Fitosanitarne zasady ochrony roślin oraz stosowanie środków fitosanitarnych w międzynarodowej wymianie handlowej MIĘDZYNARODOWE STANDARDY DLA ŚRODKÓW FITOSANITARNYCH ISPM Nr 1 FITOSANITARNE ZASADY OCHRONY ROŚLIN ORAZ STOSOWANIE ŚRODKÓW FITOSANITARNYCH W MIĘDZYNARODOWEJ WYMIANIE HANDLOWEJ (2006) Wydane przez Sekretariat Międzynarodowej Konwencji Ochrony Roślin Międzynarodowe Standardy dla Środków Fitosanitarnych ISPM Nr 1 Fitosanitarne zasady ochrony roślin oraz stosowanie środków fitosanitarnych w międzynarodowej wymianie handlowej ISPM Nr 1 FAO 2006 SPIS TREŚCI ZATWIERDZENIE WSTĘP ZAKRES MATERIAŁY ODNIESIENIA DEFINICJE SKRÓTOWY OPIS WYMAGAŃ TŁO ZASADY 1. Zasady podstawowe 1.1. 1.2. 1.3. 1.4. 1.5. 1.6. 1.7. 1.8. 1.9. 1.10. 1.11. Suwerenność Konieczność Zarządzanie zagrożeniem Minimalny wpływ Przejrzystość Harmonizacja Niestosowanie dyskryminacji Techniczne uzasadnienie Współpraca Równoważność środków fitosanitarnych Modyfikacja 2. Zasady operacyjne Analiza zagrożenia agrofagiem Tworzenie list agrofagów Ustanawianie obszarów wolnych od agrofaga i obszarów o niskim stopniu nasilenia agrofaga 2.4. Urzędowe zwalczanie agrofagów podlegających przepisom 2.5. Podejście systemowe 2.6. Nadzór 2.7. Doniesienia o agrofagu 2.8. Certyfikacja fitosanitarna 2.9. Integralność i bezpieczeństwo przesyłek w aspekcie fitosanitarnym 2.10. Szybkie działanie 2.11. Środki natychmiastowe 2.1. 2.2. 2.3. Międzynarodowe Standardy dla Środków Fitosanitarnych 2 Fitosanitarne zasady ochrony roślin oraz stosowanie środków fitosanitarnych w międzynarodowej wymianie handlowej 2.12. 2.13. 2.14. 2.15. 2.16. 2.17. Postanowienie dotyczące Państwowej Organizacji Ochrony Roślin Rozstrzyganie sporów Unikanie nadmiernych opóźnień Powiadamianie o niezgodności Wymiana informacji Wsparcie techniczne Międzynarodowe Standardy dla Środków Fitosanitarnych 3 ISPM Nr 1 Fitosanitarne zasady ochrony roślin oraz stosowanie środków fitosanitarnych w międzynarodowej wymianie handlowej ISPM Nr 1 ZATWIERDZENIE Niniejszy standard pierwotnie został zatwierdzony przez 27 Sesję Konferencję FAO, w listopadzie 1993 roku, jako Zasady kwarantanny roślin w odniesieniu do międzynarodowej wymiany handlowej. Pierwsza, zmieniona wersja została zatwierdzona przez Komisję do spraw Środków Fitosanitarnych, w kwietniu 2006 roku, jako niniejszy standard: ISPM Nr 1 (2006). WSTĘP ZAKRES Niniejszy standard opisuje fitosanitarne zasady ochrony roślin, które są zawarte w Międzynarodowej Konwencji Ochrony Roślin i opracowane w szczegółach w Międzynarodowych Standardach dla Środków Fitosanitarnych. Standard obejmuje zasady ochrony roślin, włączając roślin uprawne i nieuprawiane, rośliny dziko rosnące i akwariowe, te zasady, które odnoszą się do stosowania środków fitosanitarnych w międzynarodowym ruchu osób, towarów i środków przewozu, a także te będące właściwymi dla celów Międzynarodowej Konwencji Ochrony Roślin. Niniejszy standard nie zmienia Międzynarodowej Konwencji Ochrony Roślin, nie rozszerza istniejących zobowiązań ani też nie interpretuje żadnych innych porozumień lub organizacji prawnych. MATERIAŁY ODNIESIENIA Porozumienie w sprawie Stosowania Środków Sanitarnych i Fitosanitarnych, 1994. Organizacja Handlu Światowego, Genewa Słownik terminów fitosanitarnych, 2006. ISPM Nr 5, FAO, Rzym. Międzynarodowa Konwencja Ochrony Roślin, 1997. FAO, Rzym. Wszystkie