Układ limbiczny
advertisement
TEMAT LEKCJI mózgowie Jak nazywa się układ przedstawiony na ilustracji? Układ nerwowy. rdzeń kręgowy Jak nazywają się wskazane elementy ? Mózgowie i rdzeń kręgowy. Który z nich jest narządem nadrzędnym? Mózgowie. TEMAT LEKCJI Ośrodkowy układ nerwowy Ośrodkowy układ nerwowy PODZIAŁ MÓZGOWIA Podział rozwojowy kresomózgowie międzymózgowie śródmózgowie tyłomózgowie wtórne (móżdżek i most) rdzeń przedłużony Ośrodkowy układ nerwowy Podział rozwojowy mózgowia kresomózgowie międzymózgowie tyłomózgowie wtórne śródmózgowie rdzeń przedlużony Ośrodkowy układ nerwowy PODZIAŁ MÓZGOWIA Podział rozwojowy Podział kliniczny kresomózgowie międzymózgowie mózg śródmózgowie tyłomózgowie wtórne (móżdżek i most) pień mózgu (oprócz móżdżku) rdzeń przedłużony móżdzek Ośrodkowy układ nerwowy Kresomózgowie Cechy kresomózgowia • największa część mózgowia człowieka • ma postać dwóch półkul • półkule mózgu zbudowane są z istoty szarej tworzącej korę mózgu i istoty białej tworzącej drogi nerwowe kresomózgowie Ośrodkowy układ nerwowy Kresomózgowie Ciało modzelowate (spoidło wielkie) • największe spoidło mózgu ciało modzelowate • pasmo istoty białej łączące dwie półkule mózgu kresomózgowie Ośrodkowy układ nerwowy Kresomózgowie Kora mózgu – zewnętrzna warstwa kresomózgowia (półkul mózgowych) zbudowana z istoty szarej. istota szara istota biała Istota szara jest zbudowana z ciał komórek nerwowych. Istotę białą tworzą włókna nerwowe Ośrodkowy układ nerwowy Kresomózgowie Półkule mózgu Prawa półkula Lewa półkula • orientacja w przestrzeni • zapamiętywanie, rozumienie i odtwarzanie mowy • zapamiętywanie, odtwarzanie i porównywanie wrażeń wzrokowych i słuchowych • pisanie • zdolności artystyczne O osób praworęcznych dominuje półkula lewa, a u leworęcznych – półkula prawa. Ośrodkowy układ nerwowy Kresomózgowie Płaty mózgu płat czołowy płat ciemieniowy płat potyliczny płat skroniowy Ośrodkowy układ nerwowy Kresomózgowie Ośrodki w korze mózgowej ośrodki m.in. kontrolujące pracę mięśni szkieletowych (kora ruchowa) ośrodek ruchowy mowy ośrodki m.in. czucia dotyku, ucisku, temperatury i bólu (kora czuciowa) ośrodek wzroku (kora wzrokowa) ośrodek słuchu (kora słuchowa) Kora kojarzeniowa obejmuje wszystkie płaty. Odpowiada za procesy zapamiętywania, uczenia się, kojarzenia i myślenia. Ośrodkowy układ nerwowy Międzymózgowie Funkcje podwzgórza • znajdują się w nim ośrodki czynności wegetatywnych, czyli niezależnych od naszej woli np. termoregulacji, pragnienia, głodu, sytości • neurony podwzgórza wydzielają hormony wpływające na pracę: - przysadki – liberyny i statyny - pracę nerek – wazopresyna - żeńskich narządów rozrodczych – oksytocyna podwzgórze międzymózgowie Ośrodkowy układ nerwowy Układ limbiczny Niektóre struktury kresomózgowia, międzymózgowia i śródmózgowia współpracują ze sobą tworząc układ limbiczny. zakręt obręczy przegroda przezroczysta sklepienie wzgórze podwzgórze ciało suteczkowate ciało migdałowate zakręt hipokampa Ośrodkowy układ nerwowy Układ limbiczny Funkcje układu limbicznego • Odpowiada on za zachowania i emocje, ma znaczenie w motywacji oraz zachowaniach seksualnych. • Bierze udział w regulacji stanów snu i czuwania, a także kontroluje pobieranie pokarmu. • Reakcje zachodzące w układzie limbicznym wpływają na proces zapamiętywania, kształtowanie osobowości oraz podejmowanie decyzji. Ośrodkowy układ nerwowy Tyłomózgowie wtórne Móżdżek • składa się z dwóch półkul połączonych robakiem. móżdżek • pokryty jest cienką warstwą istoty szarej, tworzącą tzw. korę móżdżku tyłomózgowie wtórne Ośrodkowy układ nerwowy Tyłomózgowie wtórne Funkcje móżdżku • utrzymanie odpowiedniego stanu napięcia mięśni móżdżek • koordynacja ruchów tyłomózgowie wtórne Ośrodkowy układ nerwowy Tyłomózgowie wtórne Objawy uszkodzenia móżdżku • utrata napięcia mięśniowego, • zaburzenia koordynacji ruchów, czyli móżdżek niezborność