Zał nr 1 do zarz. Nr 6/2013 Dyr. PM 15 z dnia 03.06.2013 PROCEDURY BEZPIECZEŃSTWA OBOWIĄZUJĄCE W PRZEDSZKOLU MIEJSKIM NR 15 W LUBINIE 1. Cele procedur: zapewnienie bezpośredniej i stałej opieki oraz bezpieczeństwa dzieciom podczas ich pobytu w przedszkolu; zapewnienie profesjonalnych działań pracowników przedszkola gwarantujących poszkodowanemu dziecku prawidłową opiekę; ustalenie zasad organizowania wycieczek poza teren przedszkola; dostosowanie metod i sposobów oddziaływań do wieku dzieci, ich możliwości rozwojowych z uwzględnieniem istniejących warunków. 2. Zakres procedury: Procedurze podlegają zasady organizacji zajęć i zabaw dzieci na terenie przedszkola, w ogrodzie przedszkolnym oraz podczas spacerów i wycieczek. 3. Podstawa prawna: Konstytucja Rzeczypospolitej art. 72; Konwencja o Prawach Dziecka art.3, art. 19, art. 33; Podstawa Programowa Wychowania Przedszkolnego Dz. U. z dnia 15 stycznia 2009 r. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z 31 grudnia 2002r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz. U. z 2003r., Nr 6, poz. 69 z poen. zmianami); Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 stycznia 1997 r. w sprawie warunków, jakie muszą spełnić organizatorzy wypoczynku dla dzieci i młodzieży szkolnej, a także zasad jego organizowania i nadzorowania (Dz. U. z 1997 r. nr 12, poz.67; Ustawa z 7 września 1991r. o systemie oświaty-art.95a (Dz. U. z 2004 r, Nr 256, poz.2572, z późn. zm.); Statut Przedszkola Miejskiego Nr 15 w Lubinie. 4. Osoby podlegające procedurze; Procedura dotyczy nauczycieli, pracowników obsługi, dzieci i rodziców Przedszkola Miejskiego Nr 15 w Lubinie. 5.Obowiązki, odpowiedzialność, upoważnienia osób realizujących zadanie, które jest przedmiotem procedury: Znajomość podstawowych zasad bhp, regulaminów i procedur jest warunkiem odpowiedzialnej pracy każdego nauczyciela. Nauczyciele ponoszą pełną odpowiedzialność za bezpieczeństwo dziecka przebywającego w przedszkolu. Szczegółowy opis procedur PROCEDURA I Dotyczy przypadku, gdy wychowawca podejrzewa, że dziecko z przedszkola odbiera rodzic (opiekun prawny) będący pod wpływem alkoholu, narkotyków lub innych środków odurzających. NAUCZYCIEL: 1. Powiadamia dyrektora placówki. 2. Nie wydaje dziecka i jednocześnie zawiadamia o tym fakcie innego dorosłego członka rodziny, bądź kolejną osobę upoważnioną w karcie zgłoszenia, którą zobowiązuje do niezwłocznego odebrania dziecka z przedszkola. 3. Nauczyciel sporządza notatkę służbową z zaistniałego zdarzenia po zakończeniu działań interwencyjnych i przekazuje ją dyrektorowi przedszkola. DYREKTOR PLACÓWKI: 1. W przypadku, gdy rodzice/opiekunowie odmówią odebrania dziecka z przedszkola lub w przypadku przedłużającej się nieobecności rodziców (po godz. 16.00) dyrektor placówki może po konsultacji z najbliższą jednostką Policji podjąć decyzję o dalszych krokach. 2. Po rozeznaniu przez Policję sytuacji domowej dziecka dyrektor wspólnie z policją: podejmuje decyzję dotyczącą dalszego postępowania w danej sytuacji ( np. zabrania dziecka do pogotowia opiekuńczego, czyli tzw. placówki interwencyjnej ). 3. Dyrektor placówki przeprowadza rozmowę z rodzicami w celu wyjaśnienia zaistniałej sytuacji oraz zobowiązanie ich do przestrzegania Statutu Przedszkola. Jeżeli powtarzają się przypadki, w których rodzic (opiekun prawny odbierający dziecko z przedszkola) znajduje się pod wpływem alkoholu lub narkotyków, powiadomienia o tym fakcie policję (specjalistę ds. nieletnich) - celem rozeznania sytuacji domowej i rodzinnej dziecka a następnie powiadamia sąd rodzinny. PROCEDURA II Dotyczy przypadku gdy dziecko z przedszkola jest odbierane przez osobę niepełnoletnią. NAUCZYCIEL: 1. Nie wydaje dziecka. 2. Powiadamia o tym fakcie dyrektora placówki. 3. Kontaktuje się z rodzicami lub osobą uprawnioną – wskazaną przez rodziców celem wyjaśnienia zaistniałej sytuacji. 4. Wspólnie z rodzicami lub osobą uprawnioną ustala dalsze kroki postępowania – uzgadnia, kto odbierze dziecko z przedszkola. Jeżeli jest to osoba pełnoletnia, która nie jest na liście osób upoważnionych do odbierania dziecka – przedkłada upoważnienie podpisane przez rodziców (opiekunów), legitymuje się dokumentem potwierdzającym tożsamość. Nauczyciel sprawdza, czy dane są zgodne z uzyskanymi wcześniej przez telefon. 5. Wychowawca sporządza notatkę służbową z zaistniałego zdarzenia po zakończeniu działań interwencyjnych i przekazuje ją dyrektorowi przedszkola. DYREKTOR PLACÓWKI: W przypadku, gdy nie można nawiązać kontaktu z rodzicami lub osobą uprawnioną dyrektor: 1. Wspólnie z Policją podejmuje decyzję dotyczącą dalszego postępowania w danej sytuacji ( np. zabrania dziecka do pogotowia opiekuńczego, czyli tzw. placówki interwencyjnej ). 2. Po zaistniałym zdarzeniu przeprowadza rozmowę z rodzicami w celu wyjaśnienia zaistniałej sytuacji oraz zobowiązuje ich do przestrzegania Statutu Przedszkola. PROCEDURA III Dotyczy przypadku gdy rodzic/opiekun prawny notorycznie odbiera dziecko z przedszkola po godzinach urzędowania placówki. NAUCZYCIEL: 1. Powiadamia o tym fakcie dyrektora placówki. 2. Dokumentuje powyższy przypadek w formie notatki służbowej i przekazuje ją dyrektorowi przedszkola. DYREKTOR PLACÓWKI: 1. Wzywa na rozmowę wyjaśniającą rodzica/prawnego opiekuna, który łamie ustalone zasady odbierania dziecka z przedszkola, powiadamia go o konsekwencjach takiego zachowania. Zobowiązuje go do podporządkowania się im. 2. Ustala wspólnie z rodzicami zasady dalszego przebywania dziecka w przedszkolu. 3. W przypadku gdy rodzice/opiekunowie nadal odbierają dziecko z przedszkola po godzinach urzędowania dyrektor placówki zwraca się do najbliższej jednostki policji o rozpoznanie sytuacji rodzinnej dziecka, a w następnej kolejności powiadamia Sąd Rejonowy w Lubinie Wydział Rodzinny i Nieletnich. PROCEDURA IV Dotyczy przypadku gdy wychowawca otrzymuje informacje, że istnieje sytuacja, w której dziecko pozostawione jest w domu bez opieki. NAUCZYCIEL: 1. Sporządza notatkę służbową. 2. Przekazuje informację o tym fakcie dyrektorowi placówki. DYREKTOR PLACÓWKI: Dyrektor wspólnie z wychowawcą podejmuje następujące kroki: 1. Rozmowa z rodzicami i wyjaśnienie zaistniałej sytuacji. 2. W razie potrzeby wskazanie rodzicom (opiekunom prawnym) instytucji pomocowych. 3. W razie konieczności powiadomienie odpowiednich instytucji (prawnych lub pozaprawnych). PROCEDURA V Dotyczy przypadku gdy wychowawca znajduje na terenie przedszkola niebezpieczne przedmioty i rzeczy. NAUCZYCIEL: 1. Podejmuje działania uniemożliwiające dzieciom kontakt z niebezpiecznymi przedmiotami lub środkami. 2. Zachowując środki ostrożności zabezpiecza przedmioty i rzeczy przed dostępem do nich osób niepowołanych. 3. Jeżeli są to przedmioty przyniesione przez dziecko, przeprowadza z rodzicami rozmowę celem zobowiązania ich do dokładniejszego pilnowania i sprawdzania co dziecko zabiera z domu do przedszkola. 4. Powiadamia o zaistniałym zdarzeniu dyrektora przedszkola. 5. Sporządza notatkę służbową z zaistniałego zdarzenia po zakończeniu działań interwencyjnych. W celu wyeliminowania ponownego wystąpienia zagrożenia należy przeprowadzić wspólnie z radą pedagogiczną analizę zaistniałych zdarzeń i wprowadzić środki zapobiegawcze. W przypadku niemożności usunięcia zagrożenia należy wyprowadzić dzieci, powiadomić dyrektora i odpowiednie służby ( straż pożarną, policję) W trakcie prowadzenia akcji przez w/w służby podporządkować się kierującym akcją. PROCEDURA VI Dotyczy przypadku gdy na terenie przedszkola zdarzy się dziecku nieszczęśliwy wypadek. Wypadek dziecka – nagłe zdarzenie powodujące uraz, wywołane przyczyną zewnętrzną, które nastąpiło w czasie pozostawienia dziecka pod opieką przedszkola. Podczas lekkich obrażeń ( otarcia, skaleczenia) NAUCZYCIEL: 1. Udziela dziecku doraźnej pomocy przed medycznej. 2. Zabezpiecza grupę. 3. Powiadamia dyrektora placówki. 4. Powiadamia rodziców, opiekunów dziecka o okolicznościach powstania obrażeń. Wspólnie z rodzicami ustala dalsze czynności: godzinę odbioru dziecka z przedszkola w dniu zdarzenia. 5. Nauczyciele nie mają prawa podawać dzieciom żadnych lekarstw. Podczas poważnego wypadku NAUCZYCIEL: 1. Udziela dziecku doraźnej pomocy przed medycznej, (sposób udzielania pomocy uzależniony jest od potrzeb poszkodowanego dziecka i rodzaju wypadku). 2. Zabezpiecza grupę (prosi o nadzór nauczyciela uczącego w najbliższej sali). 3. Zabezpiecza miejsce wypadku (aby wykluczyć dostęp osób niepowołanych). 4. Powiadamia dyrektora placówki oraz społecznego inspektora pracy. 5. Niezwłocznie powiadamia rodziców lub prawnych opiekunów o nieszczęśliwym wypadku. 6. W dniu zdarzenia sporządza Kartę wypadku, w której opisuje przebieg zdarzenia. Gdy zdarzenie nie zagraża życiu dziecka i nie wymaga natychmiastowej interwencji lekarskiej wspólnie z rodzicami ustala dalsze kroki postępowania (postępuje zgodnie z sugestią rodziców. Jeżeli zdarzenie zagraża życiu dziecka i wymaga natychmiastowej interwencji lekarskiej wzywa Pogotowie Ratunkowe, a potem powiadamia rodziców /opiekunów prawnych/. Jeżeli wypadek zdarzył się w czasie wyjścia poza teren przedszkola, wszystkie stosowne decyzje podejmuje opiekun grupy. DYREKTOR PLACÓWKI: 1. Zawiadamia o każdym poważnym wypadku współpracującego z przedszkolem pracownika BHP. 2. O wypadku ciężkim i śmiertelnym zawiadamia niezwłocznie prokuratora i kuratora oświaty. 3. O wypadku, do którego doszło w wyniku zatrucia zawiadamia niezwłocznie państwowego inspektora sanitarnego. 4. Jeżeli wypadek został spowodowany niesprawnością techniczną urządzeń lub pomieszczenia dyrektor zabezpiecza je do czasu dokonania oględzin. 5. Powołuje członków zespołu powypadkowego. PROCEDURA VII Dotyczy przypadku wystąpienia pożaru. NAUCZYCIEL: 1. Przyjmuje sygnał alarmowy o wystąpieniu zagrożenia pożarowego. 2. Przerywa zajęcia, zbiera grupę. 3. Przyjmuje decyzję dyrektora co do sposobu działania: a) rejon zagrożony; b) czas ewakuacji; c) kierunek ewakuacji; d) sposób ubrania i wyposażenia dzieci; 4. Niezwłocznie, w sposób zorganizowany wyprowadza grupę w rejon ewakuacji. 5. Powiadamia dyrektora /osobę kierującą ewakuacją/ o stanie grupy w rejonie ewakuacji. 