Międzynarodowe Standardy dla Środków Fitosanitarnych. DEFINICJE Definicje terminów fitosanitarnych stosowanych w niniejszym standardzie podane są w standardzie ISPM Nr 5 (Słownik terminów fitosanitarnych). SKRÓTOWY OPIS WYMAGAŃ Niniejszy standard opisuje podstawowe zasady w ramach Międzynarodowej Konwencji Ochrony Roślin, takie jak: suwerenność, konieczność, zarządzanie zagrożeniem, minimalny wpływ, przejrzystość, harmonizacja, niestosowanie dyskryminacji, techniczne uzasadnienie, współpraca, równoważność środków fitosanitarnych i modyfikacja. Standard ten opisuje również zasady operacyjne w ramach Międzynarodowej Konwencji Ochrony Roślin, które odnoszą się do ustanawiania, wdrażania i monitorowania środków fitosanitarnych oraz do zarządzania urzędowymi systemami ochrony roślin. Do zasad operacyjnych należą: analiza zagrożenia agrofagiem, tworzenie list agrofagów, ustanawianie obszarów wolnych od agrofaga i obszarów o niskim stopniu nasilenia agrofaga, urzędowe zwalczanie agrofagów podlegających przepisom, Międzynarodowe Standardy dla Środków Fitosanitarnych 4 Fitosanitarne zasady ochrony roślin oraz stosowanie środków fitosanitarnych w międzynarodowej wymianie handlowej ISPM Nr 1 podejście systemowe, nadzór, doniesienia o agrofagu, certyfikacja fitosanitarna, integralność i bezpieczeństwo przesyłek w aspekcie fitosanitarnym, szybkie działanie, środki natychmiastowe, postanowienie dotyczące Państwowej Organizacji Ochrony Roślin, rozstrzyganie sporów, unikanie nadmiernych opóźnień, powiadamianie o niezgodności, wymiana informacji i wsparcie techniczne. TŁO Pierwotna wersja standardu ISPM Nr 1 (Zasady kwarantanny roślin w odniesieniu do międzynarodowej wymiany handlowej) została zatwierdzona jako standard odniesienia przez 27 Sesję Konferencji FAO, w 1993 roku. Została ona przedstawiona w czasie, gdy negocjowane było Porozumienie w sprawie Stosowania Środków Sanitarnych i Fitosanitarnych Światowej Organizacji Handlu (Porozumienie SPS). Pozwoliło to na wyjaśnienie pewnych elementów Porozumienia SPS, które były w tamtym czasie przedmiotem dyskusji. Porozumienie SPS zostało przyjęte w kwietniu 1994 roku i od tego czasu zdobyto doświadczenie w zakresie jego stosowania w praktyce w odniesieniu do środków fitosanitarnych. Nowy, zmieniony tekst Międzynarodowej Konwencji Ochrony Roślin został przyjęty przez Konferencję FAO w 1997 roku. Zawiera on wiele zmian w stosunku do wersji Konwencji z 1979 roku. W wersji Międzynarodowej Konwencji Ochrony Roślin z 1997 roku wspomina się o zamiarze rewizji standardu ISPM nr 1. Poza Porozumieniem SPS istnieją inne międzynarodowe konwencje, które dotyczą bezpośrednio lub pośrednio ochrony roślin. Celem niniejszego standardu jest ułatwienie zrozumienia Międzynarodowej Konwencji Ochrony Roślin i dostarczenie wskazówek co do zasadniczych składników systemów ochrony roślin. Opisane poniżej zasady odzwierciedlają kluczowe składniki Międzynarodowej Konwencji Ochrony Roślin. W niektórych przypadkach podane są dodatkowe wyjaśnienia dotyczące tych składników. Niniejszy standard powinien być interpretowany zgodnie z pełnym tekstem Międzynarodowej Konwencji Ochrony Roślin. Cytaty z Międzynarodowej Konwencji Ochrony Roślin są podane w cudzysłowie i kursywą. ZASADY Niniejsze zasady odnoszą się do praw i obowiązków Umawiających się Stron Międzynarodowej Konwencji Ochrony Roślin. Powinny być one rozpatrywane łącznie, zgodnie z pełnym tekstem Międzynarodowej Konwencji Ochrony Roślin, a nie interpretowane indywidualnie. 