Dialog …, dialog …, dialog …, dialog … , dialog … Renata Omiecińska – Stan dyrektor białołęckiej Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej Nr 21 Dialog …, dialog …, dialog … Przedstawienie możliwych form diagnozy sytuacji dziecka ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi i określenie rodzaju oraz zakresu ewentualnej pomocy w kreowaniu ścieżki edukacyjnej. Dialog …, dialog …, dialog … Jaś … … roztrzepany, myślący o niebieskich migdałach, … nie do końca rozumiejący, o czym mówi nauczyciel … … ta matematyka jest taka trudna … O …, co tam dzieje się za oknem … ??? Dialog …, dialog …, dialog … Karolina … … Boże, żeby mnie dzisiaj nikt nie pytał … … kiedy ten Zygmunt August żył … … nie mam pojęcia - 1354 , czy 1543, czy może 1454 …, zaraz geografia – jaka to długość geograficzna … zaraz długość, czy szerokość … 9 razy 9 = … ??????? Dialog …, dialog …, dialog … Mateusz … 4 + 4 = ???? 7(a + b) + 3(x – y) + (3a x 14b) = ?????? … JAK TO BYŁO ??? Dialog …, dialog …, dialog … Anka … Jaśi ńe było wdomu … Krul karol mieszka na guże w sirud gestyh dżef … … poziom liceum – w sprawdzającym dyktandzie 243 błędy Dialog …, dialog …, dialog … Zosia … Lekcja: Zosia przepisuje z tablicy to, co Pani zapisała: „Jacek idzie do szkoły”. „ick idźj po zskoy …” ------------------------------------------------------ Przerwa – boję się … albo … (Krzyś) roznosi … szkolne korytarze … Dialog …, dialog …, dialog … Andrzej …, Hubert …, Ola …, Magda …, Krzysztof … Marzą … i wiedzą, że zrobią to, co zamierzyli … !!!! Dialog …, dialog …, dialog … Każde dziecko ma prawo do szczęścia … Każde dziecko ma prawo do pełnego, wszechstronnego rozwoju swojej osobowości tak pod względem fizycznym, psychicznym jak i społecznym, ma prawo osiągnąć maksimum na miarę swoich możliwości, ma prawo być kochane …………. - Credo Gminnego Programu Pomocy Dziecku i Rodzinie – 1998 r., zarazem credo Zespołu Placówek Pomocy Psychologiczno – Pedagogicznej i obecnej Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej Nr 21 Dialog …, dialog …, dialog … Dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi … Jakie to dzieci? O kim mówimy? Ile tych dzieci jest? Dialog …, dialog …, dialog … SEN – „specjalne potrzeby edukacyjne” („special educational needs”) 1978 r. – Wielka Brytania: „Warnock Report” Leong C. K.: Children with Specific Reading Disabilities Amsterdam, 1981 „Dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi to dzieci mające trudności w uczeniu się” (learning difficulties – LD) i/lub wymagające specjalnej organizacji uczenia się. Dialog …, dialog …, dialog … Są to w świetle dokumentu angielskiego z 1978 r.: dzieci upośledzone umysłowo, dzieci z uszkodzonymi narządami ruchu, zmysłu (wzroku i słuchu), dzieci z zaburzeniami mowy, dzieci ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się. I … uwaga … dzieci wybitnie uzdolnione (do tego terminu jeszcze wrócimy) . Dialog …, dialog …, dialog … Konsekwencją dokumentu angielskiego z 1978 r. jest „Education Act” z 1981 r.: „… wszystkie dzieci niepełnosprawne muszą otrzymać odpowiednią dla siebie, w odpowiednim czasie, bezpłatną państwową edukację i pomoc stosowną do ich indywidualnych nietypowych potrzeb …” Analogiczne dokumenty: Kanada – 1970; Polska – 1975; Australia, Stany Zjednoczone AP – 1976; Dialog …, dialog …, dialog … Powszechna Deklaracja Praw Człowieka – Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych, 20.11.1959 „… dzieci mają prawo do szczególnej troski i ochrony …”, **** „… ludzkość