Portugalia
advertisement
Program Leonardo da Vinci Nr projektu: 2013-1-PL1-LEO03-37273 Projekt został zrealizowany przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej w ramach programu „Uczenie się przez całe życie” WALORY KULTURALNE I TURYSTYCZNE Portugalia Stolica: Lizbona Język urzędowy: portugalski Ustrój polityczny: republika Powierzchnia: - całkowita 92 391 km2 Liczba ludności: - całkowita 10 598 000 Jednostka monetarna: 1 euro Religia: katolicyzm. Flaga Portugalii Język portugalski Język portugalski pochodzi od łaciny. Powstał na podstawie języka galicyjskiego, dialektu języka hiszpańskiego, używanego w północno zachodniej Hiszpanii. Przydatne języki. Językiem urzędowym jest portugalski, większość mówi po angielsku lub francusku. Hiszpańskim lepiej się nie posługiwać, bo można urazić tym miejscowych. Portugalczycy mają jako naród ogromne kompleksy na punkcie dużo większego i silniejszego sąsiada. Rzeźba terenu Na północy przeważa teren górzysty i wyżynny. Tu przebiegają pasma gór Serra do Larouko (1525 m n.p.m.), Serra do Marão (1415 m n.p.m.) i Serra do Marão Estrela (1993 m n.p.m.). Na południu króluje krajobraz nizinno-wyżynny. Bliżej morza rozciągają się wyżyny Alentejo i Algarve. Wybrzeże w południowej części klifowe, na pozostałym terenie pokryte wydmami i lagunami. Wybrzeże w południowej Portugalii Wybrzeże w południowej Portugalii Wybrzeże w południowej Portugalii Wybrzeże w południowej Portugalii Rzeka Tag Klimat Cała Portugalia leży w strefie klimatu podzwrotnikowego. Północna część kraju cechuje się wilgotnym, oceanicznym klimatem, gdzie występują duże opady, niewielkie dobowe wahania temperatur i brak ekstremów termicznych. Południowa część kraju będąca pod wpływem suchego i zimnego Prądu Kanaryjskiego cechuje się klimatem śródziemnomorskim. Flora Naturalne zbiorowiska roślinne tworzą lasy, które zajmują 41% powierzchni kraju. Lasy najlepiej są zachowane w górach na północy kraju. Przeważa tam roślinność typu atlantyckiego z dużym udziałem lasów dębowych, poza dębami rosną buki i sosny. W niższych partiach gór rosną także gaje oliwne. Na południu kraju roślinność jest typowa dla obszarów klimatu śródziemnomorskiego. Z formacji leśnych przeważają dęby (głównie ostrolistne), gdzie rośnie odporny na suszę dąb korkowy. Ponadto występują duże plantacje eukaliptusa Region Algarve słynie z gajów chleba świętojańskiego, drzew migdałowych i figowych. Na południu kraju duży udział ma roślinność twardolistna makia, które zajęła miejsce wyciętych lasów. Na wybrzeżu rosną sosny nadmorskie. Dąb korkowy Korę pozyskuje się po raz pierwszy z drzew, które osiągnęły minimum 25 lat. Kolejne okorowanie może nastąpić dopiero po 9–12 latach, gdy zarosną poprzednie nacięcia i kora zregeneruje się. W ciągu życia pojedynczego drzewa pozyskuje się korek zwykle 12 razy. Drzewo osiąga wiek 150– 250 lat. Dąb korkowy jest uprawiany w Hiszpanii, Portugalii, Algierii Maroko, Francji, Włoszech i Tunezji. Fauna pardel żeneta Pardel Żeneta Portugalia - ludzie i kultura Etykieta i zwyczaje. Szok kulturowy następuje już przy pierwszym poznaniu nowych Portugalczyków. O ile nie jest to sytuacja stricte profesjonalna, Portugalczycy ZAWSZE witają się pocałunkami w oba policzki (dwa!). Niezwykle ważnym słowem jest w Portugalii „respeito” – szacunek. Portugalczycy mają głębokie poczucie równości – wszyscy oczekują od innych szacunku. Sposobem jego okazywania jest używanie oficjalnych tytułów, zwłaszcza w kontaktach z policją, urzędnikami i innymi przedstawicielami władzy oraz używanie zwrotów grzecznościowych (co jest wyraźną różnicą w porównaniu z Hiszpanami!). Portugalia - ludzie i kultura Pomiędzy typowymi Portugalczykami z północy, centrum i południa istnieje wiele różnic. Ich stereotypowość jest oczywista, ale i nie pozbawiona racji. Stare portugalskie przysłowie mówi: „Lisboa diverte -se, Coimbra estuda, Braga reza e o Porto trabalha!”, czyli Lizbona się bawi, Coimbra studiuje, Braga się modli a Porto pracuje. W opisie tym brak wzmianki o mieszkańcach Alentejo i Algarve – nie bez powodu: o alentejanach opowiada się wyłącznie dowcipy, a Algarve niekiedy traktuje