W6. Modele strategii oparte na kooperacji z innymi firmami Prof Stefan Markowski WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA z siedzibą w Rzeszowie Maj 2015 Strategii oparte na kooperacji z innymi firmami Globalizacja produkcji, podział pracy i handel światowy Przedsiębiorstwa/korporacje międzynarodowe i transnarodowe Strategie przedsiębiorstw na rynkach międzynarodowych Międzynarodowe fuzje i przejęcia firm Literatura ◦ Sigismund Huff i inni, r. 7-8 Kilka rysunków w tym wykładzie pochodzi z książki Zbigniewa Pierścionka Zarządzanie strategiczne w przedsiębiorstwie, Wyd. 2, PWN, Warszawa, 2011(odnośnik: Pierścionek, rys xx). Z punktu widzenia zarzadzania strategicznego firmami komercyjnymi: ◦ znaczenie granic państwowych maleje ◦ perspektywa strategiczna globalna: między- i transnarodowa ◦ czynniki produkcji takie jak kapitał i technologia są już bardzo zglobalizowane i mobilne ◦ praca ludzka coraz bardziej się globalizuje, szczególnie ta oparta o wysoki stopień kapitału ludzkiego Strategiczna kooperacja z innymi firmami powinna być analizowane w kontekście międzynarodowym, szczególnie w kontekście takich form międzynarodowych jak UE Zaczniemy jednak od bardziej ogólnego podejścia do współpracy i powiazań miedzy firmami Normalne transakcje handlowe Umowy długoterminowe Łańcuchy dostaw i sieci wartości Sojusze i „miękkie” formy partnerstwa ◦ Powiazania pionowe ◦ Przepływy wiedzy i kompetencji miedzy organizacjami ◦ Dominacja łańcuchów dostaw przez firmy duże raczej niż szczególnie kompetentne ◦ Ograniczanie konkurencji często nielegalne ◦ Podstawa jest zaufanie i reputacja ◦ Formy i podstawy prawne często bardzo niejasne Spółki kapitałowe (joint venture) Przejęcia i wchłonięcia Bariery wejściowe i wyjściowe w branżach/przemysłach ◦ Transakcyjne koszty „utopione” jako determinanta wejść i wyjść Dywersyfikacja ◦ Rozwój poprzez proliferacje zróżnicowanych jednostek organizacyjnych produkujących produkty pokrewne/powiązane lub niepokrewne/niepowiązane ◦ Jednostki te mogą operować w różnych dziedzinach/branżach przemysłu (np., Nestle, żywność, wyroby czekoladowe, kawa, napoje) ◦ Istotna jest synergia procesów produkcyjnych i organizacyjnych raczej niż produktów końcowych: główne obszary kompetencji (wiedza firmy jako całości, która jest podstawa synergii miedzy jednostkami produkcyjnymi) ◦ Synergia w zakupie materiałów ◦ Firmy zdywersyfikowane musza mieć przynajmniej elementy synergii finansowej – inaczej są kandydatami do podziału lub zbytu ◦ Jeśli nie ma synergii to po co być razem? Metody wejścia na rynek: Eksport Umowa licencyjna Umowy offsetowe Franczyza (franchising) - forma licencji działalności usługowej wg. Wzoru narzuconego franczyzobiorcy przez franczyzodawcę ◦ Spółka kapitałowa (joint venture) ◦ Spółka zależna (subsidiary) ◦ ◦ ◦ ◦ Różnice kulturowe w powiazaniach międzynarodowych i międzyregionalnych Produkcja i handel coraz bardziej przekraczają granice państwowe Międzynarodowy podział pracy jest dość zglobalizowany jak długo istnieje wymiana handlowa (nawet bez przepływów czynników produkcji) Rynki międzynarodowe raczej niż krajowe dominują wymianę międzynarodową Przepływy kapitału: inwestycji bezpośrednich i portfelowych Przepływy siły roboczej: migracje tymczasowe, kapitał ludzki Przepływy technologii: w formie zmaterializowanej (maszyny, produkty), jako wiedzy i łącznie z kapitałem ludzkim “Fragmentaryzacja” produkcji i handlu: rosnący podział pracy i międzynarodowy handel częściami i podzespołami Atrakcyjność krajów: atuty gospodarki jako lokalizacji dla międzynarodowych firm Kraje “platformy eksportowe” (np., Irlandia) Konkurencja miedzy narodowymi “platformami”: mobilność czynników produkcji i “siły przyciągania” Konkurencyjność międzynarodowa i globalna Produkty globalne i malejące bariery handlowe i (np., taryfy celne) – globalna oferta produktowa Marketing międzynarodowy Aglomeracja działalności – sieciowość działalności Korzyści skali i zakresu (economies of scale and scope) Korporacje wielonarodowe (filie, jednostki zależne i stowarzyszone) Korporacje międzynarodowe/globalne (rosnące rozproszenie) Korporacje ponad/trans-narodowe (suwerenność korporacyjna a narodowa) Możliwości arbitrażu zasobów Integracja produktów i sieci produkcyjno-nabywcze Ilość korporacji międzynarodowych ? ◦ Szacunek bardzo ogólny: 75000 dużych firm i 800000 filii w 2005 Cechy korporacji międzynarodowych Strukturalne Procesowe Rozproszenie Wiedza Kompleksowość Specjalizacja Sieciowość Integracja Arbitraż Elastyczność Strategie Rozwoju Asortyment (Scope) Rozwój produktu Dywersyfikacja Penetracja rynku Rozwój rynku Wielkość/skala produkcji (scale) Strategie Penetracji Rynku Globalnego Produkcja tania (Lean) Strategia globalna Str. Transnarodowa (mass customisation) Str. międzynarodowa Str wielonarodowa Dostosowalność produkcji (tailoring) Pierścionek, tab 18 Sposoby wejścia Własność Duża Częściowa Mała Fuzje Filie Wspólne przedsięwzięcia Inwestycje strategiczne Franchising Licencje Dostawy obiektów pod klucz Montownie Eksport produktów Wykupy Poddostawcy Pierścionek, rys42 Pierścionek, rys 44 Pierścionek, rys 45 Pierścionek, rys 59 Pierścionek, rys 60 Pierścionek, rys 61 Pierścionek, rys 62