ciągłość leczenia, bez względu na porę dnia
oraz dzień tygodnia. Dlatego gwarantowanie dostępu do innych specjalistów z różnych dziedzin
medycyny i specjalistów z dziedzin mających zastosowanie w ochronie zdrowia (w tym psychologa
ze specjalizacją kliniczną), mogłoby usprawnić leczenie, poprzez dostosowane go do aktualnych
potrzeb pacjenta, a także wykorzystanie czasu pobytu w trakcie hospitalizacji.
III.
Do Załącznika nr 1: „Wykaz świadczeń gwarantowanych” w cz I. „Świadczenia scharakteryzowane
procedurami medycznymi” określającym warunki realizacji świadczeń, w części „Zabiegi
diagnostyczne i terapeutyczne – różne”, kodowane symbolem 94. zabiegi związane z psychiką
uwzględniono jedynie kategorię 94.08 – testy/ocena psychologiczna inna”,
należy uzupełnić dodatkowymi procedurami:
94.01 – badanie testem inteligencji, 94.02 – badanie testem psychologicznym, 94.03 – badanie
testem osobowości, 94.09 – psychologiczna ocena stanu psychicznego – inna niż wymienione,
94.31 – psychoanaliza, 94.33 - terapia behawioralna, 94.35 – interwencja kryzysowa, 94.36 –
psychoterapia w formie zabaw, 94.37 - psychoterapia integrująca, 94.38 – psychoterapia
podtrzymująca, 94.39 – psychoterapia indywidualna, 94.49 – inne poradnictwo
Uzasadnienie
Według naszej wiedzy dla spełnienia warunków nowoczesnego leczenia, które nakazuje
3
traktować człowieka całościowo – soma i psyche, świadczenia gwarantowane scharakteryzowane
procedurami medycznymi należy rozszerzyć o ważne dla podniesienia efektywności zastosowanej
terapii dodatkowe procedury, dotyczące stanu psychicznego człowieka chorego. Leczenie
podejmowane wobec człowieka w ciężkim kryzysie (traumie), w lęku, z zaburzeniami nastroju, w
depresji, obciążonego chorobami lub/i zaburzeniami psychicznymi mającymi początek we
wcześniejszych okresach życia, z zespołami otępiennymi, upośledzonymi umysłowo bez włączenia
oddziaływań związanych z psychiką, będzie mało skuteczne lub doraźne. W efekcie pacjenci ci
nadal będą potrzebowali leczenia w innych placówkach służby zdrowia (POZ, komercyjnych) lub
ponownie będą kierowani do leczenia szpitalnego. Dotyczy to dużej grupy pacjentów, którzy nie
współpracują z lekarzem, nie stosują się do zaleceń lekarskich z powodu: zaprzeczania chorobie,
braku motywacji do przestrzegania zaleceń lekarskich, przejściowego ograniczenia funkcji
poznawczych lub z powodu zespołów otępiennych, silnego stresu, zaburzeń - nerwicowych,
nastroju, osobowości, zachowania, a także innych zaburzeń w obrębie psychiki.
IV.
W Załączniku nr 1: „Wykaz świadczeń gwarantowanych” w cz II. „Świadczenia scharakteryzowane
rozpoznaniami wg kodu ICD-10”, w sposób wybiórczy potraktowano rozpoznania z kategorii F.
Według nas, w wykazie świadczeń gwarantowanych powinna zostać uwzględniona cała
kategoria „Zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania” obejmująca rozpoznania F00F99
Uzasadnienie:
Czynnikami wikłającymi wiele chorób są zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania,
które nie zostały uwzględnione w projekcie:
F00-F09 zmiany organiczne mózgu w całej kategorii
4
F16 używanie halucynogenów,
F17 palenie tytoniu,
F20-F29 schizofrenia, zaburzenia typu schizofrenii (schizotypowe) i urojeniowe – cała kategoria
F30.0-F30.8 epizod maniakalny scharakteryzowany rozpoznaniem w obrębie całej kategorii,
F31.00-F31.9 zaburzenia afektywne dwubiegunowe, obejmujące całą kategorię,
F43.0-F43.9 zaburzenia nerwicowe, związane ze stresem i pod postacią somatyczną, obejmujące
całą kategorię - reakcja na ciężki stres i zaburzenia adaptacyjne,
F45.0-F45.9 zaburzenia występujące pod postacią somatyczną,
F48.0- F48.8 inne zaburzenia nerwicowe,
F53.0, F53.8, F53.9 zaburzenia psychiczne związane z porodem,
F60-69 zaburzenia osobowości i zachowania dorosłych w całości,
F70-F79 upośledzenie umysłowe w całości,
F80-F89 zaburzenia rozwoju psychicznego (psychologicznego) w całości.
