art. 21 ust. 1 pkt 46

Piotr Bednarek
Podatek dochodowy i umowy bilateralne o unikaniu podwójnego
opodatkowania
Poznań, 28 listopada 2006 r.
Projekt finansowany przez Komisję Europejską
oraz Ministerstwo Nauki i Informatyzacji
Podstawa prawna
• Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób
fizycznych (tekst jednolity: Dz. U. 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn.
zm.)
• Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (tekst
jednolity: Dz. U. 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.)
• Dwustronne umowy międzynarodowe o unikaniu podwójnego
opodatkowania.
Dwa rodzaje obowiązku podatkowego
• NIEOGRANICZONY obowiązek podatkowy – istnieje w kraju
stałego miejsca zamieszkania i oznacza, iż w tym państwie należy
rozliczyć podatkowo wszelkie dochody, uzyskane gdziekolwiek na
świecie.
• OGRANICZONY obowiązek podatkowy – istnieje w kraju, w
którym przebywamy czasowo i uzyskujemy tam dochody.
Obowiązek ten oznacza, iż dochody uzyskane na terytorium danego
państwa zawsze winny być rozliczone podatkowo także w tym
państwie.
Obowiązek podatkowy, a konieczność
zapłaty podatku
• Żaden z dwu obowiązków podatkowych nie oznacza automatycznie
konieczności zapłaty podatku w danym państwie. Oznacza jedynie,
iż określone dochody podlegają ustawodawstwu danego państwa, a
tym samym zwolnieniom podatkowym przez to ustawodawstwo
przewidzianym.
• Ponadto, wpływ na faktyczną konieczność zapłaty podatku mają
także postanowienia poszczególnych umów o unikaniu podwójnego
opodatkowania.
Zwolnienia podatkowe w polskiej ustawie o
podatku dochodowym od osób fizycznych – cz. I
• Art. 21 ust. 1 pkt 39 stanowi, iż wolne od podatku dochodowego są:
• stypendia otrzymywane na podstawie przepisów o stopniach naukowych i
tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki, stypendia
doktoranckie otrzymywane na podstawie przepisów - Prawo o szkolnictwie
wyższym oraz inne stypendia naukowe i za wyniki w nauce, których
zasady przyznawania zostały zatwierdzone przez ministra właściwego
do spraw szkolnictwa wyższego po zasięgnięciu opinii Rady Głównej
Szkolnictwa Wyższego albo przez ministra właściwego do spraw
oświaty i wychowania.
Zwolnienia podatkowe w polskiej ustawie o
podatku dochodowym od osób fizycznych – cz. II
•
Art. 21 ust. 1 pkt 46 stanowi, iż wolne od podatku dochodowego są dochody otrzymane
przez podatnika, jeżeli:
•
a) pochodzą od rządów państw obcych, organizacji międzynarodowych lub
międzynarodowych instytucji finansowych ze środków bezzwrotnej pomocy, w tym ze
środków programów ramowych badań, rozwoju technicznego i prezentacji Unii
Europejskiej i z programów NATO, przyznanych na podstawie jednostronnej deklaracji lub
umów zawartych z tymi państwami, organizacjami lub instytucjami przez Radę Ministrów,
właściwego ministra lub agencje rządowe, w tym również w przypadkach, gdy przekazanie
tych środków jest dokonywane za pośrednictwem podmiotu upoważnionego do rozdzielania
środków bezzwrotnej pomocy oraz
b) podatnik bezpośrednio realizuje cel programu finansowanego z bezzwrotnej pomocy;
zwolnienie nie ma zastosowania do dochodów osób fizycznych, którym podatnik
bezpośrednio realizujący cel programu zleca - bez względu na rodzaj umowy - wykonanie
określonych czynności w związku z realizowanym przez niego programem.
•
Zakres obowiązywania polskiej ustawy o
podatku dochodowym od osób fizycznych
• Ustawa ta obejmuje wszystkie osoby, które w Polsce maja
nieograniczony lub ograniczony obowiązek podatkowy, a tym
samym jej postanowienia winny być stosowane także do polskich
rezydentów uzyskujących czasowo dochody za granicą.
• Polskie zwolnienia podatkowe nie mają zastosowania do podatków
należnych obcym systemom prawnym.
Praktyka stosowania zwolnień przez polskie
organa podatkowe cz. I
• Doświadczenie wskazuje, iż przyznawanie zwolnień podatkowych
na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 39 i art. 21 ust. 1 pkt 46 UoPDOF
nie jest jednolite na terytorium całego kraju.
• O przyznaniu zwolnienia podatkowego decyduje wykładnia prawa
zastosowana przez przedstawiciela organu podatkowego.
• Na terytorium kraju spotkać można wykładnie skrajnie różne w
stosunku do siebie, od akceptacji zwolnienia, po całkowitą negację.
