Jak zachować zdrowy szkielet ?
1
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
CELE LEKCJI
poznasz zasady właściwego postępowania służące
zachowaniu zdrowia szkieletu,
poznasz przyczyny powstawania i sposoby zapobiegania
chorobom układu szkieletowego.
2
CEL W JĘZYKU UCZNIA
Dowiesz się, jakie są choroby szkieletu i jak im zapobiegać.
3
Kryteria sukcesu dla ucznia
1. Wymienisz nazwy 3 – 4 chorób układu szkieletowego.
2. Wymienisz 3 czynniki sprzyjające prawidłowemu
rozwojowi kości i stawów.
3. Omówisz zagrożenia dla szkieletu wynikające
z nieprawidłowego postępowania człowieka.
4. Zaprezentujesz i uzasadnisz własną opinię na temat
korzyści wynikających z uprawiania aktywności ruchowej.
5. Scharakteryzujesz zmiany zachodzące w układzie
kostnym wraz z wiekiem oraz zagrożenia z tym związane.
4
PYTANIE KLUCZOWE
Co zrobić by nasz szkielet był jak najdłużej
sprawny i zdrowy?
5
KRZYWICA
to choroba występująca u dzieci,
najczęściej pomiędzy 2 miesiącem
a 3 rokiem życia dziecka. Podstawową
przyczyną krzywicy jest niedobór
witaminy D. Najczęściej spowodowany
jest on niedostateczną ekspozycją
na światło słoneczne i niedoborami
pokarmowymi. Powoduje zmiany
w układzie kostnym, zaburzenia
gospodarki wapniowo-fosforowej.
Fot.1
6
Objawy krzywicy :
łukowato
wygięte kości nóg,
zahamowanie wzrostu, zmniejszone napięcie mięśniowe,
bardzo wolne zarastanie ciemiączka, spłaszczenie
i rozmiękanie kości potylicznej,
utrata łaknienia, drażliwość, wzmożone pocenie się,
skłonność do zaparć, niepokój, czasami charakterystyczny zapach
moczu,
powstawanie guzów czołowych, bransolety krzywicze na
przedramionach i podudziach, inne.
Diagnozę choroby na podstawie badań biochemicznych
i zdjęcia rentgenowskiego oraz leczenie ustala lekarz pediatra.
7
Zapobieganie krzywicy polega na:
karmieniu
dziecka piersią,
wychodzeniu na powietrze, by dziecko korzystało
z działania promieni słonecznych, które wpływają na
wytwarzanie w organizmie witaminy D3,
podawaniu witaminy D3 – zwiększa ona wchłanianie
wapnia i fosforu w jelitach, a co za tym idzie, pełni ważną rolę
w budowaniu tkanki kostnej dzieci.
8
OSTEOPOROZA
objawia się:
zmniejszoną wytrzymałością kości,
postępującym ubytkiem masy kostnej, osłabieniem struktury
przestrzennej kości,
zwiększoną podatnością na złamania.
Choroba ta dotyka najczęściej ludzi starszych. Jej przyczyną jest
zmniejszenie się zawartości białka, odwapnienie kości i zanik masy
kostnej – rozrzedzenie kości.
9
Prawidłowa tkanka
kostna zbita
gąbczasta
Tkanka kostna zbita
gąbczasta
rozrzedzona
Fot. 2
10
Na wystąpienie osteoporozy ma wpływ:
przekwitanie (zwłaszcza wczesne),
szczupła budowa ciała (mniejsze obciążenie),
nieprawidłowa dieta (ubogobiałkowa, ubogowapniowa),
długotrwałe unieruchomienie, które może spowodować zmiany
osteoporotyczne nawet u młodych osób,
picie alkoholu, palenie papierosów, zwłaszcza w młodym wieku,
przyjmowanie leków: kortykosterydów, nasennych, hormonów
tarczycy, heparyny,
inne choroby: cukrzyca, reumatoidalne zapalenie stawów, kamica
nerkowa, mukowiscydoza,
niedobór witaminy D3.
11
Objawy:
bóle kości długich pod wpływem obciążenia,
obniżenie wzrostu (złamania kompresyjne kręgów) i ból
kręgosłupa oraz powstanie nadmiernej kifozy piersiowej (garb
starczy),
złamania kości przy niewielkich urazach (szczególnie niebezpieczne
są złamania szyjki kości udowej, ale często łamie się kość ramienna
– bliższy odcinek i dalszy kości promieniowej).
