Inteligencja seksualna (SI).

INTELIGENCJA SEKSUALNA (SI)
Narzędzie pomiaru
Lechosław Gapik
Zakład Promocji Zdrowia i Psychoterapii
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza - Poznań
INTELIGENCJA SEKSUALNA (SI)
ujęcie opisowe:
Powodzenie w życiu erotycznym zależy w znacznym stopniu od
zespołu cech wrodzonych (anatomicznych i neurofizjologicznych) oraz
cech nabytych w rozwoju seksualnym (psychicznych i społecznych),
które składają się na osobniczo znacznie zróżnicowaną INTELIGENCJĘ
SEKSUALNĄ. Poziom tego specyficznego zespołu cech, w istotnym
stopniu warunkuje indywidualną atrakcyjność erotyczną poszczególnych
osób w odbiorze przez ich potencjalnych lub aktualnych partnerów
seksualnych. Nie wynika to wprost ze zwerbalizowanej oceny urody lub
przystojności, ani też ze świadomej oceny żadnych innych walorów
fizycznych lub psychicznych. Dotychczasowy brak naukowego opisu i
analizy INTELIGENCJI SEKSUALNEJ (Sexual Intelligence) skutkuje
niemożnością zastosowania jakiejkolwiek skali pomiarowej, aczkolwiek
jest oczywiste, że ludzie (dotyczy to w równym stopniu obu płci)
charakteryzują się poważną rozpiętością poziomu tej inteligencji,
poczynając od specyficznego „niedorozwoju inteligencji seksualnej” (co
oznacza niepełne zdrowie seksualne) poprzez szeroki zakres normy, aż
do poziomu zasługującego na miano „genialności seksualnej” (?).
INTELIGENCJA SEKSUALNA (SI)
ujęcie definicyjne:
Inteligencja seksualna (Sexual Intelligence - SI)
to
indywidualnie
zróżnicowany
zespół
specyficznych
cech
psychofizycznych
przydatnych
do
nawiązania,
realizacji,
podtrzymania i rozwijania interakcji seksualnych oraz zaspokojenia
potrzeby seksualnej uczestników interakcji.
Inteligencja seksualna
jest w części wrodzona, ale podlega
dalszemu rozwojowi poprzez nabywanie i doskonalenie umiejętności
erotycznych (ars amandi)
Korzystając z pojęć wprowadzonych przez Cattela należy przyjąć,
że
SI (podobnie, jak inteligencja ogólna)
również zawiera dwa czynniki: inteligencję płynną (wrodzoną)
oraz inteligencję skrystalizowaną (nabytą).
UWAGA: Z wiekiem maleje rola inteligencji płynnej,
natomiast znaczenia nabiera inteligencja skrystalizowana.
INTELIGENCJA SEKSUALNA (SI)
metoda pomiaru:
Poziom Inteligencji Seksualnej - SI
jest w znacznym stopniu
indywidualnie zróżnicowany u obu płci
i dlatego należy go wyskalować podobnie,
jak IQ.
ZBADAJ POZIOM SI
Inteligencja Seksualna (SI) - wskaźniki
Wskaźnikami poziomu SI są zdolności lub umiejętności
w zakresie:










