Jan Mazur Teoria do Laboratorium Fizyki ITiE PK 27.05.2015 Zagadnienia teoretyczne do ćwiczeń lab. 206-3H i 206-5H Spis treści 1. Informacje wstępne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 2. Zalecane podręczniki fizyki i materiały dydaktyczne dostępne w internecie . . . . . . . . . 3 2.1. Zakres szkoły średniej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 2.2. Zakres wyższej szkoły technicznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 2.3. Materiały dydaktyczne na stronie internetowej Laboratorium Fizyki . . . . . . . . . . . . . . . . 5 3. Pytania ogólne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 3.1. Zestawienie wyników . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 3.2. Precyzja obliczeń i zaokrąglenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 3.3. Wyznaczanie nachylenia prostej metodą graficzną . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 3.4. Przeliczanie temperatur i różnic temperatur między skalami Kelvina i Celsjusza . . . . . . . . . 6 4. Lab. 206-3H. Wykaz zagadnień teoretycznych do ćwiczeń laboratoryjnych z fizyki . . . . 7 4.1. Ćw. 1. Wyznaczanie przyspieszenia ziemskiego za pomocą wahadła matematycznego. . . . . . . 7 4.2. Ćw. 7. Doświadczenie Stokes’a. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 4.3. Ćw. 24. Pomiar oporności w obwodzie prądu stałego i zmiennego. . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 4.4. Ćw. 26. Wyznaczanie pojemności kondensatora metodą drgań relaksacyjnych. 4.5. Ćw. 30. II zasada dynamiki Newtona. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 4.6. Ćw. 31. Wahadło fizyczne o regulowanej płaszczyźnie drgań (wg instrukcji w.2) . . . . . . . . . . 17 4.7. Ćw. 32. Badanie odkształceń sprężystych i plastycznych ciał stałych. 4.8. Ćw. 34. Mechaniczny równoważnik ciepła. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 4.9. Ćw. 41. Wyznaczanie ogniskowych soczewek za pomocą wzoru soczewkowego. . . . . . . . . . . . 21 . . . . . . . . . . 13 . . . . . . . . . . . . . . . 19 4.10. Ćw. 43. Wyznaczanie długości fali świetlnej przy pomocy spektroskopu pryzmatycznego. . . . . 23 5. Lab. 206-5H. Wykaz zagadnień teoretycznych do ćwiczeń laboratoryjnych z fizyki . . . . . 25 5.1. Ćw. 1 patrz p. 4.1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 5.2. Ćw. 7 patrz p. 4.2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 5.3. Ćw. 32 patrz p. 4.7 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 Spis treści 2 5.4. Ćw. 34 patrz p. 4.8 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 5.5. Ćw. 50. Pochłanianie światła . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 5.6. Ćw. 51. Pomiar ładunku właściwego e/m elektronu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 5.7. Ćw. 52. Charakterystyka licznika Geigera - Millera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27 5.8. Ćw. 62. Zależność oporności ciał stałych od temperatury . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 5.9. Ćw. 63. Procesy fizyczne w lampach elektronowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 5.10. Ćw. 68. Pomiar punktu Curie ferromagnetyków . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32 1. Informacje wstępne 3 1. Informacje wstępne Opracowanie dotyczy zagadnień teoretycznych do ćwiczeń znajdujących się w sali 206-3H (ćwiczenia nr 1, 7, 24, 26, 28, 31, 32, 34, 41 i 43) i sali 206-5H (ćwiczenia nr 1, 7, 24, 28 32, 34, 50, 51, 62, 63 i 68). W obecnej wersji nie zawiera ćw. 28 (wyłączone ze sprawdzianu). Zawiera odnośniki do dwu podręczników fizyki dostępnych w internecie, materiałów dydaktycznych na stronie internetowej Laboratorium Fizyki oraz wykaz zagadnień teoretycznych zawartych w instrukcjach do ćwiczeń z informacją o ich obowiązywaniu (zagadnienia w instrukcjach wymagają uaktualnienia), uaktualnione i wymagane (przeze mnie, na moich zajęciach) zagadnienia teoretyczne (jeszcze nie są one uwzględnione w dostępnych instrukcjach) wraz ze szczegółowymi odnośnikami do podanych podręczników i materiałów dydaktycznych oraz zestawy przykładowych pytań. Uwaga: 1. w tekście używane są dwa rodzaje odnośników do treści internetowych, pozwalające, poprzez ich kliknięcie z poziomu przeglądarki pdf , na otworzenie strony w przeglądarce internetowej: — odnośnik typu url w postaci pełnego adresu strony i — odnośnik typu hiperlink w postaci tekstu nie będącego adresem strony, adres strony wyświetlany jest jednak gdy na odnośnik najedziemy myszą (oznacza to, że w wersji drukowanej nie będzie on dostępny, tak mi się wydaje, nie sprawdzałem ), 2. oraz odnośniki wewnętrzne (do miejsc w dokumencie), przykładem jest spis treści. Z powyższego wynika, że wersja wydrukowana ma mocno ograniczoną funkcjonalność, właściwym sposobem korzystania z tego opracowania jest wyświetlenie go w przeglądarce pdf, co pozwoli na wygodne korzystanie z odnośników do podanych stron internetowych (jest wiele przeglądarek pdf, polecam Sumatrę: http://blog.kowalczyk.info/software/sumatrapdf/free-pdf-reader.html, ma przydatną opcję powiększenia/widoku strony "dopasuj do zawartości", jest też w polskim języku). 2. Zalecane podręczniki fizyki i materiały dydaktyczne dostępne w internecie Uwaga: jeśli będziecie mieli problem z obsługą podanych stron internetowych proszę o maila z opisem. Wyślę bardziej szczegółową instrukcję obsługi. Poniżej przedstawione są dwa podręczniki z fizyki dostępne w internecie – obejmują one większość zagadnień teoretycznych, nielicznych nie, wtedy zawierają je instrukcje do ćwiczeń, a zagadnienia mają adnotację p. instrukcja do ćwiczenia. Dalej podane są materiały dydaktyczne na stronie internetowej Laboratorium Fizyki, na dzień dzisiejszy niewiele ćwiczeń się do nich odwołuje. Zagadnienia w nich omawiane były omawiane na zajęciach początkowych (w ograniczonym zakresie niezbędnym dla Laboratorium Fizyki), studenci kończący Laboratorium Fizyki winni je mieć opanowane gdyż są one ważne dla przedmiotów technicznych, które ich czekają. 2. Zalecane podręczniki fizyki i materiały dydaktyczne dostępne w internecie 4 2.1. Zakres szkoły średniej Lit. 1 http://www.daktik.rubikon.pl Bardzo przystępnie przedstawiony materiał szkoły średniej (w zasadzie w zakresie podstawowym). Niektóre działy nie do końca są opracowane lub są pominięte). Podręcznik jest w postaci strony internetowej z podstronami, zatem każdy temat ma swój własny odnośnik. Lista takich odnośników znajduje się przy ćwiczeniach, należy je przestudiować w podanej kolejności. Temat, którego odnośnik dotyczy jest wymieniony w treści adresu internetowego. Sposób obsługi podręcznika: na początku najwygodniej będzie uruchamiać odnośniki z poziomu niniejszego opracowania, klikając na odpowiednie adresy internetowe. Później, w miarę poznania i oswojenia się z organizacją strony, można zastosować własne rozwiązania. Poszczególne zagadnienia należy przerabiać w podanej kolejności. 