Uczenie się - Republika WWW

PODEJŚCIE BEHAWIORALNO-POZNAWCZE
Założenia
•Środowiskowość – wszelkie organizmy kształtowane są przez środowisko – uczymy się
przyszłości przez skojarzenia z przeszłością
•Eksperymentalizm – za pomocą eksperymentu możemy stwierdzić jaki czynnik
środowiskowy spowodował zachowanie i jak je zmienić
•Optymizm- zachowanie zmienia się wraz ze zmianą środowiska
Uczenie się
Warunkowanie klasyczne (I. Pawłow) – uczenie się tego co z czym występuje:
- wytwarzanie odruchu – jest uczeniem się reakcji na zasadzie styczności między
bodźcem warunkowym i bezwarunkowym
- wygaszanie odruchu – bodziec warunkowy traci moc wywoływania uprzednio
wyuczonej reakcji
•Generalizacja bodźca – uwarunkowana reakcja występuje na skutek podobnych
bodźców
•Różnicowanie bodźców
Uczenie się reakcji psychicznych
•Podstawowym mechanizmem wszelkich wyuczonych stanów emocjonalnych jest
skojarzenie obojętnego obiektu z bezwarunkowym stanem emocjonalnym
•Podobny mechanizm występuje przy tworzeniu się zaburzeń emocjonalnych
Zdrowy jest ten człowiek, który posiada przystosowawcze umiejętności, racjonalne
przekonania i jest zdolny do samoregulacji
Warunkowanie sprawcze
•Warunkowanie sprawcze (instrumentalne) – E. Thorndike - uczenie się co robić, aby
otrzymać to co chcemy – utrwalanie lub eliminowanie reakcji jako wynik
wzmacniania pozytywnego lub negatywnego
•„Prawo efektu” – zasada, że gdy w danej sytuacji bodźcowej nastąpią pozytywne
konsekwencje reakcji, powstanie tendencja do powtarzania takiej reakcji; jeśli zaś
konsekwencje będą negatywne, zauważy się tendencję do nie powtarzania reakcji
•Pojęcia warunkowania sprawczego
(B. Skinner)
•Wzmocnieniem pozytywnym jest zdarzenie, którego wystąpienie zwiększa
prawdopodobieństwo powtórzenia się poprzedzającej je reakcji
•Wzmocnienie negatywne to zdarzenie, którego usunięcie zwiększa
prawdopodobieństwo powtórnego wystąpienia poprzedzającej je reakcji.
•Kara to zdarzenie, którego wystąpienie zmniejsza prawdopodobieństwo powtórnego
wystąpienia poprzedzającej je reakcji
•Reakcja sprawcza to reakcja, której prawdopodobieństwo można zwiększyć lub
zmniejszyć za pomocą wzmocnienia pozytywnego lub negatywnego
Modelowanie (A. Bandura)
•Modelowanie to uczenie się przez obserwowanie innych
•Uczenie się odbywa się nie tylko przez obserwowanie ale także przez naśladowanie
zachowań innych
•Świadome modelowanie ma wpływ zarówno na pojawianie się nowych zachowań jak
i na eliminowanie dotychczasowych zachowań
Modelowanie
•Efekt wyniku – nauczenie się, że zachowanie daje wynik
•Efekt rozhamowania – obserwując pozytywne efekty patologicznego zachowania
dochodzi do rozhamowania dotychczasowej kontroli
•Efekt zahamowania – obserwacja, że szkodliwe zachowanie jest ukarane
•Efekt własnej skuteczności – obserwacja, że efekt zachowania jest wynikiem własnej
aktywności
Koncepcje poznawcze
ZAŁOŻENIA: zachowanie uwarunkowane jest nie tylko nawykami powstającymi w wyniku
procesu wzmocnień pozytywnych i negatywnych, ale zależy także od procesów
poznawczych.
Poznawcza perspektywa rozumienia zachowania oznacza koncentrowanie się na tym jak
ludzie kształtują własne doświadczenia, jakie nadają im znaczenie, jak wykorzystują je jako
informacje potrzebne do planowania i realizowania przyszłości
Procesy poznawcze
•Spostrzeganie
•Rozpoznawanie
•Ocenianie
•Nadawanie znaczenia
•Świadome planowanie działania
•Schematy poznawcze
Teoria zaburzeń Beck’a
•Myśli automatyczne – negatywne i niezgodne z rzeczywistością myśli i wyobrażenia,
pojawiające się w sposób niezamierzony i trudne do usunięcia ze świadomości.
Automatycznym myślom towarzyszą negatywne stany emocjonalne
•Dysfunkcjonalne przekonania – ukryte założenia, przekształcające się w określone
negatywne myśli w trudnych sytuacjach życiowych. Dysfunkcjonalne przekonania powodują
trwalsze negatywne emocje
Triada depresyjna
1. Wszystko to co działo się dotychczas było negatywne i nieudane
2. Wszystko to co zdarzy się w przyszłości będzie negatywne i nieudane
3. Jedno i drugie jest takie z naszego powodu i naszej winy
Teoria racjonalno – emocjonalna (A. Ellis)
Zachowanie można opisać jako następujący proces (ABC):
- czynnik (zdarzenie), z którym skonfrontowana jest osoba (Activating event)
- zdarzenie to jest spostrzegane i interpretowane zgodnie z własnymi przekonaniami
(Beliefs)
- W efekcie takiej percepcji i interpretacji zdarzenia osoba doświadcza konsekwencji
tego co się zdarzyło (Consequences)
Przekonania
•Korzystne dla zdrowia: racjonalne i realistyczne, które powodują, że człowiek zaspokaja
swoje potrzeby respektując potrzeby innych, umie przystosować się do społecznych
wymagań, jest autonomiczny, toleruje wieloznaczność i odmienność, jego myślenie jest
obiektywne i giętkie.
•Przekonania nielogiczne, nieracjonalne i nierealistyczne są źródłem zaburzeń
Przekonania nieracjonalne i patologiczne
•Dorosły człowiek powinien być kochany i szanowany przez każdą osobę
•Wartość człowieka zależy od jego sukcesów
•Ludzie są źli, niegodziwi i powinni być surowo karani, wybaczanie jest nieusprawiedliwione
•Człowiek potrzebuje idei lub innej silniejszej osoby, aby się w życiu na nich opierać
•Istnieje stały i właściwy sposób rozwiązywania ludzkich problemów, którego nie znamy i to
jest straszne
Strukturalne rozumienie zachowania (M. Mahoney, S.H. Toukmanian)
•Człowiek zachowuje się celowo
•Poznanie służy tworzeniu schematów, użytecznych dla konstruowania rzeczywistości na
taką, która będzie sprzyjała osiąganiu własnych celów.
•Konstruowanie rzeczywistości odbywa się poprzez umieszczanie spostrzeganej
rzeczywistości w schematach poznawczych
•Schematy poznawcze mogą mieć charakter wiedzy ukrytej i zawsze mają charakter
„osobistego znaczenia”, a więc charakter wartościująco-emocjonalny – procesy
ponadświadome