Typowe zagrożenia zawodowe oraz ich - Medycyna Pracy

dr Jolanta Łodzińska UKSW Warszawa
RYZYKO ZAWODOWE
prawdopodobieństwo wystąpienia niepożądanych
zdarzeń związanych z wykonywaną pracą,
powodujących straty,
w szczególności wystąpienia niekorzystnych skutków
zdrowotnych w wyniku zagrożeń zawodowych
występujących w środowisku pracy lub sposobu
wykonywania pracy.
§39 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej
z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. z 2003 r., Nr 169, poz. 1650
z późn. zm.).

Fizyczne

Psychospołeczne

Biologiczne

Chemiczne
Czynnik uciążliwy występujący w procesie pracy –
czynnik, którego oddziaływanie na pracującego
prowadzi lub może prowadzić do zmęczenia,
rozdrażnienia. To czynniki, których oddziaływanie na
pracownika może być przyczyną złego samopoczucia
lub nadmiernego zmęczenia, które nie prowadzi
jednak do trwałego pogorszenia stanu zdrowia. Mogą
one jednak prowadzić do dłuższej nieobecności
pracownika z powodu choroby i obniżenia
wydajności.
Czynnik szkodliwy występujący w procesie
pracy, to czynnik, którego oddziaływanie na
pracującego prowadzi lub może prowadzić do
schorzenia (choroby zawodowej).
W zależności od poziomu oddziaływania lub
innych warunków – czynnik szkodliwy może
stać się czynnikiem niebezpiecznym.
Czynnik niebezpieczny występujący w
procesie pracy, to czynnik, którego
oddziaływanie na pracujących prowadzi lub
może prowadzić do urazu (wypadku
w pracy).