2.2. Zakres wyższej szkoły technicznej Lit. 2 Podręcznik prof. Kąkola. Dostępne są dwie wersje podręcznika: — Online na stronie internetowej http://www.ftj.agh.edu.pl/∼kakol/efizyka – internetowy wykład z podstaw fizyki (dla politechnik) e-Fizyka (prof. dr hab. inż. Zbigniew Kąkol, dr Jan Żukrowski). Jest to pojedyncza strona zawierająca menu w postaci spisu treści w lewej, wąskiej, części okna. W prawej wyświetlana jest odpowiednia treść. Nie ma możliwości otworzenia strony z zawartością wybranego tematu (należy wybrać z menu). Menu ma strukturę w postaci Moduł.Rozdział.Podrozdział. Moduł jest numerowany, bez opisu, Rozdział i Podrozdział są numerowane i mają opis słowny. Po otworzeniu strony Menu jest zwinięte, widoczne są tylko numery modułów, właściwy należy rozwinąć by uwidocznić zawartość. W wykazie literatury do ćwiczeń podane są numery pozycji spisu treści w powyższej postaci wraz z nazwą tematu. Właściwą pozycję należy wybrać w spisie treści rozwijając dany moduł i dział poprzez kliknięcie na ikony ze znakiem „plus”, by wyświetlić treść należy kliknąć ikonę znajdującą się z lewej strony numeru paragrafu Poszczególne zagadnienia należy przerabiać w podanej kolejności. Zaletą wersji online jest łatwość dostępu do poszczególnych tematów, wadą niewygodny wydruk i nieprzejrzyste menu (jeśli moduł jest zwinięty to nie wiemy czego dotyczy). — Książkowa w formacie pdf na stronie autora (prof. dr hab. inż. Zbigniew Kąkol): http://galaxy.uci.agh.edu.pl/~kakol/wyklady_pl.htm dostępna do pobrania zarówno w częściach jak i w całości (przy pobieraniu całości należy na niej odszukać link Wszystkie wykłady, przypomnę też, że żeby pobrać plik należy kliknąć link prawym klawiszem myszy i wybrać polecenie Zapisz element docelowy jako...). Bezpośredni link do kompletnej wersji pdf: http://galaxy.uci.agh.edu.pl/~kakol/wyklady/Fizyka.pdf Nawigacja w podręczniku jest taka sama jak wersji online, należy tylko wyświetlić w przeglądarce podgląd zakładek (bookmarks). Jest też „książkowy” spis treści (nie ma w nim wyróżnionych modułów), jednakże nie w formie hiperlinków. Zaletą wersji pdf jest wygodne drukowanie wybranych partii podręcznika. 2. Zalecane podręczniki fizyki i materiały dydaktyczne dostępne w internecie 5 — WAŻNE: odsyłacze do zagadnień szczegółowych podane są (przy poszczególnych ćwiczeniach) w formacie Mx1.x2.x3.x4, gdzie x2, x3, x4 oznaczają kolejno rozdział, sekcję i podsekcję, natomiast x1 numer modułu. W pliku pdf prof. Kąkola w spisie treści nie ma podanego numeru modułu, dlatego "Mx1" nie należy brać pod uwagę. Natomiast w wersji internetowej na stronie startowej w bocznym menu widoczny jest tylko wykaz modułów (nierozwiniętych) i informacja o numerze modułu jest przydatna, gdyż bez niej trudno jest się dostać do potrzebnego rozdziału. 2.3. Materiały dydaktyczne na stronie internetowej Laboratorium Fizyki Link do strony Laboratorium Fizyki http://wiki.itie.tu.koszalin.pl/labfizyki/doku.php, można też ze strony Instytutu Technologii i Edukacji (Zakład Fizyki jest w tym instytucie) http://itie. tu.koszalin.pl/ via Menu „Dla Studentów/Laboratorium Fizyki”. Ostatnia pozycja bocznego menu kieruje do materiałów dydaktycznych (link bezpośredni http:// wiki.itie.tu.koszalin.pl/labfizyki/doku.php?id=labfizyki:materialy_dyd). Znajdują się tam następujące opracowania (wszystkie w formacie pdf): Lit. 3 Regulamin Laboratorium Fizyki. Lit. 4 Sprawozdanie z ćwiczenia. Lit. 5 Zasady opracowywania wyników pomiarów. Lit. 6 Rachunek niepewności pomiarowych. Lit. 7 Wybrane instrukcje do ćwiczeń w postaci jednego dokumentu. Lit. 8 Powtórzenie zagadnień dotyczących umiejętności rachunkowych. Lit. 9 Niepewności pomiarowe - przykład. Lit. 10 Niepewności pomiarowe - zadania. 3. Pytania ogólne 6 3. Pytania ogólne 3.1. Zestawienie wyników Przykład zadania na sprawdzianie: Oznaczenia: ∆p – niepewność przeciętna, ∆m – niepewność maksymalna. Zostało wyznaczone: a) vśr = 1234 km/h, ∆vsr = 251 km/h, b) vśr = 0, 1234 km/h, ∆vsr = 0, 0251 km/h. Dla pomiaru nr 5 wyznaczono a) v5 = 1312 km/h, ∆m v5 = 451 km/h, b) v5 = 0, 1312 km/h, ∆m v5 = 0, 0451 km/h. Dokonaj zaokrągleń i przedstaw wg wymaganych w zestawieniu wyników zasad (tj. vsr = __ ± __ jednostka v5 = __ ± __ jednostka, gdzie __ oznacza odpowiednie wartości zaokrąglone we właściwy sposób. 3.2. Precyzja obliczeń i zaokrąglenia 1. Podaj z jaką precyzją (tj. do ilu cyfr znaczących) obliczamy niepewności pomiarowe. 2. Podaj zasady zaokrąglania niepewności pomiarowych, przedstaw dwa przykłady. 3. Podaj z jaką precyzją należy obliczać wielkości wyznaczane ze wzoru (tzw. pomiary pośrednie). 4. Podaj zasady zaokrąglania wyników. Podaj dwa przykłady powiązane z przykładami w p. 2. 3.3. Wyznaczanie nachylenia prostej metodą graficzną Wyznacz nachylenie prostej przedstawionej na wykresie (szczegółowo) 3.4. Przeliczanie temperatur i różnic temperatur między skalami Kelvina i Celsjusza Oznaczenia: t – temperatura w skali Celsjusza, T – temperatura w skali Kelvina. 4. Lab. 206-3H. Wykaz zagadnień teoretycznych do ćwiczeń laboratoryjnych z fizyki 7 Dane: a) t1 = 20◦ , t2 = 25◦ b) t1 = 25◦ , t2 = 35◦ Oblicz T1 , T2 , ∆t = t2 − t1 , ∆T = T2 − T1 Skomentuj: jak przeliczamy temperaturę między skalami Celsjusza i Kelvina, a jak różnice temperatur. 4. Lab. 206-3H. Wykaz zagadnień teoretycznych do ćwiczeń laboratoryjnych z fizyki 4.1. Ćw. 1. Wyznaczanie przyspieszenia ziemskiego za pomocą wahadła matematycznego. Zagadnienia teoretyczne podane w instrukcji (nie obowiązują): — Ruch harmoniczny (równanie ruchu, wielkości charakteryzujące ruch harmoniczny). — Teoria wahadła matematycznego i fizycznego. — Moment bezwładności brył, twierdzenie Steinera. Zagadnienia teoretyczne do zaliczenia (obowiązują): — ruch postępowy: przemieszczenie, droga, prędkość, przyśpieszenie, przyśpieszenie ziemskie, — masa, punkt materialny, — siła, ciężar, wektory (rozkład na składowe), — II zasada dynamiki Newtona. 1. Wahadło matematyczne a) Definicja. b) Rysunek z rozkładem na składowe siły ciężkości działającej na kulkę wahadła. c) Równanie ruchu wahadła matematycznego. d) Pojęcie okresu wahań T. e) Wzór na okres wahań wahadła matematycznego (jest to wzór przybliżony, dlaczego, co to oznacza?). f) Metoda Bessela (p. instrukcja do ćwiczenia). Przykładowe pytania: 1. Pojęcia podstawowe: długość, masa, ciężar, punkt materialny, prędkość, przyśpieszenie, przyśpieszenie ziemskie, siła, wektory (rozkład na składowe), prawa dynamiki Newtona. a) Wyjaśnij co oznaczają przedrostki układu SI (n, µ, m, k, M, G), podaj jednostki długości, masy, ciężaru, prędkości, przyśpieszenia. b) Wyjaśnij pojęcie ciężaru. c) Wyjaśnij pojęcie punktu materialnego. d) Podaj definicję prędkości i jej związek z pochodną, wymień rodzaje prędkości i krótko je opisz. e) Podaj definicję przyśpieszenia, jego związek z pochodną. 4. Lab. 206-3H. Wykaz zagadnień teoretycznych do ćwiczeń laboratoryjnych z fizyki 8 f) Wyjaśnij pojęcie przyśpieszenia ziemskiego. g) Przedstaw jak rozkłada się wektor na składowe (graficznie w postaci przykładu). h) Przedstaw prawa dynamiki Newtona. 