Ts 181/07 - 8 stycznia 2008 r.

113/2/B/2009
POSTANOWIENIE
z dnia 8 stycznia 2008 r.
Sygn. akt Ts 181/07
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Ewa Łętowska,
po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Piotra
Kamińskiego w sprawie zgodności:
art. 40 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych
(Dz. U. Nr 98, poz. 1070, ze zm.) oraz art. 70 § 1 ustawy z dnia 21 sierpnia
1997 r. – Prawo o ustroju sądów wojskowych (Dz. U. Nr 117, poz. 753, ze
zm.) z art. 2, art. 30, art. 31 ust. 3, art. 32, art. 45, art. 47, art. 51 ust. 4, art. 77
ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,
p o s t a n a w i a:
odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
UZASADNIENIE
W skardze konstytucyjnej Piotra Kamińskiego, złożonej 16 sierpnia 2007 r.,
zarzucono, że art. 40 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów
powszechnych (Dz. U. Nr 98, poz. 1070, ze zm.) oraz art. 70 § 1 ustawy z dnia 21 sierpnia
1997 r. – Prawo o ustroju sądów wojskowych (Dz. U. Nr 117, poz. 753, ze zm.) są
niezgodne z art. 2, art. 30, art. 31 ust. 3, art. 32, art. 45, art. 47, art. 51 ust. 4, art. 77 ust. 2
Konstytucji oraz art. 3, art. 6 ust. 1, art. 13, art. 14, art. 18 Konwencji o ochronie praw
człowieka i podstawowych wolności (Dz. U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284, ze zm.).
Skarżący wskazał, że Wojskowy Sąd Okręgowy w Warszawie postanowieniem z
19 kwietnia 2007 r. (sygn. akt Z. 47/07) wytknął Wojskowemu Sądowi Garnizonowemu w
Warszawie uchybienia przepisom art. 463 § 1 w zw. z art. 286 kodeksu postępowania
karnego, stwierdzone przy rozpoznawaniu zażalenia świadka na postanowienie
Wojskowego Sądu Garnizonowego w Warszawie z 13 lutego 2007 r. (sygn. akt Sg.
374/05). W opinii skarżącego, wytknięcie uchybienia na podstawie art. 40 ustawy – Prawo
o ustroju sądów powszechnych w zw. z art. 70 § 1 ustawy – Prawo o ustroju sądów
wojskowych narusza jego prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy przez
niezależny, bezstronny i niezawisły sąd, wyrażone w art. 45 ust. 1 Konstytucji. Skarżący
podnosi ponadto, iż zostało ograniczone jego prawo do żądania usunięcia nieprawdziwych
informacji z akt osobowych bądź ich sprostowania, ze względu na niemożność zaskarżania
postanowienia, co z kolei pozostaje w sprzeczności z art. 51 ust. 4 Konstytucji. Ponadto,
postanowienie wydane na podstawie art. 40 podważa zaufanie do skarżącego, piętnuje go,
przed czym skarżący nie może się obronić. Niezgodność wyżej wskazanego przepisu z
Konstytucją polega więc na naruszeniu zasady godności i czci, prawa do ochrony czci i
dobrego imienia. Zdaniem skarżącego, art. 40 godzi także w zasadę równości wobec
prawa, stawiając w gorszej pozycji sędziów względem innych grup zawodowych
(prokuratorów, komorników, organów policji).
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Artykuł 40 § 1 ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych, przewiduje
instytucję wytyku orzeczniczego. Przepis ten jest umieszczony w rozdziale piątym ustawy
– Prawo o ustroju sądów powszechnych, zatytułowanym „Nadzór nad działalnością
administracyjną sądów”. Wytyk zostaje udzielony „właściwemu sądowi”, w razie
stwierdzenia – przez sąd odwoławczy, przy okazji rozpatrywania środka odwoławczego –
oczywistej obrazy przepisów prawa przez sąd instancji niższej. Adresatem wytyku jest
więc sąd, jako organ władzy publicznej w rozumieniu art. 10 ust. 2 i art. 175 ust. 1
Konstytucji. Wytyk z art. 40 § 1 ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych nie jest
więc udzielany indywidualnie oznaczonemu sędziemu, lecz sądowi rozumianemu jako cały
skład, orzekający w danej sprawie. Sąd odwoławczy udzielający wytyku nie przeprowadza
indywidualizacji odpowiedzialności poszczególnych członków składu orzekającego za
popełnione uchybienie. O wskazanym wyżej charakterze wytyku przesądza również
charakter orzeczenia sądu pierwszej instancji, które jest podstawą jego udzielenia oraz
tryb, w jakim wytyk zostaje udzielony. Podstawą wytyku może być tylko oczywista obraza
przepisów prawa, stwierdzona przy rozpoznawaniu sprawy przez sąd. Przedmiotem oceny
formułowanej przez sąd odwoławczy nie jest więc zachowanie osoby, która korzysta z
konstytucyjnie gwarantowanych jej wolności lub praw, lecz działanie organu władzy
publicznej. Próba weryfikacji tej oceny za pomocą skargi konstytucyjnej byłaby sprzeczna
z ratio legis skargi, której funkcją jest ochrona jednostki przed działaniami władzy
publicznej, wkraczającymi w jej indywidualne publiczne prawa podmiotowe,
gwarantowane konstytucyjnie. Skarga konstytucyjna nie jest bowiem instrumentem, za
pomocą którego są kształtowane wzajemne relacje organów władzy publicznej, w tym
wypadku sądów (zob. postanowienie TK z 6 września 2006 r., Ts 103/05, OTK ZU nr
5/B/2006, poz. 185).
Konstytucja nie stwarza sądowi i sędziemu podstawy do formułowania roszczeń o
odpowiednie ukształtowanie nadzoru w zakresie orzekania. Kwestia ta ma istotne
znaczenie konstytucyjne, ale ma charakter stricte ustrojowy (zob. postanowienie TK z 14
października 2006 r., Ts 94/05, OTK ZU nr 5/B/2006, poz. 183). Powyższe ustalenia nie
wykluczają badania zgodności z Konstytucją zaskarżonych przepisów ustaw. Badanie takie
jest jednak dopuszczalne tylko w przypadku złożenia wniosku lub pytania prawnego, które
nie wymagają wykazania naruszenia konstytucyjnych praw osoby. Na marginesie należy
zauważyć, że 1 października 2007 r. wpłynął do Trybunału Konstytucyjnego wniosek
Krajowej Rady Sądownictwa, w którym KRS wnosi m.in. o uznanie art. 40 § 1 ustawy –
Prawo o ustroju sądów powszechnych za niezgodny z art. 2 Konstytucji.
Przesłanki odmowy nadania dalszego biegu dotyczące art. 40 § 1 ustawy – Prawo o
ustroju sądów powszechnych przesądzają o niedopuszczalności rozpoznania skargi
konstytucyjnej w zakresie odnoszącym się do art. 70 § 1 ustawy – Prawo o ustroju sądów
wojskowych.
Mając powyższe na względzie, należało orzec jak w sentencji.
2