Temat: Metoda ruchu rozwijającego Weroniki Sherborne

REFERAT W RAMACH SEMINARIUM
Temat: Metoda ruchu rozwijającego Weroniki Sherborne.
Metoda Ruchu Rozwijającego Weroniki Sherborne jest jedną
z najbardziej rozpowszechnionych metod terapii ogólnorozwojowych w Polsce.
Stosowana jest z powodzeniem w pracy z dziećmi i dorosłymi z różnego rodzaju
niepełnosprawnościami. Jest w pełni akceptowana jako forma terapii przez
dzieci i opiekunów biorących czynny udział w zajęciach.
Początków metody Weroniki Sherborne należy szukać w teorii i praktyce
szkoły Rudolfa Labana. Był on autorem gimnastyki twórczej nazywanej też
gimnastyką ekspresyjną bądź artystyczną. Twierdził on, że ruch jest wyrazem
potrzeby ludzkiej aktywności.
Weronika Sherborne uważała się za uczennicę oraz kontynuatorkę jego
dzieła. Wypracowała własny system ćwiczeń ruchowych pod nazwą Ruch
Rozwijający (Developmental Movement). Jest to program nastawiony na
rozwijanie – przez odpowiednie ćwiczenia i zabawy ruchowe – takich cech jak
poczucie własnej wartości i pewności siebie, poczucie bezpieczeństwa,
odpowiedzialność, wrażliwość, umiejętność nawiązywania kontaktów z drugą
osobą. Główną ideą metody jest: „posługiwanie się ruchem jako narzędziem
wspomagania rozwoju psychoruchowego dziecka i terapii zaburzeń jego
rozwoju”.
Genialność metody W. Sherborne polega na jej prostocie i naturalności.
Ruch rozwijający wywodzi się z naturalnych zabaw ruchowych dzieci
z rodzicami zwanych popularnie baraszkowaniem. Metoda ta może być
wykorzystywana jako: element pracy dydaktycznej na lekcjach wychowania
fizycznego lub w procesie terapii; jako terapia indywidualna lub grupowa.
W założeniu metody leży:
- kształcenie świadomości własnego ciała i usprawnianie ruchowe,
- kształcenie świadomości przestrzeni i działania w niej,
- dzielenia przestrzeni z innymi ludźmi i nawiązywanie z nimi
bliskiego kontaktu.
Dziecko musi odczuwać i znać swoje ciało i jego części, aby rozwijać się
prawidłowo, mieć zaufanie do siebie i poczucie bezpieczeństwa. Jednym ze
źródeł świadomości własnego ciała i własnej świadomości jest kontakt naszego
ciała z podłożem. Drugim ważnym źródłem odczuwania ciała jako całości jest
wyczucie brzucha i tułowia jako elementu integrującego ciało.
Podczas ćwiczeń ruchowych dziecko poznaje przestrzeń, w której się
znajduję, przestaje ona być dla niego groźna. Dlatego dziecko czuje się w niej
bezpiecznie, staje się bardziej aktywne.
W przestrzeni człowiek spotyka się z innymi osobami, musi się nauczyć
dzielić z nimi przestrzeń. Aby tego dokonać, trzeba umieć nawiązywać kontakty
początkowo z jedną osobą, potem z większą grupą. Nawiązanie bliskiego
kontaktu z innymi pozwala przeżywać szczęście i czuć się wspólnotą.
Wykorzystując doświadczenie pedagogiczne w pracy z osobami
prawidłowo funkcjonującymi oraz niepełnosprawnymi, przejawiającymi różne
dysfunkcje rozwojowe, Weronika Sherborne dostosowała metodę ćwiczeń
ekspresyjnych do ich możliwości. Dzięki prostocie i bazowaniu na kontakcie
fizycznym możliwe stało się zastosowanie tej metody w różnorodnych
warunkach jak i w różnorodnej formie. Nie wymaga ona specjalnych warunków
lokalowych, jak również specjalistycznego sprzętu. Potrzebna jest jedynie sala.
Metoda ta wspomaga rozwój dziecka, opierając się na najbardziej naturalnej dla
dziecka formie aktywności, którą jest zabawa.
Dla prawidłowości prowadzenia zajęć należy przyjąć kilka zasad:
- brak przymusu do udziału w ćwiczeniach: dopuszczalne jest
jedynie zachęcanie i dodawanie odwagi,
- ważne jest nawiązanie kontaktu z każdym dzieckiem,
- stymulowanie aktywności i stwarzanie dziecku szansy twórczego
działania,
- brak krytyki wobec dziecka.