2. Wahadło matematyczne a) Definicja. i. Podaj definicję wahadła matematycznego, wyjaśnij określenia w niej użyte. b) Rysunek z rozkładem na składowe siły ciężkości działającej na kulkę wahadła. i. Przedstaw rysunek c) Równanie ruchu wahadła matematycznego. i. Na podstawie rysunku jw. napisz równanie ruchu wahadła. d) Pojęcie okresu wahań T. i. Wyjaśnij co oznacza pojęcie okresu wahań T i częstotliwość f. e) Wzór na okres wahań wahadła matematycznego, zakres stosowalności. i. Podaj wzór na okres wahań wahadła, wyjaśnij na czym polega zastosowane w nim przybliżenie i w jakim zakresie możemy z niego korzystać. f) Metoda Bessela (p. instrukcja do ćwiczenia). i. Wyjaśnij na czym polega metoda Bessela i jakie są jej zalety. ii. Wyprowadź wzór Bessela na okres wahadła matematycznego. Lit. 1. http://www.daktik.rubikon.pl Obejmuje tylko podstawowe zagadnienia (p. 1) 1. wlk_podstawowe/dlugosc.htm 2. wlk_podstawowe/dlugosc_pomiary.htm 3. statyka_osr_ciagle/masa.htm 4. statyka_osr_ciagle/ciezar_ciala.htm 5. dynamika/dyn_wstep_zasady_dynamiki.htm 6. dynamika/dyn_wstep_zasady_dynamiki.htm 7. dynamika/dyn_sila_wstep_zasady_dynamiki.htm 8. dynamika/dyn_sila_definicja_zasady_dynamiki.htm 9. dynamika/dyn_sila_dlaczego_jest_wazna_wielkoscia.htm 10. dynamika/dyn_sila_bledy.htm 11. dynamika/dyn_sila_wypadkowa.htm Lit. 2. http://www.ftj.agh.edu.pl/∼kakol/efizyka Obejmuje całość zagadnień z wyłączeniem zaznaczonych adnotacją p. instrukcja do ćwiczenia. 1. M1.1 Wiadomości wstępne; M1.1.1 Wielkości fizyczne, jednostki; M1.1.2 Wektory. 2. M1.2 Ruch jednowymiarowy; M1.2.1 Wstęp; M1.2.2 Prędkość; M1.2.3 Przyśpieszenie. 3. M1.6 Grawitacja; M1.6.1 Prawo powszechnego ciążenia; M1.6.2 Ciężar; M1.6.3 Pole grawitacyjne, pole sił. 4. M1.4 Podstawy dynamiki; M1.4.1 Wstęp; M1.4.2 Zasady dynamiki Newtona. 5. M3.12 Ruch drgający; M3.12.2 Wahadła; M3.12.1 Siła harmoniczna 4. Lab. 206-3H. Wykaz zagadnień teoretycznych do ćwiczeń laboratoryjnych z fizyki 9 4.2. Ćw. 7. Doświadczenie Stokes’a. Zagadnienia teoretyczne podane w instrukcji (nie obowiązują): — Przepływ cieczy i gazów. — Pojęcie współczynnika lepkości cieczy i gazów. — Prawo Stokes’a. — Przegląd wiskozymetrów. Zagadnienia teoretyczne do zaliczenia (obowiązują): 1. Pojęcia podstawowe: długość, masa, gęstość, ciężar, punkt materialny, prędkość, przyśpieszenie, przyśpieszenie ziemskie, siła, wektory (rozkład na składowe), prawa dynamiki Newtona. 2. Ciśnienie, ciśnienie hydrostatyczne, prawo Pascala, prawo Archimedesa. 3. Siła Stokes’a (p. instrukcja do ćwiczenia). 4. Wyprowadzenie wzoru na współczynnik lepkości (p. instrukcja do ćwiczenia). Przykładowe pytania: 1. Pojęcia podstawowe: długość, masa, gęstość, ciężar, punkt materialny, prędkość, przyśpieszenie, przyśpieszenie ziemskie, siła, wektory (rozkład na składowe), prawa dynamiki Newtona. a) Wyjaśnij co oznaczają przedrostki układu SI (n, µ, m, k, M, G), podaj jednostki długości, masy, gęstości, ciężaru, prędkości, przyśpieszenia. b) Podaj definicję gęstości. c) Wyjaśnij pojęcie ciężaru. d) Wyjaśnij pojęcie punktu materialnego. e) Podaj definicję prędkości i jej związek z pochodną, wymień rodzaje prędkości i krótko je opisz. f) Podaj definicję przyśpieszenia, jego związek z pochodną. g) Wyjaśnij pojęcie przyśpieszenia ziemskiego. h) Przedstaw jak rozkłada się wektor na składowe (graficznie w postaci przykładu). i) Przedstaw prawa dynamiki Newtona. 2. Ciśnienie, ciśnienie hydrostatyczne, prawo Pascala, prawo Archimedesa. a) Podaj definicję ciśnienia, jednostki ciśnienia. b) Wyjaśnij pojęcie ciśnienia hydrostatycznego, podaj wzór. c) Podaj prawo Pascala. d) Podaj prawo Archimedesa. 3. Siła Stokes’a (p. instrukcja do ćwiczenia). a) Wyjaśnij pojęcie siły Stokes’a, podaj wzór. 4. Wyprowadzenie wzoru na współczynnik lepkości (p. instrukcja do ćwiczenia). a) Wyprowadź wzór na współczynnik lepkości dla metody użytej w ćwiczeniu. Lit. 1. http://www.daktik.rubikon.pl Zagadnienia podstawowe w ćw. 1 (nie obejmują wszystkich): 1. wlk_podstawowe/dlugosc.htm 2. wlk_podstawowe/dlugosc_pomiary.htm 4. Lab. 206-3H. Wykaz zagadnień teoretycznych do ćwiczeń laboratoryjnych z fizyki 10 3. statyka_osr_ciagle/masa.htm 4. statyka_osr_ciagle/ciezar_ciala.htm 5. dynamika/dyn_wstep_zasady_dynamiki.htm 6. dynamika/dyn_oddzialywanie_zasady_dynamiki.htm 7. dynamika/dyn_sila_wstep_zasady_dynamiki.htm 8. dynamika/dyn_sila_definicja_zasady_dynamiki.htm 9. dynamika/dyn_sila_dlaczego_jest_wazna_wielkoscia.htm 10. dynamika/dyn_sila_bledy.htm 11. dynamika/dyn_sila_wypadkowa.htm Lit. 2. http://www.ftj.agh.edu.pl/~kakol/efizyka Obejmuje całość zagadnień z wyłączeniem zaznaczonych adnotacją p. instrukcja do ćwiczenia. 1. M4.14.1 Ciśnienie i gęstość; M4.14.3 Prawo Pascala i prawo Archimedesa; M4.14.4 Ogólny opis przepływu. 2. M1.4 Podstawy dynamiki; M1.4.1 Wstęp; M1.4.2 Zasady dynamiki Newtona. 4. Lab. 206-3H. Wykaz zagadnień teoretycznych do ćwiczeń laboratoryjnych z fizyki 11 4.3. Ćw. 24. Pomiar oporności w obwodzie prądu stałego i zmiennego. Zagadnienia teoretyczne podane w instrukcji (nie obowiązują): — Prawo Ohma. — Metody pomiaru oporności. — Moc w obwodzie prądu stałego. — Rodzaje oporności w obwodach prądu stałego i przemiennego. — Obwód szeregowy RLC. — Wykres wektorowy obwodu RLC. — Rezonans napięć. Zagadnienia teoretyczne do zaliczenia (obowiązują): 1. Prąd elektryczny, prąd stały, prąd zmienny. 2. Natężenie prądu, definicja, jednostki. 3. Potencjał elektryczny, napięcie elektryczne, jednostki. 4. Prawo Ohma, opór elektryczny, opór właściwy, jednostki. 5. Energia i moc w obwodzie prądu stałego, jednostki. 6. Pojemność elektryczna, jednostki, kondensator. 7. Indukcyjność, jednostki, cewki. 8. Zawada, reaktancja pojemnościowa, reaktancja indukcyjna Przykładowe pytania: 1. Prąd elektryczny, prąd stały, prąd zmienny. a) Wyjaśnij co oznaczają przedrostki układu SI (n, µ, m, k, M, G). b) Wyjaśnij pojęcie prądu elektrycznego, czym jest prąd elektryczny w metalu, a czym w elektrolicie. c) Wyjaśnij pojęcie prądu stałego i zmiennego. 2. Natężenie prądu, definicja, jednostki. a) Wyjaśnij pojęcie ładunku elektrycznego, co to jest ładunek elementarny, podaj jednostkę ładunku. b) Podaj definicję natężenia prądu elektrycznego, podaj jednostkę. 3. Potencjał elektryczny, napięcie elektryczne, jednostki. a) Podaj definicję potencjału elektrycznego, napięcia elektrycznego i ich jednostki. 4. Opór elektryczny, opór właściwy, jednostki. a) Podaj prawo Ohma. b) Podaj definicję oporu elektrycznego i jego jednostkę. c) Wyjaśnij pojęcie oporu właściwego. Podaj wzór na opór przewodnika o długości l, polu przekroju poprzecznego S i oporze właściwym %. 5. Energia i moc w obwodzie prądu stałego, jednostki. a) Podaj wzory na moc i energię wydzielaną w przewodniku elektrycznym, podaj jednostki SI i techniczne. 6. Pojemność elektryczna, jednostki, kondensator. 4. Lab. 206-3H. Wykaz zagadnień teoretycznych do ćwiczeń laboratoryjnych z fizyki 12 a) Podaj definicję i jednostkę pojemności elektrycznej. b) Jak jest zbudowany kondensator płaski. Jaką rolę odgrywa dielektryk w kondensatorze. 7. Indukcyjność, jednostki, cewki. a) Podaj definicję i jednostkę indukcyjności. b) Jak jest zbudowana cewka. Jaką rolę odgrywa rdzeń ferromagnetyczny w cewce. 