TG powstała w 1944 roku od momentu publikacji J

advertisement
Uniwersytet Warszawski
Organizacja rynku
dr Olga Kiuila
LEKCJA 12
KOSZTY WEJŚCIA NA RYNEK
Inwestując w kapitał trwały zwiększamy pojemność produkcyjną (czyli
maksymalną wielkość produkcji) i tym samym możemy próbować wpływać na
decyzje konkurencyjnych firm.
Możliwe reakcje monopolisty na zagrożenie wejścia na rynek potencjalnych
konkurentów:
Miara wielkości barier wejścia na rynek – różnica między ceną dla której
wejście na rynek nie następuje a min AC.
Na wysokość barier wpływ mają korzyści skali w produkcji, zróżnicowanie
produktu, przewaga kosztowa firm istniejących na rynku. Czynniki tworzące
bariery wejścia na rynek to koncesje, cła, patenty, znaki towarowe lub prawa
autorskie, koszty utopione, integracja pionowa, reputacja firm dotycząca
agresywnego zwalczania konkurencji, strategie marketingowe, strategiczne
inwestycje.
Model barier wejścia na rynek (M. Spence 1977)
Czy monopolista może zyskownie zamknąć rynek przy wykorzystaniu zdolności
produkcyjnych jako zmiennej strategicznej?
Dwa okresy: t=1, 2
Dwie firmy (i=1, 2) wytwarzają homogeniczny produkt
Ki - zbiór strategii firm (są to inwestycje firm w zdolności produkcyjne)
Zdolności produkcyjne nie są zbywalne, czyli inwestycje w zdolności
produkcyjne traktujemy jako koszt utopiony.
Koszty utopione – koszty stałe, których nie da się odzyskać.
Uniwersytet Warszawski
Organizacja rynku
dr Olga Kiuila
Reguły gry (model Stackelberga):
Wszystkie inne koszty obu firm są zerowe.
P(k1, k2) = 1-k1-k2 - funkcja popytu
Założenie Bain’a-Sylos’a: firma 2 jest przekonana, że po swoim wejściu na
rynek firma 1 będzie produkować na poziomie k1 (nie obniży produkcji), czyli
tyle samo co przed wejściem firmy 2 na rynek.
Rozwiązanie:
Problem maksymalizacyjny F2 w t=2
czyli F2 wejdzie na rynek jeśli jej zysk będzie dodatni ⇒
Ostatecznie, najlepsza odpowiedź F2 jest funkcja
Problem maksymalizacyjny F1 w t=1 (F1 zna k2)
Uniwersytet Warszawski
Organizacja rynku
dr Olga Kiuila
czyli F1 w obu przypadkach ustali taką samą monopolistyczną wielkość
produkcji (k1=0,5). Jeśli koszty wejścia na rynek są niskie, to rynek w t=2 stanie
się duopolem Stackelberga. Jeśli koszty wejścia są wysokie, to rynek będzie
nadal monopolem.
• Blokowanie rynku
Jakie E pozwoli F1 pozostać monopolistą bez groźby wejścia konkurencji?
E ≥ 1/16 = 0,0625
• Zamykanie rynku
Jaka wielkość produkcji zamyka rynek?
• Akceptowanie wejścia
Jaka wielkość produkcji akceptuje wejście konkurencji?
Obie decyzje są równorzędne jeśli:
Podsumowanie:
Uniwersytet Warszawski
Organizacja rynku
dr Olga Kiuila
4. Jeżeli E ≥ 0,0625 to rynek jest zablokowany dla F2 przez czynniki
zewnętrzne.
Wniosek:
F1 wykorzystuje swoje inwestycje w zdolności produkcyjne w celu
zniechęcenia F2 do rozpoczęcia działalności. W ten sposób
powstaną niewykorzystane zdolności produkcyjne F1.
II Model barier wejścia na rynek (A. Dixit 1980)
Uchylamy założenie Bain’a-Sylos’a. Cel: pokazać że monopolista nie będzie
inwestować w niewykorzystane zdolności produkcyjne.
Dwa okresy: t=1, 2
Dwie firmy: i=1, 2
Ki - zbiór strategii firm (są to inwestycje firm w zdolności produkcyjne)
Q=q1 + q2 – wielkość produkcji firm
Zdolności produkcyjne nie są zbywalne, czyli inwestycje w zdolności
produkcyjne traktujemy jako koszt utopiony.
Reguły gry:
W t=1 decyzje podejmuje tylko F1.
W t=2 firmy równocześnie decydują o wielkościach produkcji (Cournot).
c – koszty produkcji (np. praca)
c0 – koszty ustalania możliwości produkcyjnych (np. kapitał), czyli są to koszty
utopione
Wszystkie inne koszty obu firm są zerowe.
