Układ nerwowy

Układ
nerwowy
Układ nerwowy
dzielimy na:
• Ośrodkowy
• Obwodowy
Układ nerwowy
ośrodkowy to:
• mózgowie, na które składają
się:
• mózg, móżdżek, pień mózgu i
rdzeń kręgowy.
Do układu nerwowego
obwodowego zalicza się:
• nerwy czaszkowe (12 par) i
nerwy rdzeniowe (31 par) wraz
ze zwojami, splotami i nerwami
układu autonomicznego,
zwanego też układem
wegetatywnym.
Kolor czerwony – ośrodkowy układ nerwowy
Kolor niebieski – obwodowy układ nerwowy
Poszczególne nerwy czaszkowe:
• I - nerwy węchowe
• II - nerw wzrokowy
• III - nerw okoruchowy
• IV - nerw bloczkowy
• V - nerw trójdzielny
• VI - nerw odwodzący
• VII - nerw twarzowy
• VIII - nerw przedsionkowo-ślimakowy
• IX - nerw językowo-gardłowy
• X - nerw błędny
• XI - nerw dodatkowy
• XII - nerw podjęzykowy
Komórka nerwowa
(neuron)
W obrębie komórki
nerwowej wyróżnia się
• ciało komórki
• dwa rodzaje wypustek:
wypustkę długą (akson) i
liczne wypustki krótkie
(dendryty).
Aksony:
• przenoszą informacje z ciała
komórki do innych komórek
nerwowych lub narządów
wykonawczych (efektorów)
Dendryty:
• przekazują pobudzenia do ciała
komórki nerwowej
Neurony różnią się
między sobą:
• wielkością,
• kształtem,
• liczbą wypustek.
RDZEŃ KRĘGOWY
• Rdzeń kręgowy odgrywa dwie
role:
• przetwarzanie informacji
nerwowych,
• drogi przewodzącej bodźce
nerwowe do i od mózgu.
Rdzeń kręgowy
Rdzeń kręgowy-odcinki
Rdzeń w kanale
kręgowym
Rdzeń kręgowy w oponie
twardej
Rdzeń kręgowy:
• Na przekroju poprzecznym
rdzenia kręgowego widoczne są
skupiska komórek nerwowych
(istota szara), które zajmują
centralną część rdzenia. Istota
szara ułożona jest w kształcie
litery "H", tworząc rogi tylne
(grzbietowe) i rogi przednie
(brzuszne).
Przekrój poprzeczny
rdzenia kręgowego
Rogi grzbietowe
• dochodzą do nich korzenie
grzbietowe, które pośredniczą w
przekazywaniu pobudzeń
czuciowych
Rogi przednie:
• zgrupowane są tu neurony
ruchowe, których wypustki
unerwiają komórki mięśniowe.
RDZEŃ PRZEDŁUŻONY
Rdzeń przedłużony
stanowi:
• skupienie ośrodków nerwowych dla
wielu czynności odruchowych, które
są związane z odchodzącymi od
niego nerwami czaszkowymi.
• do odruchów odbywających się przy
udziale rdzenia przedłużonego
należą takie czynność jak: ssanie,
żucie, połykanie, wymioty, kichanie,
kaszel, mruganie powiek, ruchy
oddechowe, regulacja czynności
serca, rozszerzanie naczyń
krwionośnych, wydzielanie potu a
także regulowanie przemiany
materii.
Mózgowie – kresomózgowie
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu
Społecznego w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego
Rozwój Zasobów Ludzkich
Projekt: Kobieta pracująca w zawodzie kosmetyczki
Mózgowie to:
• Mózg (kresomózgowie,
międzymózgowie),
• Pień mózgu i móżdżek.
Opona twarda
Opona twarda
Mózgowie
Mózgowie - podstawa
Rezonans magnetyczny
Rezonans magnetyczny
Kora mózgu
(istota szara):
• Jest świadomą częścią mózgu
• Jest punktem wyjścia wielu
nieświadomych zachowań
• Miejscem gromadzenia
wszystkich świadomych wrażeń
zmysłowych
W korze mózgowej można
wyróżnić cztery płaty zewnętrze
które pełnią funkcje:
• - płat czołowy – intelekt i
kontrola ruchu,
• - płat skroniowy - percepcja i
interpretacja dźwięku,
• - płat ciemieniowy – ogólna
percepcja czuciowa i jego
interpretacja,
• - płat potyliczny – odbiór
bodźców wzrokowych i ich
interpretacja.
Ciało modzelowate
Przekazuje informacje pomiędzy prawą i lewą półkulą mózgu
Kresomózgowie
(dwie półkule)
• Połączone są spoidłem wielkim
zwanym inaczej ciałem
modzelowatym
Komory boczne
Komory mózgowia
Komory mózgowia
Układ komorowy (łac. systema ventricularis) - zbiór czterech
przestrzeni wewnątrz mózgowia, w których wytwarzany jest płyn
mózgowo-rdzeniowy i z których następnie wydostaje się do
przestrzeni podpajęczynówkowej, gdzie krąży, otaczając cały
ośrodkowy układ nerwowy. Płyn ten wytwarzany jest z osocza krwi
przez splot naczyniówkowy.
Wyróżnia się:
dwie komory boczne (ventriculi laterales)
komorę III (ventriculus tertius)
komorę IV (ventriculus quartus)
PŁYN MÓZGOWO-RDZENIOWY
• Jest to ciecz wypełniająca
komory mózgu oraz
przestrzenie
podpajęczynówkowe mózgowia
i rdzenia kręgowego. Objętość
płynu u człowieka dorosłego
wynosi 100-250 ml.
Płyn jest:
• przejrzysty,
• bezbarwny,
MÓŻDŻEK
• Jest zbudowany z dwóch półkul
połączonych robakiem, z zewnątrz
pokrytych korą móżdżku. Móżdżek
leży z tyłu pnia mózgu i jest
połączony z większą częścią mózgu i
rdzeniem kręgowym przez konary
móżdżku , którymi biedną drogi
afferentne (dośrodkowe) i
efferentne (odśrodkowe). Móżdżek
ma decydujące znaczenie w kontroli
ruchu.
Móżdżek
Móżdżek
UKŁAD NERWOWY
AUTONOMICZNY
• Układ nerwowy autonomiczny
(bez udziału świadomości)
kontroluje czynności narządów
wewnętrznych.
• Składa się z dwóch
przeciwstawnych części:
współczulnej (sympatycznej) i
przywspółczulnej
(parasympatycznej).
• w ciągu dnia, dominuje jego
część współczulna - z apogeum
w godzinach popołudniowych.
• w nocy kontrolę nad pracą
narządów przejmuje układ
przywspółczulny
Ukł. autonomiczny