Zajęcia rozpoczyna się od ćwiczeń indywidualnych, przechodząc do
ćwiczeń w parach, w trójkach, a kończąc na ćwiczeniach wykonywanych przez
całą grupę. Program powinien być dostosowany i powinien uwzględniać
potrzeby indywidualne jak i grupowe. Istotne jest to, aby osoba wspomagająca
podczas ćwiczeń nie rozmawiała z nikim innym, była skupiona na dziecku i jego
reakcjach. Jeżeli to możliwe, utrzymywała z nim kontakt wzrokowy. Dziecko
powinno czuć, że w tym momencie jest najważniejszą osobą na świecie.
Skupiając swoją uwagę na nim, okazujemy mu szacunek i pomagamy budować
jego poczucie wartości i tożsamości.
W swoim programie ćwiczeń ruchowych „Ruch Rozwijający” Weronika
Sherborne wyróżnia następujące grupy ćwiczeń wspomagających rozwój
dziecka:
- ćwiczenia prowadzące do poznania własnego ciała,
- ćwiczenia pomagające zdobyć pewność siebie i poczucie
bezpieczeństwa w otoczeniu,
- ćwiczenia ułatwiające nawiązywanie kontaktu i współpracy
z partnerem i grupą,
- ćwiczenia twórcze.
Największe zastosowanie mają ćwiczenia pozwalające poznać swoje
ciało. Zadaniem ich jest wykształcenie poczucia i kontrolowania ruchów
poszczególnych części ciała. W oparciu o podłoże, jako miejsce dające dziecku
poczucie bezpieczeństwa, możliwe jest samodoświadczanie czucia, a przy okazji
uczenie się i utrwalanie nazewnictwa poszczególnych części ciała. Ćwiczenia te
w łatwy sposób przekazują dziecku wiedzę o budowie jego ciała. Niejako
filarami dźwigającymi ciężar naszego ciała oraz częściami ciała, których
poznanie i opanowanie powinno nastąpić najwcześniej są: stopy, kolana, uda,
nogi. Tworzą one fizyczną całość z podłożem, po którym stąpany.
Przykładami ćwiczeń, w których zawarte są wiadomości o ciele dziecka
i jego możliwościach są:
wyczuwanie brzucha, pleców, pośladków,
wyczuwanie nóg i rąk,
wyczuwanie twarzy,
wyczuwanie całego ciała.
Drugą grupą ćwiczeń są ćwiczenia pozwalające zdobyć pewność siebie
i poczucie bezpieczeństwa w otoczeniu. Umożliwiają one poznanie otoczenia,
dzięki czemu możemy czuć się swobodnie i nie obawiać się go. Zadaniem ich
też jest relaksacja po wyczerpującym i intensywnym wysiłku. Są one
przerywnikami, momentami wyciszania oraz wprowadzającymi do współpracy z
partnerem.
Ćwiczenia wspomagające nawiązanie kontaktu z opiekunem (partnerem) i
grupą wykorzystują umiejętności już wcześniej nabyte, dotyczące
samopoznania. Osoby ćwiczące z dzieckiem czuwają nad jego komfortem
psychicznym i przy pojawieniu się lęku, ewentualnym proteście dziecka
powinny zaprzestać wykonywania swoich działań.
Są to ćwiczenia, w których partner „bierny” jest pod opieką osoby aktywnej,
służą one w tworzeniu związku z drugim człowiekiem:
- ćwiczenia „z” w parach (partner „aktywny” i partner „bierny”),
- ćwiczenia „przeciwko” w parach,
- ćwiczenia „razem” w parach (obydwaj partnerzy „aktywni”),
- ćwiczenia razem w grupie.
Ostatnią grupą ćwiczeń proponowanych przez W. Sherborne są ćwiczenia
twórcze. Ich przebieg wymaga od prowadzącego uważnej obserwacja
uczestników podczas zajęć, zachęcanie, ośmielanie i chwalenie ich, czego
następstwem mogą być „ruchy twórcze” i tańce. Dają one możliwość
uwolnienia się od wewnętrznych niepokojów i napięć.
Uczestnictwo w ćwiczeniach metodą Weroniki Sherborne stwarza okazję
do poznania własnego ciała, poczucia własnej siły, do usprawniania motoryki
dużej i małej oraz do rozwijania możliwości ruchowych. Stosując tę metodę
rozwijamy również u dzieci:
- zaufanie do siebie,
- zaufanie do innych,
- poczucie bezpieczeństwa,
- poznanie przestrzeni,
- aktywność i spontaniczność.
Każdy człowiek może służyć drugiemu pomocą, wsparciem jeżeli
otworzy się naprawdę na drugiego człowieka, będzie po prostu i
prawdziwie sobą. To, co najbardziej może pomóc drugiemu człowiekowi,
jest w nas. Dlatego też ta metoda może być przydatna do pracy z dziećmi
z zaburzeniami intelektualnymi, emocjonalnymi, motorycznymi i
trudnościami w nawiązywaniu kontaktów społecznych.