Bez tytułu slajdu

Pojęcia organizacji, kierownictwa,
zarządzania i biznesu
dr hab. Jerzy Supernat
Instytut Nauk Administracyjnych
Uniwersytet Wrocławski
Pojęcia organizacji, kierownictwa, zarządzania i biznesu
Nagłówek
Uczeń Konfucjusza: Mistrzu, co uczyniłbyś
przede wszystkim, gdybyś został cesarzem Chin ?
Konfucjusz (551 – 479 p.n.e.):
Ustaliłbym znaczenia słów / Przypisałbym
(przyporządkowałbym) słowom określone
znaczenia.
2
dr hab. Jerzy Supernat
Pojęcia organizacji, kierownictwa, zarządzania i biznesu
Pojęcie organizacji
Twórcy polskiej prakseologicznej
teorii organizacji
Tadeusz Kotarbiński (1886-1981)
i Jan Zieleniewski (1901-1973)
wyróżnili trzy znaczenia terminu
organizacja.
3
dr hab. Jerzy Supernat
Pojęcia organizacji, kierownictwa, zarządzania i biznesu
• czynnościowe (organizacja jako czynność czy proces)
znaczenia rezultatowe:
rzeczowe (organizacja jako rzecz zorganizowana, w
szczególności złożona z ludzi, wspólnych celów i zasobów,
czyli instytucja)
•
atrybutowe (organizacja jako atrybut / cecha rzeczy,
ale i procesu, polegająca na tym, że składniki rzeczy lub
procesu współprzyczyniają się do powodzenia całości)
•
4
dr hab. Jerzy Supernat
Pojęcia organizacji, kierownictwa, zarządzania i biznesu
Ponieważ często zamiast „organizacja” (w znaczeniu atrybutowym i w odniesieniu do rzeczy zorganizowanej) mówimy „struktura organizacyjna”, ma sens zdanie następujące:
organizacja organizacji organizacji
oznacza ono:
projektowanie struktury instytucji
5
dr hab. Jerzy Supernat
Pojęcia organizacji, kierownictwa, zarządzania i biznesu
W krajach anglosaskich terminowi organizacja (organization) również przypisuje się wskazane powyżej znaczenia,
choć zdecydowanie najczęściej pojawia się on w sensie
rzeczowym, a odpowiednikiem organizacji w znaczeniu
czynnościowym jest na ogół słowo organizing.
Stąd angielskim ekwiwalentem polskiego zdania „organizacja organizacji organizacji” byłoby zdanie:
organizing the organization of organization
6
dr hab. Jerzy Supernat
Pojęcia organizacji, kierownictwa, zarządzania i biznesu
Louis D. Brandeis (1856-1941):
Organization can never be a substitute
for initiative and for judgment. (Organizacja nigdy nie zastąpi inicjatywy i
rozsądku).
7
dr hab. Jerzy Supernat
Louis Dembitz Brandeis
8
Pojęcia organizacji, kierownictwa, zarządzania i biznesu
Jeżeli chodzi o termin management, to w Polsce na ogół
nadaje się mu znaczenie czynnościowe i tłumaczy jako zarządzanie (ew. kierowanie), co – niestety – nie zawsze
jest zasadne.
W krajach anglosaskich termin management jest używany
co najmniej równie często w sensie rzeczowym (podmiotowym / instytucjonalnym) i oznacza wówczas grupę ludzi
(kierowników) zarządzających (kierujących) organizacją.
Stąd polskim ekwiwalentem terminu management powinien być w ogólnym przypadku termin kierownictwo, a
to z racji jego podwójnego (czynnościowego i rzeczowego) znaczenia.
9
dr hab. Jerzy Supernat
Pojęcia organizacji, kierownictwa, zarządzania i biznesu
W zdaniach poniżej termin management należy tłumaczyć
oczywiście jako kierownictwo, a nie zarządzanie.
Labor Court Judge Dr. Yitzhak Lubotzky directed Bezeq's
employees and management to continue to negotiate
in good faith in order to resolve the disputes between
them.
Management is responsible for establishing and maintaining internal control to achieve the objectives of effective and efficient operations, reliable financial reporting, and compliance with applicable laws and regulations.
10
dr hab. Jerzy Supernat
Pojęcia organizacji, kierownictwa, zarządzania i biznesu
Bezkrytyczne posługiwanie się słowem zarządzanie jako
odpowiednikiem terminu management może być nie tylko
błędne, ale i nielogiczne.
