Postanowienia nienegocjowane indywidualnie
advertisement
Dr hab. Marlena Pecyna Wykład 13.01.2015 r. Źródła prawa i zasady jego stosowania - Regulacja kodeksu cywilnego (art. 384 – 385(3) k.c.; * art. 385 (4) k.c.), - implementacja dyrektywy 93/13 o niedozwolonych postanowieniach w umowach konsumenckich; - Orzecznictwo TS UE dotyczące dyrektywy 93/13; - Wykładnia postanowień k.c. zgodnie z regulacją dyrektywy 93/13, w tym jej interpretacją przedstawioną przez TS UE; - Problem rejestru klauzul niedozwolonych prowadzonego przez Prezesa UOKiK Postanowienie nienegocjowane indywidualnie - definicja pojęcia postanowienia nienegocjowanego indywidualnie w kodeksie cywilnym – dotyczy stosunków konsumenckich - postanowienie narzucone przez jedną stronę stosunku prawnego (np. umowy) drugiej w taki sposób, że druga strona nie miała możliwości wpływu na treść tego postanowienia - postanowienie nienegocjowane indywidualnie w umowach konsumenckich Wzorzec, w tym wzorzec umowny - postanowienie nienegocjowane indywidualnie przygotowane w celu wykorzystania w wielu stosunkach prawnych, - kodeks cywilny nie definiuje pojęcia wzorca, ale wymienia w art. 384 par. 1 przykłady zbiorów wzorców (np. regulamin) , - postanowienie regulaminowe a wzorzec Wiążący skutek postanowienia nienegocjowanego indywidualnie i wzorca Przesłanki inkorporacji wzorca do stosunku prawnego Stosunki powszechne, gospodarcze Stosunki konsumenckie Wzorce elektroniczne Kazus Maria udała się do banku w celu zawarcia umowy kredytu, tj. kwoty 1000 zł, który chciała przeznaczyć na zakup pralki domowej. Pracownik banku, który obsługiwał Marię wręczył jej do podpisu formularz umowy oraz poinformował, że w holu wiszą dodatkowe ogólne warunki umowy, które Maria może przeczytać, jeżeli chce, a on na nią poczeka. Ponieważ Maria miała złamaną nogę i poruszała się o kulach, odpowiedziała, że nie jest w stanie podejść do holu. W takim razie pracownik uznał, że Maria nie ma potrzeby przeczytania tych ogólnych warunków umów i poprosił Marię o podpisanie przygotowanego przez bank standardowego oświadczenia „Zapoznałam się z umową oraz ogólnymi warunkami umowy i oświadczam, że akceptuję wszystkie postanowienia umowne”. Czy umowa została zawarta? Czy ogólne warunki umów są wiążące dla Marii? Związanie wzorcem wydanym w czasie trwania stosunku ciągłego Kazus Małgorzata zawarła z bankiem umowę kredytu na 5 lat (50 000 zł) przeznaczonego na zakup samochodu, który miała wykorzystywać do jej działalności gospodarczej. Odsetki kapitałowe zostały ustalone na 13%. W formularzu umowy było jednakże zawarte postanowienie, zgodnie z którym oprocentowanie kredytu jest zmienne i bank jest uprawniony do zmiany stopy odsetek raz w roku. W grudniu drugiego roku kredytowego do Małgorzaty przyszło wezwanie do zapłaty zaległych odsetek kapitałowych, z którego wynikało, że bank od 1 stycznia tego roku podniósł stopę oprocentowania do 18%. Oceń skuteczność podwyższenia stopy oprocentowania kredytu przez bank. Inkorporacja a zasady kontroli treści wzorca – wzmianka Wzorzec a umowa Kazus Karol zawarł umowę z Andrzejem o wykonanie stołu. Andrzej posługiwał się formularzem umowy, w którym było zawarte postanowienie, zgodnie z którym dla wszystkich zmian umowy konieczna jest forma pisemna. Ponieważ termin oddania stołu się zbliżał, a Andrzej miał dużo pracy poprosił telefonicznie Karola o wydłużenie terminu wykonania stołu i zaproponował obniżenie ceny o 10 %, na co Karol