powinna dać dziecku to, co ma najlepszego …” Dialog …, dialog …, dialog … Genewska Deklaracja Praw Dziecka z 1924 r., Deklaracja Praw Dziecka z 1959 r.: „… istnieje potrzeba otoczenia dziecka szczególną opieką …”; dokumenty Unesco: „… nabywanie umiejętności czytania i pisania stanowi jedno z fundamentalnych praw człowieka …” Dialog …, dialog …, dialog … Ile jest dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi ? „Warnock Report” – 20% dzieci ma trudności w uczeniu się (sześcioro w 30. klasie); prof. M. Bogdanowicz – 10 – 15% dzieci z problemami dysleksji rozwojowej; prof. B. Rocławski – 2 – 4% dzieci z głęboką dysleksją rozwojową; prof. J. Stein – 9,4% dzieci między 8 a 16 rokiem życia czyta o 2 odchylenia standardowe poniżej poziomu, jaki wynikałby z ich II (J. Stein, Wielkokomórkowa teoria dysleksji rozwojowej [w:] Dysleksja – od badań mózgu do praktyki, praca zbior. pod red. A. Grabowskiej i K. Rymarczyk) Dialog …, dialog …, dialog … Krzywa Gausa: **** ******* ******* Dialog …, dialog …, dialog … Jakie to są dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w świetle międzynarodowych klasyfikacji? Dialog …, dialog …, dialog … Dwie międzynarodowe klasyfikacje medyczne: DSM – IV : Diagnostyczny i Statystyczny Podręcznik Zaburzeń Psychicznych opublikowany przez Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne – Waszyngton 1994 r. ICD – 10 : Międzynarodowa Klasyfikacja Chorób (International Statistical Classificationof Diseases and Related Health Problems) - zatwierdzona przez Światową Organizację Zdrowia – Genewa 1992 r. Dialog …, dialog …, dialog … W ICD – 10 zwraca uwagę grupa zaburzeń F80 – F89 … W F80 – F89 między innymi są: F80 – specyficzne zaburzenia rozwoju mowy i języka, F81 – specyficzne zaburzenia rozwoju umiejętności szkolnych … Dialog …, dialog …, dialog … DSM - IV zaburzenia uczenia się ICD - 10 specyficzne zaburzenia rozwoju umiejętności szkolnych DSM - IV ICD - 10 specyficzne zaburzenia czytania DSM - IV zaburzenia ekspresji za pośrednictwem pisania ICD - 10 specyficzne zaburzenia poprawnej pisowni DSM - IV ICD - 10 specyficzne rozwojowe zaburzenia funkcji motorycznych zaburzenia czytania rozwojowe zaburzenia koordynacji Dialog …, dialog …, dialog … ICD – 10: F80 – F89 - wczesny początek (niemowlęctwo, dzieciństwo), - związek z procesem biologicznego dojrzewania ośrodkowego układu nerwowego ( tak na marginesie) stały charakter problemów bez okresów remisji, brak bezpośredniego związku z problemami neurologicznymi w sensie medycznym, zaburzeniami zmysłowymi, upośledzeniem umysłowym i czynnikami środowiskowymi - (ale ww. kategorie mogą komplikować przebieg toczącego się procesu) Ważne: ciężkość, przebieg, wzorzec, towarzyszące problemy (ICD – 10) Dialog …, dialog …, dialog … Tak na marginesie polecam: „Dysleksja – od badań mózgu do praktyki” praca zbiorowa pod red. Anny Grabowskiej i Krystyny Rymarczyk, a tu artykuł – „Wielkokomórkowa teoria dysleksji rozwojowej” – John Stein Dialog …, dialog …, dialog … Dysleksja rozwojowa to nie choroba … , to uogólniony zespół objawów rozwojowych mózgu … Stąd: trudności w czytaniu i pisaniu … oraz … brak koordynacji, mylenie lewej i prawej strony, trudności z zachowaniem kolejności czasowej i przestrzennej. Dialog …, dialog …, dialog … Przetwarzanie wzrokowe przebiega powyżej kory potylicznej – 2 drogi: droga grzbietowa – neurony „wielkokomórkowe” (specjalizacja w detekcji ruchu) – kontrolowanie ruchu oka i kończyn z projekcją do zakrętu nadbrzeżnego i