W polskim tłumaczeniu pracy Horsta Steinmanna i Georga
Schreyögga, Management. Grundlagen der Unternehmensführung. Konzepte – Funktionen – Fallstudien, Dr. Th.
Gabler Verlag 2000, czytamy o instytucjonalnym rozumieniu „zarządzania” (sic!) z takim wyjaśnieniem: „Pojmując
zarządzanie instytucjonalnie, ma się na myśli grupę osób,
której powierzono w organizacji uprawnienia do wydawania poleceń”.
11
dr hab. Jerzy Supernat
Pojęcia organizacji, kierownictwa, zarządzania i biznesu
Management w znaczeniu zarządzania:
Zarządzanie jest to zestaw działań (obejmujący planowanie i podejmowanie decyzji, organizowanie, przewodzenie, tj. kierowanie ludźmi, i kontrolowanie) skierowanych
na zasoby organizacji (ludzkie, finansowe, rzeczowe i informacyjne) i wykonywanych z zamiarem osiągnięcia celów organizacji w sposób sprawny i skuteczny (Ricky W.
Griffin).
Management is a set of activities (including planning
and decision making, organizing, leading, and controlling)
directed at an organization’s resources (human, financial,
physical, and information) with the aim of achieving organizational goals in an efficient and effective manner.
12
dr hab. Jerzy Supernat
Pojęcia organizacji, kierownictwa, zarządzania i biznesu
Frederick W. Taylor (1856-1915):
The art of management has been defined as knowing exactly what you
want men to do and then seeing that
they do it in the best and cheapest
way.
13
dr hab. Jerzy Supernat
Pojęcia organizacji, kierownictwa, zarządzania i biznesu
Amerykański senator Henry
Cabot Lodge (1850-1924)
w latach 1914-1915
atakował w Senacie twórcę
naukowego zarządzania
F.W. Taylora (1856-1915)
jako tego, który miał
przywrócić dni niewolnictwa
(the days of slavery) oraz
uważać za właściwe wydusić
z niewolników wszystko,
co jest możliwe i pozwolić
im umrzeć (who thought it
profitable to work the slaves
to the last possible point
and let them die).
14
Pojęcia organizacji, kierownictwa, zarządzania i biznesu
Pojęcie biznesu
Termin biznes jest wyjątkowo wieloznaczny, podobnie
zresztą jak jego angielski odpowiednik business, który
pochodzi od słowa busy, czyli zajęty, zapracowany, ruchliwy, czy wścibski.
W praktyce termin biznes najczęściej pojawia się w znaczeniu organizacji nastawionej na zysk czy maksymalizację zysku (profit maximization).
15
dr hab. Jerzy Supernat
Pojęcia organizacji, kierownictwa, zarządzania i biznesu
J.H. Adam:
Biznes jest to osoba, firma, spółka lub inna organizacja,
która wytwarza lub produkuje jakiś wyrób, kupuje i sprzedaje towary lub świadczy jakieś usługi, zwykle w celu
osiągnięcia zysku (a person, firm, company or other orga-
nization who makes or produces a product, buys and sells
goods or provides some kind of service, usu. for the purpose of making a profit).
16
dr hab. Jerzy Supernat
Pojęcia organizacji, kierownictwa, zarządzania i biznesu
Peter F. Drucker (1909-2005):
Biznesu nie można definiować i wyjaśniać
w kategoriach zysku i zyskowności, ponieważ jest to podejście błędne i – co więcej
– nieistotne.
17
dr hab. Jerzy Supernat
Pojęcia organizacji, kierownictwa, zarządzania i biznesu
Peter F. Drucker:
Nawet gdyby archaniołowie, a nie biznesmeni zasiadali w
fotelach dyrektorskich, także i oni musieliby troszczyć się o
zyskowność, pomimo całkowitego braku zainteresowania
osiągnięciem zysku. Tym niemniej zysk nie jest celem biznesu, a tylko czynnikiem ograniczającym / limitującym go:
osiągnięcie pewnego minimum zysku jest niezbędne dla
pokrycia ryzyka działalności gospodarczej i uniknięcia straty. To, że w konkretnym przypadku jakaś osoba podejmuje działalność gospodarczą w celu osiągnięcia zysku, jest
(pomijając kwestię istnienia lub nieistnienia motywu zysku)
jej prywatną sprawą (i jej Anioła Stróża). Nie mówi natomiast nic o tym, co dana osoba robi i na czym w rzeczywistości polega jej biznes.