1. Zasady podstawowe 1.1 Suwerenność Umawiające się Strony posiadają suwerenne uprawnienia, zgodnie z obowiązującymi porozumieniami międzynarodowymi, do określania i przyjmowania środków fitosanitarnych Międzynarodowe Standardy dla Środków Fitosanitarnych 5 Fitosanitarne zasady ochrony roślin oraz stosowanie środków fitosanitarnych w międzynarodowej wymianie handlowej ISPM Nr 1 w celu ochrony zdrowia roślin na swoich terytoriach oraz do ustalania odpowiedniego poziomu ochrony zdrowia roślin. W odniesieniu do środków fitosanitarnych Międzynarodowa Konwencja Ochrony Roślin stanowi, że: “W celu zapobiegania wprowadzaniu i/lub rozprzestrzenianiu agrofagów podlegających przepisom na ich terytoria, Umawiające się Strony będą miały pełne uprawnienia do regulowania, zgodnie ze stosowanymi porozumieniami międzynarodowymi, wwozu roślin i produktów roślinnych, i innych przedmiotów podlegających przepisom. W szczególności mogą: a) określać i przyjmować środki fitosanitarne dotyczące importu roślin, produktów roślinnych oraz innych obiektów podlegających przepisom, w tym np. kontrolę, zakaz importu oraz stosowny zabieg; b) odmówić wwozu lub zatrzymywać, lub żądać stosownego zabiegu, zniszczenia lub usunięcia z terytorium Umawiającej się Strony roślin, produktów roślinnych i innych przedmiotów podlegających przepisom lub zawierających je przesyłek, które nie są zgodne ze środkami fitosanitarnymi, określonymi lub przyjętymi zgodnie z punktem (a); c) zakazywać lub ograniczać przemieszczanie agrofagów podlegających przepisom na ich terytoriach; d) zakazywać lub ograniczać przemieszczanie biologicznych środków zwalczania i innych organizmów związanych ze środkami fitosanitarnymi, które są uznawane za korzystne na ich terytoriach.” (Artykuł VII.1) Sprawując swoją władzę, oraz “ W celu zminimalizowania ingerencji w handel międzynarodowy, ...” (Artykuł VII.2) każda z Umawiających się Stron podejmuje się działać zgodnie z postanowieniami Artykułu VII.2 Międzynarodowej Konwencji Ochrony Roślin. 1.2 Konieczność Umawiające się Strony mogą stosować środki fitosanitarne tylko wówczas, gdy takie środki są niezbędne w celu zapobieżenia wprowadzeniu i/lub rozprzestrzenieniu agrofagów kwarantannowych, lub w celu ograniczenia ekonomicznego wpływu organizmów niekwarantannowych podlegających przepisom. W tym sensie Międzynarodowa Konwencja Ochrony Roślin stanowi, że: “Umawiające się Strony nie będą podejmować, w ramach ich ustawodawstwa wewnętrznego dotyczącego ochrony roślin, żadnych działań wymienionych w ... chyba że działania takie będą konieczne ze względów fitosanitarnych ...” (Artykuł VII.2a). Artykuł VI.1b stanowi, że “Umawiające się Strony mogą wymagać środków fitosanitarnych dla agrofagów kwarantannowych i agrofagów niekwarantannowych podlegających przepisom, pod warunkiem iż środki takie są … ograniczone do stopnia koniecznego do ochrony zdrowia roślin…”. Artykuł VI.2 stanowi, że “ Umawiające się Strony nie będą wymagać środków fitosanitarnych dla agrofagów podlegających przepisom.” 