móżdżkowa, • niemożność wykonania w szybkim tempie ruchów naprzemiennych, • oczopląs, • drżenie mięśni. tyłomózgowie wtórne Ośrodkowy układ nerwowy Tyłomózgowie wtórne Most • fragment pnia mózgu położony między śródmózgowiem a rdzeniem przedłużonym, • pośredniczy w przepływie sygnałów między mózgiem, móżdżkiem i rdzeniem przedłużonym, most tyłomózgowie wtórne Ośrodkowy układ nerwowy Rdzeń przedłużony • Jest częścią mózgowia, która łączy się z rdzeniem kręgowym • Ma kształt spłaszczonego stożka o długości ok. 3 cm • Znajdują się w nim ośrodki nerwowe wielu ważnych czynności odruchowych. rdzeń przedłużony Ośrodkowy układ nerwowy Rdzeń przedłużony Ośrodki znajdujące się w rdzeniu przedłużonym • ośrodek oddechowy • ośrodek naczynioruchowy • ośrodek regulacji czynności serca • ośrodki czynności odruchowych, takich jak: ssanie, żucie, połykanie oraz odruchy obronne: (np. kaszel, kichanie, mruganie powiekami, wymioty) rdzeń przedłużony Ośrodkowy układ nerwowy Rdzeń kręgowy Budowa i położenie rdzenia kręgowego • Rdzeń kręgowy przebiega w kanale kręgowym utworzonym przez otwory w kręgach kręgosłupa. • Ma kształt spłaszczonego walca. • Ciągnie się od rdzenia przedłużonego do poziomu drugiego kręgu lędźwiowego i osiąga długość ok. 45 cm. • Na wysokości pierwszych kręgów lędźwiowych zwęża się i przechodzi w tzw. nić końcową. rdzeń kręgowy Ośrodkowy układ nerwowy Rdzeń kręgowy Części rdzenia kręgowego • szyjna • piersiowa • lędźwiowa • krzyżowa • guziczna (ogonowa) rdzeń kręgowy Ośrodkowy układ nerwowy Rdzeń kręgowy przekrój poprzeczny kanał środkowy istota szara istota biała Ośrodkowy układ nerwowy Rdzeń kręgowy funkcje rdzenia kręgowego • przewodzi impulsy z mózgowia do narządów wykonawczych i z powrotem • uczestniczy w odruchach bezwarunkowych rdzeń kręgowy Ośrodkowy układ nerwowy Struktury chroniące mózgowie i rdzeń kręgowy • Kręgosłup • Mózgoczaszka • Płyn mózgowo-rdzeniowy • Opony (opona twarda, opona pajęcza i opona miękka) mózgowie rdzeń kręgowy Ośrodkowy układ nerwowy Płyn mózgowo-rdzeniowy Płyn mózgowo-rdzeniowy jest przesączem osocza krwi. Skład płynu mózgowo-rdzeniowego związki organiczne związki nieorganiczne krwinki Ośrodkowy układ nerwowy Płyn mózgowo-rdzeniowy Diagnostyczne znaczenie badania składu płynu mózgowo-rdzeniowego • Skład płynu mózgowo-rdzeniowego może wskazywać na choroby mózgowia lub rdzenia. Na przykład podwyższona ilość białka lub komórek może świadczyć o stanie zapalnym. Punkcja lędźwiowa polega na wprowadzeniu igły punkcyjnej do przestrzeni podpajęczynówkowej w odcinku lędźwiowym kręgosłupa w celu diagnostycznym np. pobraniu do badań płynu mózgowordzeniowego. Ośrodkowy układ nerwowy Opony mózgowia i rdzenia kręgowego Najcieńsza z opon. opona twarda opona pajęcza Przylega do tkanki kostnej. Jest położona najbliżej tkanki nerwowej. Jama wypełniona płynem mózgowo-rdzeniowym. opona miękka przestrzeń podpajęczynówkowa Ośrodkowy układ nerwowy Zadania Określ rolę ośrodka znajdującego się zaznaczonym płacie. W płacie potylicznym znajduje się ośrodek wzroku. Ośrodkowy układ nerwowy Zadania Podaj trzy objawy uszkodzenia struktury zaznaczonej na ilustracji. Objawy uszkodzenia móżdżku: • utrata napięcia mięśniowego, • zaburzenia koordynacji ruchów, czyli niezborność móżdżkowa, • niemożność wykonania w szybkim tempie ruchów naprzemiennych, • oczopląs, • drżenie mięśni. Ośrodkowy układ nerwowy Zadania Z jakich części neuronów jest zbudowana środkowa część rdzenia kręgowego, przypominająca kształtem literę H? Zbudowana jest z ciał komórek nerwowych, tworzących istotę szarą. Ośrodkowy układ nerwowy Zadania Wymień dwie funkcje części mózgowia wskazanej na ilustracji. • znajdują się w nim ośrodki czynności wegetatywnychnp. termoregulacji, pragnienia, głodu, sytości • neurony podwzgórza wydzielają hormony wazopresynę i oksytocyne oraz hormony wpływające na pracę przysadki – liberyny i statyny podwzgórze