8. Zawada, reaktancja pojemnościowa, reaktancja indukcyjna. a) Podaj wzór na zawadę obwodu szeregowego RLC. b) Podaj wzór na reaktancję pojemnościową i indukcyjną. Lit. 1. http://www.daktik.rubikon.pl Zagadnienia podstawowe dotyczące elektryczności (nie obejmują wszystkich): 1. elektrycznosc/el_wstep.htm 2. elektrycznosc/el_co_to_jest_prad_elektryczny.htm 3. elektrycznosc/el_natezenie_pradu.htm 4. elektrycznosc/el_najprostszy_obwod_z_pradem.htm 5. elektrycznosc/el_ogniwa_pradu.htm 6. elektrycznosc/el_prawo_ohma.htm 7. elektrycznosc/el_prawo_ohma.htm 8. elektrycznosc/el_pole_elektryczne.htm 9. elektrycznosc/el_ladunek.htm 10. elektrycznosc/el_ladunek_elementarny.htm 11. elektrycznosc/el_prawo_coulomba.htm Lit. 2. http://www.ftj.agh.edu.pl/~kakol/efizyka Obejmuje całość zagadnień. 1. M6. Pole elektryczne; M6.17.1 Ładunek elektryczny; M6.17.2 Prawo Coulomba; M6.17.3 Pole elektryczne. 2. M6.19 Potencjał elektryczny; M6.19.1. Energia potencjalna w polu elektrycznym; M6.19.2 Potencjał elektryczny. 3. M7.21 Prąd elektryczny; M7.21.1 Natężenie prądu elektrycznego; M7.21.2 Prawo Ohma; M7.21.3 Praca i moc prądu, straty ciepła. 4. M6.20 Kondensatory i dielektryki; M6.20.1 Pojemność elektryczna; M6.20.3 Kondensator z dielektrykiem. 5. M7.22.1 Siła magnetyczna; M7.22.2 Linie pola magnetycznego; M8.24.1 Prawo indukcji Faradaya; M8.24.3 Indukcyjność;. 6. M8. Drgania elektromagnetyczne; M8.25.1 Drgania w obwodzie RLC; M8.25.2 Obwód szeregowy RLC. 4. Lab. 206-3H. Wykaz zagadnień teoretycznych do ćwiczeń laboratoryjnych z fizyki 13 4.4. Ćw. 26. Wyznaczanie pojemności kondensatora metodą drgań relaksacyjnych. Zagadnienia teoretyczne podane w instrukcji (nie obowiązują): — Kondensator w obwodzie prądu stałego. — Równanie ładowania i rozładowania kondensatora. — Drgania relaksacyjne. — Pomiar pojemności metodą mostkową. Zagadnienia teoretyczne do zaliczenia (obowiązują): 1. Prąd elektryczny, prąd stały. 2. Natężenie prądu, definicja, jednostki. 3. Potencjał elektryczny, napięcie elektryczne, jednostki. 4. Opór elektryczny, opór właściwy, jednostki. 5. Pojemność elektryczna, jednostki, kondensator. 6. Równanie ładowania i rozładowania kondensatora (p. instrukcja do ćwiczenia). 7. Drgania relaksacyjne (p. instrukcja do ćwiczenia) – nie obowiązuje 8. Wyprowadzenie wzoru na pojemność kondensatora (p. instrukcja do ćwiczenia). Zagadnienia teoretyczne do zaliczenia: 1. Prąd elektryczny, prąd stały. a) Wyjaśnij co oznaczają przedrostki układu SI (n, µ, m, k, M, G). b) Wyjaśnij pojęcie prądu elektrycznego, czym jest prąd elektryczny w metalu a czym w elektrolicie. c) Wyjaśnij pojęcie prądu stałego i zmiennego. 2. Natężenie prądu, definicja, jednostki. a) Wyjaśnij pojęcie ładunku elektrycznego, co to jest ładunek elementarny, podaj jednostkę ładunku. b) Podaj definicję natężenia prądu elektrycznego, podaj jednostkę. 3. Potencjał elektryczny, napięcie elektryczne, jednostki. a) Podaj definicję potencjału elektrycznego, napięcia elektrycznego i ich jednostki. 4. Opór elektryczny, opór właściwy, jednostki. a) Podaj prawo Ohma. b) Podaj definicję oporu elektrycznego i jego jednostkę. c) Wyjaśnij pojęcie oporu właściwego. Podaj wzór na opór przewodnika o długości l, polu przekroju poprzecznego S i oporze właściwym %. 5. Pojemność elektryczna, jednostki, kondensator. a) Podaj definicję i jednostkę pojemności elektrycznej. b) Jak jest zbudowany kondensator płaski. Jaką rolę odgrywa dielektryk w kondensatorze. 6. Równanie ładowania i rozładowania kondensatora (p. instrukcja do ćwiczenia). 7. Drgania relaksacyjne (p. instrukcja do ćwiczenia) – nie obowiązuje 8. Wyprowadzenie wzoru na pojemność kondensatora (p. instrukcja do ćwiczenia). 4. Lab. 206-3H. Wykaz zagadnień teoretycznych do ćwiczeń laboratoryjnych z fizyki 14 Lit. 1. http://www.daktik.rubikon.pl Zagadnienia podstawowe dotyczące elektryczności, jak w ćw. 24 (nie obejmują wszystkich): 1. elektrycznosc/el_wstep.htm 2. elektrycznosc/el_co_to_jest_prad_elektryczny.htm 3. elektrycznosc/el_natezenie_pradu.htm 4. elektrycznosc/el_najprostszy_obwod_z_pradem.htm 5. elektrycznosc/el_ogniwa_pradu.htm 6. elektrycznosc/el_prawo_ohma.htm 7. elektrycznosc/el_opor_elektryczny.htm 8. elektrycznosc/el_pole_elektryczne.htm 9. elektrycznosc/el_ladunek.htm 10. elektrycznosc/el_ladunek_elementarny.htm 11. elektrycznosc/el_prawo_coulomba.htm Lit. 2. http://www.ftj.agh.edu.pl/~kakol/efizyka Obejmuje całość zagadnień z wyłączeniem zaznaczonych adnotacją p. instrukcja do ćwiczenia. 1. M6. Pole elektryczne; M6.17.1 Ładunek elektryczny; M6.17.2 Prawo Coulomba; M6.17.3 Pole elektryczne. 2. M6.19 Potencjał elektryczny; M6.19.1 Energia potencjalna w polu elektrycznym; M6.19.2 Potencjał elektryczny. 3. M7.21 Prąd elektryczny; M7.21.1 Natężenie prądu elektrycznego. 4. M6.20 Kondensatory i dielektryki; M6.20.1 Pojemność elektryczna; M6.20.3 Kondensator z dielektrykiem. 4. Lab. 206-3H. Wykaz zagadnień teoretycznych do ćwiczeń laboratoryjnych z fizyki 15 4.5. Ćw. 30. II zasada dynamiki Newtona. Zagadnienia teoretyczne podane w instrukcji (nie obowiązują): — Zasady dynamiki Newtona dla punktu materialnego. — Jednostka siły. — Ruch jednowymiarowy ciała pod wpływem stałej siły, ruch jednostajnie zmienny, zwrot (znak) prędkości początkowej i przyspieszenia w tym ruchu. Zagadnienia teoretyczne do zaliczenia (obowiązują): 1. Pojęcia podstawowe: długość, masa, ciężar, punkt materialny, prędkość, przyśpieszenie, przyśpieszenie ziemskie, siła, wektory (rozkład na składowe), prawa dynamiki Newtona. 2. Prawo powszechnego ciążenia, pole grawitacyjne, natężenie pola grawitacyjnego - przyśpieszenie grawitacyjne, przyśpieszenie ziemskie. Przykładowe pytania: 1. Pojęcia podstawowe: długość, masa, ciężar, punkt materialny, prędkość, przyśpieszenie, przyśpieszenie ziemskie, siła, wektory (rozkład na składowe), prawa dynamiki Newtona. a) Wyjaśnij co oznaczają przedrostki układu SI (n, µ, m, k, M, G), podaj jednostki długości, masy, ciężaru, prędkości, przyśpieszenia. b) Wyjaśnij pojęcie ciężaru. c) Wyjaśnij pojęcie punktu materialnego. d) Podaj definicję prędkości i jej związek z pochodną, wymień rodzaje prędkości i krótko je opisz. e) Podaj definicję przyśpieszenia, jego związek z pochodną. f) Wyjaśnij pojęcie przyśpieszenia ziemskiego. g) Przedstaw jak rozkłada się wektor na składowe (graficznie w postaci przykładu). h) Przedstaw prawa dynamiki Newtona. 2. Prawo powszechnego ciążenia, pole grawitacyjne, natężenie pola grawitacyjnego - przyśpieszenie grawitacyjne, przyśpieszenie ziemskie. a) Podaj prawo powszechnego ciążenia Newtona. b) Wyjaśnij pojęcie natężenia pola grawitacyjnego i jego związek z przyśpieszeniem grawitacyjnym. Wyjaśnij jak zmienia się przyśpieszenie ziemskie wraz z wysokością. Lit. 1. http://www.daktik.rubikon.pl Obejmuje całość zagadnień. 1. Pojęcia podstawowe a) wlk_podstawowe/dlugosc.htm b) wlk_podstawowe/dlugosc_pomiary.htm c) statyka_osr_ciagle/masa.htm d) statyka_osr_ciagle/ciezar_ciala.htm e) dynamika/dyn_wstep_zasady_dynamiki.htm f) dynamika/dyn_wstep_zasady_dynamiki.htm g) dynamika/dyn_sila_wstep_zasady_dynamiki.htm h) dynamika/dyn_sila_definicja_zasady_dynamiki.htm 4. Lab. 206-3H. Wykaz zagadnień teoretycznych do ćwiczeń laboratoryjnych z fizyki 16 i) dynamika/dyn_sila_dlaczego_jest_wazna_wielkoscia.htm j) dynamika/dyn_sila_bledy.htm k) dynamika/dyn_sila_wypadkowa.htm 2. Zagadnienie teoretyczne nr 3 a) grawitacja/grawitacja_wprowadzenie.htm b) grawitacja/grawitacja_wzor.htm c) grawitacja/grawitacja_wzor_przyklad.htm d) grawitacja/grawitacja_wzor_wektorowo.htm Lit. 2. http://www.ftj.agh.edu.pl/~kakol/efizyka 1. M1.1 Wiadomości wstępne; M1.1.1 Wielkości fizyczne, jednostki; M1.1.2 Wektory. 