się jako gorszy/lepszy region – nieportugalską część kraju, ze względu na dużą liczbę brytyjskich, niemieckich i holenderskich rezydentów. Portugalia - ludzie i kultura Historia Portugalii wywarła ogromny wpływ na kulturę tego kraju: w architekturze i sztuce widoczne są wpływy mauretańskie i orientalne. Przez ponad trzy tysiące lat przez terytorium dzisiejszej Portugalii przetaczały się rozmaite cywilizacje: swój ślad pozostawiły tam kultury Fenicjan, Greków, Celtów, Kartagińczyków, Rzymian i Arabów. W XV w. portugalscy żeglarze pod wodzą Vasco da Gamy odkrywali nowe terytoria, przyczyniając się do rozkwitu zamorskich posiadłości Portugalii. Architektura Charakterystyczny dla Portugalii jest styl manueliński, cechujący się ozdobną ornamentyką o motywach orientalnych i morskich (np. liny okrętowe, fale, koniki morskie czy koralowce). Styl ten powstał w okresie wielkich odkryć geograficznych, dokonywanych przez Portugalię, pod rządami króla Manuela I. Znakomitymi przykładami stylu manuelińskiego są: Klasztor Hieronimitów i Torre de Belém w Lizbonie oraz Klasztor Zakonu Chrystusa w Tomar. Klasztor Hieronimitów Torre de Belém w Lizbonie Klasztor Zakonu Chrystusa w Tomar Sintra - pałac Pena Sintra położona jest na północ od Lizbony, w lesistych górach. Pałac Pena wznosi się w miejscu, w którym od średniowiecza znajdowała się kaplica, zbudowana w miejscu, gdzie ponoć ukazała się Matka Boska. W XIX wieku królowa Portugalii Maria II poślubiła niemieckiego księcia Ferdynanda de Saxe-Coburg-Gotha, który wpadł na pomysł przekształcenia tego miejsca w letnią rezydencję portugalskiej rodziny królewskiej. W chwili proklamowania republiki Pałac Pena, wraz z wszystkim co znajdowało się w środku, przekształcony został w narodowe muzeum. Sintra - pałac Pena Według opinii wielu portugalskiego kiczu. osób jest kwintesencją Uderza tu nieprawdopodobna ilość misternie zaprojektowanych drobnych detali, bajkowe kafelki, liczne smoki oraz straszny potwór morski strzegący Łuku Trytona. Pałac stoi na szczycie wzgórza, z którego rozciągają się zapierające dech w piersiach widoki. Narodowy Pałac w Penie Narodowy Pałac w Penie Narodowy Pałac w Penie Obronny zamek mauretański Muzyka Portugalska muzyka obejmuje rozmaite gatunki muzyczne. Przede wszystkim jednak Portugalia słynie z tęsknych pieśni fado wykonywanych przy akompaniamencie gitar portugalskich. Najbardziej znanymi na świecie wykonawcami tej muzyki są: Amália Rodrigues, Carlos Humberto Paredes, José Afonso, Mariza, Carlos do Carmo, António Chainho, Mísia i Madredeus. Nurt współczesnej muzyki portugalskiej reprezentują takie zespoły, jak Buraka Som Sistema (muzyka elektroniczna), Moonspell (gothic metal), Blasted Mechanizm (electrorock) oraz The Gift. Muzyka Mariza, najsłynniejsza obecnie piosenkarka fado. Literatura Literatura portugalska, będąc jedną z najstarszych zachodnich literatur, rozwinęła się poprzez teksty pisane oraz pieśni wykonywane przez trubadurów. Za największych twórców portugalskich uznaje się poetę i podróżnika Luísa de Camões, twórcę epopei „Os Lusíadas” (Luzjady), Fernando Pessoa, poetę okresu modernizmu, oraz laureata Nagrody Nobla w dziedzinie literatury w 1998 roku – José Saramago. Literaturę portugalską reprezentują tacy pisarze jak Gil Vicente, Almeida Garrett, Camilo Castelo Branco, Eça de Queiroz, Sophia de Mello Breyner, António Lobo Antunes oraz Miguel Torga. José de Sousa Saramago (1922 –2010) W 1991 Saramago opublikował powieść Ewangelia według Jezusa Chrystusa. Została ona skrytykowana jako bluźniercza przez kościół katolicki. W konsekwencji sekretarz kulturalny rządzącej partii, Pedro Santana Lopez skreślił nazwisko Saramago z listy kandydatów do Europejskiej Nagrody Literackiej. Saramago z kolei protestując przeciwko tej decyzji przeniósł się wraz z żoną na kanaryjską wyspę Lanzarote, gdzie mieszkał aż do śmierci. Źródło: http://pl.wikipedia.org/wiki/Jos%C3%A9_Saramago Kino Kino portugalskie posiada długoletnią tradycję, sięgającą początków tej formy przekazu w późnych latach XIX-ego wieku. Do grona najlepszych portugalskich reżyserów należą: Arthur Duarte, António Lopes Ribeiro, Pedro