Jest to zbiór indywidualnych wyobrażeń o
środkach zaspokajających potrzeby
każdego z Nas, źródłem wymagań. Ich
spełnienie w oczach jednostki jest
niezbędne do realizacji własnych celów,
dążeń i pragnień.
Skutki niedopasowania objawiają się w
wydajności i jakości pracy.
Czynniki stresogenne
środowiska pracy
pielęgniarki
Personel pielęgniarski jest
narażony w swoim
środowisku pracy na
występowanie wielu
zagrożeń.
Niejednokrotnie są one
powiązane ze sobą i
nakładają się na siebie.
Czynniki niebezpieczne
oddziaływujące na
organizm ludzki
mogą powodować uraz
i/lub być przyczyną
wypadku przy pracy.
Czynniki środowiska pracy
Fizyczne
Chemiczne
• hałas
• drgania (wibracja)
• promieniowanie (jonizujące,
podczerwone, nadfioletowe,
laserowe)
• pole elektromagnetyczne
• elektryczność statyczna
• pyły przemysłowe
• czynniki niebezpieczne mogące
prowadzić do urazów:
– ostre oraz wystające
elementy i krawędzie
• w zależności od możliwych
skutków i rodzaju ich
działania:
– toksyczne
– drażniące
– uczulające
– rakotwórcze
– mutagenne
– upośledzające funkcje
rozrodcze
• w zależności od sposobów
wchłaniania:
– przez drogi oddechowe
– przez skórę i błony śluzowe
– przez przewód pokarmowy
Czynniki środowiska pracy cd.
Biologiczne
Psychofizyczne
• mikroorganizmy
– bakterie
– wirusy
– grzyby
– pierwotniaki
• obciążenie fizyczne (statyczne
i dynamiczne)
• obciążenie nerwowo-psychiczne:
– obciążenie umysłu
– obciążenie lub niedociążenie
percepcyjne
– obciążenie emocjonalne
– kontakty interpersonalne
• substancje wytwarzane
przez mikroorganizmy
– toksyny
– alergeny
• makroorganizmy
– rośliny
– zwierzęta
- śliskie, mokre, nierówne nawierzchnie,
odklejona wykładzina, płytka terakoty lub
jej brak,
- możliwość wystąpienia urazów w wyniku
poślizgnięcia się, potknięcia i upadku
zwłaszcza w sytuacjach udzielania
pomocy w nagłych przypadkach,
- zagrożenie zakłuciem ostrymi
narzędziami, igłami, stłuczonym szkłem,
skaleczenie ostrą krawędzią,
- możliwość urazów w wyniku ukłucia,
przecięcia, przekłucia
- zagrożenie poparzeniem na skutek zbyt
wysokiej lub zbyt niskiej temperaturygorące urządzenia sterylizacyjne, gazy,
podgrzewarki do płynów, itp.,
- zagrożenia porażenia prądem elektrycznym
w przypadku użytkowania wadliwie
działającego lub uszkodzonego sprzętu,
- źle umocowany sprzęt lub aparatura
medyczna daje możliwość urazów: głowy,
nóg, stóp poprzez spadające przedmioty,
stosowanie substancji chemicznych
- płyny i środki do dezynfekcji, sterylizacji,
odkażania
- możliwość ostrego zatrucia,
- podnoszenie ciężarów: pacjenci, sprzęt
medyczny, leki (płyny infuzyjne)
- możliwość wystąpienia nagłego zespołu
bólowego pleców, wypadnięcia lub
przemieszczenia dysku w kręgosłupie
-
-
-
promieniowanie jonizujące, laserowe,
pole elektromagnetyczne,
kontakt z urządzeniami podłączonymi do
prądu o wysokim napięciu (diatermia,
monitory ekranowe, aparaty do
znieczulenia, koce grzewcze, pompy
infuzyjne),
hałas,
klimatyzowane pomieszczenia,
- nieodpowiednia temperatura pomieszczeń i
sal chorych,
- oświetlenie naturalne i sztuczne.
-
- kontakt bezpośredni z rozlanymi,
rozsypanymi, wyciekającymi substancjami
chemicznymi - możliwość zatrucia,
- opary i gazy uwalniane w procesie
mieszania nieznanych substancji,
-
mydła, detergenty, środki do dezynfekcji- w
wyniku częstego z nimi kontaktu możliwość
wystąpienia podrażnień, uczuleń i stanów
zapalnych skóry,
- aerozole płynów myjących i czyszczącychmożliwość wystąpienia podrażnienia
spojówek, błony śluzowej nosa i gardła,
- lateks - rękawiczki- możliwość uczulenia
(wstrząs, zapalenie skóry, napad
duszności- astmy) w zetknięciu się z
rękawiczkami lub innymi materiałami
zawierającymi lateks
Możliwość zakażenia w wyniku kontaktu
bezpośredniego z:
- krwią, płynami ustrojowymi i tkankami
zakażonych pacjentów,
- mikroorganizmy chorobotwórcze –
możliwość zakażenia w wyniku kontaktu
bezpośredniego z chorym lub
podopiecznym (kontakt z osobami chorymi
na gruźlicę, prątkującymi,
- chorymi na świerzb i innymi
chorobami zakaźnymi),
- mikroorganizmy chorobotwórcze
przenoszone drogą naruszenia ciągłości
tkanek: WZW typu B i C, wirus HIV.
- wielogodzinny udział w opiece nad
pacjentem i stała kontrola podstawowych
parametrów życiowych,
- asystowanie i instrumentowanie w czasie
zabiegu operacyjnego,
- praca wykonywana przez wiele godzin w
wymuszonej pozycji ciała,
- nadmierny wysiłek przy przenoszeniu
pacjenta ze stołu operacyjnego na łóżko,
podczas podnoszenia, podciągania
podopiecznego,
- bezpośredni kontakt z ludźmi przewlekle i
nieuleczalnie chorymi,
- narażenie na agresywne zachowanie
podopiecznych na skutek urazów i zmian
chorobowych,
- konieczność pracy z różnymi zespołami
lekarzy, jak i koleżanek pielęgniarek,
- praca zmianowa,
- praca w porze nocnej,
- warunki pracy- podopieczni w
bezpośrednim i/lub nagłym stanie
zagrożenia życia i/lub zdrowia,
- przeciążenie pracą związane z: absencją
chorobową, sezonem urlopowym,
minimalnym zatrudnieniem personelu,
- niedostateczne wyposażenie stanowisk
pracy w sprzęt i aparaturę medyczną,
preparaty do dezynfekcji,
- występowanie konfliktów
interpersonalnych,
- rozwiązywanie dylematów moralnych,
- częste narażenie na konflikty,
- nierzadkie konfrontowanie posiadanych cech
osobowości i kompetencji,
- ryzyko popełnienia błędu,
- niskie wynagrodzenie za pracę,
- ciągła gotowość do działania, w każdym
miejscu i o każdej porze dnia i nocy na
terenie przychodni, szpitala.
- zmęczenie,
- dolegliwości bólowe ze strony układu kostnomięśniowo- stawowego,
- częste przeziębienia i infekcje,
- żylaki kończyn dolnych,
- bóle i zawroty głowy,
- zaburzenia snu,
- zaburzenia hormonalne- trudności z zajściem w
ciążę, jak i donoszenie jej do rozwiązania,
- zaburzenia ze strony układu pokarmowego,
- zaburzenia ze strony układu krążenia: nadciśnienie
tętnicze, choroba wieńcowa,
- wypalenie zawodowe.
Materiały informacyjne dla sektora opieki zdrowotnej
Więcej na:
www.pip.gov.pl
- zanik entuzjazmu do pracy,
- niestabilność uczuciowa,
- niedostateczne wykorzystanie posiadanej
wiedzy i umiejętności,
- uczucie utraty tego, co stanowiło
atrakcyjne wyzwanie,
- poczucie przymusu przy wykonywaniu
dotychczasowych zajęć,
- zwlekanie lub odwlekanie dotychczas łatwo
wykonywanych czynności,
- irytacja z powodu drobnych odchyleń od oczekiwań
w zachowaniu pacjentów i ich rodzin lub zespołu
terapeutycznego,
- przenoszenie niezadowolenia z sytuacji z pracy do
domu, rodziny, towarzystwa,
- zwiększanie dystansu fizycznego wobec
podopiecznego lub zespołu terapeutycznego,
- unikanie pracy poprzez branie zwolnień lekarskich,
- przekonanie o daremności i bezsensowności
podejmowanych działań terapeutycznych i
pielęgnacyjnych,
- skrajne reakcje na zachowania naszych
podopiecznych i ich rodzin.
- obniżenie progu tolerancji na trudne sytuacje i
zdarzenia,
- obniżenie oceny samego siebie,
- nasilenie potrzeb takich jak:
* dominacja jako kompensata obciążenia
psychicznego wypływającego z braku poczucia
kontroli nad procesem leczenia i pielęgnowania,
* prestiżu i uznania.
-
emocjonalne dystansowanie się,
bycie asertywnym,
prowadzenie odpowiedniego stylu życia,
kierowanie się optymizmem i humorem.
Tego można się nauczyć!
- planowanie i realizacja cyklicznych szkoleń dla
stałego personelu,
- przestrzeganie zasad, norm, procedur, standardów
obowiązujących w danej placówce,
- okresowa kontrola stanu technicznego urządzeń i
aparatury medycznej,
- przestrzeganie przepisów BHP i P/POŻ
- stosowanie środków ochrony indywidualnej,
- przestrzeganie czasu pracy i norm zatrudnienia,
- nadzór inspektora ochrony radiologicznej,
- oznaczenie stref ochronnych,
- profilaktyczne badania lekarskie.