Praktyka stosowania zwolnień przez polskie
organa podatkowe cz. II
•
Najczęściej zgłaszane zarzuty organów podatkowych, w przypadku
próby odmowy zastosowania zwolnienia podatkowego:
a.
b.
c.
d.
zwolnienie nie ma zastosowania w Pana/Pani przypadku,
zwolnienie dotyczy jedynie dochodów uzyskanych na terytorium RP,
nie jest stypendium dochód wypłacany na podstawie umowy o pracę,
Minister Edukacji Narodowej i Sportu nie ma prawa zwalniać nikogo z
podatku,
środki finansowe z projektu, nie są środkami bezzwrotnej pomocy,
MF wydał interpretację zgodnie z którą z art. 21 ust. 1 pkt 46 mogą
korzystać jedynie środki przedakcesyjne, a nie fundusze strukturalne.
e.
f.
Formy pytania urzędu skarbowego o wykładnię
prawa cz. I
• Wystąpienie przez podatnika z pytaniem do organów podatkowych jest
uprawnieniem, a nie obowiązkiem.
• Możliwym jest pytanie ustne przy okazji rozmowy z urzędnikiem – ten
rodzaj pytania nie wszczyna żadnej procedury podatkowej, daje natomiast
możliwość dyskusji i pewnego rodzaju „negocjacji” opartej na
dokumentach. Nie uzyskamy jednak pisemnej odpowiedzi, na której można
byłoby się oprzeć w przyszłości.
• Możliwym jest także wystąpienie do naczelnika właściwego US z
wnioskiem o wydanie pisemnej interpretacji prawa podatkowego.
Formy pytania urzędu skarbowego o wykładnię
prawa cz. II
• Podstawą do wystąpienia z wnioskiem o wydanie pisemnej interpretacji
prawa podatkowego jest art. 14a Ordynacji podatkowej.
• Naczelnik właściwego US ma 3 miesiące (w przypadkach szczególnie
zawiłych – 4 miesiące) na wydanie interpretacji.
• Wydana interpretacja wiążę urząd, z którego pochodzi ale od momentu
złożenia wniosku podatnik uczestniczy w oficjalnej procedurze, co w
przypadku interpretacji negatywnej może okazać się pewnym problemem.
Umowy bilateralne, a zwolnienia podatkowe
za granicą cz. I
• Dwustronne umowy międzynarodowe o unikaniu podwójnego
opodatkowania pozwalają nie tylko uniknąć zapłaty
podwójnego podatku od tego samego dochodu ale i w wielu
wypadkach przewidują całkowite zwolnienie podatkowe w
tym drugim państwie, w którym wykonywana jest czasowa
praca naukowo-badawcza.
• Stosowne postanowienia zawarte są najczęściej w art. 20 lub
art. 21 takiej umowy
Umowy bilateralne, a zwolnienia podatkowe
za granicą cz. II
• W przypadku umów o unikaniu podwójnego opodatkowania i
zawartych w nich zwolnieniach podatkowych, problem może
polegać na tym, że organa podatkowe poszczególnych państw
jak również instytucje przyjmujące, często nie mają
świadomości istnienia tych zwolnień.
• W takim wypadku należy, w chwili pytania o zastosowanie
zwolnienia podatkowego, przedłożyć stosowną umowę osobie,
do której kierowane jest pytanie.
Zwolnienia podatkowe w innych państwach
• Poszukując odpowiedzi na pytanie ile podatku należy zapłacić
za granicą, nie można zapominać o zwolnieniach podatkowych
wynikających z wewnętrznego prawa danego państwa, w
którym praca ma być wykonywana.
• Możliwym jest, że zwolnienie takie zostanie zastosowane
dopiero w chwili, kiedy o nie zapytamy, a nie automatycznie –
zależy to od kraju i instytucji.
Uwagi końcowe
• Planując rozpoczęcie zagranicznej pracy naukowo-badawczej lub przyjęcie
naukowca z zagranicy w Polsce, należy jak najwcześniej uzyskać możliwie
najwięcej informacji o prawno-administracyjnej stronie realizacji projektu.
• Należy mieć na uwadze, że prawno-administracyjne aspekty projektu mogą
być nie mniej czasochłonne niż zadania związane z merytoryczną jego
stroną.
• Zadając pytania instytucjom państwowym należy bardzo dokładnie określić
stan faktyczny w sprawie oraz wskazać przepisy, z których wywodzimy
nasze twierdzenie.
Przydatne adresy internetowe
•
•
•
•
•
•
•
www.zus.pl – Zakład Ubezpieczeń Społecznych
www.mf.gov.pl – Ministerstwo Finansów
www.mz.gow.pl – Ministerstwo Zdrowia
www.msz.gov.pl – Ministerstwo Spraw Zagranicznych
www.nfz.gov.pl - Narodowy Fundusz Zdrowia
www.kpk.gov.pl – Krajowy Punkt Kontaktowy
www.eracareers-poland.gov.pl – Portal dla Mobilnych
Naukowców
• http://isip.sejm.gov.pl/prawo/index.html – baza aktów
prawnych strony sejmowej
Krajowe Centrum Informacji dla Naukowców
Anna WIŚNIEWSKA
ul. Świętokrzyska 21
Lidia JANICKA
00-049 Warszawa
Piotr BEDNAREK
tel.: (+48 22) 828 74 72
Marta MUTER
e-mail: [email protected]