Podstawa programowa (fragmenty) + - katechetyka

MINISTER EDUKACJI NARODOWEJ, Rozporządzenie z 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy
programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach
szkół. Załącznik 4, Dz.U. 2009 nr 4 poz. 17.
PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO
DLA GIMNAZJÓW I SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH,
KTÓRYCH UKOŃCZENIE UMOŻLIWIA
UZYSKANIE ŚWIADECTWA DOJRZAŁOŚCI
PO ZDANIU EGZAMINU MATURALNEGO
ETYKA
III etap edukacyjny
Cele kształcenia - wymagania ogólne
I. Kształtowanie refleksyjnej postawy wobec człowieka, jego natury, powinności moralnych
oraz wobec różnych sytuacji życiowych.
II. Rozpoznawanie podstawowych wartości i dokonywanie właściwej ich hierarchizacji;
dokonywanie wyboru wartości i tworzenie ich hierarchii.
III. Poznanie specyficznych norm i wartości leżących u podstaw działalności publicznej w
szkole (samorząd uczniowski), społeczności lokalnej i państwie demokratycznym;
rozpoznawanie sytuacji naruszających te normy i wartości (np. korupcja); podejmowanie
działań zgodnych z tymi normami i wartościami w grupie rówieśniczej i szkole.
IV. Podjęcie odpowiedzialności za siebie i innych oraz za dokonywane wybory moralne;
rozstrzyganie wątpliwości i problemów moralnych zgodnie z przyjętą hierarchią wartości i
dobrem wspólnym.
V. Stosowanie zasad harmonijnego współistnienia i współdziałania ze środowiskiem
społecznym i przyrodniczym.
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
1. Człowiek jako osoba; natura i godność człowieka.
2. Rola i znaczenie sumienia w ocenie moralnej i dla wewnętrznego rozwoju człowieka.
3. Samowychowanie jako droga rozwoju.
4. Główne problemy współczesnej etyki.
5. Człowiek wobec wartości; człowiek wobec cierpienia i śmierci.
6. Moralność a religia, wiedza i polityka.
7. Wskazania moralne w religii chrześcijańskiej. Normy społeczne wynikające z nauki
społecznej Kościoła.
8. Wskazania moralne w innych religiach świata.
9. Normy i wartości demokratyczne leżące u podstaw aktywności społecznej na poziomie małej
grupy, szkoły, społeczności lokalnej.
10. Moralne aspekty stosunku człowieka do świata przyrody.
11. Praca i jej wartość dla człowieka, znaczenie etyki zawodowej.
ETYKA
IV etap edukacyjny – tylko zakres podstawowy
Cele kształcenia – wymagania ogólne
I. Rozwijanie wrażliwości moralnej; umiejętność lepszego poznania siebie i rozwijania własnej
tożsamości.
II. Kształtowanie rozpoznawania wartości moralnych oraz zdolności odróżniania dobra od zła;
dokonywanie trafnej oceny moralnej podejmowanych działań w życiu osobistym, w grupie,
szkole, społeczności lokalnej; umiejętność dokonywania etycznej analizy i oceny działań i
decyzji własnych i innych w świetle wartości moralnych i tworzenia hierarchii wartości.
III. Podjęcie samokontroli i pracy nad sobą; przyjmowanie odpowiedzialności za słowa i czyny.
IV. Znajomość podstawowych pojęć i koncepcji etycznych.
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
1. Etyka a pozostałe dyscypliny filozoficzne i nauki szczegółowe. Moralność, etos, prawo,
obyczaje i styl życia.
2. Ogólnofilozoficzne założenia etyki. Kwestie metaetyczne. Etyki religijne i świeckie.
3. Teorie i szkoły etyczne. Koncepcje etyczne w nurcie filozofii klasycznej.
4. Człowiek jako osoba i jego działanie. Etyczna analiza aktywności ludzkiej. Motywy
podejmowanych decyzji.
5. Cel i sens ludzkiej egzystencji. Hierarchie celów. Szczęście w życiu ludzkim. Rozwój
moralny i duchowy człowieka jako osoby. Rola oddziaływań wychowawczych.
6. Dobro moralne i wartości moralne. Hierarchia wartości. Wartości autoteliczne i
instrumentalne. Konflikt wartości. Wartości wybierane i realizowane.