przystał. Po wykonaniu stołu Andrzej żąda zapłaty pierwotnie umówionego wynagrodzenia powołując się na zastrzeżenie zawarte w formularzu umowy podpisanym przez Karola. Oceń zasadność żądania Andrzeja. Zasada transparentności wzorców – problem inkorporacji czy kontroli treści wzorca? Wykładnia postanowień nienegocjowanych indywidualnie (zasada contra proferentem z wyjątkiem kontroli abstrakcyjnej) Kontrola treści postanowień nienegocjowanych indywidualnie, w tym wzorców Zakres regulacji szczególnej (stosunki konsumenckie) Klauzula generalna kontroli treści (art. 385 (1) k.c.) - Zakres kontroli (wyłączenia) - Przesłanki kontroli - Skutki niedozwolonego postanowienia umownego (a inne sankcje wadliwości czynności prawnej) - Ciężar dowodu - Okoliczności brane pod uwagę przy kontroli treści nienegocjowanego postanowienia umownego Kontrola treści postanowień nienegocjowanych indywidualnie, w tym wzorców – c.d. - „szara lista” klauzul niedozwolonych (art. 385 (3) k.c.) a generalna klauzula kontroli treści Abstrakcyjna kontrola wzorców - Przesłanki i tryb - Skutki wpisu postanowienia niedozwolonego do rejestru klauzul niedozwolonych Kazus Maria zawarła z deweloperem Janem umowę o wybudowanie lokalu mieszkalnego (dla niej i jej rodziny) i przeniesienia jego własności. Cena lokalu została określona na 250 000 zł i miała być płatna w ratach już w toku procesu budowlanego. W formularzu umowy doręczonym Marii przez Jana została zawarta klauzula, zgodnie z którą: „cena podlega zwiększeniu w oparciu o „Wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych” GUS począwszy od dnia zawarcia umowy, licząc od kwoty jaka pozostała do zapłaty do pełnej wartości umowy. W przypadku, gdy w analogicznym okresie „wskaźnik cen produkcji budowlano – montażowej” GUS będzie wyższy niż „wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych”, wówczas cena zostanie zwaloryzowana według „wskaźnika cen produkcji budowlano – montażowej” GUS. Cena będzie waloryzowana miesięcznie, nie dłużej niż do terminu wybudowania lokalu”. Po upływie 6 miesięcy od rozpoczęcia budowy deweloper podniósł cenę z powołaniem się na wymienione wyżej postanowienie umowne. Maria nie zgadza się z podwyżką. Oceń sytuację prawną Marii. Kontrola wzorców w stosunkach poza konsumenckich – wzmianka „Wojna wzorców” - zakres podmiotowy, - znaczenie „sprzeczności” wzorców i skutki i jej skutki Kazus Józef (producent aut) wysłał mailem do Mariusza zamówienie na dostawę 100 sztuk foteli samochodowych, przy czym zastrzegł, że dostawa musi nastąpić wyłącznie w dniu 20 listopada, co jest istotne z punktu widzenia procesu produkcyjnego. Do maila z zamówieniem Józef załączył ogólne warunki zamówienia. Mariusz odpowiedział, że przyjmuje ofertę jednocześnie odsyłając do strony internetowej jego przedsiębiorstwa, gdzie można znaleźć ogólne warunki umowy. Józef nie zajrzał jednakże na tę stronę internetową. Mariusz spóźnił się z dostawą o 2 dni. Wobec tego Józef, pomimo tego, że przyjął fotele, domaga się zapłaty kary umownej w wysokości 50 000 zł twierdząc, że zastrzeżenie takiej kary umownej (25 000 zł za każdy dzień zwłoki) było zawarte w przesłanym do Mariusza załączniku. Mariusz natomiast twierdzi, że jest gotów zapłacić karę umowną, ale w wysokości podanej na jego stronie internetowej, czyli 0,01% wartości zamówienia za każdy dzień zwłoki, co dało w tym przypadku kwotę 500 zł. Czy strony zawarły umowę? Czy zastrzeżenie kary umownej jest częścią umowy?