1.3 Zarządzanie zagrożeniem Umawiające się Strony powinny stosować środki fitosanitarne w oparciu o politykę zarządzania zagrożeniem, uznając że z importem roślin, produktów roślinnych i innych przedmiotów podlegających przepisom zawsze wiąże się ryzyko rozprzestrzenienia się i wprowadzenia Międzynarodowe Standardy dla Środków Fitosanitarnych 6 Fitosanitarne zasady ochrony roślin oraz stosowanie środków fitosanitarnych w międzynarodowej wymianie handlowej ISPM Nr 1 agrofaga. Umawiające się Strony “... ustanowią jedynie środki fitosanitarne, które są ... zgodne z zagrożeniem określonym agrofagiem ...” (Artykuł VII.2g). 1.4 Minimalny wpływ Umawiające się Strony powinny stosować środki fitosanitarne, które mają minimalny wpływ. W tym sensie, Międzynarodowa Konwencja Ochrony Roślin stanowi, że “… ustanowią (one) jedynie środki fitosanitarne, które ... stanowią najmniej restrykcyjne dostępne środki i powodują minimalne zakłócenie w międzynarodowym ruchu osób, towarów i środków przewozu.” (Artykuł VII.2g). 1.5 Przejrzystość Umawiające się Strony udostępnią innym Umawiającym się Stronom istotne informacje, jak przestawione jest to w Międzynarodowej Konwencji Ochrony Roślin. W tym sensie, Międzynarodowa Konwencja Ochrony Roślin stanowi, że na przykład: - - “... Umawiające się Strony niezwłocznie po przyjęciu wymagań fitosanitarnych, ograniczeń i zakazów, opublikują je i przekażą do którejkolwiek z Umawiających się Stron lub Stron, na które według ich przypuszczeń takie środki mogą oddziaływać.” (Artykuł VII.2b) “Umawiające się Strony, na wniosek, udostępniają każdej z Umawiających się Stron uzasadnienie wymogów fitosanitarnych, ograniczeń i zakazów.” (Artykuł VII.2c) “Umawiające się Strony będą współpracować... w ramach wymiany informacji o agrofagach ...” (Artykuł VIII. 1 i 1a). “Umawiające się Strony, w miarę swoich możliwości, utworzą i będą uaktualniać listy agrofagów podlegających przepisom … udostępnią takie listy …” (Artykuł VII.2i) “Umawiające się Strony, w miarę swoich możliwości … będą opracowywać i zachowywać odpowiednie informacje na temat statusu agrofagów …. Taka informacja będzie udostępniana …” (Artykuł VII.2j). 1.6 Harmonizacja Umawiające się Strony będą powinny współpracować w zakresie opracowywania zharmonizowanych standardów dla środków fitosanitarnych. W tym sensie, Międzynarodowa Konwencja Ochrony Roślin stanowi, że “Umawiające się Strony wyrażają zgodę na współpracę w opracowywaniu międzynarodowych standardów ...” (Artykuł X.1). Umawiające się Strony powinny “... uwzględniać, jeśli jest to uzasadnione, międzynarodowe standardy przy podejmowaniu działań związanych z niniejszą Konwencją.” (Artykuł X.4). “ Umawiające się Strony będą zachęcać państwa lub organizacje członkowskie FAO, które nie są stronami niniejszej Konwencji ... do stosowania środków fitosanitarnych zgodnych z postanowieniami niniejszej Konwencji oraz jakichkolwiek norm międzynarodowych przyjętych w jej ramach.” (Artykuł XVIII). Międzynarodowe Standardy dla Środków Fitosanitarnych 7 Fitosanitarne zasady ochrony roślin oraz stosowanie środków fitosanitarnych w międzynarodowej wymianie handlowej ISPM Nr 1 1.7 Niestosowanie dyskryminacji Umawiające się Strony, zgodnie z Międzynarodową Konwencją Ochrony Roślin, powinny stosować środki fitosanitarne nie dyskryminując Umawiających się Stron, jeśli Umawiające się Strony są w stanie dowieść, że posiadają one ten sam status fitosanitarny, i stosują identyczne lub równoważne środki