W przedstawionym projekcie w części świadczenia scharakteryzowane rozpoznaniami wg
kodu ICD-10, kategoria F obejmująca zaburzenia psychiczne i zachowania przedstawiona została
wybiórczo i w taki sposób, który odbiega od praktyki dnia codziennego. Badania epidemiologiczne
pokazują wzrost liczby osób chorych, u których rozpoznaje się schorzenia w zakresie całej kategorii
F. W związku z tym, w przypadku hospitalizacji lub hospitalizacji planowanej leczenia szpitalnego,
z powodu rozpoznania chorób „somatycznych”, w stosunku do osób u których wcześniej
zdiagnozowano zaburzenia psychiczne i zachowania lub u których w czasie leczenia szpitalnego
wystąpią zaburzenia w zakresie F00-F99, rozpoznania podstawowe powinny zostać rozszerzone o
rozpoznania współistniejące, odzwierciedlające rzeczywisty stan zdrowia pacjenta. W dużej grupie
pacjentów, z tych właśnie powodów, mają zastosowanie specjalistyczne procedury wg kodu ICD-9
(zabiegi związane z psychiką), świadczone przez psychologów lub psychologów ze specjalizacją w
5
dziedzinie psychologia kliniczna, w celu uzyskania najlepszych korzyści terapeutycznych.
Uwzględnienie leczenia szpitalnego pacjenta, u którego diagnozuje się zaburzenia w
ramach rozpoznań z kategorii F, jest zgodne z założeniami realizowanego Narodowego Programu
Ochrony Zdrowia Psychicznego 2011-2015 (Rozporządzenie Rady Ministrów z dn. 28 grudnia
2010), którego jednym z celów jest promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom
psychicznym, między innymi poprzez organizację systemu poradnictwa i pomocy w stanach
kryzysu oraz możliwość leczenia chorych w innych jednostkach, udzielających gwarantowanych
świadczeń zdrowotnych - poza szpitalami psychiatrycznymi.
V.
Zmiany należy dokonać w:
załączniku nr 3 „Warunki szczegółowe realizacji świadczeń gwarantowanych z zakresu leczenia
szpitalnego” w części I „Warunki szczegółowe, jakie powinni spełnić świadczeniodawcy przy
udzielaniu świadczeń gwarantowanych w trybie hospitalizacji i hospitalizacji planowej”
i w załączniku nr 4 „Wykaz świadczeń gwarantowanych z zakresu leczenia szpitalnego, które są
udzielane po spełnieniu dodatkowych warunków realizacji oraz dodatkowych warunków realizacji
tych świadczeń”,
W Załączniku nr 3 należy wprowadzić zmiany w kolumnie 2. tabeli: „Warunki realizacji
świadczeń: Lekarze, Pielęgniarki, Pozostały personel, Organizacja udzielania świadczenia,
Wyposażenie w sprzęt i aparaturę medyczną, Pozostałe wymagania”
poprzez dodanie:
psycholog lub psycholog ze specjalizacją w dziedzinie psychologia kliniczna lub psycholog w
trakcie specjalizacji albo zapewnienie konsultacji psychologicznych przez następujących
świadczeniodawców wg profilu lub rodzaju komórki organizacyjnej (kolumna 1.) w wierszu:
6
10. Chirurgia onkologiczna/chirurgia onkologiczna dzieci
12. Chirurgia twarzowo-szczękowa
14. Choroby wewnętrzne
16. Dermatologia
24/25/26/27 Kardiologia
29. Nefrologia dziecięca
34. Neurologia
38. Otorynolaryngologia/ i dzieci, Audiologia i foniatria/ i dzieci
40. Pediatria
41/41/43 Położnictwo i Ginekologia
44. Położnictwo i Ginekologia i Ginekologia Onkologiczna (dotyczy świadczeniodawców
realizujących wyłącznie świadczenia rodzaju ginekologia
45. Reumatologia/ i dzieci
49. Transplantologia kliniczna/ i dzieci w części A: Przeszczepianie narządów; w części B:
Przeszczepianie komórek
50. Urologia
54. Chemioterapia
W załączniku 4: w części dodatkowe warunki w wykazie personel, należy wpisać psycholog lub
psycholog ze specjalizacją w dziedzinie psychologia kliniczna lub psycholog w trakcie