2. M1.2 Ruch jednowymiarowy; M1.2.1 Wstęp; M1.2.2 Prędkość; M1.2.3 Przyśpieszenie. 3. M1.6 Grawitacja; M1.6.1 Prawo powszechnego ciążenia; M1.6.2 Ciężar; M1.6.3 Pole grawitacyjne, pole sił. 4. M1.4 Podstawy dynamiki; M1.4.1 Wstęp; M1.4.2 Zasady dynamiki Newtona. 4. Lab. 206-3H. Wykaz zagadnień teoretycznych do ćwiczeń laboratoryjnych z fizyki 17 4.6. Ćw. 31. Wahadło fizyczne o regulowanej płaszczyźnie drgań (wg instrukcji w.2) Zagadnienia teoretyczne podane w instrukcji (nie obowiązują): 1. Istota ruchu harmonicznego. 2. Zależność położenia od czasu i prędkości od czasu w ruchu harmonicznym. 3. Wahadło fizyczne 4. Rozkładanie sił na składowe. 5. Pomiar czasu za pomocą stopera z bramkami optycznymi. 6. Wykonywanie wykresów. 7. Szacowanie niepewności pomiarowych. Zagadnienia teoretyczne do zaliczenia (obowiązują): — ruch postępowy: przemieszczenie, droga, prędkość, przyśpieszenie, przyśpieszenie ziemskie, — ruch obrotowy: droga kątowa α, prędkość kątowa ω, przyśpieszenie kątowe ε, związek okresu T z prędkością kątową ω, — masa, punkt materialny, środek masy, bryła sztywna, moment bezwładności, — siła, ciężar, wektory (rozkład na składowe), moment siły, — II zasada dynamiki Newtona: postacie dla ruchu postępowego i obrotowego, — równanie ruchu harmonicznego. 1. Wahadło fizyczne a) Definicja. b) Rysunek z rozkładem na składowe siły ciężkości działającej na wahadło fizyczne. c) Równanie ruchy harmonicznego. d) Równanie ruchu wahadła fizycznego. e) Pojęcie okresu wahań T. f) Wzór na okres wahań wahadła fizycznego, zakres stosowalności (jest to wzór przybliżony, dlaczego, co to oznacza?). 2. Wahadło o regulowanej płaszczyźnie wahań (p. instrukcja do ćwiczenia). Przykładowe pytania: 1. Pojęcia podstawowe (p. wyżej): a) Wyjaśnij co oznaczają przedrostki układu SI (n, µ, m, k, M, G), podaj jednostki długości, masy, ciężaru, prędkości, przyśpieszenia. b) Wyjaśnij pojęcia masy (definicje), środka masy, ciężaru, momentu bezwładności (nie zapomnij o twierdzeniu Steinera). c) Podaj definicję momentu siły i momentu pędu. d) Wyjaśnij/podaj definicje pojęć dla ruchu obrotowego: droga kątowa α, prędkość kątowa ω i jej związek z pochodną, przyśpieszenie kątowe ε i jego związek z pochodną. e) Przedstaw jak rozkłada się wektor na składowe (graficznie w postaci przykładu). f) Przedstaw prawa dynamiki Newtona dla ruchu obrotowego. 2. Wahadło fizyczne 18 4. Lab. 206-3H. Wykaz zagadnień teoretycznych do ćwiczeń laboratoryjnych z fizyki a) Podaj definicję wahadła fizycznego. b) Przedstaw na rysunku rozkład na składowe siły ciężkości działającej na wahadło fizyczne. c) Podaj równanie ruchu wahadła fizycznego, przedstaw wyprowadzenie (jeśli potrafisz). d) Podaj co onacza okresu wahań T, jego związek z częstotliwością drgań f i częstością kołową (pulsacją, prędkością kątową w ruchu po okręgu) ω. e) Przedstaw wzór na okres wahań T wahadła fizycznego, jaka jest dokładność tego wzoru i dlaczego? 3. Wahadło o regulowanej płaszczyźnie wahań (p. instrukcja do ćwiczenia). a) Omów konstrukcję i zasadę działania wahadła o regulowanej płaszczyźnie drgań. b) Przedstaw na rysunku rozkład wektora siły ciężkości na składowe dla wahadła, którego płaszczyzna wahań jest odchylona od pionu o kąt ϑ. Jakie, efektywne, przyśpieszenie ziemskie "odczuwa" to wahadło? Lit. 1. http://www.daktik.rubikon.pl Obejmuje tylko część podstawowych zagadnień p. 1 (nie ma bryły sztywnej i wahadła fizycznego) 1. wlk_podstawowe/dlugosc.htm 2. wlk_podstawowe/dlugosc_pomiary.htm 3. statyka_osr_ciagle/masa.htm 4. statyka_osr_ciagle/ciezar_ciala.htm 5. http://www.daktik.rubikon.pl/dynamika/dyn_wstep_zasady_dynamiki.htmdynamika/dyn_wstep_zasady_ 6. dynamika/dyn_oddzialywanie_zasady_dynamiki.htm 7. dynamika/dyn_sila_wstep_zasady_dynamiki.htm 8. dynamika/dyn_sila_definicja_zasady_dynamiki.htm 9. dynamika/dyn_sila_dlaczego_jest_wazna_wielkoscia.htm 10. dynamika/dyn_sila_bledy.htm 11. dynamika/dyn_sila_wypadkowa.htm Lit. 2. http://www.ftj.agh.edu.pl/~kakol/efizyka 1. M1.1 Wiadomości wstępne; M1.1.1 Wielkości fizyczne, jednostki; M1.1.2 Wektory. 2. M1.2 Ruch jednowymiarowy; M1.2.1 Wstęp; M1.2.2 Prędkość; M1.2.3 Przyśpieszenie. 3. M1.6 Grawitacja; M1.6.1 Prawo powszechnego ciążenia; M1.6.2 Ciężar; M1.6.3 Pole grawitacyjne, pole sił. 4. M1.4 Podstawy dynamiki; M1.4.1 Wstęp; M1.4.2 Zasady dynamiki Newtona. 5. M2.9.1. Środek masy. 6. M3.11. Ruch obrotowy; M3.11.1. Kinematyka ruchu obrotowego; M3.11.2. Dynamika punktu materialnego; M3.11.2.1. Moment pędu; M3.11.3. Ciało sztywne i moment bezwładności. 7. M3.12. Ruch drgający; M3.12.1. Siła harmoniczna, drgania swobodne; M3.12.2. Wahadła; M3.12.2.1. Wahadło proste (zwane też matematyczne – JM ); M3.12.2.2. Wahadło fizyczne. 4. Lab. 206-3H. Wykaz zagadnień teoretycznych do ćwiczeń laboratoryjnych z fizyki 19 4.7. Ćw. 32. Badanie odkształceń sprężystych i plastycznych ciał stałych. Zagadnienia teoretyczne podane w instrukcji (obowiązują): 1. Pojęcie wydłużenia i naprężenia. 2. Pojęcie odkształceń i naprężeń sprężystych. 3. Pojęcie odkształceń i naprężeń plastycznych. 4. Pojęcie modułu Younga. 5. Prawo Hooke’a. Przykładowe pytania: 1. Wyjaśnij zjawisko sprężystości, podaj rodzaje odkształceń sprężystych. 2. Siła harmoniczna (sprężystości), stała sprężystości sprężyny. 3. Przedstaw prawo Hooke’a. Wyjaśnij pojęcie modułu Younga. 4. Przedstaw zakres stosowalności prawa Hooke’a. 5. Wyprowadź związek stałej sprężystości sprężyny z modułem Younga – zaawansowane. Lit. 1. http://www.daktik.rubikon.pl Podane pozycje obejmują całość zagadnień teoretycznych do ćwiczenia. 1. Zagadnienia podstawowe a) wlk_podstawowe/dlugosc.htm b) wlk_podstawowe/dlugosc_pomiary.htm c) statyka_osr_ciagle/masa.htm d) statyka_osr_ciagle/ciezar_ciala.htm e) dynamika/dyn_wstep_zasady_dynamiki.htm f) dynamika/dyn_oddzialywanie_zasady_dynamiki.htm g) dynamika/dyn_sila_wstep_zasady_dynamiki.htm h) dynamika/dyn_sila_definicja_zasady_dynamiki.htm i) dynamika/dyn_sila_dlaczego_jest_wazna_wielkoscia.htm j) dynamika/dyn_sila_bledy.htm k) dynamika/dyn_sila_wypadkowa.htm 2. Zagadnienia szczegółowe a) statyka_osr_ciagle/sprezystosc.htm b) statyka_osr_ciagle/sprezystosc_prawo_hooke.htm c) statyka_osr_ciagle/sprezystosc_prawo_hooke_przyklad.htm d) statyka_osr_ciagle/sprezystosc_prawo_hooke_stosowalnosc.htm e) statyka_osr_ciagle/sprezystosc_stala_sprezystosci.htm f) statyka_osr_ciagle/sprezystosc_stala_sprezystosci_vs_modul_Younga.htm Lit. 2. http://www.ftj.agh.edu.pl/~kakol/efizyka – nie zawiera zagadnień szczegółowych z wyjątkiem: 1. M3.12. Ruch drgający; M3.12.1. Siła harmoniczna, drgania swobodne 4. Lab. 206-3H. Wykaz zagadnień teoretycznych do ćwiczeń laboratoryjnych z fizyki 20 4.8. Ćw. 34. Mechaniczny równoważnik ciepła. Zagadnienia teoretyczne podane w instrukcji (obowiązują): 1. Mechaniczny równoważnik ciepła. 2. Praca mechaniczna. 3. Energia cieplna. 4. Pojemność cieplna. 5. Ciepło właściwe. 