fitosanitarne. Umawiające się Strony powinny również stosować środki fitosanitarne bez dyskryminacji, w porównywalnych sytuacjach w kraju i na arenie międzynarodowej. W tym sensie, Międzynarodowa Konwencja Ochrony Roślin stanowi, że: - środki fitosanitarne “... nie mogą być stosowane w sposób stanowiący rodzaj dowolnej lub nieuzasadnionej dyskryminacji lub ukrytego ograniczenia, zwłaszcza w międzynarodowej wymianie handlowej.” (Preambuła) - Umawiające się Strony mogą wymagać środków fitosanitarnych, pod warunkiem że takie środki nie są “... surowsze niż środki stosowane w odniesieniu do tych samych agrofagów, jeżeli występują one na terytorium Umawiającej się Strony importującej.” (Artykuł VI.1a). 1.8 Techniczne uzasadnienie Umawiające się Strony uzasadnią stosowane środki fitosanitarne “... na podstawie wniosków z wykonanej analizy zagrożenia agrofagiem lub, jeżeli jest to wymagane, innej, porównywalnej analizy i oceny dostępnych informacji naukowych.” (Artykuł II.1). W tym sensie, Międzynarodowa Konwencja Ochrony Roślin stanowi, że “ Umawiające się Strony nie będą stosować w ramach ich ustawodawstwa wewnętrznego dotyczącego ochrony roślin żadnych środków wymienionych w ustępie 1 niniejszego artykułu (VII), chyba że środki takie ... są technicznie uzasadnione.” (Artykuł VII.2a). Artykuł VI.1b również odnosi się do technicznego uzasadnienia. Środki fitosanitarne, które odpowiadają standardom ISPM są uznawane za technicznie uzasadnione. 1.9 Współpraca Umawiające się Strony powinny współpracować ze sobą w celu osiągnięcia celów Międzynarodowej Konwencji Ochrony Roślin. W szczególności “... będą one współpracować, w Jmożliwie pełnym zakresie, w celu osiągnięcia celów niniejszej Konwencji ...” (Artykuł VIII). Umawiające się Strony będą również aktywnie uczestniczyć w pracach gremiów ustanowionych w ramach Międzynarodowej Konwencji Ochrony Roślin. 1.10 Równoważność środków fitosanitarnych Umawiające się Strony importujące powinny uznać alternatywne środki fitosanitarne zaproponowane przez Umawiające się Strony eksportujące za równoważne, jeśli zostanie wykazane, że stosując te środki osiągnie się odpowiedni poziom ochrony określony przez Umawiającą się Stronę importującą. Odpowiedni standard ISPM: Nr 24. Międzynarodowe Standardy dla Środków Fitosanitarnych 8 Fitosanitarne zasady ochrony roślin oraz stosowanie środków fitosanitarnych w międzynarodowej wymianie handlowej ISPM Nr 1 1.11 Modyfikacja Modyfikacje środków fitosanitarnych powinny być ustalane na podstawie nowej lub uaktualnionej analizy zagrożenia agrofagiem lub odpowiednich informacji naukowych. Umawiające się Strony nie mogą dowolnie modyfikować środków fitosanitarnych. “Umawiające się Strony, wraz ze zmieniającymi się warunkami i dostępem do nowych informacji, zapewniają, iż środki fitosanitarne są niezwłocznie modyfikowane lub usuwane, jeżeli nie są już konieczne.”(Artykuł VII.2h). 2. Zasady operacyjne Zasady operacyjne Międzynarodowej Konwencji Ochrony Roślin odnoszą się do ustanawiania, wdrażania i monitorowania środków fitosanitarnych, oraz do zarządzania urzędowymi systemami fitosanitarnymi. 