specjalizacji w dziedzinie psychologia kliniczna w następujących świadczeniach opisanych w
punktach:
18. Teleradioterapia standardowa i paliatywna oraz radykalna 2D, 3D
19. Teleradioterapia niekoplanarna, bramkowa z modulacją intensywności dawki
20. Teleradioterapia stereotaktyczna promieniami gamma z wielu mikroźródeł (OMSCMR
21. Brachyterapia z planowaniem standardowym
22. Brachyterapia z planowaniem 3D
7
23. Brachyterapia guza wewnątrzgałkowego
24. Wszczepienie pompy baklofenowej w leczeniu spastyczności opornej na leczenie
farmakologiczne
28. Terapia protonowa nowotworów oka29. Leczenie niewydolności oddychania u dorosłych
przy zastosowaniu nieinwazyjnej wentylacji mechanicznej (NWM) w zaostrzeniu przewlekłej
obturacyjnej choroby płuc (POCHP)
31. Leczenie hemofilii i pokrewnych skaz krwotocznych na każdym poziomie referencyjności.
Uzasadnienie
Utrata zdrowia o charakterze przewlekłym lub w ginekologii i położnictwie utrata również
ciąży/płodu/dziecka lub zdrowia dziecka w przypadku rozpoznania wad rozwojowych, jest dla
człowieka (pacjenta) źródłem silnego stresu. Krytyczne wydarzenia życiowe związane z utratą
zdrowia, koniecznością poddania się inwazyjnemu leczeniu, trwałe kalectwo będące skutkiem
nagłych zdarzeń lub zastosowanych procedur medycznych, wywołują stany napięcia, niepokoju,
przygnębienia, rozstroju, lęku, szoku, bezradności, buntu, agresji (w tym autoagresji – myśli i
zamiary samobójcze). Reakcje pacjentów często są bardzo gwałtowne i wikłają wdrożony proces
diagnostyczno-terapeutyczny, a potem efektywną rehabilitację i rekonwalescencję. Zgodnie z
ustawą o opiece społecznej (Dz.U. Z 2013 poz. 182) w art. 47 pkt. 1. ustawodawca wskazuje, że
każdy człowiek będący w stanie kryzysu ma prawo do uzyskania pomocy (interwencji kryzysowej),
która stanowi zespół interdyscyplinarnych działań podejmowanych na rzecz osób i rodzin
będących w stanie kryzysu. Celem interwencji kryzysowej jest przywrócenie równowagi
psychicznej i umiejętności samodzielnego radzenia sobie, a dzięki temu zapobieganie przejściu
reakcji kryzysowej w stan chronicznej niewydolności psychospołecznej. Dodatkowo, w pkt. 3.
wymienionego artykułu, ustawodawca dookreśla, że w ramach interwencji kryzysowej udziela
się między innymi natychmiastowej specjalistycznej pomocy psychologicznej.
W zaleceniach wielu gremiów i towarzystw naukowych (m.in. Polskiego Towarzystwa
Psychoonkologicznego, Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego, Polskiego Towarzystwa
Diabetologicznego, Polskiego Towarzystwa Pediatrycznego, Polskiego Towarzystwa Neurologicznego,
Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego i in.) oraz w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 23
września 2010 r. (Dz.U.10.187.1259 z dnia 7 października 2010 r.) w sprawie standardów postępowania
oraz procedur medycznych przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu opieki okołoporodowej
sprawowanej nad kobietą w okresie fizjologicznej ciąży, fizjologicznego porodu, połogu oraz opieki nad
noworodkiem), podkreśla się znaczenie stanu psychicznego pacjenta i motywacji do podjętej terapii
8
oraz potrzebę modyfikacji jego zachowań zdrowotnych w ramach profilaktyki pierwotnej i
wtórnej, a także zwiększenie jego gotowości do podjęcia przewidzianej rehabilitacji, poprzez
wzmocnienie posiadanych osobistych zasobów. Udzielanie natychmiastowej interwencji w kryzysie
wywołanym chorobą lub/i leczeniem jest też wymogiem regulowanym normami etycznymi, które
nakazują podjąć adekwatną do potrzeb i skuteczną opiekę nad człowiekiem cierpiącym.
