Temat lekcji: Hodowla Hippeastrum Cele: Wiadomości: 1. poznanie budowy i funkcji kwiatu roślin jednoliściennych 2. poznanie cech rodziny amarylkowatych Umiejętności: 1. umiejętność hodowli rośliny cebulowej w warunkach domowych 2. rozpoznawanie rośliny jednoliściennej 3. hodowanie rośliny według instrukcji 3. wyszukiwanie informacji na temat hodowli Hipeastrum 4. założenie i prowadzenie zeszytu obserwacji hodowli rośliny Postawy: 1. rozwijanie samodzielności i aktywności uczniów 2. zachęcanie do aktywnego poznawania środowiska 3. kształtowanie systematyczności i dokładności w pielęgnacji rośliny Hodowla Hipeastrum przez dzieci i młodzież jest świetnym i prostym sposobem poznania budowy kwiatów oraz zaznajomienia się z zasadami hodowli roślin. Można ją wykorzystać w każdym typie szkoły: w szkole podstawowej, gimnazjalnej i ponadgimnazjalnej, szczególnie w klasie z rozszerzoną biologią – kwitnienie Hipeastrum przypada na okres zimowy lub wczesnowiosenny, czyli akurat na okres omawiania roślin okrytonasiennych. Sięgając do greckiego źródłosłowu, można by ją nazywać gwiazdą rycerza (po grecku hippeus znaczy rycerz, astron - gwiazda). Hipeastrum (Hippeastrum), zwane też zwartnicą, to roślina cebulowa należąca do rodziny amarylkowatych (Amaryllicidaceae). Główną jej ozdobą są wielkie lejkowate kwiaty, zebrane po kilka na szczycie grubej łodygi ponad półmetrowej wysokości. Długie językowate liście, wyrastające z dużej cebuli (o średnicy 8-12 cm), zwykle pojawiają się później niż pędy kwiatostanowe. Większość uprawianych odmian zalicza się do gatunku o nazwie hipeastrum mieszańcowe (H. hybridum). Otrzymano go w wyniku krzyżowania gatunków dziko rosnących w tropikalnych rejonach Ameryki Południowej. Dzięki osiągnięciom hodowców możemy dziś podziwiać odmiany o kwiatach białych, różowych, pomarańczowych i czerwonych, a także o płatkach dwubarwnych lub kontrastowo obrzeżonych. Kwiaty poszczególnych odmian mogą się różnić także wielkością i kształtem. Największą popularnością cieszą się te o dużych kwiatach (o średnicy 20-30 cm). Hodowlę można wykorzystać na zajęciach lekcyjnych, koła biologicznego do omówienia następujących zagadnień: Cechy roślin jednoliściennych. Porównanie cech rośliny jednoliściennej i dwuliściennej. Elementy budowy kwiatu rośliny jednoliściennej i ich funkcje. Wykonywanie preparatów mikroskopowych z organów roślinnych Sposoby wegetatywnego rozmnażania roślin. Co to są rośliny cebulowe i jakie mają zastosowanie w życiu człowieka? Zasady hodowli: 1. hodowlę można prowadzić pojedynczo lub parami, w domu lub w szkole 2. należy zakupić cebule duże o obwodzie ok. 22-26 cm, wtedy wydadzą bardziej efektowne kwiaty 3. cebulę oczyszczamy z resztek liści, sadzimy do wysokiej doniczki wypełnionej ziemią tak, aby wystawała ponad 1/3 nad powierzchnię podłoża. 4. obficie podlewamy i ustawiamy w jasnym miejscu o temperaturze 20-25C. 5. dopóki z cebuli nie wyrośnie pąk kwiatowy, podlewamy roślinę bardzo umiarkowanie, a po ukazaniu się pąka i liści - obficiej. Od tej chwili możemy też rozpocząć zasilanie hipeastrum, stosując raz na dwa tygodnie nawóz wieloskładnikowy do kwitnących roślin doniczkowych. Gdy ukażą się pąki kwiatowe, trzeba koniecznie zapewnić roślinie jak najlepszy dostęp światła. Aby przedłużyć kwitnienie, roślinę z rozwiniętymi pąkami dobrze jest ustawić w nieco chłodniejszym miejscu (w temp. 18-20°C). 6. Hipeastrum zakwita w 6-8 tygodni po posadzeniu cebul. 7. kiedy hipeastrum przekwitnie, usuwamy pęd kwiatostanowy, lecz pozostawiamy liście, dzięki którym w cebuli będą zgromadzone substancje zapasowe na przyszły rok, a także powstaną zawiązki pędów kwiatowych. W tym czasie cebula rośnie bardzo intensywnie, dlatego musimy zapewnić roślinie dużo światła, a także systematycznie ją podlewać i nawozić. 8. aby hipeastrum mogło ponownie zakwitnąć, cebula musi przejść trzymiesięczny okres spoczynku. Podlewanie i nawożenie stopniowo należy ograniczyć i pozwolić zaschnąć liściom, które później usuwamy, a doniczkę z cebulą umieścić w chłodnym (10-15°C) i ciemnym miejscu, gdzie przechowujemy ją do końca grudnia. Wówczas możemy przesadzić cebulę do świeżego podłoża i znów rozpocząć uprawę. 9. Uczniowie prowadzą zeszyty hodowli według wzoru: Nazwa zwyczajowa rośliny Nazwa łacińska rośliny Rodzina: Klasa: Gromada: Typ: Królestwo: Krótka charakterystyka: Wymagania życiowe: Dzień hodowli Spostrzeżenia Czynności hodowcy Cel czynności Piśmiennictwo: Schubert Margot, Herwig Rob „Mieszkamy wśród kwiatów”, PWRiL, Warszawa 1988 Mgr Wiśniowska Izabela nauczyciel biologii XCIX LO w Warszawie