6. Wykonuje dalsze polecenia dyrektora /osoby kierującej ewakuacją/. Nauczyciel odpowiada za bezpieczeństwo dzieci, z którymi ma zajęcia w momencie wszczęcia alarmu. W razie ewakuacji nauczyciel ustawia dzieci parami, pomoc nauczyciela sprawdza łazienkę, czy nie pozostały tam dzieci. Nauczyciel zabiera dziennik zajęć i wyprowadza dzieci w zwartej grupie drogami nakazanymi przez oznakowanie ewakuacyjne na wskazane miejsce poza budynkiem. W czasie ewakuacji kontroluje stan grupy i jej zachowanie, nie oddala się od swojej grupy pod żadnym pozorem. DYREKTOR /OSOBA UPOWAŻNIONA LUB WYZNACZONA/: 1. Podejmuje decyzję o przeprowadzeniu ewakuacji dzieci, mienia oraz sposobie gaszenia pożaru . 2. Odpowiada za bezpieczeństwo przeprowadzenia ewakuacji dzieci. 3. Ewakuację na wypadek pożaru lub innego niebezpieczeństwa należy prowadzić w następujących etapach: – ogłoszenie alarmu o pożarze lub innym niebezpieczeństwie przy użyciu informacji z urządzenia głośnomówiącego, – zaalarmować straż pożarną, – przystąpić do ewakuacji dzieci zgodnie z planem ewakuacji, – przystąpić do gaszenia pożaru przy użyciu podręcznego sprzętu gaśniczego (gaśnice, koce gaśnicze). Należy pamiętać, że na terenie przedszkola powinny być wyznaczone osoby odpowiedzialne za ewakuację i posiadać ukończone szkolenie z tego zakresu. PROCEDURA VIII Dotyczy monitorowania osób wchodzących i opuszczających teren przedszkola; 1.Przedszkole jest zamknięte od godziny 8:00 do godziny 14:00. 2.Każdy pracownik ma obowiązek monitorowania osób wchodzących na teren przedszkola. 3. Z chwilą spotkania osoby obcej lub zauważenia jej na placu zabaw przejmuje kontrolę nad tą osobą, w szczególności prosi o: podanie celu wizyty, nazwiska osoby, z którą chce się widzieć obca osoba, prowadzi ją do właściwej celowi wizyty osoby, po załatwieniu sprawy osoba, do której przyszedł Interesant odprowadza go do drzwi przedszkola, jeżeli nie może opuścić stanowiska pracy, prosi innego pracownika o odprowadzenie Interesanta do drzwi i je zamyka, w przypadku gdy obca osoba zachowuje się podejrzanie; nie ujawnia celu wizyty lub zachowuje się nienaturalnie bądź agresywnie, pracownik natychmiast powiadamia dyrektora i woła drugiego pracownika, a w przypadku nieobecności dyrektora nauczyciela zastępującego dyrektora lub kierownika gospodarczego, którzy powiadamiają Policję. PROCEDURA IX Dotyczy zasad bezpieczeństwa na sali gimnastyki korekcyjnej. 1. Sala zajęć wyposażona w sprzęt gimnastyczny jest miejscem przeznaczonym do prowadzenia zajęć z gimnastyki korekcyjnej. 2. Za stan sali, sprzętu i urządzeń odpowiadają: dyrektor przedszkola oraz nauczyciele prowadzący zajęcia z gimnastyki korekcyjnej. 3. Za bezpieczeństwo ćwiczących podczas zajęć odpowiada prowadzący zajęcia. 4. Przed przystąpieniem do ćwiczeń nauczyciel prowadzący zajęcia sprawdza stan techniczny sprzętu gimnastycznego. Za stan sprzętu używanego do ćwiczeń odpowiada nauczyciel. 5. Każda grupa korzystająca z sali jest odpowiedzialna za pozostawienie ładu i porządku. 6. Sprzęt do ćwiczeń rozstawia nauczyciel z woźną . Wszelkie uszkodzenia sprzętu należy natychmiast zgłosić Dyrektorowi Przedszkola. 7. Utrzymanie czystości sali, urządzeń i sprzętu stanowi warunek do dalszego korzystania z nich. 8. W sali gimnastyki korekcyjnej po rozstawieniu sprzętu do ćwiczeń mogą przebywać wychowankowie tylko w obecności nauczyciela. 9. Każdy wypadek wychowanka należy natychmiast zgłosić Dyrektorowi Przedszkola. PROCEDURA X Dotyczy zasad bezpieczeństwa na sali zajęć. NAUCZYCIEL: 1.Ma obowiązek wejść do sali pierwszy, by sprawdzić czy warunki do prowadzenia zajęć nie zagrażają bezpieczeństwu dzieci. W szczególności powinien zwrócić uwagę na stan szyb w oknach, stan instalacji elektrycznej, stan mebli i krzesełek. 2. Jeśli sala zajęć nie odpowiada warunkom bezpieczeństwa, nauczyciel ma obowiązek zgłosić to do dyrektora przedszkola celem usunięcia usterek. Do czasu usunięcia usterek nauczyciel ma prawo odmówić prowadzenia zajęć w danym miejscu. Natomiast jeżeli zagrożenie pojawi się w trakcie trwania zajęć, należy natychmiast wyprowadzić dzieci z sali przerywając zajęcia. 3. Przed rozpoczęciem zajęć powinien zadbać o wywietrzenie sali, zapewnić właściwe oświetlenie (200 – 300 lx) oraz odpowiednią temperaturę (co najmniej + 18°C). Na jednego ucznia przypadać powinno 6,5 m ³ objętości sali i 1,5 m ² powierzchni podłogi. 4. Podczas zajęć nauczyciel nie może pozostawić dzieci bez żadnej opieki. Jeśli musi wyjść, powinien zgłosić to innemu nauczycielowi lub pomocy nauczyciela i zapewnić zastępstwo na czas nieobecności. Należy jednak pamiętać, że sytuacja ta nie zwalnia nauczyciela z odpowiedzialności za dzieci. 5. Jeżeli dziecko chce skorzystać z toalety, nauczyciel powinien zapewnić odpowiednie bezpieczeństwo dziecku korzystającemu z toalety jak i reszcie grupy. 6. Nauczyciel dba o czystość, ład i porządek podczas trwania zajęć i po ich zakończeniu. Należy pamiętać, że przez cały czas pobytu dzieci w przedszkolu należy zapewnić im odpowiednią opiekę i bezpieczeństwo również przez odpowiednie zabezpieczenie wejść do przedszkola i ogrodzenia terenu przedszkola. Każdy pracownik wykonujący swoją pracę nie może stwarzać zagrożenia dla innych pracowników i dzieci. PERSONEL OBSŁUGOWY: 1. Pracownicy obsługi powinni przechowywać narzędzia pracy i środki czystości w miejscach do tego przeznaczonych. 2. Wszyscy pracownicy powinni posiadać odpowiednie przeszkolenia z zakresu bhp, ochrony ppoż. oraz pierwszej pomocy przed medycznej. PROCEDURA XI Dotyczy bezpieczeństwa podczas zajęć dodatkowych. 1.Podczas zajęć dodatkowych organizowanych przez przedszkole za bezpieczeństwo dzieci odpowiada osoba prowadząca te zajęcia (nauczyciel religii, logopeda, itp. ). 2. Za bezpieczeństwo dzieci uczestniczących w zajęciach dodatkowych, wymagających opuszczenia przez dzieci sali, odpowiada prowadzący zajęcia od chwili zebrania dzieci zapisanych na dane zajęcia do momentu przyprowadzenia ich z powrotem i oddanie pod opiekę nauczyciela grupy. 3. Niedopuszczalne jest podczas dodatkowych zajęć, pozostawienie dzieci bez opieki. 4. W przypadku konieczności opuszczenia sali zajęć przez nauczyciela prowadzącego zajęcia dodatkowe, opieka nad dziećmi przekazywana jest innemu nauczycielowi lub pomocy nauczyciela. PROCEDURA XII Dotyczy wyjścia na teren przedszkolny. NAUCZYCIEL: 1. Sprawują ciągły dozór i opiekę nad dziećmi. 2. Wdrażają dzieci systematycznie do zgodnej zabawy, do przestrzegania zasad współżycia z rówieśnikami. 3. Podczas zabaw dzieci, nauczycielki nie powinny zajmować się rozmowami z innymi osobami. 4. W czasie pobytu dzieci w ogrodzie przedszkolnym nauczycielki powinny swoją uwagę koncentrować tylko na dzieciach. 5. Od pierwszych dni września, podczas pobytu dzieci na terenie przedszkolnym, należy uczyć dzieci korzystania z urządzeń terenowych zgodnie z zasadami bezpieczeństwa. PERSONEL OBSŁUGOWY: 1. Pomaga nauczycielkom w organizacji wyjścia na teren przedszkolny. 2. Czuwa wraz z nauczycielkami nad bezpieczeństwem bawiących się dzieci. 3. Dostarcza na plac zabawki przeznaczone do zabaw w ogrodzie. 4. Po zakończonej zabawie dzieci, zabezpiecza zabawki. 5. Pomaga dzieciom skorzystać z toalety (nadzoruje w drodze do toalety). 6. Dba, by teren przedszkola był bezpieczny (zamknięte bramki). DZIECI: Przestrzegają zawartych wcześniej umów z nauczycielem, nie oddalają się od grupy. 1. Przestrzegają zasad bezpiecznego zachowania się w ogrodzie i prawidłowego korzystania ze sprzętu terenowego. 2. Sygnalizują nauczycielce, opiekunowi swoje potrzeby fizjologiczne. 3. Reagują na umówione sygnały, np. dotyczące zbierania zabawek, podczas zbiórki. 4. Zawsze do przedszkola z terenu przedszkolnego wracają rzędem lub parami. RODZICE: Mogą odebrać dziecko z terenu przedszkolnego tylko wtedy, gdy dotrą na miejsce pobytu grupy. Odbiór dziecka z przedszkola – ogrodu przedszkolnego – może nastąpić tylko wtedy, gdy rodzic jest pewien, że nauczyciel widzi fakt odbioru dziecka do domu. DYREKTOR: Czuwa nad prawidłową organizacją i przebiegiem pobytu dzieci na terenie przedszkola. 1. Na pierwszym posiedzeniu Rady Pedagogicznej, w każdym roku szkolnym, zobowiązuje nauczycieli do bezwzględnego przestrzegania zasad bezpieczeństwa. 2. W przypadku niestosowania się do poleceń i przepisów – wyciąga surowe konsekwencje. Opis pracy, ustalona kolejność działań, miejsce i czas przeprowadzania poszczególnych czynności: Kolejność działań: 1. Nauczyciel ustala z dziećmi kolejność czynności przed wyjściem na teren przedszkolny. 2. Przypomina obowiązujące zasady dotyczące bezpieczeństwa podczas pobytu w ogrodzie. 3. Dzieci przemieszczają się do ogrodu rzędem lub w parach. 4. Nauczyciel sprawdza, czy urządzenia są sprawne i nie ma żadnego zagrożenia. 5. Nie wolno pozwalać dzieciom bawić się przy użyciu kijów i patyków. 6. Nauczyciel czuwa nad bezpieczeństwem dzieci, prowadzi kontrolowane poczucie swobody dzieci. 7. Podczas pobytu dzieci w ogrodzie następuje całkowity zakaz schodzenia się nauczycieli na rozmowy. 8. Obserwuje dzieci podczas zabaw, ingeruje gdy zaistnieje konflikt. 9. Powrót do budynku przedszkolnego odbywa się rzędem lub w parach po uprzednim sprawdzeniu czy są wszystkie dzieci. Tryb wprowadzania zmian: Zmiany w procedurze wprowadzane są przez dyrektora przedszkola na wniosek nauczycieli bądź rodziców w trybie natychmiastowym (nie dłużej niż 5 dni). PROCEDURA XIII Dotyczy wycieczki przedszkolnej. W przedszkolu powinien być opracowany regulamin organizacji wycieczek przedszkolny z uwzględnieniem karty wycieczki. Karta wycieczki powinna być wypisywana przy każdym wyjściu dzieci poza teren przedszkola – bez względu na odległość na jaką opuszczany jest budynek przedszkola. 1. Organizator wyjścia/wyjazdu uczniów poza teren przedszkola odpowiada za zdrowie i bezpieczeństwo powierzonych mu dzieci są oni pod jego stałym nadzorem. 2. Należy uzyskać zgodę rodziców na udział ich dzieci w wycieczce poza teren miejscowości, w której znajduje się przedszkole. Jeśli u dziecka występują przeciwwskazania zdrowotne nie zezwalające na jego udział w wycieczce, zostaje on zwolniony z uczestnictwa w niej. 3. Należy przestrzegać warunków opieki nad dziećmi , a w szczególności: – stale sprawdzać stan liczebny dzieci przed wyruszeniem z każdego miejsca pobytu; – pamiętać, że tzw. „czas wolny” nie zwalnia nauczyciela od odpowiedzialności za bezpieczeństwo dzieci; – nauczyciel zobowiązany jest do stałego dyscyplinowania uczestników wycieczki; – w chwili wypadku to nauczyciel koordynuje działania ratunkowe i ponosi za to odpowiedzialność. 