Wymienione powyżej sytuacje, w których uczestniczy psycholog pokazują, że we współczesnej
medycynie, w lecznictwie szpitalnym, w miejscach realizacji gwarantowanych świadczeń, jest on
nieodłącznym członkiem zespołu terapeutycznego.
Podsumowanie
Z definicji wynika, że świadczenie zdrowotne jest działaniem, które służy zachowaniu,
ratowaniu, przywracaniu lub poprawie zdrowia. W związku z tym zgłaszane przez Polskie
Towarzystwo Psychologiczne zmiany do projektu Rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie
świadczeń gwarantowanych z zakresu leczenia szpitalnego wpisują się w powyższą definicję.
Zawód psychologa znajduje się w wykazie zawodów mających zastosowanie w ochronie
zdrowia i na podstawie Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dn. 30 września 2002 r. w sprawie
uzyskiwania tytułu specjalisty w dziedzinach mających zastosowanie w ochronie zdrowia.(Dz. U. z
2002 r. Nr 173, poz. 1419) po zrealizowaniu 4-letniego szkolenia specjalizacyjnego i złożeniu
egzaminu, może uzyskać tytuł specjalisty w dziedzinie psychologii klinicznej. Tym samym, posiada
kwalifikacje do pracy w zespole terapeutycznym w ramach leczenia szpitalnego.
Rozszerzenie procedur gwarantowanych w katalogu 94. (Zabiegi związane z psychiką),
podyktowane jest istnieniem dodatkowych wskazań z obszaru zaburzeń psychicznych i zachowania,
które wikłają leczenie.
Zgodnie z aktualną wiedzą uważamy, że oddziaływanie na stan psychiczny pacjenta w
związku z prowadzonym leczeniem szpitalnym, spełnia kryterium istotności dla zdrowia
społeczeństwa, istotności medycznej, efektywności klinicznej, a pośrednio efektywności kosztowej
i wpływu na budżet, poprzez ograniczenie nie związanych z podstawową jednostką chorobową
czynników utrudniających proces diagnostyczno-terapeutyczny i poprawienie efektywności
profilaktyki wtórnej, w tym skuteczności rehabilitacji lub/i wydłużenia czasu remisji.
Warto podkreślić, że procedury wykonywane przez psychologa nie wymagają dużych
nakładów finansowych takich jak aparatura, dodatkowe badania kliniczne, kosztowne wyposażenie
miejsca, które musi zostać zagwarantowane do udzielania świadczeń.
9
Nie udzielanie pacjentom w trakcie leczenia szpitalnego adekwatnej do ich potrzeb pomocy
psychologicznej, może skutkować istotnym zagrożeniem dla życia, dla jakości życia, cierpienia,
trwałej niezdolności do pracy lub/i samodzielnej egzystencji, a w przypadku problemów
związanych z rozrodem - do niewłaściwego budowania relacji z dzieckiem i późniejszych
negatywnych skutków na zdrowie potomka i budowania relacji społecznych.
Zespół ekspertów rekomendowany przez Polskie Towarzystwo Psychologiczne może w
późniejszym czasie (obecnie okres urlopowy i stosunkowo krótki czas konsultacji społecznych – od 10
lipca do 10 sierpnia) skierować do wskazanej komisji dowody na wpływ stanu psychicznego
pacjenta, na skuteczność leczenia, które poparte zostały badaniami klinicznymi w obszarze
psychologii klinicznej człowieka chorego somatycznie (a dotyczące określonych grup
pacjentów), psychoneurologii, psychologii klinicznej dzieci i młodzieży, psychologii klinicznej
zaburzeń psychicznych i zachowania oraz psychologii i promocji zdrowia.
10
Download