6. Pierwsza zasada termodynamiki. Przykładowe pytania: 1. Podaj wzór na przeliczenie temperatury w skali Celsjusza na temperaturę w skali bezwzględnej (Kelwina). Jak przelicza się różnicę temperatur? 2. Podaj interpretację mikroskopową temperatury. 3. Podaj interpretację energii wewnętrznej, jednostka energii wewnętrznej.. 4. Podaj interpretację pojęcia ciepła, jednostka ciepła. 5. Podaj definicję pracy, jednostka pracy. 6. Podaj definicje ciepła właściwego i pojemności cieplnej oraz ich jednostki. 7. Przedstaw I zasadę termodynamiki. 8. Wyjaśnij pojęcie mechanicznego równoważnika ciepła. Lit. 1. http://www.daktik.rubikon.pl 1. termodynamika/trmdn_1_wstep.htm 2. termodynamika/trmdn_2_stany_skupienia_cial.htm 3. termodynamika/trmdn_4_temperatura.htm 4. http://www.daktik.rubikon.pl/termodynamika/trmdn_5_energia_wewnetrzna.htm 5. termodynamika/trmdn_6_cieplo.htm 6. termodynamika/trmdn_7_cieplo_ogrzewania.htm 7. termodynamika/trmdn_9_cieplo_wlasciwe.htm 8. termodynamika/trmdn_12_wykres_ogrzewania_substancji.htm 9. termodynamika/trmdn_13_praca.htm 10. termodynamika/trmdn_14_1_zasada_termodynamiki.htm 11. termodynamika/trmdn_bilans_cieplny_1.htm Lit. 2. http://www.ftj.agh.edu.pl/~kakol/efizyka – nie zawiera zagadnień szczegółowych 4. Lab. 206-3H. Wykaz zagadnień teoretycznych do ćwiczeń laboratoryjnych z fizyki 21 4.9. Ćw. 41. Wyznaczanie ogniskowych soczewek za pomocą wzoru soczewkowego. Zagadnienia teoretyczne podane w instrukcji (nie obowiązują): — Optyka geometryczna. Prawo odbicia i załamania światła. — Własności cienkich soczewek skupiających i rozpraszających. Zdolność skupiająca. — Konstrukcja obrazów tworzonych przez soczewki. — Wady soczewek. — Własności układu soczewek. Zagadnienia teoretyczne do zaliczenia (obowiązują): 1. Optyka geometryczna. 2. Prawo odbicia i załamania światła. 3. Współczynnik załamania światła. 4. Soczewki skupiające. Zdolność skupiająca, dioptria. 5. Równanie soczewkowe. 6. Metody wyznaczania ogniskowej soczewki użyte w ćwiczeniu (p. instrukcja do ćwiczenia). Zagadnienia teoretyczne do zaliczenia: 1. Optyka geometryczna. a) Wyjaśnij czym jest optyka geometryczna, jakie są jej założenia. b) Jaki jest zakres stosowalności optyki geometrycznej. 2. Prawo odbicia i załamania światła. a) Podaj prawo odbicia światła, przedstaw na rysunku. b) Podaj prawo załamania światła, przedstaw na rysunku. 3. Współczynnik załamania światła. a) Podaj definicje względnego współczynnika załamania światła (I – zależna od kątów padania i załamania, II – zależna od prędkości światła w obu ośrodkach, III – zależną od bezwzględnych współczynników załamania światła). b) Jak zależy współczynnik załamania typowych ośrodków od długości fali światła w zakresie widzialnym? Jakie to ma znaczenie dla rozszczepienia światła białego przez pryzmat? 4. Soczewki skupiające. Zdolność skupiająca, dioptria. a) Co to jest soczewka skupiająca, promień krzywizny powierzchni, główna oś optyczna, środek soczewki, ogniskowa, zdolność skupiająca, dioptria? b) Jaki jest bieg promienia przez soczewkę skupiającą i. równoległego do głównej osi, ii. przechodzącego przez środek soczewki, iii. nierównoległego – nachylonego do głównej osi optycznej, – odchylonego od głównej osi optycznej. c) Przedstaw na rysunku konstrukcję obrazu pozornego, jakie są jego właściwości? d) Przedstaw na rysunku konstrukcję obrazu rzeczywistego i. powiększonego, jakie są jego właściwości? 4. Lab. 206-3H. Wykaz zagadnień teoretycznych do ćwiczeń laboratoryjnych z fizyki 22 ii. pomniejszonego, jakie są jego właściwości? 5. Równanie soczewkowe. a) Podaj równanie soczewkowe. b) Podaj wzór na ogniskową soczewki (ten, w którym występują promienie krzywizn i współczynnik załamania). 6. Metody wyznaczania ogniskowej soczewki użyte w ćwiczeniu (p. instrukcja do ćwiczenia). a) Omów metodę wykorzystującą pomiar odległości przedmiotu i obrazu od soczewki. b) Omów metodę wykorzystującą wykres zależności powiększenia od odległości obrazu od soczewki. c) Omów metodę Bessela, wyprowadź wzór Bessela na ogniskową soczewki. Lit. 1. http://www.daktik.rubikon.pl Ilość odsyłaczy wydaje się być ogromna, każdy z nich jest jednak dość krótki. Należy się z nimi zapoznać w podanej kolejności. Obejmują całość zagadnień teoretycznych do ćwiczenia. 1. optyka/optyka_wstep.htm 2. optyka/co_to_jest_swiatlo.htm 3. optyka/optyka_geometryczna_wprowadzenie.htm 4. optyka/optyka_geometryczna_zjawiska_ogolnie.htm 5. optyka/optyka_geometryczna_wiazka_i_promien.htm 6. optyka/optyka_geometryczna_odbicie_swiatla.htm 7. optyka/optyka_geometryczna_zalamanie_swiatla.htm 8. optyka/optyka_geometryczna_prawo_zalamania_swiatla.htm 9. optyka/optyka_geometryczna_o_wspolczynnikach_zalamania_swiatla.htm 10. optyka/optyka_normalna_do_powierzchni.htm 11. optyka/optyka_tabela_wspolczynnikow_zalamania.htm 12. optyka/optyka_rozszczepienie_swiatla.htm 13. optyka/optyka_geometryczna_soczewka_i_jej_ognisko.htm 14. optyka/optyka_geometryczna_soczewki_rozpraszajace.htm 15. optyka/optyka_geometryczna_rownanie_soczewki.htm 16. optyka/optyka_aberracja_sferyczna.htm Lit. 2. http://www.ftj.agh.edu.pl/~kakol/efizyka Dla ciekawych, Lit. 1 powyżej jest wystarczająca (chyba jedyne takie ćwiczenie), poniżej ujęcie zagadnień optyki geometrycznej w podręczniku prof. Kąkola (przy założeniu, że część tych zagadnień została opanowana w szkole średniej, nie jest więc omawiana lub stanowi nieistotny stopień szczegółowości). 1. M9.28. Optyka geometryczna i falowa. 2. M9.28.1 Wstęp; M9.28.2 Odbicie i załamanie światła; M9.28.3 Warunki stosowalności optyki geometrycznej. 4. Lab. 206-3H. Wykaz zagadnień teoretycznych do ćwiczeń laboratoryjnych z fizyki 23 4.10. Ćw. 43. Wyznaczanie długości fali świetlnej przy pomocy spektroskopu pryzmatycznego. Zagadnienia teoretyczne podane w instrukcji (nie obowiązują): — Prawo odbicia i załamania światła. Pryzmat. — Zjawisko dyspersji światła. — Budowa i zasada działania spektroskopu pryzmatycznego. — Budowa atomu wg teorii Bohra. — Rodzaje widm, serie widmowe. Zagadnienia teoretyczne do zaliczenia (obowiązują): 1. Optyka geometryczna. 2. Prawo odbicia i załamania światła. 3. Współczynnik załamania światła, zależność współczynnika załamania światła od długości fali. 4. Pryzmat, rozszczepienie światła białego przez pryzmat. 5. Budowa i zasada działania spektroskopu pryzmatycznego. 6. Budowa atomu wg teorii Bohra. Poziomy energetyczne, serie widmowe – nie obowiązuje. Zagadnienia teoretyczne do zaliczenia: 1. Optyka geometryczna. a) Wyjaśnij czym jest optyka geometryczna, jakie są jej założenia. b) Jaki jest zakres stosowalności optyki geometrycznej. 2. Prawo odbicia i załamania światła. a) Podaj prawo odbicia światła, przedstaw na rysunku. b) Podaj prawo załamania światła, przedstaw na rysunku. 3. Współczynnik załamania światła, zależność współczynnika załamania światła od długości fali. a) Podaj definicje względnego współczynnika załamania światła (I – zależna od kątów padania i załamania, II – zależna od prędkości światła w obu ośrodkach, III – zależną od bezwzględnych współczynników załamania światła). b) Jak zależy współczynnik załamania typowych ośrodków od długości fali światła w zakresie widzialnym? Jakie to ma znaczenie dla rozszczepienia światła białego przez pryzmat? 