4. Na wycieczkę należy zabrać dobrze wyposażoną apteczkę pierwszej pomocy. Szczegółowe zasady organizowania wycieczki: NAUCZYCIEL: 1. Zapoznaje dzieci z miejscem i celem spaceru, wycieczki. Organizując krótką wycieczkę lub spacer powinien rozważyć kryteria, takie jak: wiek dzieci, zainteresowania i potrzeby, sprawność fizyczną, stan zdrowia. 2. Dba o właściwy dobór ubioru dzieci do warunków atmosferycznych. 3. Angażuje dodatkową pomoc do sprawowania opieki nad dzieckiem. 4. Przypomina dzieciom ustalone zasady bezpieczeństwa podczas wyjść na wycieczki i spacery. 5. Wpisuje się do zeszytu wyjść na spacery i wycieczki (data, grupa, liczba dzieci, godzina wyjścia, podpis nauczyciela). 6. Przelicza stan osobowy dzieci. 7. Podczas spaceru, wycieczki czuwa nad bezpieczeństwem dzieci. 8. Przestrzega zasad przemieszczania się kolumny przez ulicę, tylko w miejscach wyznaczonych. 9. Podczas spaceru, pieszej wycieczki zawsze prowadzi dzieci prawą stroną chodnika. 10. Po powrocie nauczyciel przelicza ilość dzieci. RODZICE: 1. Zapewniają dzieciom odpowiednią garderobę, buty stosownie do pory roku. 2. Nie odbierają z przedszkola dzieci na trasie spaceru czy wycieczki. Mogą je odebrać z terenu przedszkola. DZIECI: 1. Dzieci starsze biorą czynny udział w przygotowaniach do wycieczki, spaceru. 2. Przestrzegają zawartych wcześniej umów z nauczycielami, opiekunami . 3. Reagują na umówione sygnały, np. podczas zbiórki. 4. Przestrzegają zasad prawidłowego zachowania się w miejscach publicznych, poza terenem przedszkola. 5. Przestrzegają ustalonych zasad bezpieczeństwa i dyscypliny, nie oddalają się od grupy. 6. Sygnalizują nauczycielowi, opiekunowi swoje potrzeby fizjologiczne. PROCEDURA UDZIELANIA POMOCY PSYCHOLOGICZNO-PEDAGOGICZNEJ W PRZEDSZKOLU MIEJSKIM NR 15 W LUBINIE 1.Cel procedury: rozpoznawanie i zaspokajanie indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych dziecka; rozpoznawanie indywidualnych możliwości psychofizycznych dziecka. 2.Zakres procedury: Procedurze podlegają zasady postępowania nauczyciela wobec dzieci przejawiających uzdolnienia jak również trudności wynikające z: niepełnosprawności, z zagrożeniem niedostosowania społecznego, ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się, z zaburzeniami komunikacji językowej, z chorobami przewlekłymi, z zaniedbań środowiskowych związanych z sytuacją bytową dziecka i jego rodziny, z sytuacji kryzysowych lub traumatycznych. 3.Podstaw prawna: Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (tekst jedn.: Dz.U. z 2006 Nr 97, poz. 674 z późn. zm.) – rozdział 2. Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (tekst jedn.: Dz.U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.). Rozporządzenie Ministra Edukacji narodowej z dnia 23 grudnia 2008r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz.U. z 2009 r. Nr 4, poz. 17). Rozporządzenie Ministra Edukacji z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz.U. z 2010 r. Nr 228, poz. 1487). Rozporządzenie Ministra Edukacji z dnia 19 lutego 2002 r. (z póź. zmianami) w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji. Kodeks postępowania karnego art. 304; Kodeks postępowania cywilnego art. 572; Konwencja o Prawach Dziecka art. 3 4.Osoby podlegające procedurze: Procedura dotyczy dziecka, rodziców lub prawnych opiekunów dziecka, nauczycieli i pracowników Przedszkola Miejskiego Nr 15 w Lubinie; pracowników Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej; pracowników Ośrodka Pomocy Społecznej. Szczegółowy opis procedury: 1. Każdy nauczyciel zatrudniony w przedszkolu prowadzi działania pedagogiczne mające na celu rozpoznanie indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych dzieci, w tym szczególnie uzdolnionych. 2. W przypadku stwierdzenia, że dziecko ze względu na potrzeby rozwojowe lub edukacyjne wymaga objęcia pomocą psychologiczno-pedagogiczną nauczyciel powiadamia dyrektora przedszkola. 3. Dyrektor po otrzymaniu informacji o objęciu dziecka pomocą psychologiczno-pedagogiczną powołuje zespół i wyznacza koordynatora, którego zadaniem jest planowanie i koordynowanie udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej. 4. Koordynator zwołuje spotkania zespołu. 5. W spotkaniach zespołu mogą uczestniczyć rodzice dziecka, na wniosek rodziców inne osoby (lekarz, psycholog, pedagog, logopeda). 6. Na spotkaniu zespół ustala zakres, formy i sposoby oraz okres udzielania pomocy, zakłada Kartę Indywidualnych Potrzeb Dziecka. 7. Dyrektor na podstawie zaleceń zespołu ostatecznie ustala dla dziecka formy, sposoby i okres udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz wymiar godzin, w który poszczególne formy będą realizowane. 8. Dyrektor powiadamia rodziców na piśmie o formach, sposobach i okresie udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej. 9. Zespół na podstawie ustalonych przez dyrektora form i sposobów pomocy opracowuje Plan Działań Wspierających. 10. Wszyscy nauczyciele i specjaliści pracujący z dzieckiem są zobowiązani do realizacji Planu Działań Wspierających. 11. Po zakończeniu udzielania danej formy pomocy zespół dokonuje oceny efektywności pomocy udzielanej dziecku, w tym efektywności realizowanych zajęć. Określa też wnioski i zalecenia dotyczące dalszej pracy. Procedury postępowania z dzieckiem krzywdzonym: 1. Stwierdzenie przez nauczycielkę lub dyrektora, że mamy do czynienia z przypadkiem przemocy (psychicznej, fizycznej, emocjonalnej, seksualnej). 2. Przeprowadzenie rozmowy z rodzicami: - termin rozmowy dogodny dla obu stron; - ostrożne prowadzenie rozmowy (nie oskarżanie, nie grożenie konsekwencjami); - przedstawienie rzeczowych argumentów; - wysłuchanie rodziców, opiekunów prawnych dziecka; - udzielenie rad, zaoferowanie odpowiedniej do sytuacji pomocy; - sporządzenie odpowiedniej dokumentacji. 3. W razie uchylania się rodziców od kontaktu z przedszkolem, lub stałej obserwacji u dziecka przejawów zaniedbania informujemy odpowiednie służby: Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie; Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej; Sąd Rodzinny; Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie; Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna; Kurator Sądowy. Pomoc w konkretnym przypadku zależy od specyficznych potrzeb i problemów danej rodziny. Wszystkie rozmowy powinny kończyć się konkretnymi ustaleniami obydwu stron, ze wszystkich powinny zostać sporządzone notatki służbowe. PRZEMOC FIZYCZNA Przemoc fizyczna rozumiana jest jako zadawanie fizycznych ran, tj. stłuczeń, poparzeń, pręg, cięć. To także przypalanie, potrząsanie, kopanie, uderzanie pięścią. Działanie sprawcy najczęściej nie jest jednorazowe, a nasilanie agresji bywa różne. Objawy stosowania przemocy fizycznej Widoczne: siniaki, ślady uderzeń (paskiem, kablem) na twarzy, klatce piersiowej, plecach, pośladkach, nogach, ślady oparzeń (papierosowych lub wyraźnie zaznaczonym kształtem wskazującym na użycie np. żelazka itp.), rany w różnych fazach gojenia się, złamania, powtarzające się zwichnięcia, opuchlizny. Wynikające z obserwacji zachowania dziecka: lęk przed rozbieraniem się na zajęciach gimnastycznych, lęk przed nagłym dotknięciem (unik, skulenie się), niestosowny strój do pogody (zakrywanie ubraniem zranień), lęk przed powrotem do domu, nadmierna agresja bądź apatia, ukrywanie prawdy (dziecko jest czujne i ostrożne). PRZEMOC EMOCJONALNA Każde upokorzenie dziecka jest formą przemocy emocjonalnej. Występuje ona w przypadku takich postaw rodzicielskich jak: odrzucenie emocjonalne, brak zainteresowania, ignorowanie, szykanowanie, nadmierne kontrolowanie, szantażowanie, wymuszanie lojalności, nieposzanowanie godności i prywatności, wzbudzanie poczucia winy. Zaburzenia pojawiają się, gdy dochodzi do powtarzania się sytuacji nadużycia. Zachowania dziecka, które mogą świadczyć o przemocy emocjonalnej: zaburzenia mowy (wynikające z napięcia nerwowego), dolegliwości i psychosomatyczne (bóle brzucha, głowy, mdłości), moczenie i zanieczyszczanie się bez powodów medycznych, mimowolne ruchy mięśni, szczególnie twarzy, wycofanie, depresja, zachowania destrukcyjne, nadmierne podporządkowanie się dorosłym, częste kłamstwa, nieadekwatny lęk przed konsekwencjami różnych działań, lęk przed porażką. PRZEMOC SEKSUALNA Przemoc seksualna oznacza wykorzystywanie dziecka przez osoby dorosłe w celu uzyskania przyjemności seksualnej. Wykorzystywanie może odbywać się w dwojaki sposób: przez dotyk – stosunek (oralny, analny, pochwowy, międzyudowy) lub usiłowanie odbycia stosunku, bez dotyku – rozmowy o seksie, robienie zdjęć, ekshibicjonizm, zmuszanie się do oglądania aktów płciowych, do rozbierania się. Objawy nadużyć seksualnych Specyficzne: opuchlizna w okolicach genitaliów, otarcia naskórka, bolesność okolic narządów płciowych i odbytu, ból podczas oddawania moczu, ból przy chodzeniu i siadaniu, rany w ustach, zapalenia pochwy, upławy, nadmierna pobudliwość seksualna (znajomość zachowań seksualnych oraz anatomii narządów płciowych), Niespecyficzne: wzmożona pobudliwość psychoruchowa, zaburzenia koncentracji, zaburzenia zachowania, zachowanie destrukcyjne (ucieczki z domu, kradzieże, picie alkoholu). ZANIEDBANIE Objawy zaniedbania: zaburzony rozwój fizyczny (wzrost i waga poniżej normy), zaniedbany wygląd (brudne włosy, ubranie niestosowne do pogody), nie wyleczone rany, choroby zębów, zmęczenie, apatia. Procedura dotycząca stosowania zasad higieny I. Podstawa prawna II. Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz.U. z 2008 r. Nr 234 poz. 1570 ze zm.), Ustawa z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (t.j. Dz.U. z 2011 r. Nr 212 poz. 1263 ze zm.), Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t.j. Dz.U. z 2004 r. Nr 256 poz. 2572 ze zm.), Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz.U. z 2003 r. Nr 6 poz. 69 ze zm.). Cel procedury 1. Celem niniejszej procedury jest ustalenie: 2. III. zasad higieny w przedszkolu w taki sposób, aby zdrowe dzieci nie były narażane na niebezpieczeństwo zarażenia się od dziecka chorego, działań, które zminimalizują to ryzyko. Niniejsza procedura jest wytyczną do postępowania, jednak wszelkie działania są kwestią zdrowego rozsądku, rozmów i współpracy z rodzicami. Przedmiot procedury Przedmiotem procedury jest określenie zasad higieny w przedszkolu. IV. Zakres procedury Zakres stosowania dotyczy wszystkich pracowników przedszkola, wychowanków przedszkola, a także rodziców i opiekunów prawnych wychowanków placówki. V. Zasady higieny w przedszkolu Mycie rąk Należy pobrać z dozownika płyn myjący, nanieść go na zwilżone dłonie i je umyć. Następnie osuszyć ręcznikiem jednorazowym. Preparat myjący: .................................................... Działanie: ............................................................... Dozowanie: ............................................................ Czas: ....................................................................... Uwagi: .................................................................... Mycie rąk obowiązuje przed rozpoczęciem i po zakończeniu pracy, przed podawaniem posiłków, w razie potrzeby. Zobowiązany jest do niego personel pracujący z dziećmi, dzieci, personel przygotowujący posiłki. Higieniczne mycie rąk Należy nanieść preparat na dłonie, rozprowadzić, wcierać, zwilżyć wodą, myć ręce przez kolejne 30 sekund, a następnie spłukać wodą (wg EN 1499). Preparat myjący: .................................................... Działanie: ............................................................... Dozowanie: ............................................................ Czas: ....................................................................... Uwagi: .................................................................... Higieniczne mycie rąk obowiązuje przed rozpoczęciem i po zakończeniu pracy, przed podawaniem posiłków, w razie potrzeby. Zobowiązany jest do niego personel pracujący z dziećmi i personel przygotowujący posiłki. Higieniczna dezynfekcja rąk Preparat dezynfekcyjny należy pobrać z dozownika łokciowego, nanieść na suche ręce 3 ml preparatu i wcierać 30 sekund. Preparat dezynfekcyjny: ......................................... Działanie: ............................................................... Dozowanie: ............................................................ Czas: ....................................................................... Uwagi: .................................................................... Higieniczna dezynfekcja rąk obowiązuje przed rozpoczęciem i po zakończeniu pracy, przed podawaniem posiłków, w razie potrzeby. W czasie nasilonego występowania biegunek zaleca się częstsze stosowanie. Po konsultacji z lekarzem specjalistą należy rozważyć dezynfekcję rąk u dzieci, przeprowadzaną pod kontrolą dorosłych. W przypadku stwierdzenia występowania owsików u dziecka preparat powinien być stosowany przez personel, chore dziecko oraz rodzinę dziecka. Należy wcześniej skonsultować tę kwestię z lekarzem specjalistą. Zobowiązany jest do niej personel pracujący z dziećmi i personel przygotowujący posiłki. Małe i trudno dostępne powierzchnie (np. stoliki, krzesła i inne przedmioty ulegające kontaminacji) odporne na działanie alkoholi Szybka dezynfekcja powierzchni poprzez spryskanie lub przetarcie – spryskać lub przetrzeć gotowym do użycia preparatem przeznaczonym do szybkiej dezynfekcji powierzchni (według DGHM, PZH). Preparat dezynfekcyjny: ......................................... Działanie: ............................................................... Dozowanie: ............................................................ Czas: ....................................................................... Uwagi: .................................................................... Szybka dezynfekcja powierzchni obowiązuje po każdym przypadku kontaminacji, w razie potrzeby, raz dziennie po zakończeniu pracy, pod nieobecność dzieci. W czasie nasilonego występowania biegunek i przeziębień zaleca się częstsze stosowanie. Zobowiązany jest do niej personel przedszkolny. Zabawki Spryskać zabawki, pozostawić do wyschnięcia, następnie dokładnie wypłukać. Nie należy stosować do zabawek pluszowych i tekstylnych. Preparat dezynfekcyjny: ......................................... Działanie: ............................................................... Dozowanie: ............................................................ Czas: ....................................................................... Uwagi: .................................................................... Dezynfekcja zabawek obowiązuje po każdym przypadku kontaminacji oraz w razie potrzeby. W czasie nasilonego występowania biegunek i przeziębień zaleca się częstsze jej stosowanie. Zobowiązany jest do niej personel przedszkolny. Materace do ćwiczeń ze skaju, łóżeczka, meble i inne małe powierzchnie i przedmioty ulegające kontaminacji, nieodporne na działanie alkoholi Szybka dezynfekcja i mycie przez spryskiwanie lub przetarcie – nierozcieńczonym preparatem spryskać lub zmyć dezynfekowane powierzchnie, pozostawić na krótką chwilę i zetrzeć jednorazowym ręcznikiem. W przypadku widocznych tłustych pozostałości (np. kremów, emulsji, maści) należy usunąć je przed dezynfekcją za pomocą jednorazowego ręcznika. Preparat dezynfekcyjny: ......................................... Działanie: ............................................................... Dozowanie: ............................................................ Czas: ....................................................................... Uwagi: .................................................................... Dezynfekcja wskazanych urządzeń obowiązuje po każdym przypadku kontaminacji oraz w razie potrzeby. W czasie nasilonego występowania biegunek i przeziębień zaleca się częstsze jej stosowanie. Zobowiązany jest do niej personel przedszkolny. Pomieszczenia (sale gimnastyczne, szatnie, łazienki), a w nich szczególnie podłogi oraz inne twarde, zmywalne powierzchnie Mycie i dezynfekcja ścian, podłóg, wanien i brodzików – przygotować roztwór preparatu dezynfekcyjno-myjącego, zmyć dezynfekowane powierzchnie za pomocą mopa lub ścierki. Pozostawić powierzchnie do wyschnięcia. Nie należy stosować na wykładziny materiałowe. Preparat dezynfekcyjny: ......................................... Działanie: ............................................................... Dozowanie: ............................................................ Czas: ....................................................................... Uwagi: .................................................................... Dezynfekcja wskazanych powierzchni obowiązuje po każdym przypadku kontaminacji, w razie potrzeby oraz raz dziennie po zakończeniu pracy pod nieobecność dzieci. Zobowiązany jest do niej personel przedszkolny. Sanitariaty Dezynfekcja suchych powierzchni klozetów, desek klozetowych, spłuczek i umywalek. Preparat dezynfekcyjny: ......................................... Działanie: ............................................................... Dozowanie: ............................................................ Czas: ....................................................................... Uwagi: .................................................................... Dezynfekcja wskazanych urządzeń obowiązuje po każdym przypadku kontaminacji, w razie potrzeby oraz raz dziennie po zakończeniu pracy pod nieobecność dzieci. W czasie nasilonego występowania biegunek i przeziębień zaleca się częstsze jej stosowanie. Zobowiązany jest do niej personel przedszkolny. Postanowienia końcowe VI. 1. 2. 3. Za wdrożenie i nadzór nad stosowaniem procedury odpowiada dyrektor przedszkola. Do przestrzegania postanowień niniejszej procedury zobowiązani są wszyscy pracownicy przedszkola. Za zapoznanie pracowników i rodziców/opiekunów prawnych wychowanków z niniejszą procedurą odpowiada dyrektor przedszkola. Procedura postępowania na wypadek wystąpienia choroby zakaźnej I. Podstawa prawna II. Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz.U. z 2008 r. Nr 234 poz. 1570 ze zm.), Ustawa z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (t.j. Dz.U. z 2011 r. Nr 212 poz. 1263 ze zm.), Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t.j. Dz.U. z 2004 r. Nr 256 poz. 2572 ze zm.), Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz.U. z 2003 r. Nr 6 poz. 69 ze zm.). Cel procedury 1. 2. III. Celem niniejszej procedury jest ustalenie zasad postępowania z dziećmi potencjalnie chorymi oraz postępowania w przedszkolu w taki sposób, aby zdrowe dzieci nie były narażane na niebezpieczeństwo zarażenia się od dziecka chorego, lub ustalenie działań, które zminimalizują to ryzyko. Niniejsza procedura jest wytyczną do postępowania, jednak wszelkie działania są kwestią zdrowego rozsądku, rozmów i współpracy z rodzicami/opiekunami prawnymi. Przedmiot procedury Przedmiotem niniejszej procedury jest określenie: IV. zasad postępowania z dzieckiem chorym, objawów chorób. Zakres procedury Zakres stosowania dotyczy wszystkich pracowników przedszkola, wychowanków przedszkola, a także rodziców/opiekunów prawnych wychowanków placówki. V. Definicje Choroba – ogólne określenie każdego odstępstwa od pełni zdrowia organizmu. Choroba polega na zaburzeniu funkcji lub uszkodzeniu struktury organizmu. O zaistnieniu choroby można mówić wtedy, gdy działanie czynnika chorobotwórczego wywołuje niepożądane objawy, różniące się od czynności zdrowego organizmu. Choroba zakaźna – choroba, która została wywołana przez biologiczny czynnik chorobotwórczy. Biologiczny czynnik chorobotwórczy – posiadające zdolność wywoływania objawów chorobowych drobnoustroje komórkowe lub wytwarzane przez nie produkty, zewnętrzne i wewnętrzne pasożyty człowieka lub wytwarzane przez nie produkty, cząstki bezkomórkowe zdolne do replikacji lub przenoszenia materiału genetycznego, w tym zmodyfikowane genetycznie hodowle komórkowe lub wytwarzane przez nie produkty. Zakażenie – wniknięcie do organizmu i rozwój w nim biologicznego czynnika chorobotwórczego. Dekontaminacja – proces niszczenia biologicznych czynników chorobotwórczych przez mycie, dezynfekcję i sterylizację. Choroby zakaźne1 VI. Krztusiec Krztusiec jest ostrą chorobą dróg oddechowych, głównie wieku dziecięcego, wywoływaną przez bakterie Bordetella pertussis. Charakterystycznym objawem choroby jest długotrwale utrzymujący się napadowy kaszel z wydzieleniem lepkiej plwociny. Jedynym źródłem zakażenia jest chory człowiek. Zakażenie następuje drogą powietrzno-kropelkową. Pierwszy okres choroby trwa do dwóch tygodni i charakteryzuje się takimi objawami jak nieżyt nosa, spojówek, gardła i oskrzeli. Ostry nieżyt dróg oddechowych następuje na skutek wnikania bakterii do komórek błon śluzowych i ich toksycznego działania. Narastające działanie toksyn powoduje przejście do kolejnej fazy choroby z charakterystycznym napadowym kaszlem, objawami duszności, wykrztuszaniem