18
dr hab. Jerzy Supernat
Pojęcia organizacji, kierownictwa, zarządzania i biznesu
Peter F. Drucker:
Wyjaśnienie istoty biznesu wymaga wyjścia od jego celu,
który musi leżeć poza samym biznesem. Stąd istnieje tylko
jedna prawdziwa definicja celu biznesu:
stworzyć klienta – to create a customer.
19
dr hab. Jerzy Supernat
Pojęcia organizacji, kierownictwa, zarządzania i biznesu
Theodore Levitt (1925-2006):
Celem biznesu jest także utrzymanie klienta (the purpose of a business is to get and
keep a customer). Tylko klient jest tym,
który określa, czym jest biznes. Tylko to,
co klient uważa za wartość i za co gotowy
jest zapłacić, wyznacza treść biznesu i zapewnia jego istnienie.
Seneka Młodszy: Alteri vivas oportet, si vis tibi vivere –
Musisz żyć dla drugiego, jeśli chcesz żyć (z pożytkiem) dla
siebie.
20
dr hab. Jerzy Supernat
Pojęcia organizacji, kierownictwa, zarządzania i biznesu
Theodore Levitt:
Thanks to increasing interdependence, more and more of
the world’s economic work gets done through long-term
relationships between sellers and buyers. It is not a matter of just getting and then holding on to customers. It is
more a matter of giving the buyers what they want. Buyers want vendors who keep promises, who’ll keep supplying and standing behind what they promised. The era of
the one-night stand is gone. Marriage is both necessary
and more convenient. Products are too complicated, repeat negotiations too much of a hassle and too costly.
Under these conditions, success in marketing is trans-ormed into the inescapability of a relationship. Interface becomes interdependence.
21
dr hab. Jerzy Supernat
Pojęcia organizacji, kierownictwa, zarządzania i biznesu
Peter F. Drucker:
Nota bene ponieważ celem biznesu jest stworzenie klienta
(i życie dla niego!), każdy biznes ma dwie – i tylko dwie –
podstawowe funkcje: marketing i innowacje.
W szczególności marketing jest wyjątkową, wyróżniającą
funkcją biznesu i można powiedzieć, że biznes tym się
różni od innych organizacji, że posługuje się marketingiem.
22
dr hab. Jerzy Supernat
Pojęcia organizacji, kierownictwa, zarządzania i biznesu
 Zysk jest rezultatem funkcjonowania biznesu i spraw-
dzianem tego, jak dobry jest biznes tam, gdzie chodzi o
marketing, innowacje i – dodajmy – produktywność.
Tom Peters
i Robert H. Waterman , charakteryzując
doskonale zarządzane przedsiębiorstwa amerykańskie,
piszą:
Idea, że zysk jest naturalnym skutkiem ubocznym robienia czegoś dobrze, a nie celem samym w sobie, jest prawie powszechna (The idea that profit is a natural by-
product of doing something well, not an end in itself, is
almost universal).
23
dr hab. Jerzy Supernat
Pojęcia organizacji, kierownictwa, zarządzania i biznesu
Robert H. Waterman
Tom Peters
24
dr hab. Jerzy Supernat
Pojęcia organizacji, kierownictwa, zarządzania i biznesu
 Zysk (minimalny) jest niezbędny w celu przetrwania
biznesu (najważniejszą zasadą ekonomii biznesu nie jest
bowiem maksymalizacja zysku, ale uniknięcie straty).
Biznes musi także przyczyniać się do finansowania niezbędnych kosztów funkcjonowania społeczeństwa (oświata, bezpieczeństwo, porządek publiczny itd.), co oznacza,
że musi zarabiać wystarczająco dużo, aby płacić podatki.
Wreszcie biznes musi wypracować kapitał dla sfinansowania prac badawczych i swojego przyszłego rozwoju.
25
dr hab. Jerzy Supernat
Pojęcia organizacji, kierownictwa, zarządzania i biznesu
Oliver Wendell Holmes (1841-1935):
Taxes are the price we pay for a civilized society.
26
dr hab. Jerzy Supernat
Pojęcia organizacji, kierownictwa, zarządzania i biznesu
Milton Friedman (1912-2006):
The most important single central fact
about a free market is that no exchange
takes place unless both parties benefit.
27
dr hab. Jerzy Supernat
Myśli końcowe
It is an immutable law in business that words are
words, explanations are explanations, promises
are promises but only performance is reality.
Management manages by making decisions and
by seeing that those decisions are implemented.
Harold S. Geneen
28
dr hab. Jerzy Supernat