4. Pryzmat, rozszczepienie światła białego przez pryzmat. a) Przedstaw budowę i przeznaczenie pryzmatu. b) Przedstaw na rysunku bieg promienia monochromatycznego przez pryzmat. c) Wyjaśnij czym jest światło białe. Przedstaw bieg promienia światła białego przez pryzmat. 5. Budowa i zasada działania spektroskopu pryzmatycznego. a) Naszkicuj schemat budowy spektroskopu pryzmatyczne, objaśnij zasadę jego działania. 6. Budowa atomu wg teorii Bohra. Poziomy energetyczne, serie widmowe – nie obowiązuje. Lit. 1. http://www.daktik.rubikon.pl Poniższe zagadnienia nie obejmują p. 6. 1. optyka/optyka_wstep.htm 2. optyka/co_to_jest_swiatlo.htm 4. Lab. 206-3H. Wykaz zagadnień teoretycznych do ćwiczeń laboratoryjnych z fizyki 24 3. optyka/optyka_geometryczna_wprowadzenie.htm 4. optyka/optyka_geometryczna_zjawiska_ogolnie.htm 5. optyka/optyka_geometryczna_wiazka_i_promien.htm 6. optyka/optyka_geometryczna_odbicie_swiatla.htm 7. optyka/optyka_geometryczna_zalamanie_swiatla.htm 8. optyka/optyka_geometryczna_prawo_zalamania_swiatla.htm 9. optyka/optyka_geometryczna_o_wspolczynnikach_zalamania_swiatla.htm 10. optyka/optyka_normalna_do_powierzchni.htm 11. optyka/optyka_tabela_wspolczynnikow_zalamania.htm 12. optyka/optyka_rozszczepienie_swiatla.htm Lit. 2. http://www.ftj.agh.edu.pl/~kakol/efizyka Podane zagadnienia obejmują całość wymaganego materiału. 1. M9.28. Optyka geometryczna i falowa. 2. M9.28.1 Wstęp; M9.28.2 Odbicie i załamanie światła; M9.28.3 Warunki stosowalności optyki geometrycznej. 3. M10.33 Model atomu wodoru Bohra; M10.33.1 Wstęp; M10.33.2 Widma atomowe; M10.33.3 Model Bohra atomu wodoru; M10.33.4 Stany energetyczne i widmo atomowe wodoru. 5. Lab. 206-5H. Wykaz zagadnień teoretycznych do ćwiczeń laboratoryjnych z fizyki 5. Lab. 206-5H. Wykaz zagadnień teoretycznych do ćwiczeń laboratoryjnych z fizyki 5.1. Ćw. 1 patrz p. 4.1 5.2. Ćw. 7 patrz p. 4.2 5.3. Ćw. 32 patrz p. 4.7 5.4. Ćw. 34 patrz p. 4.8 5.5. Ćw. 50. Pochłanianie światła Zagadnienia teoretyczne podane w instrukcji (nie obowiązują): 1. Absorpcja światła w dielektrykach. 2. Prawo Lamberta-Beera. 3. Pochłanianie światła w gazach. 4. Budowa i zasada działania spektrofotometru Spekol. Zagadnienia teoretyczne (obowiązują): 1. Absorpcja światła. 2. Prawo Lamberta-Beera. 3. Budowa i zasada działania spektrofotometru Spekol. Zagadnienia teoretyczne z przykładowymi pytaniami do zaliczenia (obowiązują): 1. Absorpcja światła. a) Co oznacza słowo absorpcja? b) Podaj mechanizmy absorpcji światła w materiałach przezroczystych. c) Co oznacza określenie "światło monochromatyczne"? 2. Prawo Lamberta-Beera. a) Podaj prawo Lamberta-Beera, wyjaśnij wielkości w nim występujące. b) Przedstaw wyprowadzenie prawa Lamberta-Beera (jeśli potrafisz). 3. Budowa i zasada działania spektrofotometru Spekol. a) W jaki sposób uzyskuje się światło monochromatyczne w spektrofotometrze Spekol. b) Przedstaw zasadę działania spektrofotometru Spekol. Literatura: instrukcja do ćwiczenia. 25 5. Lab. 206-5H. Wykaz zagadnień teoretycznych do ćwiczeń laboratoryjnych z fizyki 26 5.6. Ćw. 51. Pomiar ładunku właściwego e/m elektronu Zagadnienia teoretyczne podane w instrukcji (nie obowiązują): 1. Pole magnetyczne, bieguny, linie sił pola, wielkości charakteryzujące pole magnetyczne. 2. Ruch elektronu w polu elektrycznym i magnetycznym. Siła Lorentza. 3. Pole magnetyczne prądu elektrycznego. 4. Pole magnetyczne wytwarzane przez przewodnik kołowy. 5. Lampa oscyloskopowa, budowa i zasada działania. Pytania kontrolne podane w instrukcji (nie obowiązują): 1. Na czym polega zjawisko termoemisji? 2. Jak określa się kierunek siły Lorentza? 3. Jaki wpływ może mieć na pomiary pole magnetyczne ziemskie? Zagadnienia teoretyczne z przykładowymi pytaniami do zaliczenia (obowiązują): 1. Pole magnetyczne. a) Co to są siły magnetyczne? Jak definiujemy pole magnetyczne? b) Jak oznaczamy bieguny magnetyczne magnesów. c) Podaj wzór na siłę Lorentza. d) Podaj jednostkę indukcji magnetycznej, na podstawie wzoru Lorentza określ jej wymiar. e) Jak oddziaływują ze sobą magnesy? 2. Linie sił pola magnetycznego. a) W jaki sposób możemy uzyskać obraz linii sił pola magnetycznego? Naszkicuj obraz linii sił pola magnetycznego magnesu sztabkowego, zaznacz bieguny magnetyczne i zwrot linii sił. 3. Ziemskie pole magnetyczne. a) Podaj położenie południowego i północnego bieguna ziemskiego pola magnetycznego. Lit. 1 http://www.daktik.rubikon.pl 1. http://www.daktik.rubikon.pl/magnetyzm/1_pole_magnet_wstep.htm 2. http://www.daktik.rubikon.pl/magnetyzm/2_linie_pola_magnet.htm 3. http://www.daktik.rubikon.pl/magnetyzm/3_bieguny_magnetyczne.htm 4. http://www.daktik.rubikon.pl/magnetyzm/4_pole_magn_magnesu.htm 5. http://www.daktik.rubikon.pl/magnetyzm/5_pole_magn_ziemskie_pole_magnet.htm Lit. 2. http://www.ftj.agh.edu.pl/~kakol/efizyka 1. M7.22. Pole magnetyczne. M7.22.1. Siła magnetyczna. 2. M7.22.2. Linie pola magnetycznego, kierunek pola. 5. Lab. 206-5H. Wykaz zagadnień teoretycznych do ćwiczeń laboratoryjnych z fizyki 27 5.7. Ćw. 52. Charakterystyka licznika Geigera - Millera Zagadnienia teoretyczne podane w instrukcji (nie obowiązują): 1. Metody detekcji promieniowania jądrowego - różne typy detektorów promieniowania. 2. Wydajność i czas martwy licznika. 3. Budowa i działanie licznika G-M. Pytania kontrolne podane w instrukcji (nie obowiązują): 1. Objaśnić podstawowe typy przemian promieniotwórczych. 2. Omówić oddziaływanie cząstek naładowanych z materią. 3. Podać budowę i zasadę działania licznika G-M. 4. Jakie cząstki rejestrować może licznik G-M. 5. Czym uwarunkowany jest „czas martwy” licznika ? Zagadnienia teoretyczne z przykładowymi pytaniami do zaliczenia (obowiązują): 1. Prąd elektryczny, prąd stały, prąd zmienny. a) Wyjaśnij co oznaczają przedrostki układu SI (n, µ, m, k, M, G). b) Wyjaśnij pojęcie prądu elektrycznego, czym jest prąd elektryczny w metalu, czym w elektrolicie a czym w gazie. 2. Natężenie prądu, definicja, jednostki. a) Wyjaśnij pojęcie ładunku elektrycznego, co to jest ładunek elementarny, podaj jednostkę ładunku. b) Podaj definicję natężenia prądu elektrycznego, podaj jednostkę. 3. Potencjał elektryczny, napięcie elektryczne, jednostki. a) Podaj definicję potencjału elektrycznego, napięcia elektrycznego i ich jednostki. 4. Opór elektryczny, opór właściwy, jednostki. a) Podaj prawo Ohma. b) Podaj definicję oporu elektrycznego i jego jednostkę. 5. Pojemność elektryczna, jednostki, kondensator. a) Podaj definicję i jednostkę pojemności elektrycznej. 6. Obwody elektryczne. a) Podaj prawo Ohma dla obwodu zamkniętego (nie zapomnij o przykładowym schemacie obwodu). b) Podaj II prawo Kirchhoffa. 7. Promieniowanie jądrowe. a) Przedstaw rodzaje promieniowania jądrowego, ich naturę i właściwości. b) Wyjaśnij dlaczego w naszym otoczeniu występuje słabe promieniowanie jądrowe (tzw. promieniowanie tła). 8. Licznik Geigera-Millera. a) Wyjaśnij na czym polega jonizacja gazu. b) Przedstaw budowę i zasadę działania licznika. W jaki sposób w liczniku wygaszane zostaje wyładowanie ciągłe, co pozwala na rejestrację następnego impulsu. 