Rozeznania (samoświadomości) własnych cech seksualnych
Ekspozycji własnej atrakcyjności seksualnej
Wyszukania odpowiedniego partnera / partnerki seksualnej
Nawiązania interakcji seksualnej
Rozeznania cech seksualnych partnera / partnerki
Podtrzymania istniejącej interakcji seksualnej
Rozwijania / wzbogacania interakcji seksualnej
Zaspokojenia potrzeby seksualnej partnera / partnerki
Zaspokojenia własnej potrzeby seksualnej
Wiedzy seksuologicznej przydatnej w życiu osobistym
(por. Funkcjonalna norma seksualna – ANEKS)
Inteligencja Seksualna (SI) – kto ocenia?
 Posługiwanie się skalami szacunkowymi wypełnianymi na podstawie
informacji uzyskanych metodami klinicznymi wymaga bardzo
wysokich kompetencji w zakresie seksuologii i dlatego metoda ta jest
przeznaczona głownie dla seksuologów a w szczególnych przypadkach
także innych specjalistów, jeśli dysponują oni odpowiednią wiedzą i
umiejętnościami do odpowiedzialnego posługiwania się tymi skalami;
Jednakże:
 W uzasadnionych okolicznościach skale szacunkowe może wypełnić
także sam pacjent. W takim przypadku specjalista poprzez
porównanie swojej diagnozy z samooceną pacjenta uzyskuje wgląd w
jego poziom samoświadomości seksualnej;
 W terapiach zaburzonych związków partnerskich można także
rozważyć wzajemne wypełnienie skal przez partnerów. Materiał
diagnostyczny zostanie w ten sposób wzbogacony, co może pomóc w
terapii zaburzeń seksualnych.
Inteligencja Seksualna (SI)
INSTRUKCJA: zasady oceny klinicznej
Szacunkowej oceny poziomu występowania u pacjenta poszczególnych
wskaźników SI dokonuje się na podstawie danych uzyskanych
metodami klinicznymi (wywiadu z pacjentem, wywiadu z partnerem /
partnerką
seksualną,
obserwacji,
itp.).
Diagnosta
dokonuje
szacunkowej oceny poziomu 10-ciu wskaźników SI - mając do
dyspozycji skale z oznaczeniami punktowymi, gdzie występują
następujące przedziały:
0 – 20 punktów, to poziom cechy bardzo niski;
21 – 40 punktów, to poziom cechy niski;
41 – 60 punktów, to poziom cechy przeciętny;
61 – 80 punktów, to poziom cechy wysoki;
81 – 100 punktów, to poziom cechy bardzo wysoki.
Ze względu na to, że ocena SI ma charakter szacunkowy
zaleca się stosowanie ocen z dokładnością nie mniejszą, niż 5 punktów!
Formularz do badania SI
Arkusz Badania SI w załączeniu – jako plik PDF
Arkusz badania SI - wypełniony
Przykład 1
Inteligencja przeciętna: SI = 58 pkt.
Zdolność / Umiejętność:
0 - 20
B. NISKA
21 - 40
NISKA
41 - 60
61 - 80
PRZECIĘTNA WYSOKA
81 - 100
B. WYSOKA
Przykład 2
Inteligencja przeciętna (niezrównoważona): SI = 48 pkt.
Zdolność / Umiejętność:
0 - 20
B. NISKA
21 - 40
NISKA
41 - 60
61 - 80
PRZECIĘTNA WYSOKA
81 - 100
B. WYSOKA
Przykład 3
Inteligencja bardzo niska: SI = 15 pkt.
Zdolność / Umiejętność:
0 - 20
B. NISKA
21 - 40
NISKA
41 - 60
61 - 80
PRZECIĘTNA WYSOKA
81 - 100
B. WYSOKA
Przykład 4
Inteligencja bardzo wysoka: SI = 89 pkt.
Zdolność / Umiejętność:
0 - 20
B. NISKA
21 - 40
NISKA
41 - 60
61 - 80
PRZECIĘTNA WYSOKA
81 - 100
B. WYSOKA
SEKSUALNOŚĆ CZŁOWIEKA - definicja
Seksualność człowieka to zespół indywidualnych właściwości
odnoszących się do biologicznych, mentalnych, emocjonalnych i
behawioralnych aspektów jego funkcjonowania seksualnego.
Do biologicznych aspektów seksualności zaliczamy siłę potrzeby
seksualnej w zakresie jej uwarunkowań hormonalnych a także biologicznie
uwarunkowaną sprawność seksualną (np. zdrowie narządów płciowych).
Natomiast do mentalnych aspektów seksualności należy poziom
samoświadomości oraz przekonania i oceny odnośnie seksualności własnej i
innych osób; do emocjonalnych - oznaczenia emocjonalne związane z różnymi
aspektami i formami życia seksualnego własnego oraz innych osób; natomiast
do behawioralnych - wszelkie działania seksualne, występujące w kontekście
uwarunkowań biologicznych, mentalności i emocjonalności seksualnej.
W ten sposób rozumiana seksualność człowieka przejawia się
początkowo w apetytywnych, a następnie –
w konsumacyjnych zachowaniach seksualnych jednostki.
(definicja seksualności w opracowaniu A. Machaj i L. Gapika)
SEKSUALNOŚĆ CZŁOWIEKA - składniki
1. Biologiczna sprawność seksualna
2. Siła potrzeby seksualnej
3. Inteligencja seksualna
4. Aktywność seksualna
UWAGA!
Narzędzie pomiaru seksualności człowieka
- w opracowaniu...
WNIOSKI
 Przedstawione


przez autora pojęcie INTELIGENCJI SEKSUALNEJ
(Sexual Intelligence - SI) zdaje się być przydatne a nawet
oczekiwane przez tych wszystkich specjalistów, którzy w swej pracy
wychowawcy, diagnosty, doradcy lub terapeuty - oceniają ten
szczególny zespół cech psychofizycznych (zdolności i umiejętności)
starając się je rozwinąć z pożytkiem dla życia osobistego osoby
wymagającej w tym zakresie wsparcia.
Konstrukcja arkusza do badania inteligencji seksualnej umożliwia, po
przeprowadzeniu odpowiednio wnikliwego wywiadu seksuologicznego
- szacunkowe ustalenie podstawowych parametrów funkcjonowania
seksualnego jednostki.
Arkusz do badania inteligencji seksualnej może być także użyty
przez pacjenta dokonującego własnej, subiektywnej oceny
inteligencji seksualnej u siebie oraz partnera / partnerki, co jest
przydatne w diagnostyce seksuologicznej.
Bibliografia
Prace główne:

Gapik L. (1984) Psychospołeczne aspekty zachowania seksualnego. W: K.
Imieliński (red.) Seksuologia społeczna. PWN Warszawa, s. 270-312.