2.1 Analiza zagrożenia agrofagiem Państwowe Organizacje Ochrony Roślin powinny przeprowadzać analizę zagrożenia agrofagiem w oparciu o dowody biologiczne lub inne dowody naukowe i ekonomiczne, zgodnie z odpowiednimi standardami ISPM. W trakcie analizy pod uwagę powinno być również brane zagrożenie dla bioróżnorodności wynikające z działania na rośliny. Odpowiednie Artykuły Międzynarodowej Konwencji Ochrony Roślin: Preambuła, Artykuły II, IV.2f i VII.2g. Odpowiednie standardy ISPM: Nr 2, Nr 5 (łącznie z dodatkiem Nr 2), Nr 11 i Nr 21. 2.2 Tworzenie list agrofagów Umawiające się Strony “... w miarę swoich możliwości, utworzą i będą uaktualniać listy agrofagów podlegających przepisom ...” (Artykuł VII.2i). Odpowiednie Artykuły Międzynarodowej Konwencji Ochrony Roślin: VII.2i. Odpowiednie standardy ISPM: Nr 19. 2.3 Ustanawianie obszarów wolnych od agrofaga i obszarów o niskim stopniu nasilenia agrofaga Umawiające się Strony powinny zapewnić, że stosowane przez nie środki fitosanitarne w odniesieniu do przesyłek wprowadzanych na ich terytoria uwzględniają status obszarów, zgodnie z ustaleniem Państwowych Organizacji Ochrony Roślin krajów eksportujących. Mogą to być obszary, na których agrofagi objęte przepisami nie występują lub poziom ich nasilenia jest niski, albo też mogą to być punkty produkcji wolne od agrofaga lub miejsca produkcji wolne od agrofaga. Odpowiednie Artykuły Międzynarodowej Konwencji Ochrony Roślin: II. Odpowiednie standardy ISPM: Nr 4, Nr 8, Nr 10 i Nr 22. Międzynarodowe Standardy dla Środków Fitosanitarnych 9 Fitosanitarne zasady ochrony roślin oraz stosowanie środków fitosanitarnych w międzynarodowej wymianie handlowej ISPM Nr 1 2.4 Urzędowe zwalczanie agrofagów podlegających przepisom Jeśli agrofag występujący w kraju jest ujęty w przepisach jako agrofag kwarantannowy lub jako niekwarantanowy agrofag podlegający przepisom, Umawiająca się Strona powinna zapewnić, że agrofag podlega urzędowemu zwalczaniu. Odpowiednie standardy ISPM: ISPM Nr 5 (łącznie z dodatkiem Nr 1). 2.5 Podejście systemowe Zintegrowane środki zarządzania agrofagiem, stosowane w określony sposób, mogą stanowić alternatywę do pojedynczych środków dla zapewnienia właściwego poziomu ochrony fitosanitarnej Umawiającej się Strony importującej. Odpowiedni ISPM: Nr 14. 2.6 Nadzór Umawiające się Strony powinny zbierać i zapisywać dane na temat występowania czy braku obecności agrofaga na potrzeby wystawiania świadectw fitosanitarnych i technicznego uzasadnienia stosowanych środków fitosanitarnych. W tym sensie, Międzynarodowa Konwencja Ochrony Roślin również stanowi, że “Umawiające się Strony, w miarę swoich możliwości, będą prowadzić nadzór nad agrofagami i będą opracowywać oraz zachowywać odpowiednie informacje na temat statusu agrofaga w celu umożliwienia klasyfikacji agrofagów oraz opracowania odpowiednich środków fitosanitarnych.” (ArtykułVII.2j). Odpowiednie Artykuły Międzynarodowej Konwencji Ochrony Roślin: IV.2b, IV.2e i VII.2j. Odpowiednie standardy ISPM:: Nr 6 i Nr 8. 2.7 Doniesienia o agrofagu Umawiające się Strony “... będą współpracować ... w możliwie największym zakresie ... na polu przekazywania informacji o występowaniu, pojawieniu się i rozprzestrzenieniu agrofaga, co może stanowić bezpośrednie lub potencjalne zagrożenie...” drugiej Umawiającej się Stronie (Artykuł VIII.1a). W tym sensie, będą one stosowały procedury ustanowione w standardzie ISPM Nr 17 i inne odpowiednie procedury. Odpowiedni artykuł Międzynarodowej Konwencji Ochrony Roślin: VIII.1a. Odpowiedni standard ISPM: Nr 17. 