5. Lab. 206-5H. Wykaz zagadnień teoretycznych do ćwiczeń laboratoryjnych z fizyki 28 Literatura: 1. Pytania 1-6 patrz ćw. 24. 2. Pytania 6-7: a) http://www.daktik.rubikon.pl/atomistyka/atom_izotopy.htm b) http://www.ftj.agh.edu.pl/~kakol/efizyka i. M11.38. Fizyka jądrowa; M11.38.1. Wstęp; M11.38.2. Oddziaływanie nukleon-nukleon; ii. M11.38.3. Rozpady jądrowe; iii. M11.38.1. Rozpad α; M11.38.1. Rozpad β; M11.38.1. Promieniowanie γ; iv. M11.38.1. Prawo rozpadu nuklidów. 3. Pytania 8 – patrz instrukcja do ćwiczenia. 5.8. Ćw. 62. Zależność oporności ciał stałych od temperatury Zagadnienia teoretyczne podane w instrukcji (nie obowiązują): 1. Przewodnictwo elektryczne. 2. Klasyczna elektronowa teoria przewodnictwa elektrycznego metali. 3. Półprzewodniki samoistne i domieszkowe. 4. Przewodnictwo elektryczne półprzewodników. 5. Zależność temperaturowa przewodnictwa elektrycznego. Zagadnienia teoretyczne z przykładowymi pytaniami do zaliczenia (obowiązują): 1. Prąd elektryczny, prąd stały, prąd zmienny. a) Wyjaśnij co oznaczają przedrostki układu SI (n, µ, m, k, M, G). b) Wyjaśnij pojęcie prądu elektrycznego, czym jest prąd elektryczny w metalu. c) Wyjaśnij pojęcie prądu stałego i zmiennego. 2. Natężenie prądu, definicja, jednostki. a) Wyjaśnij pojęcie ładunku elektrycznego, co to jest ładunek elementarny, podaj jednostkę ładunku. b) Podaj definicję natężenia prądu elektrycznego, podaj jednostkę. 3. Potencjał elektryczny, napięcie elektryczne, jednostki. a) Podaj definicję potencjału elektrycznego, napięcia elektrycznego i ich jednostki. 4. Opór elektryczny, opór właściwy, jednostki. a) Podaj prawo Ohma. b) Podaj definicję oporu elektrycznego i jego jednostkę. c) Wyjaśnij pojęcie oporu właściwego %. Podaj wzór na opór R przewodnika o długości l, polu przekroju poprzecznego S i oporze właściwym %. d) Wyjaśnij pojęcie przewodnictwa właściwego. 5. Przedstaw jak zależy zależność oporu elektrycznego metali od temperatury w rzeczywistości (tj. wg eksperymentu), a jak wg elektronowej teorii przewodnictwa elektrycznego metali. Lit. 1. http://www.daktik.rubikon.pl Zagadnienia podstawowe dotyczące elektryczności (nie obejmują wszystkich): 5. Lab. 206-5H. Wykaz zagadnień teoretycznych do ćwiczeń laboratoryjnych z fizyki 29 1. elektrycznosc/el_wstep.htm 2. elektrycznosc/el_co_to_jest_prad_elektryczny.htm 3. elektrycznosc/el_natezenie_pradu.htm 4. elektrycznosc/el_prawo_ohma.htm 5. elektrycznosc/el_prawo_ohma.htm 6. elektrycznosc/el_pole_elektryczne.htm 7. elektrycznosc/el_ladunek.htm 8. elektrycznosc/el_ladunek_elementarny.htm 9. elektrycznosc/el_prawo_coulomba.htm Lit. 2. http://www.ftj.agh.edu.pl/~kakol/efizyka 1. M6. Pole elektryczne; M6.17.1 Ładunek elektryczny; M6.17.2 Prawo Coulomba; M6.17.3 Pole elektryczne. 2. M6.19 Potencjał elektryczny; M6.19.1. Energia potencjalna w polu elektrycznym; M6.19.2 Potencjał elektryczny. 3. M7.21 Prąd elektryczny; M7.21.1 Natężenie prądu elektrycznego; M7.21.2 Prawo Ohma; Lit. 3. 1. Pytanie 5: patrz instrukcja do ćwiczenia. 5. Lab. 206-5H. Wykaz zagadnień teoretycznych do ćwiczeń laboratoryjnych z fizyki 30 5.9. Ćw. 63. Procesy fizyczne w lampach elektronowych Zagadnienia teoretyczne podane w instrukcji (nie obowiązują): 1. Zjawisko termoemisji. 2. Zależność prądu nasycenia od temperatury katody. 3. Wzór Richardsona - Dushmana. 4. Prawo Stefana - Boltzmanna. Pytania kontrolne (nie obowiązują): 1. Wyjaśnij powstawanie napięcia kontaktowego. 2. Objaśnij wpływ napięcia anodowego na wartość prądu anodowego w lampie elektronowej. 3. W oparciu o pasmową teorię budowy ciał stałych, wyjaśnij zjawisko termoemisji i różne wartości pracy wyjścia dla różnych metali. 4. Wyjaśnij zasadę obliczania nachylenia prostej z wykresu. 5. Zależność oporu elektrycznego metali od temperatury. Zagadnienia teoretyczne z przykładowymi pytaniami do zaliczenia (obowiązują): 1. Prąd elektryczny, prąd stały, prąd zmienny. a) Wyjaśnij co oznaczają przedrostki układu SI (n, µ, m, k, M, G). b) Wyjaśnij pojęcie prądu elektrycznego, czym jest prąd elektryczny w metalu. c) Wyjaśnij pojęcie prądu stałego i zmiennego. 2. Natężenie prądu, definicja, jednostki. a) Wyjaśnij pojęcie ładunku elektrycznego, co to jest ładunek elementarny, podaj jednostkę ładunku. b) Podaj definicję natężenia prądu elektrycznego, podaj jednostkę. 3. Potencjał elektryczny, napięcie elektryczne, jednostki. a) Podaj definicję potencjału elektrycznego, napięcia elektrycznego i ich jednostki. Lit. 1. http://www.daktik.rubikon.pl Zagadnienia podstawowe dotyczące elektryczności (nie obejmują wszystkich): 1. elektrycznosc/el_wstep.htm 2. elektrycznosc/el_co_to_jest_prad_elektryczny.htm 3. elektrycznosc/el_natezenie_pradu.htm 4. elektrycznosc/el_prawo_ohma.htm 5. elektrycznosc/el_prawo_ohma.htm 6. elektrycznosc/el_pole_elektryczne.htm 7. elektrycznosc/el_ladunek.htm 8. elektrycznosc/el_ladunek_elementarny.htm 9. elektrycznosc/el_prawo_coulomba.htm Lit. 2. http://www.ftj.agh.edu.pl/~kakol/efizyka 5. Lab. 206-5H. Wykaz zagadnień teoretycznych do ćwiczeń laboratoryjnych z fizyki 31 1. M6. Pole elektryczne; M6.17.1. Ładunek elektryczny; M6.17.2. Prawo Coulomba; M6.17.3. Pole elektryczne. 2. M6.19. Potencjał elektryczny; M6.19.1. Energia potencjalna w polu elektrycznym; M6.19.2. Potencjał elektryczny. 3. M7.21. Prąd elektryczny; M7.21.1. Natężenie prądu elektrycznego; M7.21.2. Prawo Ohma; 5. Lab. 206-5H. Wykaz zagadnień teoretycznych do ćwiczeń laboratoryjnych z fizyki 32 5.10. Ćw. 68. Pomiar punktu Curie ferromagnetyków Zagadnienia teoretyczne podane w instrukcji (nie obowiązują): 1. Klasyfikacja ciał magnetycznych. 2. Wpływ temperatury na własności ferromagnetyczne, temperatura Curie. 3. Zjawisko indukcji elektromagnetycznej, transformator. Zagadnienia teoretyczne z przykładowymi pytaniami do zaliczenia (obowiązują): 1. Pole magnetyczne. a) Co to są siły magnetyczne? Jak definiujemy pole magnetyczne? b) Jak oznaczamy bieguny magnetyczne magnesów. c) Podaj wzór na siłę Lorentza. d) Podaj jednostkę indukcji magnetycznej, na podstawie wzoru Lorentza określ jej wymiar. e) Jak oddziaływują ze sobą magnesy? 2. Linie sił pola magnetycznego. a) W jaki sposób możemy uzyskać obraz linii sił pola magnetycznego? Naszkicuj obraz linii sił pola magnetycznego magnesu sztabkowego, zaznacz bieguny magnetyczne i zwrot linii sił. 3. Ziemskie pole magnetyczne. a) Podaj położenie południowego i północnego bieguna ziemskiego pola magnetycznego. 4. Podaj klasyfikację ciał stałych pod względem ich własności magnetycznych. 5. Co oznacza temperatura Curie. Lit. 1. Ogólnie o magnetyzmie (wybrane zagadnienia w zakresie podstawowym fizyki w szkole ponadgimnazjalnej: 1. http://www.daktik.rubikon.pl/magnetyzm/1_pole_magnet_wstep.htm 2. http://www.daktik.rubikon.pl/magnetyzm/2_linie_pola_magnet.htm 3. http://www.daktik.rubikon.pl/magnetyzm/3_bieguny_magnetyczne.htm 4. http://www.daktik.rubikon.pl/magnetyzm/4_pole_magn_magnesu.htm 5. http://www.daktik.rubikon.pl/magnetyzm/5_pole_magn_ziemskie_pole_magnet.htm Lit. 2. http://www.ftj.agh.edu.pl/~kakol/efizyka 1. M11.37.4. Własności magnetyczne ciał stałych. 2. M11.37.4.1. Diamagnetyzm. 3. M11.37.4.2. Paramagnetyzm. 4. M11.37.4.3. Ferromagnetyzm.