WZÓR NA ZARZĄDZANIE CZASEM PAWEŁ KOCH Wzór na zarządzanie czasem • Każdemu zdarza się pomyśleć – „robota nie zając, nie • • • • • ucieknie”. Jednak ciągłe przekładanie obowiązków na później może stać się prawdziwym nałogiem. Według psychologów, zwlekanie zawsze obraca się przeciwko nam, a nawet może być szkodliwe dla zdrowia. Według Roberta Tomana, holenderskiego psychologa, ok. 1520 proc. ludzi ma prawdziwy problem z wywiązywaniem się z obowiązków w terminie. Kiedy mają coś zrobić, tak długo znajdują sobie różne dodatkowe zajęcia, że niepostrzeżenie mija im nie godzina czy przedpołudnie, ale cały dzień. Co gorsza, pod wieczór nie potrafią w ogóle przypomnieć sobie, co właściwie zrobili z czasem!!!!! Wzór na zarządzanie czasem • Osoby takie często nawet nie zdają sobie sprawy, jak bardzo • • • • szkodliwy jest ich nawyk. Badania przeprowadzone wśród amerykańskich podatników wskazują, że ci, którzy zostawiają rozliczenia roczne na ostatnią chwilę, częściej się mylą i muszą płacić kary. Studenci, którzy zaczynają się uczyć dopiero w nocy przed egzaminem (przysłowiowy bat nad głową), mają gorsze wyniki w nauce niż ich bardziej systematyczni koledzy (Bruce Tuckman, Ohio State University). Notoryczni „odwlekacze” cierpią też z powodu stresu, gorzej śpią, a nawet częściej łapią przeziębienia i dokucza im niestrawność. Na dodatek mają świadomość, że takie postępowanie im szkodzi i żyją w ciągłym poczuciu winy. Wzór na zarządzanie czasem • Co więc sprawia, że mimo tylu ewidentnych szkód, wielu z • • • • • nas i tak zabierze się do pracy jutro lub pojutrze, zamiast już dziś? Kto jest autorem stwierdzenia: „Co masz zrobić dziś zrób pojutrze, będziesz miał trzy dni wolnego” Odpowiedzi na te pytania szukał Peter Steel (psycholog z University of Calgary in Alberta). Na pomysł zbadania „odwlekaczy” wpadł jeszcze w czasie własnych studiów, kiedy sam miał problem z wypełnieniem obowiązków na czas. Zauważył wtedy, że cierpi na tzw. „syndrom studenta”. Większość osób, które uczyły się kiedykolwiek do egzaminów zna go doskonale. Wzór na zarządzanie czasem • Otóż studenckie mieszkania nigdy nie lśnią taką czystością, • • • jak tuż przed zbliżającą się sesją. Wtedy – wobec konieczności natychmiastowego rozpoczęcia nauki – nawet sprzątanie mieszkania wydaje się atrakcyjnym zajęciem. Steel sam okazał się klasycznym odwlekaczem – przeprowadzenie własnych badań zajęła mu dokładnie dziesięć lat. W końcu jednak zebrał się w sobie i opracował matematyczny wzór, według którego można przewidzieć, jak szybko zabierzemy się za wykonanie danego zadania. Wzór na zarządzanie czasem • • • • Wzór ten wygląda następująco: U = (E x V) / (g! x D) Co oznacza? „U” wskazuje, jak szybko zabierzemy się za wykonanie danego zadania. • Według Steela spełnienie obowiązku przyjdzie nam tym łatwiej, im jesteśmy bardziej pewni, że wykonamy zadanie dobrze (E) i im bardziej jest ono przyjemne (V). • Natomiast tym trudniej nam zmierzyć się z obowiązkiem, im łatwiej ulegamy rozproszeniu (g – gamma!) i • im mniej czasu mamy na jego wykonanie (D). Wzór na zarządzanie czasem Olga Woźniak • Oczywiście nie ma w tym nic zdrożnego, że każdemu z nas od • • • • • czasu do czasu się nie chce. Pijemy dziesiątą herbatę, robimy porządek w kolekcji płyt, pranie, sprzątanie – wszystko po to, by odwlec chwilę, kiedy kategorycznie i bezwzględnie będziemy musieli się zająć Zadaniem Niecierpiącym Zwłoki. Jednak te wspomniane wyżej 15–20 procent z nas ma z tym naprawdę poważny