kątowego oraz tylnej kory ciemieniowej, droga brzuszna – rozpoznawanie wzrokowej formy słowa – projekcja do kory skroniowej. OBYDWA SZLAKI SĄ WYKORZYSTYWANE W PROCESIE CZYTANIA. U osób z dysleksją: nie występuje normalna asymetria na korzyść lewej strony w planum temporale, ma miejsce nieprawidłowa symetria tylnej kory ciemieniowej, małe aberracje w postaci skupisk niedojrzałych neuronów (ektopii), które nie dotarły do styku skroniowo – ciemieniowego (przerosty z błoną ograniczającą charakterystyczną dla rozwoju mózgu w 5. miesiącu życia płodowego) utrzymywanie się przy życiu większej liczby aksonów przechodzących przez ciało modzelowate do homologicznych obszarów w przeciwległej półkuli. Dialog …, dialog …, dialog … F81 - Specyficzne zaburzenia rozwoju umiejętności szkolnych – SZRUS: specyficzne zaburzenia czytania, specyficzne zaburzenia opanowania poprawnej pisowni … Dialog …, dialog …, dialog … - nie są spowodowane brakiem możliwości uczenia się, - - należy uwzględniać stopień zaburzenia, przebieg rozwoju psychofizycznego dziecka, należy mieć na uwadze problemy współistniejące – zaburzenia uwagi, zaburzenia emocjonalne lub zaburzenia zachowania … utrudniają naukę … Dialog …, dialog …, dialog … Jakie mogą być przyczyny trudności szkolnych również inne (praktyczne rozpoznanie)? - - problemy tkwiące w dziecku, problemy środowiskowe, w tym rodzinne, rówieśnicze, problemy szkolne … Dialog …, dialog …, dialog … Problemy dotyczące sfery psychorozwojowej dziecka: • • • • zaburzenia motoryczne, zaburzenia procesów poznawczych, zaburzenia funkcji percepcyjno – motorycznych, problemy emocjonalno – motywacyjne. Dialog …, dialog …, dialog … • problemy mogą minimalizować się lub pogłębiać …, w tempie stałym lub zmiennym …, • zmiany mogą być trwałe lub nietrwałe …, • zaburzenia mogą być globalne, parcjalne, fragmentaryczne … Dialog …, dialog …, dialog … Etiologia trudności: przyczyny wewnętrzne (biologiczne), przyczyny zewnętrzne (środowiskowe - społeczne) … Pozostaje bardzo ważne pytanie – na co możemy mieć wpływ – od tego zależy sensowność podejmowanych działań … Dialog …, dialog …, dialog … Na pewno możemy mieć wpływ na czynniki środowiskowe -i to jest wielkie wyzwanie … dla środowiska … … szeroko rozumianego … Dialog …, dialog …, dialog … Możemy mieć też wpływ na czynniki wewnętrzne – pewnie trochę mniejszy, pewnie w kategoriach minimalizowania / harmonizowania / stymulowania … – ale też pełnego wyrównania … w wielu przypadkach … Tym dzieciakom trzeba dać szansę … warto … … naprawdę warto !!! Dialog …, dialog …, dialog … Warto dać szansę dzieciakom: - z zaburzeniami rozwoju mowy, - z trudnościami w uczeniu się spowodowanymi zaburzeniami percepcji słuchowej przy prawidłowym rozwoju intelektualnym, - z trudnościami w uczeniu się spowodowanymi zaburzeniami percepcji wzrokowej przy prawidłowym rozwoju intelektualnym, Dialog …, dialog …, dialog … - z trudnościami w uczeniu się spowodowanymi opóźnieniami lub zaburzeniem rozwoju ruchu (też prawidłowy rozwój poznawczy), - dzieciom ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się matematyki … , Dialog …, dialog …, dialog … Osobna grupa to dzieci / młodzież z problemami o charakterze emocjonalno – motywacyjnym … … i grupa o słabszym rozwoju intelektualnym … Najbardziej trudno, gdy mamy do czynienia z problemami połączonymi … Dialog …, dialog …, dialog … Dla tych wszystkich dzieci są RODZICE, ale i : - nauczyciele szkół wszystkich szczebli, - - wcześniej nauczyciele przedszkoli, pracownicy