śluzu i wymiotami. U dzieci poniżej szóstego miesiąca życia zamiast napadowego kaszlu może wystąpić bezdech, utrata przytomności z powodu braku tlenu, a bez podjęcia skutecznego leczenia może nastąpić zgon. U chorych dzieci mogą również wystąpić powikłania, np. ropne zapalenie płuc, zapalenie ucha środkowego, trwałe uszkodzenie mózgu, utrata wagi ciała. Podanie odpowiednich antybiotyków zmniejsza ryzyko wystąpienia tych dolegliwości, zwłaszcza jeśli leczenie rozpocznie się jak najwcześniej od wystąpienia objawów. Zwalczanie choroby polega na jej wczesnym rozpoznaniu i wdrożeniu stosownego leczenia. Niemowlęta powinny być leczone w szpitalu. Dostępne są skuteczne preparaty szczepionkowe przeciwko krztuścowi. Wrażliwość na zakażenia osób nieuodpornionych za pomocą szczepień ochronnych jest powszechna. Przebycie krztuśca pozostawia długotrwałą odporność organizmu, ale powtórne zachorowanie jest możliwe. W Polsce, zgodnie z Programem Szczepień Ochronnych, szczepienia przeciwko krztuścowi dzieci są obowiązkowe. Zakażenia meningokokowe Wywoływane są przez bakterie zwane meningokokami, które mogą spowodować zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, a także posocznicę (sepsę), czyli uogólnioną odpowiedź organizmu na zakażenie, określane wspólnie mianem inwazyjnej choroby meningokokowej. U około 20–40 proc. zdrowych ludzi (nosicieli) meningokoki występują w jamie nosowo-gardłowej, nie powodując żadnych dolegliwości ani objawów. Najczęściej chorują: dzieci w wieku do czwartego roku życia, młodzież. Pamiętać należy, że zachorować może każdy człowiek, bez względu na wiek. Najbardziej narażone są osoby mające bliskie, bezpośrednie kontakty z chorymi lub nosicielami. Zakażeniu sprzyja: używanie przez kilka osób wspólnych naczyń, sztućców, picie z jednej butelki, długotrwałe przebywanie w zatłoczonych pomieszczeniach (np. w dyskotekach, na koncertach), palenie tytoniu, przebywanie przez dłuższy czas wielu osób w małych, zamkniętych pomieszczeniach (koszary, akademiki, internaty, obozy, kolonie, kluby, puby), osłabienie organizmu wcześniejszymi infekcjami, wysiłkiem fizycznym, stresem itp. zażywanie tego samego środka psychoaktywnego (wspólne palenie jednego papierosa, wciąganie środków odurzających przez nos poprzez wspólne tutki). Meningokoki nie przeżywają długo poza organizmem człowieka. Giną bardzo szybko pod wpływem powszechnie używanych do mycia detergentów (mydło, płyn do mycia naczyń itp.). Objawy zakażeń meningokowych w początkowej fazie są podobne do przeziębienia (gorączka, bóle stawowe, mięśniowe, ogólne złe samopoczucie). Mogą dołączyć się: bóle głowy, nudności, biegunka, wymioty, sztywność karku, drgawki często świadczące o zapaleniu opon mózgowo-rdzeniowych. Charakterystycznym objawem w postępującym zakażeniu jest wysypka wybroczynowa – plamki na skórze całego ciała w postaci drobnych czerwonych punkcików, zlewających się w późniejszym okresie w duże plamy, które nie bledną pod naciskiem. Wysypka może być jednym z ostatnich objawów. U dzieci poniżej drugiego roku życia powyższe objawy mogą być mniej widoczne, a dominują takie jak brak apetytu, biegunka, wymioty, spowolnienie, rozdrażnienie, rozpaczliwy płacz, senność lub drażliwość, odchylenie głowy do tyłu, pulsujące ciemiączko u niemowląt, wybroczyny na skórze. Choroba rozwija się bardzo szybko! Aby skutecznie leczyć zakażenie meningokokowe, należy po wystąpieniu pierwszych objawów natychmiast zgłosić się do lekarza lub wezwać pogotowie ratunkowe, dokładnie opisując objawy. Najważniejszymi sposobami zabezpieczenia się przed zachorowaniem są: 1. Uodpornienie się poprzez szczepienie – należy jednak pamiętać, że szczepionka zabezpiecza tylko przed zakażeniem meningokokami grupy C i nie zabezpiecza przed zakażeniem grupą B. Szczepionkę można podawać od drugiego miesiąca życia. Powyżej dwunastego miesiąca życia podaje się jedną dawkę szczepionki. O szczepieniu decyduje lekarz rodzinny. 2. Zachowanie higieny osobistej – bardzo duże znaczenie mają prawidłowe zachowania związane z higieną osobistą. 3. Unikanie wymienionych wyżej zachowań sprzyjających zakażeniu. Uwaga! Po bezpośrednim kontakcie z osobą chorą na inwazyjną chorobę meningokokową należy natychmiast zgłosić się do lekarza, który może zalecić przyjęcie profilaktycznie antybiotyku, co znacznie zmniejsza ryzyko zachorowania. Ospa wietrzna 1 www.gis.gov.pl Ospa wietrzna występuje zwykle u dzieci. Na ogół stwierdza się u nich łagodne objawy kliniczne, takie jak brak łaknienia, ból głowy, osłabienie, niewysoka gorączka. Wysypka pojawia się stopniowo i przechodzi od fazy plam do pęcherzyków, krost i krótko utrzymujących się blizn. Wysypka występuje na całym ciele, choć początkowo pojawia się na tułowiu. Wysypce towarzyszy silny świąd. Dodatkowo może też wystąpić powiększenie węzłów chłonnych potylicznych i karkowych. Przebieg ospy wietrznej, najczęściej łagodny u dzieci, u młodzieży i dorosłych może charakteryzować się znacznym nasileniem objawów. Ryzyko wystąpienia powikłań po zachorowaniu (np. wtórne zakażenia bakteryjne skóry, bakteryjne zapalenie płuc, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenie serca) wzrasta wraz z wiekiem. Na skutek uaktywnienia się wirusów, które pozostają po przechorowaniu w zwojach nerwowych, mogą pojawić się objawy półpaśca. Po kilku dniach bólu i tkliwości skóry unerwionej przez zajęte nerwy następuje w tym miejscu wysyp pęcherzyków przypominających pęcherzyki ospy wietrznej, nieco jednak większych i głębiej umiejscowionych. Wirus wywołujący ospę wietrzną szerzy się drogą kropelkową, przez kontakt bezpośredni i pośrednio przez kontakt z przedmiotami świeżo zanieczyszczonymi wydzieliną z pęcherzyków od chorej osoby. Ospa wietrzna charakteryzuje się wysoką zaraźliwością. Większość ludzi choruje w dzieciństwie, a ponieważ zachorowanie pozostawia trwałą odporność, dorośli są odporni na tę chorobę i powtórne zachorowania na ospę należą do rzadkości. Dostępna jest szczepionka przeciw ospie wietrznej. W Polsce, zgodnie z aktualnie obowiązującym Programem Szczepień Ochronnych, szczepienie przeciwko ospie wietrznej jest obowiązkowe dla osób narażonych w sposób szczególnych na zakażenie (dzieci do ukończenia 12. roku życia: z upośledzeniem odporności, o wysokim ryzyku ciężkiego przebiegu choroby, z ostrą białaczką limfoblastyczną w okresie remisji, zakażone HIV, przed leczeniem immunosupresyjnym lub chemioterapią, a także dzieci do ukończenia 12. roku życia z otoczenia tych osób określonych). Zaleca się je natomiast wybranym grupom (osobom, które nie chorowały na ospę wietrzną i nie zostały wcześniej zaszczepione w ramach szczepień obowiązkowych albo zalecanych, oraz kobietom planującym zajście w ciążę, które nie chorowały wcześniej na ospę wietrzną). Różyczka Różyczka jest chorobą wirusową. Wirus z rodziny Togaviridae przenosi się z człowieka na człowieka drogą kropelkową lub przez kontakt z przedmiotami zanieczyszczonymi wydzieliną z gardła, krwią, moczem bądź kałem. Człowiek jest jedynym rezerwuarem wirusa. Różyczka jest charakterystyczną chorobą wieku dziecięcego i wówczas przebiega stosunkowo łagodnie. W przypadku jednak, gdy do zakażenia dojdzie u kobiet w ciąży, może to doprowadzić do poważnych zaburzeń w rozwoju płodu. Człowiek chory zaraża inne osoby w okresie od siedemiu dni przed pojawieniem się wysypki do pięciu–ośmiu dni po jej ustąpieniu. Po okresie inkubacji, trwającym około dwóch–trzech tygodni, dochodzi do powiększenia węzłów chłonnych, pogorszenia samopoczucia, pojawienia się wysypki, zapalenia gardła, zapalenia spojówek. Czasem występuje gorączka. Wysypka najpierw pojawia się na twarzy i szyi, następnie rozprzestrzenia się na tułów i kończyny. Ustępuje po około trzech dniach. Na mniej więcej dobę przed wystąpieniem wysypki dochodzi do powiększenia węzłów chłonnych za uszami, w tylnej części szyi i karku. Węzły chłonne stają się bolesne. Około 20–50 proc. zakażeń wirusem różyczki przebiega bezobjawowo. Niekiedy mogą wystąpić objawy wskazujące na zapalenie stawów (głównie drobnych stawów dłoni i kolan) oraz innych powikłań wynikających z zapalenia mózgu, jąder, zmian skórnych. Najgroźniejsze konsekwencje różyczka powoduje u kobiet, gdy do zakażenia dojdzie w pierwszych trzech miesiącach ciąży. Wirus może atakować wszystkie narządy rozwijającego się płodu, powodując jego śmierć lub ciężkie zaburzenia rozwoju. Niemowlęta zakażone wirusem różyczki podczas ciąży mogą zarażać przez rok lub nawet dłużej. Różyczka jest chorobą, której można skutecznie zapobiegać poprzez szczepienia. W Polsce szczepienie przeciwko różyczce, zgodnie z Programem Szczepień Ochronnych, jest obowiązkowe i wykonuje się je łącznie ze szczepieniem przeciwko śwince i odrze (jedna szczepionka). Pierwsze szczepienie wykonuje się u dzieci w 13.–14. miesiącu życia, natomiast dawkę przypominającą podaje się w 10. roku życia. Odra Odra jest jedną z najbardziej zaraźliwych chorób wirusowych, wywoływaną przez paramyxowirusy. Prawie wszystkie nieuodpornione dzieci, narażone na kontakt z wirusem, ulegają zakażeniu. Choroba ta nie występuje u zwierząt. Wysoce zaraźliwy wirus odry rozprzestrzenia się podczas kaszlu lub kichania, przez bliski lub bezpośredni kontakt z wydzielinami z nosa i gardła osoby zakażonej. Wirus pozostaje aktywny i zakaźny w powietrzu lub na skażonych powierzchniach do dwóch godzin. Może być rozprzestrzeniany przez zakażone osoby od trzech dni przed wystąpieniem wstępnych objawów nieżytowych i gorączki (pięć dni przed wystąpieniem wysypki) do trzech dni od wystąpienia wysypki. Duże znaczenie w zapobieganiu odrze mają szczepienia – wpływają one na ograniczenie liczby zachorowań i zgonów z powodu tej choroby na świecie. Pierwszym objawem odry jest wysoka gorączka, która rozpoczyna się około osiem–trzynaście dni od zakażenia i trwa od jednego do siedmiu dni. We wstępnej fazie choroby osoba chora może mieć objawy ostrego nieżytu górnych dróg oddechowych, tj. katar, kaszel, zapalenie spojówek ze światłowstrętem i małe plamki po wewnętrznej stronie policzków oraz na języku. Po kilku dniach na twarzy i karku pojawia się plamisto-grudkowa wysypka. Przez kolejne trzy dni rozprzestrzenia się (zstępuje) ona z głowy na tułów, a następnie na ręce i nogi. Wysypka utrzymuje się przez trzy–siedem dni, potem ustępuje, pozostawiając brunatne przebarwienia i wywołując delikatne złuszczanie naskórka. Nieuodpornione dzieci są najbardziej narażone na odrę i