Gapik L., (2004). Zaburzenia rozwoju i funkcjonowania seksualnego.
Podstawy diagnostyki i terapii. W: Kościelska M., Aouil B. (red.) Człowiek
niepełnosprawny. Rodzina i praca. (s. 93 – 104). Bydgoszcz: Wydawnictwo
Akademii Bydgoskiej.

Gapik, L., (2008). Seksuologia. Zagadnienia wybrane. W: Z. Słomko (red.)
Ginekologia. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL.

Imieliński K. (red.) (1977) Seksuologia społeczna. PWN, Warszawa.

Imieliński K. (1982) Zarys seksuologii i seksiatrii. PZWL, Warszawa.

Imieliński K. (red.), Gapik L., Godlewski J., Kozakiewicz M., Trawińska M.
(1985) Seksuologia. Zarys encyklopedyczny. PWN, Warszawa.

http://www.ptt-terapia.pl/przeglad/numer01.htm

http://www.ptt-terapia.pl/~ptt/przeglad/numer04.htm
Prace uzupełniające:

Nęcka E. (2000). Inteligencja. W: J. Strelau (red). Psychologia. Podręcznik
akademicki. Tom 2. (str. 721 - 760).

http://pl.wikipedia.org/wiki/Seksuologia
ANEKS
Materiały uzupełniające
FUNKCJONALNA NORMA SEKSUALNA
kryteria funkcji osobistej:




występowanie potrzeby seksualnej z siłą mieszczącą się w
granicach normy (fizjologicznej, wiekowej, kulturowej);
prawidłowa mechanika reakcji seksualnych (uzyskiwanie
zespołu gotowości seksualnej, właściwa reakcja narządów
płciowych w czasie podniecenia seksualnego);
prawidłowa dynamika reakcji seksualnych (brak wytrysku
wczesnego, opóźnionego orgazmu, itp.)
zdolność do przeżywania satysfakcji seksualnej
(niekoniecznie orgazmu)
UWAGA:
OPTYMALNE FUNKCJONOWANIE SEKSUALNE
POLEGA NA RÓWNOCZESNYM DOPEŁNIENIU WSZYSTKICH OŚMIU
KRYTERIÓW: FUNKCJI OSOBISTEJ I FUNKCJI SPOŁECZNEJ
FUNKCJONALNA NORMA SEKSUALNA
kryteria funkcji społecznej:




wybór właściwego ze względów prawnych i społecznych
obiektu zachowań seksualnych (osoba dorosła, zdolna do
świadomego dysponowania sobą);
umiejętność nawiązania i realizacji interakcji seksualnej nie
naruszającej prawa oraz aprobowanej społecznie (bez
użycia przemocy, podstępu, groźby, itp.);
umiejętność podtrzymania i rozwijania interakcji seksualnej
oraz tworzenia trwałego związku erotycznego (jako
podstawy dla ewentualnego małżeństwa i rodziny);
umiejętność zaspokojenia potrzeby seksualnej zdrowego
partnera/partnerki.
KONCEPCJA INTELIGENCJI PŁYNNEJ
I SKRYSTALIZOWANEJ wg CATTELA
Czynnik „g” wprowadził Spearman, jako określenie zdolności do wykonywania trzech
podstawowych operacji umysłowych: nabywania doświadczeń, wnioskowania o relacjach i
wnioskowania o współzależnościach. Twierdził też, że czynnik „g” określa podstawową zdolność
układu nerwowego do sprawnego wykonywania zadań. Cattel uznał istnienie tego czynnika, ale
rozbił go na dwa czynniki grupowe, które określił następująco:
Inteligencja płynna, czyli zdolność do dostrzegania złożonych relacji między
symbolami i wykonywania manipulacji na symbolach, niezależnie od doświadczenia osobniczego i
znaczenia tych symboli. Inteligencja płynna jest pierwotnym, wrodzonym wyposażeniem, które w
toku rozwoju, nabywania doświadczeń i wiedzy krystalizuje się w postaci konkretnych
umiejętności. Na przykład: abstrakcyjne zadania wymagające uzupełniania serii, klasyfikowania,
dostrzegania analogii. Mogą to być zadania werbalne i figuralne.
Inteligencja skrystalizowana, to dysponowanie wiedzą i umiejętnościami ważnymi
w danym kontekście kulturowym. Ten rodzaj inteligencji nabywany jest w toku rozwoju i oparty
na doświadczeniu.
Oba te czynniki są wysoko ze sobą skorelowane (0,50 – 0,70). Z wiekiem maleje rola inteligencji
płynnej, natomiast znaczenia nabiera inteligencja skrystalizowana.
Nęcka E. (2000). Inteligencja. W: Strelau J. (red). Psychologia. Podręcznik akademicki. Tom 2. (str. 721 - 760).
SEXUAL INTELLIGENCE (SI)
Lechosław Gapik
The Department of Health Promotion and Psychotherapy
Adam Mickiewicz University - Poznań