7. Prawo moralne, imperatyw moralny, w tym prawo naturalne. Dekalog jako podstawa życia
moralnego. Problem relatywizmu moralnego i sposoby jego przezwyciężania. Nienaruszalne
prawa istoty ludzkiej.
8. Wymiar moralny życia człowieka. Zdolność rozpoznawania wartości i powszechne dążenie
do dobra. Świadomość moralna. Rola sumienia w prawidłowym rozwoju wewnętrznym. Sądy i
oceny moralne. Przykłady patologii w zakresie świadomości moralnej. Problem manipulacji.
Obecność dobra i zła we współczesnej kulturze.
9. Sprawności moralne. Samowychowanie.
10. Przykłady współczesnych przejawów kryzysu moralnego i dylematów w zakresie wyborów
moralnych oraz sposoby ich rozwiązywania na gruncie etyki chrześcijańskiej oraz innych
koncepcji etycznych.
11. Moralne aspekty pracy i różnych dziedzin życia publicznego. Etyki zawodowe. Przykłady
kodeksów etycznych. Korupcja jako negatywne zjawisko naruszające kodeksy etyczne.
Zagadnienie wszechstronnego i zrównoważonego rozwoju. Moralny wymiar stosunku
człowieka do świata przyrody.
12. Etyczny wymiar życia szkolnego. Umiejętność życia z innymi i dla innych. Uczciwość.
Problem „ściągania”. Wartości szczególnie cenione w życiu szkolnym.
Zalecane warunki i sposób realizacji.
Etyka
Zajęcia z etyki mają charakter wychowawczy. W ramach tych zajęć powinien być prowadzony
pogłębiony dialog wychowawczy na temat moralnego wymiaru ludzkiego działania odnoszony
do otaczającej uczniów rzeczywistości.
Na III etapie edukacyjnym, do zadań szkoły należy w szczególności:
1) uświadamianie ważnych problemów moralnych i sposobów ich rozwiązywania;
2) ukazywanie znaczenia zasad moralnych dla rozwoju osobistego człowieka, kształtowania się
relacji między ludźmi oraz życia społecznego, gospodarczego i politycznego;
3) ułatwianie nawiązywania więzi z własną rodziną, państwem oraz jego kulturą,
umożliwiających rzeczywiste otwieranie się na różnorodność kultur w otaczającym świecie;
4) umożliwienie rozwijania umiejętności prezentacji własnego stanowiska w dialogu z innymi i
demokratycznego współdecydowania.
Na IV etapie edukacyjnym, do zadań szkoły należy w szczególności:
1) uświadamianie istotnego znaczenia zasad i wartości moralnych w rozwoju osobowym
człowieka, w kształtowaniu wzajemnych stosunków między ludźmi oraz w życiu publicznym;
2) kształtowanie rozumienia własnej indywidualności i chronienia osobowej tożsamości przed
zagubieniem w kulturze masowej;
3) uświadamianie znaczenia samokontroli i konieczności pracy nad sobą dla osobowego
rozwoju;
4) pomoc w kształtowaniu więzi z rodziną, ojczyzną i kulturą na gruncie przyjmowanych
wartości;
5) pomoc w kształtowaniu relacji z otoczeniem opartych na właściwej hierarchii wartości;
6) tworzenie warunków do refleksji nad przykładami naruszania norm i wartości
demokratycznych w życiu publicznym.
W przypadku niewielkiej liczby uczniów wybierających etykę, zalecane są rozwiązania
organizacyjne umożliwiające prowadzenie zajęć w grupach różnowiekowych, łączących
uczniów z całego etapu edukacyjnego. W takim przypadku treści nauczania powinny być
podzielone na trzy moduły, nadające się do realizowania w dowolnej kolejności, bez
uszczerbku dla zrealizowania całości. Takie rozwiązanie pozwala organizacyjnie skonstruować
ofertę w każdej szkole, nawet wtedy, gdy liczba uczniów wybierających etykę jest niewielka.
W przypadku większej liczby uczniów wybierających etykę szkoła może realizować zajęcia z
etyki w grupach łączących uczniów np. tylko z jednego rocznika.
PROPOZYCJA TEMATÓW ZAJĘĆ AUTORSKICH Z ETYKI
GIMAZJUM
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
Tematy zajęć
SZKOŁA PONADGIMAZJALNA
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
Imię i nazwisko Autora:
Tematy zajęć