problem. To prokrastynatorzy. Odwlekanie rujnuje ich życie: odbiera zdrowie, przyjaciół, pieniądze. Co zatem daje w zamian, że trwają w swym zgubnym nałogu? Wzór na zarządzanie czasem Olga Woźniak • Wrzód na potem • Niektóre badania psychologiczne pozwalają określić, jakie • • • cechy charakteru predestynują do stania się patologicznym opóźniaczem. Naukowcy mówią, że najczęściej zdarza się to perfekcjonistom, ale także ludziom niepewnym siebie, bojącym się porażki oraz takim, którzy wolą nie wykonać na czas zadania z obawy przed... sukcesem. Wzór na zarządzanie czasem Olga Woźniak • Środkową przypadłość można jeszcze zrozumieć, ale • • • • • • pozostałe? Perfekcjoniści boją się często, że nie sprostają wymaganiom. Odwlekając wykonanie zadania, podświadomie szukają wymówki, która pozwoli usprawiedliwić ich hipotetyczną porażkę: coś nie wyszło, bo nie miałem dość czasu, by się przygotować. Gdybym się bardziej przyłożył, niezawodnie odniósłbym sukces. Nieco pokrętne? Ważne jednak, że skuteczne – dalej uważam się za świetnego gościa, a jedynie okoliczności za niesprzyjające. Wzór na zarządzanie czasem Olga Woźniak • A teraz lęk przed sukcesem: rozumiem, że można bać się • • • • • • porażki, ale lękać się tego, że coś się uda? A co będzie, jeśli uda się aż za bardzo? Szef się ucieszy i obarczy kolejnym, trudniejszym zadaniem? Lepiej nie ryzykować i odwlekać: a nuż nie wyjdzie i będziemy usprawiedliwieni – byliśmy pełni dobrych chęci, ale... itd. Takie podejście to tak zwana prokrastynacja pasywna: odraczając wykonanie zadania, trwamy w poczuciu bezpieczeństwa. A gdy coś się nie uda, możemy zawsze powiedzieć, że to wina braku czasu, a nie naszych umiejętności. Wzór na zarządzanie czasem Olga Woźniak • Jest jeszcze druga kategoria: prokrastynatorzy aktywni. • To ci, którzy uważają, że dopiero w ostatnim momencie przed • • • upłynięciem terminu stają się kreatywni Nie mogą mieć dużo czasu, bo tylko stres dodaje im adrenaliny i wenę twórczą. Ci którzy odnajdują się w tej grupie są według badań naukowych bardziej elastyczni i efektywni niż inni. Sprawdzają się w sytuacjach podbramkowych, lepiej przystosowują do nowych okoliczności, bo nie usztywnia ich nawyk działania według ścisłego planu Wzór na zarządzanie czasem Olga Woźniak • Okazuje się, że odwlekanie może być naprawdę groźne dla • • • • zdrowia. Fuschia Sirois, psycholog z University of Windsor w Ontario, w Kanadzie, przeprowadziła badania, które pokazują, że prokrastynatorzy często trafiają do lekarza. Zawsze bowiem odwlekają badania, wizyty, nie ćwiczą regularnie. Do tego bardziej od osób zorganizowanych i terminowych cierpią z powodu stresu, infekcji i problemów gastrycznych. Niejednokrotnie zaczynają się leczyć, gdy na wszelką pomoc zaczyna być za późno. Wzór na zarządzanie czasem Olga Woźniak • A może to wcale nie wina charakterów ludzi, ale • • • • • • • właśnie tych rzeczy, które trzeba wykonać? Może zadania do wykonania mają w sobie jakiś „opóźniający pierwiastek”? Tak właśnie pomyślał Piers Steel, psycholog z University of Calgary w Kanadzie. I wytropił cztery nieznośne cechy zadań, które za nic nie dają się wykonać od ręki. Po pierwsze, to zadania trudne, co do których obawiamy się, że nie zakończą się sukcesem. Po drugie, nudne. Po trzecie, z jakiegoś powodu nieprzyjemne Po czwarte, płatne w dość odległej przyszłości. Wzór na zarządzanie czasem Olga Woźniak • Okazuje się, że odwlekanie jest niezwykle pracochłonne. • Kiedy już obejrzę ten