Rodzina jej funkcje i zadania

Rodzina jej funkcje i zadania.
Rodzina jako podstawowa grupa społeczna stanowi dla dziecka pierwsze i podstawowe
środowisko społeczne. Odgrywa ona znaczącą rolę w wychowaniu dziecka szczególnie w
wieku przedszkolnym. Okres ten wymaga od rodziców ogromnego taktu i umiejętności
wychowawczych, gdyż rozwój poznawczy dzieci jest uwarunkowany świadomym
postępowaniem i organizowaniem przez rodziców życia rodzinnego. Dziecko w wieku
przedszkolnym jest najbardziej podatne na przyswajanie nowych doświadczeń, wiadomości i
obrazów. Okres ten często wpływa na to, kim dziecko się stanie i jak przebiegać będzie jego
dalsze życie.
Duże znaczenie w procesie wychowania ma właściwy, serdeczny stosunek rodziców do
dzieci. Tworzy on podstawę, życzliwego obcowania, które daje okazje do niezamierzonego
przyswojenia sobie wzorców spotykanych w domu rodzinnym. Rodzice, którzy kochają swoje
dzieci starają się zapewnić im korzystne warunki rozwoju i wychowania.
Do najważniejszych czynników tkwiących środowisku rodzinnym, które zapewniają
prawidłowy rozwój i wychowanie należą:
- świadomość wychowawcza rodziców,
- atmosfera w rodzinie, charakteryzująca się poczuciem więzi, umiejętnością współżycia i
współdziałania, wzajemnym szacunkiem i zrozumieniem,
- umiejętność stosowania kar i nagród w systemie oddziaływań rodzicielskich
prowadzących do rozwoju i prawidłowego wychowania dziecka,
- umiejętność organizowania procesu wychowania w rodzinie,
- umiejętność łączenia wychowania w rodzinie z innymi formami oddziaływania
wychowawczego, zwłaszcza z przedszkolem.
Nie ma prawidłowego wychowania bez więzi uczuciowej łączącej ze sobą członków rodziny,
bez wzajemnego zrozumienia i zaufania.
Dzięki działaniom na rzecz rodziny i wspólnemu przeżywaniu z nią radości i zmartwień
dziecko stopniowo staje się pełnowartościowym jej członkiem Podtrzymywanie i
pielęgnowanie związków uczuciowych i tradycji rodzinnych może tworzyć specyficzną i
niepowtarzalną atmosferę domu rodzinnego, do którego tak chętnie wracamy już jako ludzie
dorośli.
Środowisko rodzinne spełnia ważne funkcje wychowawcze, z którymi wiążą się
następujące zadania:
1. Poznawcze- dotyczące poznawania pojęć, treści, zachowań otaczającej rzeczywistości
zarówno społecznej, jak i przyrodniczej, technicznej, itp.
2. Emocjonalne- zaspakajanie potrzeb bezpieczeństwa, miłości, więzi, uznania, kontaktu
społecznego.
3. Opiekuńczo-usługowe- zapewnienie wszystkim członkom rodziny codziennych
usług, opieki fizycznej.
4. Uspołeczniające- wprowadzenie członków rodziny (poczynając od chwili urodzenia)
w życie społeczne, przekazywanie im wartości kulturalnych.
5. Przygotowujące- do kreatywnego życia i przyszłego zawodu- kształtowanie
aktywnego stosunku do pracy, zainteresowań zawodowych, dokonywanie
proorientacji zawodowej i szkolnej.
6. Stymulujące rozwój zainteresowań, zamiłowań i zdolności dzieci.
7. Organizowanie sytuacji wychowawczych dla dziecka w rodzinie i poza nią.
Zadania te sprowadzają się do bogatej sfery oddziaływań społeczno-wychowawczych
rodziny i są one ze sobą nierozerwalne.
Funkcja poznawcza rodziny ma największe znaczenie dla dziecka w pierwszych
latach jego życia. Wszystko to, czego nauczy się dziecko w najmłodszym wieku, jest
dziełem jego matki, ojca i najbliższych członków rodziny. Pozytywny wpływ na rozwój
funkcji poznawczej w rodzinie wywierają postawy wzajemnej życzliwości wobec
członków rodziny, modelem zaś niekorzystnym dla procesu poznawczego jest postawa
wzajemnej wrogości, konfliktowej atmosfery domowej.
Funkcja opiekuńczo-usługowa polega na zapewnieniu wszystkim członkom
rodziny, szczególnie dzieciom, osobom chorym, codziennych usług, opieki w określonych
sytuacjach życiowych. Funkcja ta obejmuje również zaspokojenie potrzeb biologicznych i
materialnych. Pierwsze z wymienionych potrzeb związane są z prawidłowym rozwojem i
funkcjonowaniem organizmu. Zaspokojenie natomiast potrzeb materialnych przez
rodziców, to nie tylko zapewnienie dziecku odpowiedniego ubioru, ale również zabawek,
przyborów, książek oraz innych niezbędnych rzeczy, które mają wpływ na jego rozwój
intelektualny i społeczny.
Ważne zadania rodziny wynikają również z pełnienia przez nią funkcji społecznej.
Polegają one na ustawicznym przekazywaniu norm, języka, podstawowych zasad
zachowania, obowiązujących w danym społeczeństwie, zwyczajów, obyczajów,
przygotowania do pełnienia późniejszych ról społecznych, ukształtowania wartości
moralno-społecznych.
Zakres i charakter odpowiedzialności wychowawczej rodziny zmienia się w różnych
okresach rozwoju dziecka. Wychowanie przez rodziców w pierwszych fazach
rozwojowych dziecka nie zastąpi żaden inny rodzaj wychowania. Wraz z rozwojem
dziecka zwiększa się rola pozarodzinnych środowisk wychowawczych lecz znaczenie
rodziny nigdy nie wygasa.
Literatura:
H. Cudak, Znaczenie rodziny w rozwoju i wychowaniu małego dziecka
H. Cudak, Szkice z badań nad rodziną
A. Titkow, Stres i życie społeczne
Opracowała: Elżbieta Dzikowicz.