wydro_aleksandra_odd1

PLANOWANIE PRZESTRZENNE
2.3 Modelowania dojazdów do usług zdrowia – drogowa
sieć istniejąca
wyk.: Aleksandra Wydro
GP III, semestr VI, 2015/2016
prow.: dr inż. Jerzy Sławski
1
2.3. Modelowania dojazdów do usług zdrowia – drogowa sieć istniejąca.
2.3.1. Dokumentacja danych:
- cel modelowania: Ocena potrzeb transportowych w dojazdach do usług zdrowia drogami
kołowymi.
- typ stosowanego modelu symulacyjnego: Wymiana ruchu i obciążenie sieci.
- typ stosowanych danych:
-
SIEĆ POWIĄZAŃ: (Ilustracja nr 1)
Typ sieci drogowej: istniejąca
Na obszarze opracowania znajdują się:
- 3 odcinki dróg o klasie A oraz prędkości projektowanej 1666 m/min (100 km/h);
- 274 odcinki dróg o klasie G oraz prędkości projektowanej 1333 m/min (80 km/h);
- 171 odcinków dróg o klasie GP oraz prędkości projektowanej 833 m/min (50 km/h);
- 681 odcinków dróg o klasie Z oraz prędkości projektowanej 500 m/min (30 km/h).
Odcinki dróg są ze sobą połączone za pomocą 741 węzłów: 32 typu „dangle”,
660 typu „node” oraz 49 typu „pseudo”.
-
LOKALIZACJA REJONÓW OBLICZENIOWYCH: (Ilustracja nr 2)
Rejony obliczeniowe zostały utworzone przy użyciu 75 węzłów generujących. Są to
węzły najlepiej reprezentujące centrum każdej z gmin na obszarze opracowania. Dla
gmin, dla której nie wytworzone zostały żadne węzły, z powodu braku jakiejkolwiek
drogi jednej z 4 ww. klas, nie wytworzono również węzła generującego.
-
WARTOŚCI MAS ŹRÓDŁOWYCH W REJONACH: (Ilustracja nr 3 i 4)
Wartości mas źródłowych zostały obliczone dla dwóch typów danych: odnoszących się
osobno do szpitali oraz osobno do przychodni.
Pobrano dane z Banku Danych Lokalnych dotyczące liczby ludności w każdej z gmin
na obszarze opracowania. Na podstawie dostępnych opracowań oszacowano
współczynnik, przez który mnożono wartości liczby ludności, uzyskując w ten sposób
wartości mas źródłowych.
W udostępnionych badaniach założono, że przeciętny człowiek wykonuje dziennie
4 podróże w 1 stronę. Dla tego typu modelowania przyjęto, że potrzebne są dane
o liczbie podróży do celu (bez podróży powrotnej do domu), zatem średnia liczba
podróży wynosi 2. 27% spośród tych podróży to przemieszczenia o charakterze
osobistym (ta kategoria obejmuje usługi zdrowotne, których wielkość została
oszacowana na poziomie 5% z 27% podróży osobistych). Wskaźnik liczby podróży do
szpitali i przychodni został oszacowany na poziomie 1:9. Dzięki tym obliczeniom
uzyskana została liczba potencjalnych pacjentów z każdego rejonu obliczeniowego.
SZPITALE:
0,27*2 = 0,54
0,05*0,54 = 0,027
0,1*0,027 = 0,0027
Obliczenie masy źródłowej dla szpitala: 0,0027*liczba ludności w rejonie
obliczeniowym.
Wyniki kształtowały się na poziomie od 5 do 165 potencjalnych pacjentów.
PRZYCHODNIE:
0,27*2 = 0,54
0,05*0,54 = 0,027
0,9*0,027 = 0,0243
Obliczenie masy źródłowej dla przychodni: 0,0243*liczba ludności w rejonie
obliczeniowym.
Wyniki kształtowały się na poziomie od 42 do 1481 potencjalnych pacjentów.
2
-
WARTOŚCI MAS CELOWYCH W REJONACH: (Ilustracja nr 5 i 6)
Do obliczenia mas celowych zostały pobrane dane z Banku Danych Lokalnych
dotyczące liczby placówek świadczących usługi zdrowia (osobno szpitale i
przychodnie). Następnie zsumowano wszystkie wartości mas źródłowych oraz liczbę
placówek.