żłobka … psychologowie, pedagodzy, logopedzi … pionu psychologiczno – pedagogicznego placówek edukacyjnych, pracownicy Poradni … …WŁADZE OŚWIATOWE …, Dialog …, dialog …, dialog … … ale też instytucje wspomagające: placówki specjalistyczne – na terenie miasta, Wydział Zdrowia i Pomocy Społecznej dla Dzielnicy Białołęka, Ośrodek Pomocy Społecznej, Towarzystwo Przyjaciół Dzieci, instytucje pozarządowe …, kościół, instytucje stojące na straży ładu i porządku … Są to zasoby działające … Dialog …, dialog …, dialog … Jak „wychwycić” dzieci / młodzież z ich specjalnymi potrzebami edukacyjnymi ? (zdolne … i … potrzebujące wsparcia …) różnie na różnych poziomach wiekowych, im szybciej, tym lepiej, im szybciej – tym łatwiejsza i bardziej ekonomiczna !!! jest pomoc … - … tym dziecko krócej doświadcza ścieżki klęski … , poczucia bycia innym … Dialog …, dialog …, dialog … Możliwe sposoby diagnozy są różne na różnych poziomach wiekowych: 0 – 3 r. ż., 4 – 5 r. ż., dzieci 6.letnie, I etap edukacyjny, II etap edukacyjny, gimnazjum i szkoła ponadgimnazjalna. Dialog …, dialog …, dialog … Możliwa jest różna pomoc … zależna: od rodzaju i stopnia głębokości problemu określonego na podstawie pełnej diagnozy, uwzględniającej tzw. sferę najbliższego rozwoju, wieku dziecka, realizacji etapu edukacyjnego, możliwości pomocy terapeutycznej i opiekuńczo – wychowawczej środowiska rodzinnego dziecka, możliwości organizacji pomocy psychologiczno – pedagogicznej przez placówkę edukacyjną, pod której opieką dziecko się znajduje. Dialog …, dialog …, dialog … Standardowe składowe procesu diagnostyczno – terapeutycznego: diagnoza psychologiczno – pedagogiczna, uwzględniająca w uzasadnionych przypadkach diagnozę medyczną, planowanie procesu terapeutycznego, realizacja procesu terapeutycznego, monitorowanie procesu terapeutycznego, współpraca z rodziną dziecka, współpraca z placówką edukacyjną, pod której opieką dziecko się znajduje. Dialog …, dialog …, dialog … To robi białołęcka Poradnia …, o niej mówię jako jej reprezentant … Dialog …, dialog …, dialog … Poradnia Psychologiczno – Pedagogiczna Nr 21 03 – 042 Warszawa, ul. Marywilska 44 tel./fax 22.814.10.61/62 e-mail: [email protected] Dialog …, dialog …, dialog … Adresat: dzieci i młodzież w przedziale wiekowym 0 – 19 r. ż., rodzice / opiekunowie prawni, nauczyciele i kadra pedagogiczna placówek opieki całkowitej. OKOŁO 2000 DZIECI / MŁODZIEŻY ROCZNIE, Z CZEGO 700 – 900 W TERAPII Nie jest potrzebne żadne skierowanie !!! Pierwsze kroki – psycholog rejonowy lub logopeda … Bez tego pośrednictwa psychoterapia i socjoterapia … Dialog …, dialog …, dialog … Zadania: profilaktyka … bardzo szeroko rozumiana, diagnoza psychologiczna, pedagogiczna, logopedyczna, inna specjalistyczna – w zależności od potrzeb, orzecznictwo dotyczące kształcenia specjalnego i nauczania indywidualnego, terapia psychologiczna, pedagogiczna, logopedyczna, psychoterapia, socjoterapia, pomoc psychologiczna rodzinie, w tym systemowa terapia rodzin, inna specjalistyczna w zależności od potrzeb, adekwatna do problemu dziecka … Dialog …, dialog …, dialog … Działy Poradni: dział opiekuńczo – wychowawczy - opieka nad szkołami, opieka nad przedszkolami; dział orzecznictwa ds. nauczania specjalnego i indywidualnego (obszar diagnozy i ukierunkowywania kształcenia), dział poradnictwa zawodowego i informacji zawodowej, Dialog …, dialog …, dialog … dział diagnozy i terapii logopedycznej, dział ds. diagnozy i wspomagania rozwoju małego dziecka (0 – 3 