powikłania po tej chorobie, w tym również zgon. Istnieje ryzyko, że każda osoba, która nie była szczepiona lub nie przechodziła odry, może ulec zakażeniu. Ciężkich powikłań po odrze można uniknąć. Niezbędna jest terapia wzmacniająca i zapobieganie odwodnieniu. Antybiotyki należy stosować w leczeniu zapaleń uszu i spojówek oraz przy zapaleniu płuc. Dzieci chorujące na odrę powinny być właściwie odżywiane i nawadniane. Grypa Grypa jest ostrą chorobą wirusową, wywoływaną najczęściej przez wirusy grypy A i B, rzadziej C. Namnażają się one w komórkach nabłonkowych górnego i dolnego odcinka dróg oddechowych. Okres wylęgania grypy wynosi średnio dwa dni, natomiast największa zakaźność występuje jeden dzień przed i trzy do pięciu dni po ustąpieniu objawów. Choroba przenosi się drogą kropelkową, przez kontakt bezpośredni z zakażoną osobą lub przez kontakt ze skażonymi powierzchniami i przedmiotami. Charakterystycznymi objawami klinicznymi są: wysoka gorączka, dreszcze, bóle mięśniowo-stawowe, ból gardła, ból głowy, kaszel, katar oraz ogólne osłabienie. Najczęściej zachorowania mają przebieg lekki lub umiarkowany, jednak w najcięższych przypadkach, zwłaszcza u osób z istniejącymi schorzeniami, choroba może skończyć się ciężkimi powikłaniami lub nawet śmiercią. Aby zwiększyć odporność, należy zadbać o urozmaiconą dietę bogatą w składniki odżywcze, witaminy oraz minerały, a także o zdrowy, długi sen, wolny czas spędzać aktywnie na świeżym powietrzu, dopasowywać ubiór odpowiednio do temperatury otoczenia – nie przegrzewać i nie wychładzać organizmu, a w deszczowy dzień wkładać nieprzemakalne obuwie. Higiena: 1. Często myć ręce – po każdej wizycie w toalecie, przed jedzeniem, po kontakcie z żywnością, zwierzętami oraz chorą osobą. Jest to najlepsza metoda na ograniczenie rozprzestrzeniania się chorób zakaźnych. 2. Stosować prawidłową technikę mycia rąk – myć je mydłem pod bieżącą, ciepłą wodą przez 20–30 sekund, rozprowadzając mydło dokładnie po wszystkich powierzchniach dłoni i palców. 3. W przypadku braku dostępu do bieżącej wody, np. w podróży, używać chusteczek nasączonych środkami czystości na bazie alkoholu. 4. Podczas kichania i kasłania zasłaniać nos i usta chusteczką higieniczną, a w miarę potrzeby starać się oczyszczać nos z wydzieliny. 5. Po użyciu chusteczki higienicznej wyrzucić ją jak najszybciej do kosza, by nie stanowiła źródła zakażenia. 6. Unikać dotykania rękami śluzówek oczu, nosa i ust, ponieważ zwiększa się prawdopodobieństwo przeniesienia zarazków na powierzchnie użytkowe. 7. Wietrzyć pomieszczenie, w którym się przebywa – nawet trzy–cztery razy dziennie, przez 10 minut. Jeśli pojawią się objawy grypy (kaszel, ból gardła, ból mięśni, ból głowy, dreszcze, osłabienie, biegunka), należy zostać w domu – unikać dużych skupisk ludzi, gdyż wirus łatwo przenosi się drogą kropelkową na inne osoby – i jak najszybciej zgłosić się do lekarza. Ptasia grypa H5N1 Człowiek może zarazić się wirusem grypy ptaków poprzez bardzo bliski bezpośredni kontakt z zakażonym drobiem bądź z powierzchniami i przedmiotami zanieczyszczonymi jego odchodami. Bezpośredni kontakt oznacza przenoszenie lub przebywanie w odległości do jednego metra od ptaków bądź też ich odchodów (ptaki wydalają wirusa z kałem). Jak dotąd najwięcej przypadków zakażenia u ludzi odnotowano na obszarach wiejskich i podmiejskich, gdzie w wielu gospodarstwach utrzymuje się małe stada drobiu, który wędruje swobodnie, czasem wchodząc do domów lub pojawiając się w miejscach, w których bawią się dzieci. Brak jest dowodów na to, że właściwie przyrządzony drób lub jaja mogą być źródłem zarażenia. Główne objawy, które występują przy zakażeniu człowieka wirusem H5N1, to m.in.: podwyższenie temperatury ciała do 38°C lub powyżej, kaszel, trudności w oddychaniu, bóle mięśni, stawów, ból gardła, katar, zapalenie spojówek. Określa się, że średni czas od narażenia na zakażenie do wystąpienia objawów wynosi około trzy–pięć dni (maksymalnie siedem dni). Biegunki o etiologii infekcyjnej lub nieustalonej Rotawirusy są najczęstszą przyczyną występowania u dzieci niebakteryjnych biegunek zakaźnych, chorować mogą również osoby dorosłe. Do zakażenia dochodzi drogą fekalno-oralną na skutek bezpośredniego kontaktu z osobą zakażoną lub jej wydalinami – głównie poprzez zanieczyszczone kałem ręce, powierzchnie czy przedmioty codziennego użytku, czemu sprzyja nieprzestrzeganie podstawowych zasad higieny. Możliwe jest również zakażenie przez zanieczyszczoną żywność lub wodę. Ze względu na dużą zakaźność rotawirusy są również częstą przyczyną zakażeń w dziecięcych oddziałach szpitalnych. Zachorować można wielokrotnie, ponieważ pierwotna infekcja daje jedynie częściową odporność, która jednak w przypadku powtórnego zakażenia powoduje bezobjawowy lub lekki przebieg choroby. Szacuje się, że około 70 proc. dzieci do piątego roku życia ma przeciwciała przeciwko tym wirusom, co świadczy o przebyciu zakażenia. Najpoważniejsze znaczenie kliniczne mają infekcje wirusami grupy A, które są przyczyną ostrych biegunek u dzieci młodszych. Rotawirusy najbardziej zagrażają niemowlętom oraz dzieciom do piątego roku, a także osobom starszym, po sześćdziesiątym piątym roku życia. Okres od momentu zakażenia do chwili wystąpienia objawów choroby jest krótki – wynosi zazwyczaj od kilku do 24 godzin. Zachorowania mogą mieć zróżnicowany przebieg, od łagodnego po ciężki. W przypadku zachorowań o przebiegu średnio nasilonym i ciężkim poza wodnistą biegunką z obecnością śluzu obserwujemy inne objawy, takie jak gorączka (do 38,5°C), wymioty oraz cechy odwodnienia organizmu – uczucie suchości w jamie ustnej, suchy język i błony śluzowe, uczucie pragnienia, utrata elastyczności skóry. Choroba trwa zwykle od czterech do dziesięciu dni, sporadycznie może się przedłużać do kilku tygodni. Szczególnie niebezpieczne są biegunki małych dzieci. Objawy ze strony układu pokarmowego – biegunka i wymioty – szybko powodują utratę płynów i elektrolitów w organizmie i w efekcie doprowadzają do zaburzeń metabolicznych. Leczenie zakażeń rotawirusowych ma charakter wyłącznie objawowy, brak jest leczenia przyczynowego. Przy łagodnym klinicznym przebiegu zachorowania zazwyczaj wystarczy doustne uzupełnianie płynów. Ważne jest przestrzeganie diety, np. spożywanie kleików z kaszy lub ryżu. Małe dzieci oraz osoby z upośledzoną odpornością wymagają na ogół hospitalizacji i dożylnego podawania płynów i elektrolitów. U dorosłych przebieg jest często bezobjawowy. Epidemiologię zakażeń wywoływanych przez rotawirusy charakteryzuje sezonowość. Zachorowania występują znacznie częściej w miesiącach jesiennych, zimowych i wczesnowiosennych. Brak jest obecnie jednoznacznego wyjaśnienia dla tak dużej zmienności w występowaniu liczby zachorowań na przestrzeni czasu. Być może odgrywają w tym rolę czynniki związane z nosicielstwem i replikacją wirusa u człowieka lub warunki klimatyczno-środowiskowe. Ryzyko zakażenia rotawirusami można zmniejszyć poprzez: VII. bezwzględne przestrzeganie zasad higieny osobistej i otoczenia, przestrzeganie podstawowych zasad higieny przyrządzania posiłków, szczepienie ochronne przeciwko rotawirusom (zalecane w Programie Szczepień Ochronnych dla dzieci w wieku od 6. do 24. tygodnia życia – decyzję o szczepieniu należy każdorazowo skonsultować z lekarzem – szczepionka jest dostępna wyłącznie na receptę lekarską), mycie i dezynfekcję powierzchni, z którymi stykała się chora osoba. Profilaktyka zdrowotna Profilaktyka zdrowotna obejmuje działania mające na celu zapobieganie chorobom poprzez ich wczesne wykrycie i leczenie. Profilaktyka zdrowotna przebiega w następujących fazach: profilaktyka wczesna – utrwalanie prawidłowych wzorców zdrowego stylu życia, profilaktyka pierwotna (I fazy) – zapobieganie chorobom poprzez kontrolowanie czynników ryzyka, profilaktyka wtórna (II fazy) – zapobieganie konsekwencjom choroby poprzez jej wczesne wykrycie i leczenie, profilaktyka III fazy – zahamowanie postępu choroby oraz ograniczenie powikłań. Profilaktyka wczesna – działania VIII. 1. 2. 3. 4. 5. 6. Zapewnienie dzieciom odpowiednich warunków sanitarnych, opiekuńczych i edukacyjnych (odpowiednia liczba sanitariatów, dostęp do papieru toaletowego i ręczników papierowych, likwidacja ręczników frotte, zapewnienie odpowiednich warunków przechowywania szczoteczek i kubków dzieci, opracowanie planu higieny i jego egzekwowanie, bezpieczeństwo zdrowotne żywności). Zapewnienie warunków do zadbania o właściwą sprawność fizyczną dzieci, co wpływa na zmniejszenie liczby zachorowań, zmusza organizm do zwiększenia wysiłku fizycznego, immunologicznego i metabolizmu, przez co wzmacnia układ odpornościowy wychowanka. Zapewnienie dopływu świeżego powietrza do sal dydaktycznych. Nie należy otwierać okien podczas obecności dzieci w sali dydaktycznej, ponieważ może to doprowadzić do wychłodzenia organizmu dziecka i przewiania, a w następstwie do rozwoju chorób, przeziębień i osłabienia układu odpornościowego dzieci. Edukacja dzieci w zakresie: prawidłowego korzystania z sanitariatów (podnoszenie, opuszczanie deski klozetowej, spuszczanie wody), zakazu wkładania zabawek do buzi, przestrzegania przed całowaniem się dzieci i zabawek, ochrony przed wkładaniem rąk do buzi, obgryzania paznokci, mycia rąk po skorzystaniu z toalety, mycia rąk przed posiłkami i po posiłkach, prawidłowego zachowania się przy stole (korzystanie z własnych sztućców, spożywanie posiłków z talerza przeznaczonego dla danego dziecka, picie napojów tylko z kubka przewidzianego dla danego dziecka itp.), prawidłowego zachowania się podczas kichania i kaszlu, wycierania nosa w jednorazową chusteczkę. Okresowa kontrola czystości dzieci (włosy, paznokcie, ręce, odzież) za zgodą rodziców/opiekunów prawnych. Współpraca z rodzicami/opiekunami prawnymi w zakresie higieny dzieci oraz zdrowia. Działania w przypadku stwierdzenia wystąpienia u dziecka choroby zakaźnej IX. 1. 2. 3. 4. 