SZPITALE:
wartość mas celowych = liczba szpitali w rejonie*(suma wartości mas
źródłowych/suma wszystkich szpitali na obszarze opracowania.
Wyniki kształtowały się na poziomie od 0 do 209.
PRZYCHODNIE:
wartość mas celowych = liczba przychodni w rejonie*(suma wartości mas
źródłowych/suma wszystkich przychodni na obszarze opracowania).
Wyniki kształtowały się na poziomie od 0 do 1748.
W niektórych rejonach w kolumnie Dest_0 pojawiała się wartość 0 z powodu braku
przychodni lub szpitali na tym terenie. W takich przypadkach potencjalni pacjenci z
tego rejonu byli rozmieszczani proporcjonalnie na pozostałe rejony obliczeniowe, w
których znajdowały się takie placówki.
-
PUŁAPY WIELKOŚCI MAS CELOWYCH W REJONACH (BEZ PUŁAPÓW)
-
MAKSYMALNA ODLEGŁOŚĆ MIĘDZYREJONOWA I LISTA STREF
ODLEGŁOŚCI:
NR Zone Cost
1
1
1
5
3
2
Maksymalna odległość została wygenerowana na poziomie
10
8
3
134 minut.
15
13
4
Strefy czasowe zostały podzielone w następujący sposób: do
20
18
5
40 minut podróży, strefy zostały podzielone co 5 minut. Im
25
23
6
dłuższa podróż tym „skoki” czasowe zostały wydłużone do
30
28
7
10 minut (od 40 do 100 minut podróży). Powyżej 100 minut
35
33
8
podróży, strefy czasowe zostały wyznaczone co 15 minut (do
40
38
9
130 minut). Ostatnia strefa mieści się w przedziale 130-134
50
45
10
minuty.
60
55
11
Wartość „Cost” została obliczona w następujący sposób:
Cost1 = Zone1
70
65
12
Costi = (Zonei-1 + Zonei)/2
80
75
13
90
85
14
100
95
15
115
108
16
130
123
17
134
132
18
-
KRYTYCZNY ZASIĘG KONTAKTU:
Krytyczne zasięgi kontaktu zostały ustalone osobno dla szpitali i przychodni.
SZPITALE:
Ustalono 3 zasięgi: 15,30 oraz 60 min.
PRZYCHODNIE:
Ustalono 2 zasięgi: 15 oraz 30 min.
-
DOBÓR PARAMETRU SELEKTYWNOŚCI:
Ustalono dwie wartości wskaźnika R (frakcja podróży niezaspokojonych): 0,0000001
oraz 0,00001.
Na tej podstawie wyliczono 4 wartości parametru selektywności (p).
3
Dla R = 0,0000001
Szpitale: p = 0,007745
Przychodnie: p = 0,000859
Dla R = 0,00001
Szpitale: p = 0,005532
Przychodnie: p = 0,000613
-
PROGRAM MODELOWAŃ (DRZEWO WARIANTÓW)
Modelowania dojazdów
do usług zdrowia –
drogowa sieć istniejąca
PRZYCHODNIE
R = 0,0000001
KZK
15
30
SZPITALE
R = 0,0000001
R = 0,00001
15
R = 0,00001
30
15
15
30
30
60
60
4
2.3.2.
ZAŁĄCZNIKI:
5
6
7
2.3.3.
Wyniki modelowań - SZPITALE
Ilustracja przedstawia obciążenia dróg dla wskaźnika R = 0,0000001. Obc_1 odnosi się do
krytycznego zasięgu kontaktu równego 15 minut, Obc_2 - kzk = 30 minut, Obc_3 – kzk = 60 minut.
Ilustracja ma na celu przedstawienie obciążenia sieci drogowej dla wybranych krytycznych zasięgów
kontaktu. Przy założonej wartości wskaźnika R, największe skupienie obciążenia w jednym miejscu
można zauważyć dla kzk = 15 min. Najbardziej obciążona jest wtedy sieć drogowa w północno –
zachodniej części obszaru opracowania. Dla kzk = 30 minut obciążenie rozkłada się bardziej
równomiernie, a dla kzk = 60 minut większość dróg jest obciążona na takim samym poziomie z
nieznaczną przewagą dróg w północno – zachodniej części obszaru opracowania. Widoczna
dysproporcja w wielkości obciążenia w północno-zachodniej części obszaru jest spowodowana
kumulacją największych wartości mas źródłowych, które decydują o liczbie przepływów pomiędzy
wartościami mas celowych.