r. ż.), dział ds. terapii psychologiczno – pedagogicznej dziecka w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym i edukacji rodziny, Dialog …, dialog …, dialog … dział profilaktyki społecznej i socjoterapii, dział ds. psychoterapii dzieci i młodzieży oraz terapii rodzin, dział ds. profilaktyki uzależnień, dział terapii i edukacji polonistycznej z logopedią, dział terapii pedagogicznej z zakresu matematyki, Dialog …, dialog …, dialog … dział terapii wspomagających – - terapia integracji sensorycznej, biofeedback, kinezjologia edukacyjna, terapia metodą Weroniki Sherborne (możliwa do uruchomienia), terapia psychomotoryczna metodą M. Procus, M. Block, zajęcia stymulujące rozwój grafomotoryczny, inne w zależności od potrzeb dziecka; Dialog …, dialog …, dialog … Wczesne wspomaganie rozwoju - adresowane do dzieci i ich rodziców od wykrycia niepełnosprawności dziecka do podjęcia przez nie nauki szkolnej (mowa o dzieciach od 2 r. ż. do podjęcia obowiązku szkolnego) z niepełnosprawnością intelektualną, z zaburzeniami rozwoju psychoruchowego i społecznego, z chorobami przewlekłymi - wymagające wsparcia psychologicznego. (Rozporządzenie MENiS z 4 kwietnia 2005 r., Dz. U. z dnia 25 kwietnia 2005 r.) Dialog …, dialog …, dialog … Włączanie w systemy ogólnomiejskie: system opieki nad dziećmi w przedziale wiekowym 0 – 3 r. ż., system interwentów oświatowych m. st. Warszawy, system przeciwdziałania przemocy, w tym przemocy w rodzinie, system przeciwdziałania przemocy seksualnej wobec dzieci i młodzieży, system „WARS i SAWA” – wspieranie rozwoju dzieci uzdolnionych … Dialog …, dialog …, dialog … Włączanie w systemy ogólnomiejskie (c. d.) o charakterze jednak wybiórczym: organizacja punktów konsultacyjnych dla młodzieży, rodziców i nauczycieli, organizacja dodatkowych zajęć pozalekcyjnych na terenie placówek edukacyjnych w ramach wyrównywania szans rozwojowych … Dialog …, dialog …, dialog … GRANTY - - sposób na znalezienie nowych środków odpowiedź na potrzeby środowiska lokalnego ! I edycja (wrzesień 2009) - wpłynęło 67 wniosków / finansowaniem objęto 20 projektów, z czego … – 6 Grantów dla Poradni Białołęckiej !!! Dialog …, dialog …, dialog … GRANTY - odpowiedź na potrzeby środowiska lokalnego ! II edycja (luty 2010) - wpłynęło 65 wniosków / finansowaniem objęto 32 projekty, z czego –9 Grantów dla Poradni Białołęckiej !!! Dialog …, dialog …, dialog … GRANTY - I edycja (wrzesień 2009): 1. Wsparcie psychologiczno – pedagogiczne rodziców dzieci w wieku szkolnym (SP) i gimnazjalnym. - Małgorzata Orzeł 2. Program optymalnego przygotowania dzieci z klas zerowych SP Nr 110 do podjęcia obowiązku szkolnego. - Teresa Gozdek, Iwona Grymuła Dialog …, dialog …, dialog … 3. Zajęcia edukacyjne z elementami socjoterapii – jako forma pomocy dzieciom i młodzieży przejawiającej różnego typu problemy emocjonalne oraz zaburzenia funkcjonowania w kontaktach spolecznych. - Agnieszka Buźniak – Głuc, Dorota Rokicka 4. Program profilaktyczno – wychowawczy dla młodzieży zagrożonej patologią społeczną z zakresu profilaktyki uzależnień, komunikacji i asertywności. - Dorota Rokicka, Agnieszka Buźniak – Głuc Dialog …, dialog …, dialog … Program przesiewowych badań słuchu i wzroku przy użyciu programu komputerowego sygnowanego przez Instytut Fizjologii i Patologii Słuchu. - Marzanna Matuszewska – Sieradz 6. Program wspomagania rozwoju dzieci siedmioletnich z dysfunkcjami rozwojowymi. - Marzanna Matuszewska – Sieradz, Ewa Sadłowska Dialog …, dialog …, dialog … GRANTY - II edycja (luty 2010): 1. Program wspomagania dzieci siedmioletnich z dysfunkcjami rozwojowymi. - Ewa Sadłowska, Marzanna Matuszewska – Sieradz 2. Program optymalnego przygotowania dzieci z klas zerowych SP Nr 110 do podjęcia obowiązku szkolnego. - Teresa Gozdek, Iwona Grymuła Dialog …, dialog …, dialog … 3. Model wspomagania pracy oczu i mózgu, wzbogacony o elementy terapii integracji sensorycznej. - Jolanta Liwska, Joanna Matanowska 4. Terapia psychomotoryczna wg M. Procus, M. Block dla dzieci w przedziale wiekowym 5 – 7 lat. - Mariola Kaczmarska, Anna Różycka 5. Kształtowanie umiejętności prospołecznych w przedszkolu i szkole dla dzieci 5. i 6. letnich: „Nie jesteś sam Misiu”. - Jacek Dąbrowski Dialog …, dialog …, dialog … 6. Program przesiewowych badań słuchu i wzroku przy użyciu programu komputerowego sygnowanego przez Instytut Fizjologii i Patologii Słuchu. - Marzanna Matuszewska – Sieradz 7. Naucz mnie ładnie pisać – sprawność manualna dziecka 5 – 7. letniego. - Mariola Kaczmarska, Anna Krawczyk Dialog …, dialog …, dialog … 8. Wspomaganie rodziców w rozwoju i wychowaniu dziecka zdolnego. - Barbara Łuczak – Okrasińska, Ewa Ręgwelska 9. Poradnictwo zawodowe skierowane do uczniów uzdolnionych z III klas gimnazjum i szkół ponadgimnazjalnych. - Bernadetta Joanna Gruca DZIECI Z D O L N E TO TEŻ D Z I E C I ZE SPECJALNYMI POTRZEBAMI EDUKACYJNYMI Dialog …, dialog …, dialog … Czy to wystarczy – chciałabym powiedzieć, że tak … – niestety, mam świadomość, że nie … Realia nie są łatwe: - rośnie w Dzielnicy liczba dzieci i młodzieży, - wszędzie – nie tylko u nas - rozszerza i pogłębia się charakter problematyki, z jakimi zgłaszają się dzieci i młodzież, - także rodzice i rodziny … - mamy do czynienia też z pewną metamorfozą wychowawczą i z konieczności … i z widzenia czasów. Dialog …, dialog …, dialog … Poradnia wspiera dzieci/młodzież ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi: 1) i 2) 1) wymagające pomocy psychologiczno - pedagogicznej …, 2) dzieci zdolne – nie tylko wybitnie zdolne … Kto to jest dziecko zdolne ? !!! KAŻDE …, KAŻDE …, KAŻDE … każde dziecko ma swój potencjał, swoją ścieżkę rozwojową, każdemu stworzyć trzeba jego własną ścieżkę edukacyjną, by dać szansę jego talentowi się rozwinąć. … patrz np. WARS i SAWA Dialog …, dialog …, dialog … Dlaczego o tym wszystkim mówię … … oczywiście w kontekście dzisiejszego spotkania … Są rzeczy robione … i to dobrze robione po stronie różnych podmiotów. Są rzeczy, tematy, które warto podjąć …, doskonalić … Chodzi o konsolidację sił, orientację w zasobach i wykorzystanie zasobów – Państwa jako Rodziców – siły priorytetowej, nauczycieli, instytucji, Władz … Dialog …, dialog …, dialog … Bo … , bo są … problemy wspólne, nad którymi warto się zastanowić … Jest ich wiele … Poniżej te, które zgłaszam ja jako reprezentant Poradni … Dialog …, dialog …, dialog … 1. Wypracowywanie systemu wczesnego reagowania w celu wykrywania dysharmonijności rozwoju u dziecka w przedziale wiekowym 0 – 3 r. ż. 2. Opracowywanie spójnego systemu wspierania rozwoju dziecka w wieku przedszkolnym w aspekcie stymulacji / harmonizowania rozwoju poznawczego i emocjonalno – społecznego w celu adekwatnego jego przygotowania do podjęcia najpierw rocznego przygotowania przedszkolnego, a następnie obowiązku szkolnego – w tym w świetle toczącej się reformy oświaty (szczególne zwrócenie uwagi w tym kontekście na dzieci 5 – 7. letnie) – patrz „Program optymalnego przygotowania dziecka do podjęcia obowiązku