5. W przypadku stwierdzenia wystąpienia chorób zakaźnych lub przebywania na terenie przedszkola dzieci chorych należy wzmóc ochronę higieniczną, tj. zwiększyć częstotliwość mycia i dezynfekcji stołów, sanitariatów i zabawek. W przypadku stwierdzenia wystąpienia u dziecka choroby zakaźnej rodzice/opiekunowie prawni dziecka zobowiązani są do poinformowania dyrektora placówki o zachorowaniu dziecka. Lekarz rodzinny, który podejrzewa lub rozpoznaje zakażenie, chorobę zakaźną lub zgon z powodu zakażenia lub choroby zakaźnej, zobowiązany jest do zgłoszenia tego faktu w ciągu 24 godzin od momentu rozpoznania lub powzięcia podejrzenia zakażenia, choroby zakaźnej lub zgonu z powodu zakażenia lub choroby zakaźnej do państwowego powiatowego inspektora sanitarnego (czerwonka bakteryjna, dur brzuszny i zakażenia pałeczkami durowymi, grypa, w tym ptasia grypa u ludzi, krztusiec, legioneloza, odra, ospa prawdziwa, ospa wietrzna, płonica, różyczka i zespół różyczki wrodzonej, salmonelloza, wirusowe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, mózgu i rdzenia, z wyłączeniem wścieklizny, zakażenia i zatrucia pokarmowe o etiologii infekcyjnej nieustalonej). Dyrektor przedszkola nie zgłasza wystąpienia choroby zakaźnej, jednakże prowadzi działania mające na celu zapobieganie rozprzestrzenianiu się chorób (dodatkowa dezynfekcja, rygor higieniczny, zmiana diety, informacja dla rodziców/opiekunów prawnych pozostałych dzieci). Rodzice/opiekunowie prawni dziecka, po przebytej chorobie zakaźnej, zobowiązani są do dostarczenia zaświadczenia od lekarza rodzinnego, że dziecko jest po zakończeniu leczenia, nie jest chore i nie jest możliwym źródłem zarażenia dla innych wychowanków przedszkola. Postanowienia końcowe X. 1. 2. 3. Za wdrożenie i nadzór nad stosowaniem procedury odpowiada dyrektor przedszkola. Do przestrzegania postanowień niniejszej procedury zobowiązani są wszyscy pracownicy przedszkola. Za zapoznanie pracowników i rodziców/opiekunów prawnych wychowanków z niniejszą procedurą odpowiada dyrektor przedszkola. Procedura dotycząca zdrowych i bezpiecznych warunków przebywania dzieci w Przedszkolu Miejskim Nr 15 w Lubinie, w szczególności przyprowadzania dzieci zdrowych do przedszkola Podstawa prawna: Ustawa z dnia 26 stycznia 1982r – Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2006r, nr 97, poz. 674 z późn. zm),· Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o chorobach zakaźnych i zakażeniach.( Dz. U. z 2001 r, nr 126, poz.1384 ze zm.), Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz. U. z 2001, Nr 61, poz. 624, z 2002 r. Nr 10, poz. 96, z 2003 r. Nr 146, poz.1416, z 2004 r. Nr 66, poz.606; z 2005 r. Nr 10, poz.75 oraz z 2007r. Nr 35, poz.222, ze zm), Rozporządzeni MENiS z dnia 31 grudnia 2002r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach ((Dz. U. z 2003 r. Nr 6, poz. 69, z 2009 r. Nr 139, poz.1130 oraz z 2010 r. Nr 215, poz. 1408, Statut Przedszkola Publicznego Nr4 w Pyrzycach, Stanowisko Ministra Zdrowia w sprawie możliwości podawania leków dzieciom przez nauczycieli w szkole i przedszkolu z dnia 29.10.2010, Pismo Zachodniopomorskiego Kuratora Oświaty z dnia 01 lipca 2010. 1. Cel procedury Zapewnienie zdrowych i bezpiecznych warunków przebywania, w tym ochrona zdrowia dziecka w przedszkolu. 2. Zakres procedury Dokument reguluje zasady bezpiecznego i higienicznego pobytu dziecka w przedszkolu, sposoby· monitorowania oraz uprawnienia i obowiązki nauczycieli oraz rodziców w stosunku do chorych dzieci. 3. Definicja przedmiotu procedury Przyprowadzanie do przedszkola dzieci zdrowych· i oddanie pod opiekę nauczycielki. Odebranie przez rodzica dziecka z przedszkola w przypadku złego samopoczucia lub pogorszenia stanu zdrowia 4. Kogo dotyczy procedura? Do przestrzegania procedury zobowiązani są rodzice, opiekunowie prawni, osoby upoważnione i pracownicy przedszkola. 5. Obowiązki, odpowiedzialność, upoważnienia osób realizujących zadanie, które jest przedmiotem procedury. Rodzice (prawni opiekunowie): a) b) c) d) e) f) przyprowadzają do przedszkola dzieci zdrowe, bez objawów chorobowych i urazów odbierają dzieci z przedszkola, w przypadku pogorszenia stanu zdrowia, w ustalonym przez procedurę trybie, upoważniają pisemnie inne osoby do odbierania dziecka z przedszkola, podają prawidłowy i aktualny telefon kontaktowy odpowiadają za zdrowie i bezpieczeństwo swojego dziecka stosują się do obowiązujących procedur Nauczycielki: a) b) c) d) informują rodziców o stanie zdrowia i samopoczucia dziecka, e) f) g) sprawdzają na bieżąco zgodność podanych danych kontaktowych, powiadamiają telefonicznie rodziców o złym samopoczuciu dziecka, dokumentują powiadomienie rodzica w „Ewidencji wcześniejszych odbiorów dziecka z przedszkola”, odpowiadają za zdrowie i bezpieczeństwo dzieci od momentu przyprowadzenia do sali do chwili odebrania przez rodzica lub osobę upoważnioną, prowadzą działania prozdrowotne, stosują się do obowiązujących procedur. Dyrektor a) b) c) d) zapewnia bezpieczne i higieniczne warunki pobytu w placówce, a także bezpieczne i higieniczne warunki uczestnictwa w zajęciach organizowanych poza obiektem, wypracowuje wspólnie z rada pedagogiczną uregulowania dotyczące bezpiecznego pobytu dziecka w przedszkolu, monitoruje realizację zadań związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa dzieciom, w tym ochronę zdrowia dzieci, podejmuje starania w celu zorganizowania w przedszkolu profilaktycznej opieki zdrowotnej dla dzieci. 6. Opis procedury 1. 2. 3. 4. 5. Rodzice przyprowadzają do przedszkola TYLKO DZIECI ZDROWE. Dziecka chorego lub z podejrzeniem choroby NIE NALEŻY przyprowadzać do przedszkola. Dzieci z wyraźnymi objawami chorobowymi (np. zakatarzone, przeziębione, kaszlące, z gorączką, wysypką, itp) nie mogą przebywać w grupie z dziećmi zdrowymi. W stanach infekcji, chorób skórnych, zakaźnych oraz po urazach (złamania, zabiegi chirurgiczne, inne) dziecko NIE MOŻE UCZĘSZCZAĆ do przedszkola do czasu całkowitego wyleczenia. Rodzice mają obowiązek zgłaszania wszelkich poważnych dolegliwości i chorób zakaźnych dziecka oraz udzielania nauczycielowi wyczerpujących informacji na ten temat. Nauczyciele na bieżąco podają rodzicom informację o samopoczuciu dziecka lub zauważonych zmianach w zachowaniu w czasie pobytu w przedszkolu. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. W czasie pobytu dziecka na placówce, w przypadku zaobserwowania, wystąpienia lub zgłoszenia przez dziecko niepokojących objawów i złego samopoczucia, stanowiącego zagrożenie dla prawidłowego funkcjonowania samego dziecka oraz innych dzieci w przedszkolu (m.in. uporczywy kaszel, uporczywy katar, wymioty, biegunka, ból brzucha, ból ucha, wysypka niewiadomego pochodzenia, podwyższona temperatura, urazy i inne) NAUCZYCIEL MA OBOWIĄZEK POWIADOMIENIA telefonicznego rodzica/opiekuna prawnego oraz poinformowania dyrektora o stanie zdrowia dziecka. Po otrzymaniu od nauczyciela lub dyrektora informacji o stanie zdrowia dziecka, RODZIC JEST ZOBOWIĄZANY DO NIEZWŁOCZNEGO ODEBRANIA dziecka z przedszkola, ze wskazaniem konieczności konsultacji lekarskiej. W sytuacji niemożności nawiązania kontaktu z rodzicami, nauczyciel lub dyrektor podejmują wszelkie dostępne czynności w celu nawiązania kontaktu z osobami upoważnionymi przez rodziców do odbioru dziecka. W sytuacjach nagłych, gdy stan zdrowia dziecka wymaga natychmiastowej interwencji lekarskiej, nauczyciel, dyrektor są zobowiązani do zastosowania „Procedury postępowania w przypadku zaistnienia wypadku dziecka”, tj. w szczególności do podjęcia działań związanych z udzieleniem pomocy przedmedycznej w zakresie posiadanych umiejętności oraz wezwania Pogotowia Ratunkowego, a także zawiadomienia rodziców i dyrektora o zaistniałym zdarzeniu. W przedszkolu prowadzi się „Ewidencję wcześniejszych odbiorów dziecka z przedszkola” w którym zamieszcza się następujące informacje: data wpisu numer telefonu rodzica godzina powiadomienia rodzica o stanie zdrowia dziecka powód konieczności wcześniejszego odbioru dziecka (objawy złego samopoczucia) godzina odbioru dziecka przez rodzica podpis nauczyciela i podpis rodzica Po zakończeniu leczenia rodzic powinien przedłożyć w przedszkolu zaświadczenie wystawione przez właściwego lekarza lub oświadczenie potwierdzające zakończenie leczenia. W przypadku wystąpienia u dziecka choroby zakaźnej przedszkole ma prawo żądać od rodzica, a rodzice są zobowiązani do przedłożenia zaświadczenia lekarskiego potwierdzającego zakończenie leczenia. W przypadku stwierdzenia u dziecka alergii różnego typu rodzice są zobowiązani do przedłożenia zaświadczenia lekarskiego wskazującego rodzaj alergii. Stwierdzone alergie pokarmowe i związane z tym szczególne wymagania żywieniowe należy zgłaszać wyłącznie pisemnie (tylko wtedy będą przestrzegane). W przedszkolu nie podaje się dzieciom żadnych leków - doustnych, wziewnych oraz w postaci zastrzyków, maści i żelu, z zastrzeżeniem pkt. 16 W przypadku, gdy do przedszkola uczęszczają dzieci z chorobami przewlekłymi i występuje konieczność stałego· podawania leków, stosuje się odrębną procedurę. Przyprowadzenie dziecka do przedszkola jest równoznaczne z wyrażeniem zgody rodziców na udział dziecka we wszystkich zajęciach, spacerach i wycieczkach. Przedszkole, zgodnie z obowiązującym prawem, nie spełnia życzeń rodziców, aby dzieci po przebytych chorobach i dłuższej nieobecności nie wychodziły na powietrze i nie uczestniczyły w spacerach i zabawach w ogrodzie przedszkolnym (nie ma możliwości pozostawienia dziecka lub części grupy w sali). Pomieszczenia przedszkola, w których odbywają się zajęcia, wietrzy się dokładnie w czasie pobytu dzieci na powietrzu, a w razie potrzeby także w czasie zajęć. Ubiór dziecka oraz obuwie zmienne, powinny być wygodne, praktyczne, bezpieczne oraz dostosowane do warunków atmosferycznych, w tym umożliwiające codzienny pobyt dziecka na powietrzu. Wskazane jest, szczególnie w grupach młodszych, pozostawienie przez rodziców w szatni „zapasowych” części garderoby. Zabrania się ubierania dzieciom szelek, pasków z metalowymi klamrami oraz wartościowej biżuterii, w tym łańcuszków i bransoletek. W trosce o zdrowie i bezpieczeństwo wszystkich wychowanków przedszkola, Rodzice i personel placówki są zobligowani do współpracy oraz wzajemnego poszanowania praw i obowiązków wszystkich podmiotów niniejszej procedury. Procedura obowiązuje w równym stopniu wszystkich rodziców/opiekunów prawnych oraz wszystkich pracowników przedszkola. 7. Wykaz i opis materiałów oraz dokumentów Umowa Karta zgłoszenia dziecka do przedszkola Dziennik zajęć 8. Dokumenty powiązane: Procedury – Postępowania w sytuacji zaistnienia wypadku dziecka, Przyprowadzania i odbierania dziecka z przedszkola, Ewidencja wcześniejszych odbiorów dziecka z przedszkola, Zaświadczenia lekarskie, oświadczenia rodziców 9. Tryb dokonywania zmian w procedurze. Zmian w niniejszej procedurze dokonuje dyrektor w formie pisemnej, po zasięgnięciu opinii Rady Pedagogicznej. Zał nr 1 do zarz. Nr 6/2013 Dyr. PM 15 z dnia 03.06.2013r . wypis Procedura postępowania w przypadku stwierdzenia wystąpienia wszy u dziecka I. II. 1. 