film, muszę przecież jeszcze nastawić • • • pranie, wyczyścić skrzynkę mailową, bo niedługo się zapcha, zrobić konspekt na zajęcia, które prowadzę za dwa tygodnie. Kiedy skończę robić to wszystko, będę naprawdę wykończony i będzie zdecydowanie zbyt późno, by cokolwiek innego zrobić... • Co więc zrobić, żeby się nie dać? Wzór na zarządzanie czasem • • • • • • Olga Woźniak Po pierwsze, oczyść swoje pole pracy z przeszkadzaczy wykasuj z laptopa wszystkie odcinki serialu, wyłącz telefon, ukryj iPoda, wycisz dźwięk powiadamiający o przyjściu nowego emaila. Nasze otoczenie działa naprawdę toksycznie na motywację do pracy. • Po drugie, opowiedz jak największej liczbie ludzi o tym, że • masz do wykonania pracę na czas, czyli deleguj swoją motywację na innych. Możesz oszukiwać siebie, trudniej innych, (którzy przydybią cię przy robieniu czwartej herbaty). Wzór na zarządzanie czasem Olga Woźniak • Dziel zadania do wykonania na małe części. • Po ukończeniu każdego etapu nagradzaj się jakąś niewielką • • • przyjemnostką. I planuj raczej swój czas wolny, a nie pracy. W przeciwnym razie, jeśli nie wykonasz planu, będziesz miał demotywujące do działania poczucie winy. A tak każda pożyteczna rzecz zrobiona w czasie pracy będzie twoim małym sukcesem. Wzór na zarządzanie czasem Olga Woźniak • Prokrastynatorzy żyją w przeświadczeniu, że nie ma rzeczy, • • której nie dałoby się skutecznie odwlec. Twierdzą żartobliwie, że można to zrobić nawet z własną śmiercią jeśli tylko nie palisz, umiarkowanie pijesz i prawidłowo się odżywiasz. • Poza tym odwlekanie to podobno świetny sposób na zyskanie • • • czasu w naszym zagonionym społeczeństwie. Nie należy jednak myśleć, że prokrastynatorzy to zawsze życiowe niedojdy Na pewno są to ludzie szczęśliwi. Bo przeciwieństwem prokrastynatora jest antykrastynator: zawsze pędzący przez życie, nigdy niemający czasu, za to z tendencją do umierania młodo. Wzór na zarządzanie czasem • Test: Sprawdź, czy masz skłonność do odkładania • • • pracy na później! Przeczytaj poniższe stwierdzenia i sprawdź, które z nich są w twoim przypadku prawdziwe. Oceń, jak często zdarza ci się tak postępować. 1 bardzo rzadko lub wcale 2 rzadko 3 czasami 4 często 5 bardzo często lub zawsze Wzór na zarządzanie czasem • Przy każdym stwierdzeniu zapisz numer odpowiedzi. • • • • • • Nadmiernie opóźniam wykonanie zadań Kiedy mam coś zrobić, zabieram się za coś innego Często żałuję, że nie zabrałem/am się za coś wcześniej Są pewne sprawy w moim życiu, z którymi zwlekam, choć wiem, że nie powinienem/nie powinnam Pod koniec dnia wiem, że mogłem/am lepiej wykorzystać czas Moje życie byłoby lepsze, gdybym niektóre rzeczy robił/a wcześniej Wzór na zarządzanie czasem • Zwlekam z załatwieniem niektórych spraw tak bardzo, że pogarsza się moje samopoczucie • Jeśli mam coś do zrobienia, zabieram się za to w pierwszej • • kolejności, zanim przejdę do mniej istotnych spraw Mądrze spędzam czas Robię wszystko wtedy, gdy uważam, że powinno zostać zrobione • Numery odpowiedzi na siedem pierwszych pytań dodaj do • siebie. Za ostatnie trzy pytania przyznaj punkty odwrotnie do numerów odpowiedzi (np. odpowiedź 1 = 5 pkt itd.) i dodaj do poprzednio uzyskanej sumy. Wzór na zarządzanie czasem • ROZWIĄZANIE: • 10 – 20 punktów: Jesteś bezpieczny – nie masz • • • skłonności do odwlekania 21 – 39 punktów: Uważaj! Masz umiarkowaną tendencję do odwlekania 40 i więcej punktów: Niestety, w odwlekaniu jesteś bliski/a mistrzostwa. Źródło: www.newscientist.co