szkolnego” … Dialog …, dialog …, dialog … 3. Dziecko z potencjałem zdolności, talentów, swoich mocnych stron z jednej strony i … z drugiej … z wachlarzem specyficznych dysharmonii rozwojowych – rola w tym kontekście rodzica, nauczyciela, specjalisty pionu psychologiczno – pedagogicznego z placówki edukacyjnej i / lub poradni – problem właściwego przebiegu początkowego etapu edukacji jako fundamentu dalszej ścieżki rozwojowej dziecka. Dialog …, dialog …, dialog … 4. Etap starszych klas szkoły podstawowej: kiedy mamy do czynienia z dzieckiem / uczniem ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi – dzieckiem zdolnym w pełnym zakresie znaczenia tego słowa, a kiedy z dzieckiem z problemami poznawczymi, czy emocjonalno – społecznymi? jaka w tym miejscu może być / jest rola rodziców, nauczycieli, ponownie psychologa, pedagoga … ? jak pracować z dzieckiem ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi – diagnoza / ukierunkowywanie / rozwój / pomoc ? Rok 2010/2011 – zespoły ds. specjalnych potrzeb edukacyjnych w szkołach; indywidualne programy edukacyjne dla uczniów ze specyficznymi trudnościami, niepełnosprawnych czy wybitnie zdolnych. Dialog …, dialog …, dialog … 5. Analogiczny zakres problemów w odniesieniu do uczniów szkół gimnazjalnych z uwzględnieniem jeszcze aspektu czynnika specyficznego momentu rozwojowego ucznia na etapie zmiany szkoły z podstawowej na gimnazjalną – okres adolescencji. Dialog …, dialog …, dialog … 6. Trudności szkolne, problemy rodzinne, środowisko rówieśnicze i co jeszcze … - temat do analizy problemu narastającego zjawiska niedostosowania społecznego; kto?, co?, kiedy?, w jaki sposób winien zrobić, by spiralę narastających problemów społecznych w środowisku zahamować, zminimalizować; jak wychowywać optymalnie, skutecznie, jak dotrzeć do młodego człowieka? – a może trzeba to robić wcześniej? – stawiam problem szerokiej konsolidacji środowiska, problem diagnozy zasobów, potrzeb i możliwości !!! – rozwijania zdolności … !!! 7. Służba zdrowia jako strona niezwykle istotna w procesie pomocowym dla dziecka, jako instytucja warunkująca, a zarazem wspomagająca oddziaływania oświatowe. Dialog …, dialog …, dialog … W tym kontekście … - zasadnicze znaczenie odpowiedzialności !!! RODZINA SZKOŁA (nauczyciel – mentor) DZIECKO RÓWIEŚNICY Pomoc w uzasadnionych przypadkach (też mentorzy) Dialog …, dialog …, dialog … Zasadnicze pytania – pytania fundamentalne: kto?, co?, kiedy?, w jaki sposób? ZNACZENIE DIALOGU, KOMUNIKACJI, ZAUFANIA W PROCESIE WYCHOWANIA I EDUKACJI Dialog …, dialog …, dialog … Znaczenie rodziny: – w procesie sztuki wychowania, - w procesie odpowiedzialności / współodpowiedzialności za … …………………………….. ??? Dialog …, dialog …, dialog … „Rodzina jako środowisko wychowujące – odpowiedzialne za dziecko i współodpowiedzialne za proces naprawczy w sytuacji tego wymagającej – to temat, który winien być integralną częścią wszystkich wymienionych wyżej aspektów zagadnienia wychowania i opieki na każdym etapie rozwojowym…” Rodzina w sytuacji uzasadnionej powinna / musi mieć pomoc - jaką ? – tu zapraszam do wspólnej dyskusji … co ?, kto ? i jak ?, w jakiej sytuacji ? Dialog …, dialog …, dialog … „Rozwiązanie zasygnalizowanych problemów wykracza poza możliwości jednej placówki, czy jednej strony procesu. Konieczna jest wspólna dyskusja, szukanie rozwiązań i próby ich wprowadzania, nawet stopniowego, niedużymi krokami z monitorowaniem elementów procesu – wtedy jest szansa na rozwiązywanie problemów – na poziomie dialogu, wspólnych pomysłów”. Dialog …, dialog …, dialog … Tu mała dywagacja o historii powstawania Poradni na Białołęce – zadziałało wspólne rozumienie potrzeby, potrzeby dziecka … - ludzie z pomysłem, - przychylność i ogromne rozumienie Decydentów - Władz najpierw Gminy, teraz Dzielnicy, - i … Rodzice – słowa dla Was największego uznania i podziękowania w imieniu dzieciaków. Dialog …, dialog …, dialog … Tematy do wzięcia od zaraz: kompleksowość pracy z dzieckiem i jego rodziną – pomysł Specjalistycznego Centrum Edukacyjno – Integracyjno – Terapeutycznego, dziecko w wieku 0 – 3 r. ż. – i jego rodzice, dziecko w wieku przedszkolnym i jego rodzice, dzieci u progu szkoły - optymalne przygotowanie dziecka do podjęcia obowiązku szkolnego, psycholog ulicy, pedagog rodziny, Dialog …, dialog …, dialog … czas wolny młodych ludzi – jak mieć, rozwijać, kształtować i zagospodarowywać swoje pasje, talenty – antidotum na … , rodzina – jak pomóc rodzicom w sztuce wychowania … specjalne potrzeby edukacyjne: - to dziecko wymagające pomocy pedagogicznej, specjalistycznej, innej …, - i …. !!!! dziecko zdolne !!!! Dialog …, dialog …, dialog … aspekt rozwoju komunikacyjnego dzieci najmłodszych (kontakt ze służbą zdrowia), nowe metody prowadzenia pracy terapeutycznej – opierające się na stymulacji fundamentalnych funkcji psychomotorycznych – Kephart, Ozierecki, Stein, aktualne badania Instytutu Nenckiego oparte o wyniki rezonansu magnetycznego mózgu, wolontariat rówieśniczy … Dialog …, dialog …, dialog … Szkoła partnerska – program „Szkoła to mój przyjaciel” FORUM WYMIANY DOŚWIADCZEŃ Rodzice - Nauczyciele – specjaliści (pion psychologiczno – pedagogiczny) Rodzice, Nauczyciele, zespoły interdyscyplinarne, spójny system – który dawałby odpowiedź na pytania: co?, dlaczego? i co można z tym zrobić ? Dialog …, dialog …, dialog … Tematy do wzięcia od zaraz … – do tego potrzebni są ludzie, świadomość współodpowiedzialności, środki finansowe Dialog …, dialog …, dialog … Rozwój potencjału dziecka zdolnego: indywidualny program lub tok nauczania …, rozwój pasji, zainteresowań … , kształtowanie tych pasji …, zagwarantowanie bezpieczeństwa rozwoju spokojny dom rodzinny, szkoła, ulica … Dialog …, dialog …, dialog … Program „Wars i Sawa” … talent ma każde dziecko, … te talenty są różne …, … trzeba je dostrzec i dać szansę się rozwijać … Dialog …, dialog …, dialog … Po co te dywagacje? - myślenie o konsolidacji sił, energii, środków, pomysłów … - myślenie wielu stron – stąd dzisiejsze spotkanie – inicjatywa Władz Dzielnicy, - jedno z możliwych rozwiązań proponują Poradni i nie tylko … Rodzice z Poradni, którzy przychodzą z „tematami do wzięcia od zaraz …” i zapraszają do współpracy … do dialogu … Dialog …, dialog …, dialog … Dialog i współpraca … – wzajemna współodpowiedzialność … troska o moje dziecko, ale też i o inne dzieci, zaufanie, kreatywność, inicjatywność, szukanie rozwiązań … Dialog …, dialog …, dialog … I na zakończenie – to, co powiedziałam – to dywagacje na rzeczywiście dużym poziomie ogólności. Podejmowanie określonych zadań to jasne, szczegółowe określenie celów „docelowych” i „po drodze” … - to kolejne kroki, które może w moim przekonaniu warto – podjąć bo myślimy w tym momencie o dziecku – wartości bezcennej. Dialog …, dialog …, dialog … Serdecznie dziękuję za uwagę … … i życzę … owocnego dialogu … - w imieniu Pracowników Białołęckiej Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej Nr 21 dyrektor - Renata Omiecińska - Stan