Morfologia bakterii

Białka wiążące penicylinę
(ang. Penicillin Binding Proteins, PBP)
ang. Penicillin Recognizing Enzymes)
 związane z błoną cytoplazmatyczną

liczba i rodzaj PBP jest różna u różnych bakterii

liczba cząsteczek wszystkich PBP waha się od kilkuset do kilku
tysięcy

różne jest powinowactwo poszczególnych PBP do antybiotyków
-laktamowych
 różna jest rola poszczególnych PBP w komórce

co najmniej jedno z PBP jest niezbędne do wzrostu bakterii
Białka wiążące penicylinę E. coli
Antybiotyki i chemioterapeutyki hamujące syntezę DNA
Hamowanie działanie określonych enzymów np. blokowanie
aktywności topoizomeraz, w tym głównie gyrazy (topoizomerazy II)
oraz topoizomerazy IV.
Chinoliny i fluorochinolony (np. kwas nalidyksowy, ciprofloksacyna,
sparfloksacyna) wiążą się z podjednostką A gyrazy (topoizomerazy
II), co prowadzi do powstania nadmiaru skrętów dodatnich i
zahamownia replikacji DNA. Blokując topoizomerazę IV
uniemożliwiają rozdzielenie siostrzanych chromosomów.
Oporność wynikająca z modyfikacji miejsca w komórce będącego
celem działania leku
Oporność na chinolony i fluorochinolony
1. Mutacje w genach kodujących gyrazę i topoizomerazę IV
Mutacje w genach i kodujących poszczególne podjednostki gyrazy (gyrA
i gyrB) i topoizomerazy IV (parC i parE) powodują drastycznie
zmniejszenie powinowactwa tych podjednostek w kompleksie z DNA do
antybiotyku. Brak wiązania do kompleksu pozwala zatem na przebieg
replikacji w obecności stężeń antybiotyku, które w niezmutowanych
komórkach uniemożliwiałby ją.
U bakterii gramujemnych np. większość mutacji występuje na
niewielkim obszarze genu gyrA zwanym „obszarem warunkującym
oporność na chinolony” (QRDR, ang. quinolone resistance determining
region).
Zmiany w genie gyrB również powodują oporność na chinolony lecz
występują one znacznie rzadziej.
2. Oporność kodowana przez geny zlokalizowane na plazmidach
a. Geny qnr kodujące białka chroniące topoizomerazy
Znanych jest 6 rodzin genów qnr (qnrA, qnrB, qnrC, qnrD, qnrS,
qnrSA ). Gen qnrSA zidentyfikowany został w 2010r. w bakterii
Aliivibrio salmonicida.
b. Gen aac(6’)-Ib-cr kodujący zmienioną acetylotransferazę
aminoglikozydów (zmiana dwóch aminokwasów: Trp102Arg i
Asp179Tyr). Ta substytucja powoduje, że enzym wprowadza grupę
acetylową w ciprofloksacynie (niski poziom oporności na
ciprofloksacynę).
c. Gen qepA kodujący białko pompy, które usuwa z komórki
hydrofilowe fluorochinolony.
Antybiotyki hamujące syntezę białek
Liczne antybiotyki hamują syntezę białek. Należą one do kilku klas i
różnią się znacznie budową chemiczną. Działanie tych antybiotyków
może być bakteriostatyczne lub bakteriobójcze, a efekt jest czasami
zależny od ich stężenia.
Tetracykliny
Antybiotyki tej grupy wiążą się głównie z białkami S4 i S18
podjednostki 30S rybosomu. Blokują wiązanie aminoacylo-tRNA do
miejsca akceptorowego typu A i w ten sposób hamują przyłączanie
aminokwasu do kompleksu mRNA-rybosom.
Antybiotyki hamujące syntezę białek
Oporność na tetracykliny
1. Synteza białek chroniących rybosom
2. Aktywne usuwanie leku z komórki bakteryjnej (ang. efflux pumps)
3. Enzymatyczna inaktywacja antybiotyku
Geny kodujące białka pomp i białka chroniące rybosom występują u
bakterii gramdodatnich i gramujemnych zarówno tlenowych jak i
beztlenowych.
Geny kodujące enzymy inaktywujące antybiotyk występują tylko u
bakterii gramujemnych.
EFSA Journal, 2015; 13(12):4329
Liczba hospitalizacji i śmiertelność spowodowana
przez czynniki zoonotyczne w 2104 r.
EFSA Journal, 2015; 13(12):4329
Prowadzenie badań żywności pochodzenia zwierzęcego, w tym w
kierunku Campylobacter spp. w Unii Europejskiej wynika z:
Dyrektywy 2003/99/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 17
listopada 2003 r. w sprawie monitorowania chorób odzwierzęcych i
odzwierzęcych czynników chorobotwórczych, zmieniająca decyzję Rady
90/424/EWG.
Decyzji Komisji (WE) z dnia 19 lipca 2007 roku „w sprawie wkładu
finansowego Wspólnoty na rzecz badania dotyczącego występowania i
oporności przeciwdrobnoustrojowej Campylobacter spp. w stadach
brojlerów oraz występowania Campylobacter spp. i Salmonella spp. w
tuszach brojlerów, przeprowadzonego w państwach członkowskich”