Costa, Manoel de Oliveira, António-Pedro Vasconcelos, João Botelho oraz Leonel Vieira. Natomiast najbardziej znanymi portugalskimi aktorami są Joaquim de Almeida, Daniela Ruah, Maria de Medeiros, Diogo Infante, Soraia Chaves, Vasco Santana, Ribeirinho oraz António Silva. Kino Maria de Medeiros e Joaquim de Almeida na Madeira Sport Piłka nożna jest najpopularniejszym sportem w Portugalii. Największą legendą portugalskiej piłki nożnej pozostaje Eusébio, choć na świecie uznaniem cieszą się także Luís Figo i Cristiano Ronaldo. Jedzenie Pory posiłków są dla Portugalczyków świętością. Śniadanie je się między 7.30 a 10 i jest to zwykle coś do picia (kawa z mlekiem, mleko czekoladowe lub sok) oraz tourada (pajda chleba zapiekana z masłem lub oliwą) bądź kanapka z serem, szynką, lub serem i szynką (tzw. mista czyli miks). Obiad Portugalczycy jedzą między 12 a 14.30, w ciągu tygodnia najczęściej w restauracji blisko miejsca pracy. Godzinna przerwa obiadowa to w Portugalii świętość. Kolacje jada się zwykle między 19.30 a 22.30. Zarówno obiad, jak i kolacja to w przypadku ogromnej większości kompletne dania składające się z zupy, drugiego dania i deseru. Zupy Zupy serwuje się jako pierwsze danie obiadowe lub, w wielu rodzinach, na kolację. Najbardziej tradycyjne to: - Caldo verde: składa się głównie z puree ziemniaczanego, portugalskiej kapusty. Częstym dodatkiem jest chouriço, rodzaj wędzonej kiełbasy oraz broa, ciemny, twardy, zakalcowy chleb - Canja de Galina: w smaku i wyglądzie przypomina trochę rosół, podaje się z ryżem lub makaronem i gotowanym w zupie mięsem. Zupa caldo verde Wykonana ziemniaków, jarmużu i plastrów kiełbasy Chouriço Wino Porto - po zebraniu i poddaniu procesowi fermentacji do wina dodaje się w proporcji 1:4 spirytus winny, w konsekwencji czego powstaje trunek o zawartości alkoholu od 17 do 21%. Porto jest najczęściej czerwone i słodkie ale wyróżnia się również gatunki wytrawne i białe. Madera jest winem produkowanym od przeszło 300 lat. Wulkaniczne gleby wyspy dają wysokie plony winogron, mimo dość niewielkiej powierzchni plantacji. Wino Madera jest winem na każdą okazję, w tym do spożywania jako aperitif (na pobudzenie apetytu) lub jako wino deserowe. Mięso Portugalczycy jedzą niemal wszystkie rodzaje mięs, od wieprzowiny i wołowiny po baraninę, koninę czy mięso kozie lub królicze. Z ptactwa: najbardziej popularny jest grillowany kurczak, kaczka, indyk. Bife à Portuguesa – stek wołowy lub wieprzowy przyrządzany w sosie na bazie wina Porto. Owoce morza Owoce morza to portugalski skarb, który sami Portugalczycy generalnie uwielbiają w formie jak najbardziej prostej. Istnieją jednak tradycyjne dania przygotowane na bazie krewetek, małży i innych: - Arroz de marisco, czyli ryż z owocami morza z dodatkami różnych warzyw, podawane w jednym garnku - Cataplana – przyrządzany w specjalnym naczyniu danie wieloskładnikowe, na bazie różnego rodzaju owoców morza i warzyw. Przyrządza się je dla co najmniej dwóch osób. Arroz de marisco Owoce morza (krewetki i ośmiornica) Ryby Również ryby są bogactwem naturalnym portugalskiego wybrzeża. Latem ulice pachną grillowanymi sardynkami. Świeże, codziennie wyławiane z Atlantyku, posypane obficie solą, z dodatkiem chleba lub ziemniaków, smakują wybornie. Najlepsze są od maja aż do późnego sierpnia. Dorsz suszony Bacalhau, czyli dorsz. Potraw tak wiele, że nie da rady ich zliczyć. Ulubione to: - Bacalhau à Gomes de Sà – dorsz z ziemniakami, smażoną cebulą, natką pietruszki, jajkiem na twardo i oliwkami. Bacalahu à Gomes de Sà Bacalahu à Gomes de Sà Tuńczyk Desery - Pasteis de Nata Co warto przywieźć na pamiątkę Tradycyjnym motywem ozdobnym są koguciki z Barcelos – zabawne i kolorowe. Co warto przywieźć na pamiątkę Portugalia znana jest z ceramiki i azulejos (płytek ceramicznych – często ręcznie malowanych, pokrywających domy). Warto więc zaopatrzyć się w jakiś kafel, jednak są one dość drogie. Sklep z w miarę tanimi ceramicznymi naczyniami w pięknych kolorach jest w Guimaraes. Na pewno nie opłaca się ich kupować w najbardziej turystycznych miejscach. Sklep z ceramiką w Lizbonie OBRIGADA mgr Krystyna Wijaczka