2.8 Certyfikacja fitosanitarna Umawiające się Strony powinny prowadzić działania, z należytą starannością, w zakresie systemu certyfikacji eksportowej i zapewnią poprawność informacji i deklaracji dodatkowych umieszczonych na świadectwie fitosanitarnym. “Każda z Umawiających się Stron poczyni przygotowania w zakresie certyfikacji fitosanitarnej …” (Artykuł V). Odpowiednie artykuły Międzynarodowej Konwencji Ochrony Roślin: IV.2a i V. Odpowiednie standardy ISPM: Nr 7 i Nr 12. Międzynarodowe Standardy dla Środków Fitosanitarnych 10 Fitosanitarne zasady ochrony roślin oraz stosowanie środków fitosanitarnych w międzynarodowej wymianie handlowej ISPM Nr 1 2.9 Integralność i bezpieczeństwo przesyłek w aspekcie fitosanitarnym W celu zachowania integralności przesyłek po wystawieniu świadectwa, Umawiające się Strony, za pośrednictwem swoich Państwowych Organizacji Ochrony Roślin, “ zapewnią, przez odpowiednie procedury, że przed wysyłką, po wystawieniu świadectwa, zapewnione jest bezpieczeństwo fitosanitarne przesyłek, w odniesieniu do ich zawartości, zastąpienia oraz wtórnego porażenia” (Artykuł IV.2g). Odpowiednie Artykuły Międzynarodowej Konwencji Ochrony Roślin: IV.2g i V. Odpowiednie standardy ISPM: Nr 7 i Nr 12. 2.10 Szybkie działanie Umawiające się Strony powinny zapewnić, że inspekcja lub inne procedury fitosanitarne wymagane w związku z importem “... będą przeprowadzone w jak najkrótszym czasie, mając na uwadze ... łatwość psucia się” przedmiotów podlegających przepisom (Artykuł VII.2e). Odpowiednie Artykuły Międzynarodowej Konwencji Ochrony Roślin: VII.2e. 2.11 Środki natychmiastowe Umawiające się Strony mogą przyjąć i/lub wprowadzić akcje natychmiastowe, łącznie ze środkami natychmiastowymi, na wypadek pojawienia się nowego lub niespodziewanego zagrożenia fitosanitarnego1. Stosowanie środków natychmiastowych powinno mieć charakter tymczasowy. Kontynuacja stosowania środków powinna być uzależniona od analizy zagrożenia agrofagiem lub innych porównywalnych badań przeprowadzonych w możliwie najkrótszym czasie, w celu zapewnienia, że kontynuacja stosowania środka jest technicznie uzasadniona. Odpowiednie Artykuły Międzynarodowej Konwencji Ochrony Roślin: VII.6. Odpowiedni standard ISPM: Nr 13. 2.12 Postanowienie dotyczące Państwowej Organizacji Ochrony Roślin “Każda z Umawiających się Stron, stosownie do swoich możliwości, podejmie kroki w celu utworzenia Państwowej Organizacji Ochrony Roślin, której główne zadania przedstawione są w niniejszym artykule. [Artykuł IV.1].” (Artykuł IV.1). Odpowiedni Artykuł Międzynarodowej Konwencji Ochrony Roślin: IV. 2.13 Rozstrzyganie sporów Umawiające się Strony powinny być otwarte na konsultacje w zakresie stosowanych przez nią środków fitosanitarnych, jeśli zażyczy sobie tego druga Umawiająca się Strona. Jeśli istnieje spór dotyczący interpretacji lub stosowania Międzynarodowej Konwencji Ochrony Roślin lub jej standardów ISPM, lub jeśli Umawiająca się Strona uznaje, że działanie podejmowane przez drugą Umawiającą się Stronę jest sprzeczne z nakazami Międzynarodowej Konwencji Ochrony Roślin lub wytycznymi określonymi w standardach ISPM, “... Umawiające się Strony Termin „akcje natychmiastowe” w Artykule VII.6 Międzynarodowej Konwencji Ochrony Roślin jest interpretowany jako obejmujący środki natychmiastowe, zgodnie z definicją podaną w standardzie ISPM Nr 5. 