pobierz plik

etyka
- dyscyplina filozoficzna zajmująca się moralnością i normami moralnymi (szerokie
rozumienie)
- teoria powinności moralnej lub moralnej wartości postępowania (wąskie rozumienie)
etyka normatywna
- teoria powinności moralnej lub moralnej wartości postępowania
- określa co jest dobre a co złe i uzasadnia swe sądy; do życia podchodzi normatywne
- przedmiotem jest teoria, zbiór sądów, ogólne i abstrakcyjne zasady
etyka opisowa
- teoria faktycznie uznawanych w określonym środowisku społecznym i
praktykowanych norm
- przedmiotem jest praktyka, życie moralne, czyny konkretne i indywidualne
- badanie faktów życia moralnego w sposób opisowy, przy zastosowaniu metody
doświadczalno-indukcyjnej
nauka o moralności - teoria faktycznie uznawanych w określonym środowisku społecznym i
praktykowanych norm
- przedmiotem jest praktyka, życie moralne, czyny konkretne i indywidualne
- badanie faktów życia moralnego w sposób opisowy, przy zastosowaniu metody
doświadczalno-indukcyjnej
kazuistyka
- zastosowanie ogólnych zasad do konkretnych przypadków i czynów (casus łac.przypadek)
aksjologia
- nauka o wartościach
metaetyka
- nauka o etyce, teoria etyki
- bada poprawność logiczną sądów etycznych, ich budowę i uzasadnienia
teologia moralna
- jako źródła norm uznaje oprócz naturalnych także źródła nadnaturalne - objawienie
moralny
≠ poza moralny - określenie, czy dotyczy sfery moralności
≠ niemoralny - dokonywanie oceny
moralność
- to życie moralne, czyli życie ludzkie zarówno indywidualne jak i społeczne, ujęte w
świetle norm
- na pojęcie składają się: cel (ideał moralny), normy moralne, wzory zachowań,
sankcje
ocena moralna
- jest wyrażeniem zgodności lub niezgodności postępowania człowieka z określonym
ideałem etycznym
norma moralna
- wskazuje jak człowiek powinien postępować wobec innych ludzi i samego siebie;
- posiada formę nakazu lub zakazu
system moralny
- ustanawia wzory postępowania, które są uzasadnione bezpośrednio w ramach
ludzkiej intencji dobra i zła
- obejmuje całość norm, ideałów osobowościowych, modeli zachowań
- nacisk położony jest na intencję działającego, czynność niezgodna z normami (czyli
zła) może rodzić poczucie winy i wewnętrzną karę (wyrzuty sumienia)
system etyczny
- system norm określających postępowanie
system prawny
- opiera się na aktach ustawodawczych władzy państwowej i odwołuje się najczęściej
do zinstytucjonalizowanych sankcji zewnętrznych stosowanych niekiedy w formie
przymusu zewnętrznego
system obyczajowy - kształtuje się oddolnie w danym środowisku społecznym, poprzez nawyki
określonego postępowania
- dysponuje sankcjami nieformalnymi presji społecznych, które przejawiają się w
formie powszechnej aprobaty lub dezaprobaty zachowania
- łączy się z tradycją zapewniającą trwałość i względną niezmienność
system stylu lub
mody
- obejmuje normy nie wymagające aprobaty tradycji, podlegają jednak one sankcjom
opinii publicznej
- charakteryzuje się zmiennością i elastycznością
wartość
- leży u podstawy norm moralnych i nadaje im znaczenie
- cecha tego, co jest dobre pod jakimś względem
- zasady i przekonania będące podstawą przyjętych w danej społeczności norm
etycznych
ideał moralny,
etyczny
- wartość najwyższa i cel najwyższy
- jest ideą (myślą) przedstawiającą naszej świadomości coś lepszego i doskonalszego,
niż to, co osiągnięto do tej pory
- reguluje całe życie człowieka, wprowadzając w jego postępowanie pewną
jednolitość
wzór osobowy
- określa modelowy zespół cech osobowości, który stanowi układ odniesienia dla
oceny działań i dyspozycji jednostek należących do określonej zbiorowości społecznej
- charakteryzuje się dużą konkretnością w przeciwieństwie do ideału wychowawczego
zwyczaj
- sposób postępowania lub zachowania charakterystyczny dla danego człowieka lub
zwierzęcia
obyczaj
- powszechnie przyjęty, tradycyjny sposób postępowania w pewnych okolicznościach
w danej społeczności
prawo
- ogół przepisów i norm prawnych regulujących stosunki między ludźmi danej
społeczności, sformalizowanych i ustanowionych przez państwo
kara
- środek wychowawczy stosowany wobec osoby, która zrobiła coś złego
- środek represyjny względem osób, które popełniły przestępstwo
sankcja
- kara za naruszenie prawa, przepisu, obyczaju
sumienie
- zdolność oceny własnego postępowania i świadomość odpowiedzialności moralnej
za swoje czyny
sprawiedliwość
- uczciwe, prawe postępowanie
godność
- poczucie własnej wartości i szacunek dla samego siebie
obowiązek
- konieczność zrobienia czegoś wynikająca z nakazu moralnego lub prawnego; też: to,
co ktoś musi zrobić powodowany taką koniecznością
odpowiedzialność
- obowiązek moralny lub prawny odpowiadania za swoje lub czyjeś czyny
- przyjęcie na siebie obowiązku zadbania o kogoś lub o coś
szczęście
- powodzenie w jakichś przedsięwzięciach, sytuacjach życiowych itp.
- uczucie zadowolenia, radości; też: to wszystko, co wywołuje ten stan
- zbieg pomyślnych okoliczności
wolność
- możliwość podejmowania decyzji zgodnie z własną wolą
cnota
- zespół dodatnich cech moralnych
- przestrzeganie zasad etyki
- czyjeś dodatnie cechy charakteru
konflikt
- różnica między wartościami, postawami itp., której nie sposób usunąć
konflikt wartości
- dylemat przy wyborze realizacji wartości, gdy obie się wzajemnie wykluczają
dylemat moralny
- problem, którego rozwiązanie polega na trudnym wyborze między dwiema tak samo
ważnymi racjami moralnymi
wybór moralny
- decyzja dotycząca realizacji jednej z kilku wartości, jednego z czynów moralnych,
norm moralnych
dobro moralne
- to, co oceniane jest jako pożyteczne, wartościowe, zgodne z nakazami etyki
- czyjaś dobroć
zło moralne
- to, co jest niezgodne z zasadami etyki
- czyn, wydarzenie wyrządzające komuś krzywdę