Uniwersytet Warszawski
P(Q) = a - bQ
Organizacja rynku
dr Olga Kiuila
- funkcja popytu
Rozwiązanie:
Problem maksymalizacyjny F2 w t=2
Problem maksymalizacyjny F1 w t=2
oraz
Rozwiązanie dla q1 ≤ k1:
Rozwiązanie dla q1 > k1:
Wniosek:
Π2* > Π1*
q2* = q1*
Π2* < Π1*
1. F1 nie ma motywacji do inwestowania w niewykorzystane
zdolności produkcyjne. Czyli przy stałych korzyściach skali,
zniechęcanie do wejścia (choć wykonalne) nie będzie opłacalne dla
lidera.
2. Aby zapobiec wejściu firmie 2, firma 1 musiałaby wytworzyć
taką ilość produkcji dla której P=MC, a to pozbawiłoby ją zysków.
Uniwersytet Warszawski
Organizacja rynku
dr Olga Kiuila
III Model barier wejścia na rynek (J.Gelman & S.Salop 1983)
Dlaczego „małe” wejścia są akceptowane?
Dwa okresy: t=1, 2
Dwie firmy: i=1, 2
Ki - zbiór strategii firm (są to inwestycje firm w zdolności produkcyjne)
Q=q1 + q2 – wielkość produkcji firm
Ci(qi) = 0 – funkcja kosztów produkcji
P(Q) = 100-Q - funkcja popytu
Reguły gry:
F1 ma nieograniczone zdolności produkcyjne. W t=1 wielkość p1 nie ma
znaczenia ponieważ w następnym okresie F1 może zmienić p1
Koszty produkcji obu firm są zerowe.
Konsumenci wybierają tańszy produkt. Jeśli ceny są identyczne, to konsumenci
wolą produkt firmy istniejącej na rynku w poprzednim okresie.
Rozwiązanie:
W drugim przypadku jest to popyt resztowy, czyli najpierw F2 sprzeda k2, a
potem F1 sprzeda resztę: P(Q) - k2
Uniwersytet Warszawski
Organizacja rynku
dr Olga Kiuila
Problem maksymalizacyjny F1 w t=2:
Z – zamknięcie rynku
A – akceptacja wejścia konkurencji
W jakich warunkach „akceptacja” jest lepsza od „zamknięcia”?
Podsumowanie:
1. Istnieje para (k2, p2) dla której F1 opłaca się zaakceptować wejście, niż
zamykać rynek
2. Jeśli F2 ustali niską cenę, to zamknięcie rynku staje się kosztowne dla F1.
W efekcie zyskują konsumenci.
3. Jeśli F2 zdecyduje się na małe możliwości produkcyjne i niską cenę, to F1
może pobierać wyższą cenę, a strategia „zamknięcie” jest nieopłacalna.
4. Warunek konieczny przekonania F1 na stosowanie strategii „akceptacja” F2 musi uwiarygodnić swoje działania, czyli ograniczone zdolności
produkcyjne i/lub niskie ceny (wydaje się że łatwiej jest uwiarygodnić
k2).
Uniwersytet Warszawski
Organizacja rynku
dr Olga Kiuila
Model równoczesnej konkurencji cenowej przy wyborze zdolności
produkcyjnych D.Kreps’a & J.Scheinkman’a (1983)
Jeżeli zdolności produkcyjne co najmniej jednej z firm są ograniczone, to na
rynku będziemy obserwować cykle cen prowadzące do zysków nadzwyczajnych
(F.Edgeworth 1897).
⇓
Jeśli zdolności produkcyjne dwóch firm są mniejsze od zapotrzebowania na
rynku, to p* = (p1*,p2*) = (c, c) nie jest NE.
⇓
Firmy mogą ograniczać negatywne skutki konkurencji cenowej poprzez
zmniejszenie zdolności produkcyjnych.
W t=1 firmy podejmują decyzję dotyczące zdolności produkcyjnych.
W t=2 firmy podejmują decyzję dotyczące cen.
Rozwiązanie (sposób intuicyjny):
Stosując metodę indukcji wstecz, rozpoczynamy od t=2. Ponieważ firmy nie są
w stanie zapewnić cały popyt rynkowy, to pojawia się pytanie w jaki sposób
konsumenci mają się podzielić między sobą dostępną produkcją. W związku z
tym przyjęliśmy, że będzie to efektywny sposób bez precyzowania jak naprawdę
będzie to się odbywać.
Niech firma 1 ustali cenę na poziomie 9,99, a firma 2 – 10,00. Skoro mocy
produkcyjne są mniejsze od zapotrzebowania rynkowego, to najpierw
Uniwersytet Warszawski
Organizacja rynku
dr Olga Kiuila
konsumenci wykupią wszystko u firmy 1 (zakładamy efektywne racjonowanie),
a potem u firmy 2.
⇓
W t=1 firma 1 ustali mocy produkcyjne na poziomie wyższym niż firma 2
Jeśli obie firmy ustalą cenę na poziomie 10, to w odróżnieniu od modelu
Bertranda, mają ograniczony bodziec do zmniejszenia ceny, gdyż żadna z firm
nie przejmie całego rynku.
Wniosek:
Download