8
Ilustracja przedstawia obciążenia dróg dla wskaźnika R = 0,00001. Obc_4 odnosi się do krytycznego
zasięgu kontaktu równego 15 minut, Obc_5 - kzk = 30 minut, Obc_6 – kzk = 60 minut. Zwiększenie
wartości wskaźnika R wpłynęło na bardziej równomierne rozłożenie obciążeń na całym terenie (nadal
największe wartości obciążenia występują na północnym-zachodzie, ale także wysokie wartości
obciążenia pojawiają się na południowym - wschodzie). Najbardziej równomiernie rozłożone
obciążenie występuje dla krytycznego zasięgu kontaktu równego 60 minut (wtedy też największa
liczba dróg jest używana do podróży do usług zdrowia).
Ilustracja przedstawia wymianę ruchu i obciążenie sieci dla R = 0,0000001 i kzk = 15 minut.
Wymiana ruchu jest najbardziej skumulowana wzdłuż dróg o największym obciążeniu i tam przyjmuje
największe wartości. Taki układ przemieszczeń spowodowany jest niską wartością kzk. Mała liczba
ośrodków szpitalnych spełnia warunki tak szybkiego dojazdu.
Ilustracja przedstawia wymianę ruchu i obciążenie sieci dla R = 0,0000001 i kzk = 30 minut.
Wymiana ruchu jest rozłożona bardziej równomiernie, pokazuje to, że szpitale na obszarze
9
opracowania są rozłożone w większej odległości od siebie (niż w przypadku kzk = 15 minut).
Skupiska wymiany ruchu są ulokowane równomiernie na obszarze oraz tworzą kilka ośrodków.
Ilustracja przedstawia wymianę ruchu i obciążenie sieci dla R = 0,0000001 i kzk = 60 minut. Ośrodki
są ze sobą połączone siecią dróg o równym obciążeniu. Większe obciążenie pojawia się tylko w
przypadku dróg na północno – zachodniej oraz południowo – wschodniej części obszaru opracowania.
Potencjalni pacjenci mają większy wybór dojazdów do ośrodków szpitalnych, dlatego więźba ruchu
jest bardzo rozbudowana.
Ilustracja przedstawia wymianę ruchu i obciążenie sieci dla R = 0,00001 i kzk = 15 minut. Przy
zwiększeniu wartości wskaźnika R, obciążenie poszczególnych dróg jest zdecydowanie mniejsze niż
dla takiego samego kzk przy mniejszej wartości wskaźnika R. Więźba ruchu jest mniej rozbudowana,
istnieje mniej połączeń pomiędzy poszczególnymi ośrodkami. Ośrodki nie są ze sobą połączone, są
odrębnymi elementami.
10
Ilustracja przedstawia wymianę ruchu i obciążenie sieci dla R = 0,00001 i kzk = 30 minut. Wymiana
ruchu jest zdecydowanie bardziej rozbudowana niż w przypadku kzk = 15 minut. Zaczynają się
pojawiać połączenia pomiędzy poszczególnymi ośrodkami. Nadal występuje duża dysproporcja
pomiędzy obciążeniami dróg. Występują połączenia dominujące oraz takie o znacząco niższym
znaczeniu.
Ilustracja przedstawia wymianę ruchu i obciążenie sieci dla R = 0,00001 i kzk = 60 minut. Dla tego
wariantu, więźba ruchu jest najbardziej rozbudowana, ponieważ największa liczba ośrodków jest w
stanie obsłużyć potencjalnych pacjentów. Obciążenie poszczególnych dróg jest rozłożone najbardziej
równomiernie ze wszystkich trzech przypadków. Powoduje to, że występuje najmniejsza liczba dróg o
znacząco większym obciążeniu (mało dróg „dominujących”.)
11
2.3.4.
