Bariera krew

Oś podwzgórze – przysadka – gonada
podwzgórze – gonadoliberyna (GnRH) dekapeptyd
wydzielany pulsacyjnie co 90-120 min
przysadka – gonadotropiny: FSH, LH glikoproteiny
zbudowane z dwóch podjednostek:
FSH – h. folikulotropowy
LH – h. luteinizujący, lutropina
gonady
jądra: testosteron, estradiol, inhibina, AMH
jajniki: estradiol, progesteron, AMH
i
Kanaliki plemnikotwórcze (nasienne)
Dorosły mężczyzna:
• średnica kanalika – 200 - 250 m
• wysokość nabłonka plemnikotwórczego – ok. 80 m
• grubość błony kanalika – 8 m
nabłonek plemnikotwórczy
1. komórki somatyczne
k. okołokanalikowe
k. Sertoliego
2. komórki plemnikotwórcze
Funkcja komórek Sertoliego
Funkcja podporowa
rusztowanie dla komórek plemnikotwórczych
• funkcja odżywcza i regulacyjna
przekazywanie składników odżywczych
regulujących podziały i dojrzewanie komórek plemnikotwórczych
• fagocytoza
Bariera krew-jądro
barierowe połączenia międzykomórkowe (tight junction)
• ochrona komórek haploidalnych przed układem immunologicznym
• tworzenie specyficznego środowiska niezbędnego dla mejozy i
spermiogenezy
Fazy spermatogenezy
• spermatogonie
• spermatocyty (rekombinacja materiału genetycznego)
• spermatydy okrągłe bezpodziałowe przekształcanie w plemniki
Kondensacja chromatyny jądrowej
metylacja DNA (imprinting)
zastępowanie białek histonowych protaminami (nie wszystkich)
krystaliczne upakowanie spiralnie spakowanej nici DNA
zachowanie struktury wolnego fragmentu spirali w miejscu, które jako pierwsze
podlega transkrypcji po zapłodnieniu komórki jajowej
zachowanie koniecznych białek macierzy jądrowej i jądrowego mRNA
• dojrzałe plemniki
Dodatkowe narządy płciowe
Najądrza
•
transport plemników - unoszenie z płynem, wchłanianie wody modulowane przez ER,
rytmiczne skurcze kk. kurczliwych, czas transportu plemników 2 -12 dni,
•
zagęszczanie plemników
•
dojrzewanie funkcjonalne (grupy sulfhydrylowe ulegają utlenianiu do mostków
dwusiarczkowych – ruch i integracja z otoczką przejrzystą; maskowanie właściwości
immunologicznych)
•
zmiany metabolizmu komórkowego: zwiększona glikoliza, wzrost pH, zawartości wapnia,
aktywności cyklazy adenylowej, zawartości fosfolipidów
•
przechowywanie w formie niezmienionej do czasu wytrysku
•
usuwanie obumarłych plemników
•
utrzymywanie środowiska do przeżycia plemników
•
transport
•
chronienie przed czynnikami zewnętrznymi
•
utrzymywanie bariery krew-najądrze
α -1,4-glukozydaza
u zdrowych z normozoospermią aktywność >15 U/L (>20 mU/ejakulat)
niższe wartości występują w przewlekłym zapaleniu najądrzy lub hipoandrogenizmie
azoospermia z powodu niedrożności nasieniowodów poniżej 13,5 U/L.
Dodatkowe narządy płciowe
Gruczoł krokowy
•
•
•
•
•
•
•
•
PSA 0,5 – 5,0 mg/ml
ludzka kalikreina 2
glikoproteina cynkowa
PSP-94 (prostate specific protein)
aminopeptydaza leucynowa
LDH – dehydrogenaza mleczanowa
immunoglobuliny - IgG 7-22 mg/ml, IgA 0 - 6 mg/dl
dopełniacz
•
transferyna
•
Kwas cytrynowy cytryniany w nasieniu > 20 nmol, wiążą jony metali (wapnia,
cynku, magnezu)
•
Poliaminy – spermidyna
•
spermina – 50-350 mg/dl
•
Oksydaza diaminowa – rozkłada poliaminy i w połączeniu z kwasem cytrynowym
wpływa na ruchliwość
plemników.
•
Fosforylocholina -substrat dla PAP (kwaśnej fosfatazy) (wytwarzanie wolnej
choliny)
•
Cynk 140 μg/ml - czynnik antybakteryjny, składnik metaloproteinaz
kwas cytrynowy
• u zdrowych 52 µM / ejakulat
• obniżenie w infekcjach gruczołu krokowego
Pęcherzyki nasienne
• aktywność zależna od testosteronu, spadek objętości ejakulatu w hipoandrogenizmie
• stanowi ok. 70% objętości ejakulatu
• fruktoza
wpływa na ruchliwość plemników – beztlenowe źródło energii
wpływa na lepkość nasienia
wydzielanie zależne od androgenów, częstości ejakulacji, stymulacji układu współczulnego
• prostaglandyny 100-300 μg/ml
odpowiadają za erekcję, ejakulację, ruchliwość plemników, transport plemników w drogach
rodnych kobiety
• seminogelin - białko odpowiadające za koagulację nasienia rozkładane przez PSA
fruktoza
• u zdrowych 13 µM / ejakulat
• obniżone stężenie - w azoospermii z powodu niedrożności przewodów wytryskowych
- w hipoandrogenizmie
- w hipoplazji pecherzyków
Ejakulat (ok. 3 ml)
- plemniki < 1% całego ejakulatu
- wydzielina pęcherzyków nasiennych (1,5 – 2 ml; 50-70%)
- wydzielina prostaty (ok. 0,5 ml; 15-20%)
- wydzielina gruczołów Cowpera (ok. 0,1 – 0,2 ml)
Fazowe wydzielanie ejakulatu:
1 – wydzielina gruczołów Cowpera
2 – plemniki i wydzielina prostaty bogata w kwas cytrynowy
3 – wydzielina pęcherzyków bogata w fruktozę
podwzgórze
GnRH
(-)
(-)
(-)
(-)
przysadka
FSH
(+)
(-)
A
IH
k.Sertoliego
Hormony białkowe
jądro
LH
T
E
k.Leydiga
Steroidy płciowe
Transport testosteronu we krwi
•2% wolny testosteron,
•44% związany z SHBG
•54% związany z albuminami
Zdolność wiązania do SHBG - 100 x większa niż do albumin
•receptor androgenowy – gen chr. X
• powtórzenia CAG
5 DHT
TESTOSTERON
AR
testosteron
estradiol
ER
gruczoł krokowy,
najądrze, pęcherzyki
nasienne,
prącie,
łysienie,
centralny układ nerwowy
AR
prącie,
mięśnie, owłosienie,
gruczoły łojowe,
wątroba,
erytropoeza
wzrost krtani,
spermatogeneza
metabolizm kości,
zamykanie nasad kości długich,
centralny układ nerwowy,
gruczoł krokowy
spermatogeneza
Podstawowe poziomy hormonów u mężczyzn
FSH
LH
1,5 – 10,0 mIU/ml
1,5 – 10,0 mIU/ml
testosteron całkowity
12 – 35 nmol/l (3,5 - 12 ng/ml)
testosteron wolny
0,3 – 2,3 nmol/l (5,6 - 10,2 ng/dl)
SHBG
11-71 nmol/l
FTI = (TT/SHBG) x 100
15-300
estradiol
50 – 150 pmol/l (12 – 75 pg/ml)
Inhibina B
prolaktyna
do 14 ng/ml