1 Międzynarodowe Standardy dla Środków Fitosanitarnych 11 Fitosanitarne zasady ochrony roślin oraz stosowanie środków fitosanitarnych w międzynarodowej wymianie handlowej ISPM Nr 1 przeprowadzą niezwłocznie konsultacje w celu rozstrzygnięcia sporu.” (Artykuł XIII.1). Jeśli spór nie może być rozwiązany tą drogą, wtedy mogą być stosowane postanowienia Artykułu XIII w odniesieniu do rozstrzygania sporów lub inne sposoby rozstrzygania sporów2. Odpowiedni Artykuł Międzynarodowej Konwencji Ochrony Roślin: XIII. 2.14 Unikanie nadmiernych opóźnień Jeśli Umawiająca się Strona zażyczy sobie od drugiej Umawiającej się Strony ustanowienia, zmodyfikowania lub usunięcia środków fitosanitarnych, w obliczu zmienionych warunków lub pojawienia się nowych faktów, życzenie to powinno być niezwłocznie rozpatrzone. Ponadto, bezzwłocznie powinny zostać przeprowadzone związane z tym procedury, które obejmują, analizę zagrożenia agrofagiem, ustanawianie obszarów wolnych od agrofaga lub uznawanie równoważności, ale nie ograniczają się one wyłącznie do tego. Odpowiedni Artykuł Międzynarodowej Konwencji Ochrony Roślin: VII.2h. Odpowiedni standard ISPM: Nr 24 (rozdział 2.7 i załącznik I, punkt 7). 2.15 Powiadamianie o niezgodności Umawiające się Strony importujące „… niezwłocznie poinformują Umawiającą się Stronę eksportującą … o znacznych przypadkach niezgodności w zakresie świadectw fitosanitarnych.” (Artykuł VII.2f). Odpowiedni Artykuł Międzynarodowej Konwencji Ochrony Roślin: VII.2f. Odpowiedni standard ISPM: Nr 13. 2.16 Wymiana informacji Umawiające się Strony dostarczą, o ile jest to właściwe, informacje wyszczególnione w Międzynarodowej Konwencji Ochrony Roślin, a mianowicie: - Urzędowy punkt kontaktowy (Artykuł VIII.2) - Opis Państwowej Organizacji Ochrony Roślin i rozwiązań organizacyjnych w zakresie ochrony roślin (Artykuł IV.4) - Wymagania fitosanitarne, ograniczenia i zakazy (Artykuł VII.2b) (łącznie z wyznaczonymi punktami wwozu - Artykuł VII.2d) oraz powody ich ustanowienia (Artykuł VII.2c) - Wykaz agrofagów podlegających przepisom (Artykuł VII.2i) - Doniesienia o agrofagu, łącznie z występowaniem, pojawem i rozprzestrzenieniem agrofaga (Artykuły IV.2b i VIII.1a) - Akcje natychmiastowe (Artykuł VII.6) i niezgodności (Artykuł VII.2f) - Status agrofaga (Artykuł VII.2j) - Techniczne i biologiczne informacje niezbędne do przeprowadzenia analizy zagrożenia agrofagiem (w zakresie praktycznym) (Artykuł VIII.1c). Nieobowiązująca procedura rozstrzygania sporów została opracowana przez Międzynarodową Konwencję Ochrony Roślin, w celu stosowania przez Umawiające się Strony. 2 Międzynarodowe Standardy dla Środków Fitosanitarnych 12 Fitosanitarne zasady ochrony roślin oraz stosowanie środków fitosanitarnych w międzynarodowej wymianie handlowej ISPM Nr 1 2.17 Wsparcie techniczne Umawiające się Strony “... zgadzają się na promowanie udostępniania pomocy technicznej Umawiającym się Stronom, zwłaszcza rozwijającym się Umawiającym się Stronom, … w celach ułatwienia wdrażania postanowień Konwencji.” (Artykuł XX). Odpowiedni Artykuł Międzynarodowej Konwencji Ochrony Roślin: XX. _________________________ Tłumaczenie z języka angielskiego: Hanna Bagińska Główny Inspektorat Ochrony Roślin i Nasiennictwa Centralne Laboratorium 15 grudnia 2006 r. Międzynarodowe Standardy dla Środków Fitosanitarnych 13