Wyniki modelowań – PRZYCHODNIE
Ilustracja przedstawia obciążenia dróg dla wskaźnika R = 0,0000001. Obc_7 odnosi się do
krytycznego zasięgu kontaktu równego 15 minut, Obc_8 - kzk = 30 minut. Tak jak w przypadku
szpitali, największe obciążenie występuje na tych samych dwóch obszarach. Zwiększenie
krytycznego zasięgu do 30 minut spowodowało pojawienie się nowych wartości obciążenia na
drogach, na których wcześniej ono nie występowało.
Ilustracja przedstawia obciążenia dróg dla wskaźnika R = 0,00001. Obc_9 odnosi się do
krytycznego zasięgu kontaktu równego 15 minut, Obc_10 - kzk = 30 minut. Zwiększenie wartości
wskaźnika R sprawiło, że obciążona została większa liczba dróg. Tak jak w każdym innym
przypadku zwiększenie kzk pozwoliło na połączenie ośrodków ze sobą oraz bardziej równomierne
obciążenie dróg.
12
Ilustracja przedstawia wymianę ruchu i obciążenie sieci dla R = 0,0000001 i kzk = 15 minut.
Obciążone drogi nie są ze sobą powiązane, tworzą osobne „wyspy”. W tym przypadku
najmniejsza liczba ośrodków spełnia wymagania dojazdu w 15 minut przy istniejącej sieci
drogowej. Najmniejsza liczba pacjentów ma dostęp do szybkiej pomocy zdrowotnej.
Ilustracja przedstawia wymianę ruchu i obciążenie sieci dla R = 0,0000001 i kzk = 30 minut.
Zwiększenie długości dojazdu pozwoliło na rozbudowanie się sieci dojazdów do usług zdrowia
(więcej ośrodków spełnia kryteria). Więźba ruchu jest najbardziej rozbudowana w zachodniej
części obszaru opracowania.
13
Ilustracja przedstawia wymianę ruchu i obciążenie sieci dla R = 0,00001 i kzk = 15 minut.
Ośrodki nie są ze sobą połączone, a pacjenci mają ograniczony dostęp do ośrodków usług zdrowia
przy istniejącej sieci drogowej.
Ilustracja przedstawia wymianę ruchu i obciążenie sieci dla R = 0,00001 i kzk = 30 minut.
Zwiększenie obu parametrów pozwoliło na zwiększenie liczby połączeń między ośrodkami, a
także większy wybór placówek dla potencjalnych pacjentów. Dla tej wartości kzk, usługi zdrowia
są najbardziej równomiernie rozłożone (pacjenci mają do nich najlepszy dostęp).
14
2.3.5.
Wnioski
Niezależnie od wyboru parametru R jak i kzk najbardziej obciążone są drogi biegnące od
północnego – zachodu do południowego – wschodu, a więźba ruchu jest najbardziej rozbudowana
w zachodniej części powiatów (ze względu na większą liczbę potencjalnych pacjentów).
Zwiększenie parametru kzk zarówno w przypadku szpitali jak i przychodni sprawia, że obciążenie
dróg jest bardziej równomiernie rozłożone na większą liczbę dróg (jest to spowodowane dłuższym
dojazdem, a co za tym idzie większą możliwością wyboru trasy).
Modelowania przeprowadzone dla najmniejszych wartości krytycznego zasięgu kontaktu
pokazują, że na obszarze opracowania, usługi zdrowia nie są rozłożone równomiernie, a co za tym
idzie, potencjalni pacjenci nie mają do nich równego dostępu. W fazie przygotowywania danych
często występowała sytuacja, w której na obszarze danego rejonu występowała duża liczba
potencjalnych pacjentów, ale przez brak usług zdrowia nie mogli oni zostać obsłużeni w danym
rejonie, co w konsekwencji prowadziło do konieczności rozdysponowania tych pacjentów na inne
rejony. Aby poprawić sytuację, należałoby utworzyć nowe ośrodki usług zdrowia (zarówno w
przypadku szpitali jak i przychodni), tak aby mieściły się one możliwie jak najbliżej górnej
granicy kzk = 15 minut, tak aby wszyscy pacjenci potrzebujący pomocy, mieli do niej jak
najłatwiejszy dostęp. Przy istniejącym stanie sieci drogowej należałoby rozmieścić ośrodki usług
zdrowia w bliższej odległości między nimi.
15