Temat: Bakterie i wirusy.

Temat: Bakterie i wirusy.
1. Bakterie jako organizmy kosmopolityczne.
• Zasiedlają glebę, wody słodkie, a także
morza i oceany.
• Żyją na zewnątrz lub wewnątrz innych
organizmów.
• Zasiedlają środowiska ekstremalne – gorące
źródła, wnętrza wulkanów, pokrywy lodowe
obszarów podbiegunowych, głębie
oceanów.
• Przemieszczają się z prądami powietrza na
wielkie odległości (na drobinach kurzu lub
kroplach wody).
2. Budowa bakterii.
a) Kształty bakterii.
http://www.youtube.com/watch?v=C0KK0aCFuHs
Elementy budowy komórki bakterii
•
•
•
•
•
•
•
•
Ściana komórkowa – otacza
komórkę bakterii, podobnie jak u
roślin, zbudowana z cukrów
(celulozy), ale też z białek.
Błona komórkowa.
Cytoplazma.
Substancja jądrowa – to zwinięte
nici kwasu DNA zawierającego
informację genetyczną; pełni
funkcje jądra komórkowego.
Rybosomy – odpowiedzialne za
produkcję białka.
Otoczka śluzowa – zabezpiecza
komórkę bakterii przed
wysychaniem i umożliwia
przyczepianie się do podłoża.
Rzęska (rzęski) – umożliwiają
poruszanie się.
Fimbrie – ułatwiają bakteriom
chorobotwórczym przyleganie do
komórek gospodarza.
3. Wybrane czynności życiowe bakterii.
• Oddychanie - bakterie mogą oddychać tlenowo lub
tylko beztlenowo (fermentacja); mogą też zmieniać
sposób oddychania w zależności od warunków
środowiska (!)
• Odżywianie się
Bakterie samożywne:
• Fotosyntezujące – zawierające chlorofil,
• Chemosyntezujące – uzyskujące energię z utleniania
związków nieorganicznych.
Bakterie cudzożywne:
• Wykorzystują martwą materię organiczną (saprofity),
• Pasożytnicze (w tym chorobotwórcze),
• Symbiotyczne żyjące w specyficznym związku z innymi
organizmami.
Wybrane czynności życiowe bakterii.
• Rozmnażanie
Bezpłciowo – przez podział
komórki;
Płciowo – zachodzi bardzo
rzadko; polega na
wymianie materiału
genetycznego pomiędzy
dwiema komórkami.
Przetrwalniki – tworzą się
wewnątrz komórek
bakteryjnych (zwłaszcza
laseczek) przy
niesprzyjających
warunkach środowiska.
4. Znaczenie bakterii.
 Są organizmami pionierskimi.
 Wykorzystuje się je w przemyśle
spożywczym.
 Oczyszczają środowisko i użyźniają
glebę.
 Wytwarzają toksyny.
 Wywołują procesy gnilne i fermentacyjne
– psucie się żywności.
 Powodują choroby u ludzi, zwierząt
i roślin.
5. Wirusy – formy bezkomórkowe.
To formy nie zaliczane do organizmów żywych, ponieważ
nie mogą samodzielnie funkcjonować poza komórkami
żywiciela. Są bezwzględnymi pasożytami.
Wirusy zbudowane są z materiału genetycznego (DNA
lub RNA) zamkniętego w otoczce białkowej –
kapsydzie.
6. Profilaktyka chorób wirusowych
i bakteryjnych.
• Przestrzeganie zasad higieny osobistej, co
oznacza codzienne mycie całego ciała,
dobieranie odpowiednich ubrań do
warunków pogodowych itp.
• Picie tylko przegotowanej wody.
• Unikanie kontaktu z osobami chorymi.
• Mycie rąk przed jedzeniem, po wyjściu
z toalety i po przyjściu do domu.