Profilaktyka polega na usunięciu lub minimalizacji czynników
prowadzących do osteoporozy, a także na uzupełnianiu niedoborów
żywieniowych wapnia, witaminy D3 oraz białka.
12
Płaskostopie
zniekształcenie stopy polegające na obniżeniu się jej
fizjologicznych sklepień, w wyniku czego staje się ona płaska.
Stopa o prawidłowej budowie nie dotyka podłoża całą
powierzchnią. Jej kości układają się w łuk. Przy płaskostopiu
prawie cała stopa przylega do podłoża. Kości w takiej stopie
ułożone są w linii prostej.
13
Przyczyny płaskostopia:
nadmierne, długotrwałe obciążenie stóp przy jednoczesnym
osłabieniu mięśni i więzadeł,
noszenie niewłaściwego obuwia,
spadek kondycji fizycznej, np. po długotrwałym przebywaniu w
łóżku,
nadwaga,
ciągłe chodzenie po twardym i równym podłożu (jezdnia, beton,
twarda podłoga),
wszelkie skoki, zeskoki na twardym podłożu (należy zwracać
uwagę na tak zwaną grę w gumę na betonie),
długotrwała gra w piłkę nożną, ręczną, szczególnie na twardym
boisku.
14
Objawy:
bóle
stóp i łydek nasilające się w miarę chodzenia,
przewlekłe stany zapalne torebek i więzadeł stawowych
stopy,
obrzęk i bolesność stopy utrudniające, niekiedy nawet
uniemożliwiające, stanie i chodzenie,
nierówne ścieranie podeszew butów (szybsze od strony
palucha),
odciski na podeszwach stóp.
15
Zapobieganie:
zapewnienie swobody ruchów niemowlętom – zakładanie nie
krępujących śpiochów i rajstop,
nie przyspieszanie nauki chodzenia poprzez wkładanie dziecka do
chodzika, skraca się wówczas okres raczkowania,
systematyczne ćwiczenia usprawniające mięśnie,
noszenie prawidłowo dopasowanego obuwia,
zapobieganie otyłości u dzieci.
16
Aby nasz szkielet prawidłowo się rozwijał i funkcjonował należy
przestrzegać higienicznego trybu życia. Dlatego zaleca się:
Stosowanie odpowiedniej diety bogatej w białko, wapń
i witaminę D3.
Uprawianie ćwiczeń fizycznych przyczyniających się
do harmonijnego wzrostu organizmu.
Unikanie ćwiczeń wysiłkowych mogących nadmiernie obciążyć
szkielet i doprowadzić do jego deformacji.
Zachowywanie prawidłowej pozycji podczas siedzenia, leżenia.
Odpowiednio długi sen – od 9 do 11 godzin.
17
Źródła:
http://senior-i-zdrowie.wieszjak.polki.pl/osteoporoza/316497,Jak-uniknacosteoporozy.html#
http://www.poradnikzdrowie.pl/ciaza-i-macierzynstwo/zdrowie-dziecka/Plaskostopie-udzieci--jak-nie-dopuscic-do-jego-rozwoju_35354.html
http://www.sciaga.pl/tekst/105968-106-plaskostopie
https://encryptedtbn2.gstatic.com/images?q=tbn:ANd9GcQzuzH1TCgBg8pmNvP3yjI4zB2jPsnpI7LBaKsKb8
ytrfXwJ11_
J. Balerstet, L. Betleja, T. Falkowski, B. Jakubik, R. Kościelniak, K.Kulpiński, A. Tyc,
M. Zaleska-Szczygieł, Vademecum Matura 2011 Biologia, wyd. Operon, Gdynia 2010.
18
ŹRÓDŁA ILUSTRACJI
Nume
r
Autor
Tytuł
Fot. 1
Mrich
Fot. 2
Gtirouflet
XrayRicketsLegssmall
Źródło
Licencja
http://commons.wikimedia.org/wiki/File:XrayRick
etsLegssmall.jpg
CC BY 3.0 PL
http://en.wikipedia.org/wiki/Trabecular_bone_score
Bone normal and degraded #/media/File:Bone_normal_and_degraded_micro_str
micro architecture
ucture.jpg
CC BY 3.0 PL
19
Dziękujemy
Lidia Trabczys
Anna Karpa
20