2. III. Podstawa prawna Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz.U. z 2008 r. Nr 234 poz. 1570 ze zm.), Ustawa z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (t.j. Dz.U. z 2011 r. Nr 212 poz. 1263 ze zm.), Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t.j. Dz.U. z 2004 r. Nr 256 poz. 2572 ze zm.), Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz.U. z 2003 r. Nr 6 poz. 69 ze zm.). Cel procedury Celem niniejszej procedury jest ustalenie zasad postępowania z dziećmi, u których stwierdzono wystąpienie wszy, oraz ustalenie zasad postępowania w przedszkolu w taki sposób, aby zdrowe dzieci nie były narażane na niebezpieczeństwo zarażenia się od dziecka chorego, lub ustalenie działań, które zminimalizują to ryzyko. Niniejsza procedura jest wytyczną do postępowania, jednak wszelkie działania są kwestią zdrowego rozsądku, rozmów i współpracy z rodzicami/opiekunami prawnymi. Przedmiot procedury Przedmiotem niniejszej procedury jest określenie: IV. zasad postępowania z dzieckiem chorym, objawów wszawicy. Zakres procedury Zakres stosowania dotyczy wszystkich pracowników przedszkola, wychowanków przedszkola, a także rodziców/opiekunów prawnych wychowanków placówki. V. Wszawica Wszawica to choroba zakaźna, przenoszona przez kontakt z nosicielem. Jest to infekcja skóry owłosionej głowy. Najłatwiej rozprzestrzenia się wśród najmłodszych. To właśnie z tej przyczyny na dolegliwości i schorzenia związane z obecnością wszy narażone są dzieci w wieku żłobkowym, przedszkolnym i szkolnym. Objawy Potwierdzeniem rozpoznania wszawicy głowowej jest stwierdzenie obecności dojrzałych wszy lub przytwierdzonych do włosów gnid, które bytują najczęściej w bardziej ocieplonych obszarach skóry głowy, tj. okolicach potylicznych i skroniowych. Objawami wszawicy są natomiast: świąd skóry spowodowany reakcją alergiczną na ślinę wszy oraz miejscowe powiększenie węzłów chłonnych. Ponadto u osób o wrażliwej skórze ukłucia wszy poza silnym swędzeniem mogą spowodować uczulenia, których objawy mogą utrzymać się nawet przez kilka dni. Drapanie ukłutych miejsc może być przyczyną wtórnych zakażeń bakteryjnych, egzemy i stanów zapalnych. Wszawicą można się zarazić tylko przez bezpośredni kontakt lub korzystanie z tych samych nakryć głowy, używanie wspólnych grzebieni, szczotek do włosów, spanie we wspólnej pościeli. Profilaktyka: kontrolować jak najczęściej stan skóry głowy dziecka, często przeglądać włosy, zwłaszcza u dzieci, ponieważ maluchy są najbardziej narażone na zachorowanie, przebywając w dużych skupiskach, przestrzegać podstawowych zasad higieny. korzystać wyłącznie z własnych przedmiotów osobistego użytku (grzebienia, szczotki, ręcznika), unikać bezpośredniego kontaktu z włosami innych ludzi – dotyczy to przede wszystkim dzieci, które nie zachowują wystarczającego dystansu między sobą podczas zabaw, Leczenie wszawicy: stosować dostępne w każdej aptece środki do zwalczania wszy, systematycznie kontrolować czystość głowy i włosów (dyrektor placówki w przypadku stwierdzenia wszawicy powinien skontaktować się z rodzicami/opiekunami prawnymi dziecka, ewentualnie powiadomić pielęgniarkę środowiskową). przestrzegać dokładnie instrukcji stosowania leków, sprawdzić, czy ktoś z rodziny jest zarażony, wszystkich zarażonych w rodzinie poddać leczeniu w tym samym czasie, po uwolnieniu się od wszy należy czesać się specjalnym grzebieniem jeszcze przez 10–14 dni, da to pewność, że zastosowana metoda leczenia była skuteczna, Działania profilaktyczne podejmowane przez placówkę 1. Przekazanie informacji wszystkim rodzicom o konieczności systematycznego sprawdzania czystości skóry głowy i włosów u dzieci. 2. Rodzice, w pierwszym miesiącu pobytu dziecka w przedszkolu, wyrażają pisemnie: zgodę lub brak zgody (wzór nr 1) na dokonanie przez pracownika służby zdrowia w uzasadnionym przypadku, przeglądu czystości skóry głowy dziecka. 3. Za przypadek uzasadniony uznaje się istnienie podejrzenia wystąpienia lub informację o wystąpieniu wszawicy w przedszkolu. 4. Pisemna zgoda wyrażana jest jednorazowo, na cały okres pobytu dziecka w przedszkolu. 5.rodzice mogą w każdej chwili w formie pisemnej zmienić swoją decyzję. 6.W przypadku braku zgody na przeglądy czystości skóry głowy dziecka, w okresach zagrożenia wszawicą,rodzic e zobowiązani są do przedstawienia wiarygodnego dokumentu potwierdzającego czystość skóry głowy dziecka (zaświadczenie od pielęgniarki lub lekarza). 7.W przypadku stwierdzenia występowania wszawicy u dzieci poinformowanie ich rodziców o konieczności wykonania wśród wszystkich domowników zabiegów leczniczych. 8. W przypadku podejrzenia występowania wszawicy wśród dzieci pielęgniarka przeprowadza kontrolę czystości wśród wychowanków. 9.Pielęgniarka informuje dyrekcję placówki o skali zjawiska, natomiast rodzicom przekazuje informacje o stanie czystości włosów i skóry głowy ich dzieci oraz dotyczące przeprowadzenia koniecznych zabiegów higienicznych. 10.Pielęgniarka informuje dyrektora o skuteczności podjętych działań przez rodziców. 11.Pracownik służby zdrowia po upływie 7 -10 dni kontroluje stan czystości skóry głowy dziecka po przeprowadzonych zabiegach higienicznych i wystawia zaświadczenie o czystości skóry głowy dziecka. 12. Rodzice przekazują zaświadczenie wychowawcy grupy w przedszkolu. 13.W sytuacji stwierdzenia nieskuteczności zalecanych działań, pielęgniarka zawiadamia o tym dyrektora , w celu podjęcia bardziej radykalnych kroków (zawiadomienie ośrodka pomocy społecznej o konieczności wzmożenia nadzoru nad realizacją funkcji opiekuńczych przez rodziców dziecka oraz udzielenia potrzebnego wsparcia). 14.W miarę potrzeby dyrekcja placówki może zorganizować działania edukacyjne dotyczące ww. problematyki dla dzieci i rodziców/opiekunów, korzystając z pomocy specjalistów, w przypadku występowania trudności w rozwiązywaniu problemu, np. w rodzinach o niskim statusie socjoekonomicznym, należy podjąć współpracę z władzami samorządowymi (pomocą społeczną) w celu udzielenia wsparcia tym rodzinom w rozwiązaniu problemu wszawicy wśród wszystkich domowników, w razie potrzeby, w trudnych sytuacjach (duży zasięg występowania wszawicy, przewlekłe jej występowanie, trudne do rozwiązania przypadki) dyrekcja placówki może zwrócić się o ukierunkowanie działań w rozwiązywaniu problemu do właściwej terenowo powiatowej stacji sanitarno-epidemiologicznej. VI. 1. 2. 3. Postanowienia końcowe Za wdrożenie i nadzór nad stosowaniem procedury odpowiada dyrektor przedszkola. Do przestrzegania postanowień niniejszej procedury zobowiązani są wszyscy pracownicy przedszkola. Za zapoznanie pracowników i rodziców/opiekunów prawnych wychowanków z niniejszą procedurą odpowiada dyrektor przedszkola. Wzór nr 1 Zgoda rodzica/opiekuna prawnego na kontrolę czystości dziecka Wyrażam zgodę ( nie wyrażam zgody) * na kontrolę czystości skóry głowy, mojego dziecka; ............................................................................................................................................. . (imię i nazwisko dziecka) Kontrola będzie przeprowadzana przez pielęgniarkę w Przedszkolu Miejskim Nr 15 w Lubinie., w wydzielonym pomieszczeniu w sposób indywidualny. Osoba przeprowadzająca kontrolę, zachowując standardy poufności, powiadomi o jej wynikach dyrektora przedszkola. Osoba przeprowadzająca kontrolę powiadomi rodziców/opiekunów prawnych dziecka o konieczności podjęcia niezwłocznych zabiegów higienicznych (np. skóry głowy). .....................................................................(data, podpis rodzica/opiekuna prawnego) * właściwe podkreślić Zgoda rodzica/opiekuna prawnego na kontrolę czystości dziecka Wyrażam zgodę ( nie wyrażam zgody) * na kontrolę czystości skóry głowy, mojego dziecka; ............................................................................................................................................. . (imię i nazwisko dziecka) Kontrola będzie przeprowadzana przez wykwalifikowaną pielęgniarkę, w Przedszkolu Miejskim Nr 15 w Lubinie., w wydzielonym pomieszczeniu w sposób indywidualny, przestrzegając wszystkie procedury higieny. Osoba przeprowadzająca kontrolę, zachowując standardy poufności, powiadomi o jej wynikach dyrektora przedszkola, oraz rodziców/opiekunów prawnych/ dziecka w celu podjęcia niezwłocznych zabiegów higienicznych (np. skóry głowy). .....................................................................(data, podpis rodzica/opiekuna prawnego) * właściwe podkreślić Zgoda rodzica/opiekuna prawnego na kontrolę czystości dziecka Wyrażam zgodę ( nie wyrażam zgody) * na kontrolę czystości skóry głowy, mojego dziecka; ............................................................................................................................................. . (imię i nazwisko dziecka) Kontrola będzie przeprowadzana przez wykwalifikowaną pielęgniarkę, w Przedszkolu Miejskim Nr 15 w Lubinie., w wydzielonym pomieszczeniu w sposób indywidualny, przestrzegając wszystkie procedury higieny. Osoba przeprowadzająca kontrolę, zachowując standardy poufności, powiadomi o jej wynikach dyrektora przedszkola, oraz rodziców/opiekunów prawnych/ dziecka w celu podjęcia niezwłocznych zabiegów higienicznych (np. skóry głowy). .....................................................................(data, podpis rodzica/opiekuna prawnego) * właściwe podkreślić Zgoda rodzica/opiekuna prawnego na kontrolę czystości dziecka Wyrażam zgodę ( nie wyrażam zgody) * na kontrolę czystości skóry głowy, mojego dziecka; ............................................................................................................................................. . (imię i nazwisko dziecka) Kontrola będzie przeprowadzana przez wykwalifikowaną pielęgniarkę, w Przedszkolu Miejskim Nr 15 w Lubinie., w wydzielonym pomieszczeniu w sposób indywidualny, przestrzegając wszystkie procedury higieny. Osoba przeprowadzająca kontrolę, zachowując standardy poufności, powiadomi o jej wynikach dyrektora przedszkola, oraz rodziców/opiekunów prawnych/ dziecka w celu podjęcia niezwłocznych zabiegów higienicznych (np. skóry głowy). .....................................................................(data, podpis rodzica/opiekuna prawnego) * właściwe podkreślić